Κοίμησις Θεοτόκου (Λκ. 10,38-42· 11,27-28)
Τρίτη 15 Αὐγούστου 2017
Του Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Να σταματηση η ασεβεια

«Τίς αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα…; Τίς αὕτη ἡ ἐκκύπτουσα ὡσεὶ ὄρθρος, καλὴ ὡς σελήνη, ἐκλεκτὴ ὡς ὁ ἥλιος, θάμβος ὡς τεταγμέναι;» (ᾎσμ. 3,6· 6,10)

Ἑορτὴ καὶ πανήγυρις μεγάλη, ἀγαπητοί μου, σήμερα. Λαὸς πολὺς συρρέει στοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθοδοξίας, γιὰ νὰ ἑορτάσῃ καὶ νὰ πανηγυρίσῃ τὸ γεγονός. Τιμᾶται πρόσωπο ἱερό. Καὶ τὸ πρόσωπο ποὺ τιμᾶται σήμερα εἶνε ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος.
Ἡ Παναγία γιὰ ἐμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους ἔχει τελείως ἰδιαίτερη θέσι· μέσα στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία τιμᾶται μετὰ τὸν Θεό. Ὅποιος μπαί­νει στὸν ὀρθόδοξο ναό, τὴν ὥρα ποὺ πατάει τὸ κατώφλι βρίσκεται στὰ οὐράνια. Ἐκεῖ, στὸν οὐρανό, νοητὸς ἥλιος εἶνε ὁ Κύριος, σελήνη ἡ Παναγία, ἀστέρια οἱ ἅγιοι καὶ οἱ πατέρες.
Τί εἶνε ἡ Παναγία γιὰ τὴν Ὀρθόδοξο Ἐκ­κλησία; Εἶνε ἡ γυναίκα τῆς ὁποίας ὁ Υἱὸς ἔ­θραυσε τὴν κεφαλὴ τοῦ δράκον­τος κατὰ τὸ πρωτευαγγέλιο (βλ. Γέν. 3,15), εἶνε ἡ κλῖμαξ ποὺ εἶ­δε ὁ Ἰακὼβ νὰ ἑνώνῃ γῆ καὶ οὐρανό (βλ. ἔ.ἀ. 28,10-22), εἶνε ὁ «πόκος» τοῦ μαλλιοῦ ποὺ εἶδε ὁ Γεδε­ὼν ἄλλοτε νὰ μένῃ δροσερὸς καὶ ἄλλοτε στεγνός (βλ. Κριτ. 6,36-40), εἶνε ἡ πύλη ἀπὸ τὴν ὁποία θὰ εἰσέλθῃ μόνο ὁ Κύριος καὶ ποὺ κατὰ τὸν προφήτη Ἰεζεκιὴλ θὰ μείνῃ γιὰ πάντα «κεκλεισμένη» (Ἰεζ. 44,1-3), εἶνε…. Πλῆθος οἱ προφητικὲς εἰκόνες. Ὁ Σολομῶν στὸ ᾎσμα ᾀσμάτων ἔχει τὴν εἰκόνα τῆς σελήνης ποὺ ἀνεβαίνει στὸν οὐρανό (βλ. ᾎσμ. 3,6· 6,10)· ἂν εἶνε ὡραία ἡ σελήνη, πόσο μᾶλλον ἡ Παναγία!
Μοναδικὴ πράγματι ἡ θέσι καὶ ἡ τιμή της. Γι᾿ αὐτὸ πολλὲς εἶνε καὶ οἱ ἑορτές της μέσα στὸ ἐκκλησιαστικὸ ἔτος· στὶς 8 Σεπτεμβρίου τιμᾶται ἡ γέννησί της, στὶς 21 Νοεμβρίου τὰ εἰσόδιά της στὸ ναό, στὶς 25 Μαρτίου ὁ εὐαγγελισμός της, στὶς 26 Δεκεμβρίου ἡ σύναξίς της. Καὶ σήμερα ἑορτάζουμε τὸ τέλος τοῦ ἐ­πιγείου βίου της, τὴν ἔξοδο τῆς Θεοτόκου ἀ­πὸ τὸν κόσμο, τὴν κοίμησί της.

* * *

Τί διδάσκει ἡ Ἐκκλησία γιὰ τὴν κοίμησι τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου καὶ τί θὰ διδαχθοῦμε ἐ­μεῖς; Ἡ ἁγία Γραφὴ δὲν λέει κάτι γιὰ τὴν κοί­μησι τῆς Παναγίας. Αὐτὰ ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα καὶ αὐτὰ ποὺ ψάλλουμε ἀπὸ ποῦ τὰ ἔ­χουμε; Μεγάλο ζήτημα. Ὅ,τι γνωρίζουμε γιὰ τὴν κοίμησι τῆς Θεοτόκου τὸ ἔχουμε ἀπὸ τὴν ἱερὰ παράδοσι.
Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε σὰν τοὺς προτεστάν­τες, ποὺ δέχονται μόνο τὴ Γραφή· ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὴν ἁγία Γραφὴ δεχόμαστε καὶ τὴν ἱερὰ πα­ράδοσι. Πολλὰ πράγματα μέσα στὴν Ἐκκλη­σία τὰ ἔχουμε ἀπὸ τὴν ἱερὰ παράδοσι. Ἀπὸ τὴν ἱερὰ παράδοσι μάθαμε π.χ.

τὴν ὥρα τῆς προσ­­ευχῆς νὰ στρεφώμεθα πρὸς τὴν ἀνατολή, νὰ κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, νὰ δε­χώμαστε τὰ συγκεκριμένα 27 βιβλία ὡς τὰ μόνα κανονικὰ τῆς Καινῆς Διαθήκης κ.λπ..
Γιὰ τὴν κοίμησι τῆς Παναγίας τί διηγεῖται ἡ παράδοσις; Μετὰ τὴν ἀνάστασι καὶ τὴν ἀνά­ληψι τοῦ Κυρίου ἡ Παναγία ἔμεινε στὴ φρον­τίδα τοῦ εὐαγγελιστοῦ ᾿Ιωάννου. Κατοικοῦσε σὲ ἕνα ταπεινὸ καλυβάκι καὶ κάθε βράδυ συ­νήθιζε νὰ κάνῃ ἕνα περίπατο. Ποῦ; Στὴ Γεθσημανῆ, στὶς ἐλιές. Ὅταν λοιπὸν ἔφθασε τὸ τέ­λος της, τὴν εἰδοποίησε ὁ Θεὸς δι᾿ ἀγγέ­λου. Ὅπως τότε στὴν ἀρχὴ «ἄγγελος πρωτο­στάτης» (Ἀκάθ. ὕμν. Α) τῆς ἔφερε τὸ μήνυμα ὅτι θὰ γεννήσῃ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ἔτσι καὶ τώρα ἄγ­γελος ἦρθε νὰ τὴν εἰδοποιήσῃ γιὰ τὴν ἀνα­χώ­ρησι. Τότε ὁ ἄγγελος κρατοῦσε κρίνο, σύμ­βολο τῆς ἁγνότητος· τώρα ὁ ἄγγελος δὲν κρα­τοῦσε κρίνο, ἀλλὰ κρατοῦσε φοίνικα, σύμβολο τῆς νίκης. Καὶ τῆς εἶπε· Μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡ­μέρες θὰ ἀναχωρήσῃς.
Ἡ προειδοποίησις εἶνε ἔνδειξις τῆς εὐνοί­ας τοῦ Θεοῦ. Σὲ ἁγίους ἀνθρώπους ὁ Θεὸς στέλνει προειδοποίησι. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος π.χ. δὲν πέθανε στὸ θρόνο του, ἀλλὰ πέ­θανε στὴν ἔρημο. Τὴν παραμονὴ ὅμως τῆς ἐξ­όδου του εἶδε σὲ ὅραμα τὸν ἅγιο τῆς ἑ­πο­μένης ἡμέρας, τὸν μάρτυρα Βασιλίσκο, ὁ ὁ­ποῖος τοῦ εἶπε· «Θάρσει, ἀδελφὲ ᾿Ιωάννη, αὔ­ριο θὰ εἴμεθα μαζί». Οἱ ἅγιοι ἔχουν ση­μάδια, καταλαβαίνουν ὅτι πλησιάζει τὸ τέλος, καὶ ἑ­τοιμάζονται.
Τώρα στὴ νεώτερη ἐποχή, γιὰ τιμωρία μας, παρουσιάστηκε καὶ ὁ αἰφνίδιος θάνατος. Γι᾿ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται καὶ «ὑπὲρ τοῦ διαφυλαχθῆναι ἡμᾶς ἀπὸ… αἰφνιδίου θανά­του» (ἀρτοκλ.). Εἶνε κακὸ ὁ αἰφνίδιος θάνατος, εἶ­νε κεραυνὸς ἐν αἰθρίᾳ, μεγάλη συμφορά. Για­τί; Διότι δὲν προλαβαίνεις νὰ πῇς «Μνή­σθητί μου, Κύριε…» (Λουκ. 23,42).
Πῶς λοιπὸν ἡ Παναγία ἄκουσε τὴν εἴδησι ὅτι θὰ πεθάνῃ; Σήμερα –κακῶς– χτυπᾶνε ξύ­λο· τὸν φοβόμαστε τὸ θάνατο, γιατὶ εἴμαστε ἁ­μαρτωλοί. Ἀλλὰ ἡ Παναγία, ποὺ ἦταν τὸ κατ᾽ ἐξοχὴν «σκεῦος ἐκλογῆς» (πρβλ. Πράξ. 9,15), δέ­χθηκε τὴν εἴδησι μὲ χαρά. Ὅπως μιὰ μάνα ποὺ πάει στὴν πόλι ὅπου τὸ παιδί της ἔχει ἀ­ξίωμα πηγαίνει μὲ χαρά, ἔτσι καὶ ἡ Παναγία· πήγαινε στὸν οὐρανό, ὅπου βασιλεύει ὁ Υἱός της.
Γενικά, γιὰ τὸν πιστὸ ὁ θάνατος δὲν εἶνε τρομερός. Γι᾿ αὐτὸ στὰ παλιὰ τὰ χρόνια ὁ τό­πος ὅπου θάβονται οἱ νεκροὶ λεγόταν «κοιμη­τήριο», ὄχι «νεκροταφεῖο»· καὶ στὶς ἐπιγρα­φὲς τῶν τάφων δὲν ἔγραφαν «Ἀπέθανε», ἀλ­λὰ «ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ». Ὁ ὕπνος, λέει ὁ ἅ­γι­ος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, εἶνε ἕνας μικρὸς θάνατος, καὶ ὁ θάνατος ἕνας μεγάλος ὕπνος.
Στὸ διάστημα λοιπὸν τῶν τριῶν ἡμερῶν, ποὺ τῆς ἀπέμεναν νὰ ζήσῃ στὴ γῆ, ἡ Παναγία μία σκέψι εἶχε· πῶς θὰ προετοιμάσῃ τὸν ἑ­αυ­τό της. Γι᾽ αὐτὸ μοίρασε ὅ,τι εἶχε στοὺς φτωχούς. Γιατὶ τὸ καλύτερο διαβατήριο γιὰ τὸ τα­ξίδι στὸν ἄλλο κόσμο εἶνε ἡ ἐλεημοσύ­νη. Ἐ­λεημοσύνη βέβαια ὄχι ἀπὸ τὰ κλεμμένα, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν τίμια δουλειὰ καὶ τὸν ἱδρῶτα τοῦ προ­σώπου· ἐλεημοσύνη ὄχι ψίχουλα, ἀλλὰ γενναία εἰσφορά· ἐλεημοσύνη ὄχι μετὰ θάνατον, ἀλλὰ τώρα ἐν ζωῇ. Ἔτσι καὶ ὁ καθένας μας ὅ­πως ἡ Παναγία νὰ κάνῃ τὸ καλὸ στὸν κόσμο.
Διδακτικὸς ἀκόμη εἶνε καὶ ὁ τρόπος ποὺ ἔ­γινε ἡ κηδεία τῆς Θεοτόκου. Μήπως φαντά­ζεστε ὅτι εἶχε τρομπέττες καὶ κόσμο πολύ; Ἡ κηδεία της ἦταν κηδεία μιᾶς φτωχιᾶς γυναί­κας, ἀλλὰ εἶχε ἕνα μεγαλεῖο ἀφάνταστο. Τὴν συνώδευαν ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι. «Ἀπό­στολοι ἐκ περάτων» ἔφθασαν (ἐξαποστειλ.). Μὲ ἀ­σύρματο πνευματικὸ εἰδοποιήθηκαν καὶ ἦρ­θαν σὰν ἀετοί. Καὶ οἱ φτωχοὶ ποὺ εἶχε βοηθή­σει, καὶ οἱ ἀπόστολοι ποὺ ἦρθαν ἀπὸ τὰ πέρατα τοῦ κόσμου, καὶ οἱ ἄγγελοι ποὺ κατέβηκαν ἀπὸ τὰ οὐράνια, ὅλοι μαζὶ ἔψαλαν.
Συνέβη ὅμως κατὰ τὴν κηδεία καὶ ἕνα θλιβε­ρὸ γεγονός. Ἕνας Ἑβραῖος ἄρχισε νὰ τὴν ὑ­βρίζῃ. Πλησίασε δὲ τὸ σκήνωμα καὶ ἅπλωσε τὰ χέρια του νὰ τὸ ἀνατρέψῃ. Ἀλλὰ μέχρι ἐ­κεῖ ἐ­πέτρεψε ὁ Θεὸς νὰ ἐκδηλωθῇ ἡ ἀσέβειά του. Μόλις πῆγε ν᾿ ἁπλώσῃ τὰ βέβηλα χέρια του, ἕνα κρὰκ ἀκούστηκε καὶ ἄγγελος τοῦ ἔ­κοψε τὰ χέρια. Ἂν πᾶτε στὸ Ἅγιο Ὄρος, θὰ τὸ δῆτε αὐτὸ νὰ εἰκονίζεται.

* * *

Ἀλλὰ ἐγώ, ἀδελφοί μου, ἔχω λύπη, μιὰ λύ­πη καίει τὴν καρδιά μου. Διότι τὴν ἀσέβεια, ποὺ πῆγε νὰ κάνῃ ὁ Ἑβραῖος μιὰ φορά, τὴν ἐ­παναλαμβάνουμε ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι τώρα ἀ­μέτρητες φορές. 8.000 περίπου χωριὰ ἔχει ἡ Ἑλλάδα· δεῖξτε μου ἕνα, στὸ ὁποῖο νὰ μὴν ἀ­κούγεται ἡ βλαστήμια κατὰ τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου. Παντοῦ, ἀκόμη καὶ πάνω στὰ ἀεροπλάνα βλαστημοῦν. Καὶ αὐτὰ ποῦ; Στὴν ἁγιασμένη Ἑλλάδα! Πρὶν 200 χρόνια ἐδῶ κατοικοῦσαν ἁγιασμένες ψυχές. Οὔτε ἕνας Ἕλληνας δὲν βλαστημοῦσε. Γι᾿ αὐτὸ ἔπειτα μᾶς τι­μώρησε ὁ Θεός. Δύο ἔθνη ἦταν τὰ πιὸ βλά­στη­μα, ἡ ᾿Ιταλία καὶ ἡ Ἑλλάδα. Ἀλλὰ στὴν ᾿Ιτα­λία ὁ πάπας καὶ ἡ κυβερνῆτες ἀπαγόρευσαν τὴ βλαστήμια, καὶ μείναμε τώρα μόνο ἐ­μεῖς. Ποῦ εἶνε ἡ εὐλάβεια καὶ ὁ σεβασμός μας στὴν ὑπεραγία Θεοτόκο; Δὲν εἴμαστε ἀναρχικοί, ἀλλὰ θὰ πῶ τοῦτο· ἂς τολμήσῃ κάποιος νὰ πῇ κακὸ λόγο γιὰ τοὺς ἄρχοντές μας. Καὶ τί εἶνε οἱ ἄρχοντές μας μπροστὰ στὴν Πανα­γία μας· ἕνα μηδέν. Δὲν εἴμαστε χριστιανικὸ κράτος· χρειάζεται ἔμπρακτη πίστι στὸ Θεὸ καὶ τὴν Παναγία μητέρα του. Διότι σᾶς προει­δοποιῶ, θὰ ἔρθῃ τιμωρία. Μακροθυμεῖ ὁ Θεός· ἂν θέλῃ, μπορεῖ νὰ μᾶς τιμωρήσῃ. Τὸ δαχτυ­λάκι της νὰ κουνήσῃ ἡ Παναγία, θὰ φουσκώ­σῃ ἡ θάλασσα, οἱ πέτρες θὰ γίνουν φίδια.
Ἀδελφοί μου, ἡ Παναγία παρακαλεῖ· ἂν εἶ­στε Χριστιανοί, ἂν εἶστε πιστοὶ στὸ Θεό, ἂν συγκινῆσθε, σταματῆστε νὰ βλαστημᾶτε, καὶ μὴν ἀφήνετε κανένα στόμα νὰ βλαστημάῃ τὴν Παναγία. Ἂν ἀκουστῇ κανεὶς νὰ βλαστημάῃ, ἔ­χεις χέρι; χτύπα τὸ βλάστημο. Χέρι, ποὺ θὰ χτυπήσῃ βλάστημο, θὰ ἁγιάσῃ. Νὰ πάψῃ ἐπὶ τέλους ἡ βλαστήμια, αὐτὴ ἡ μεγάλη ἀσέβεια.
Εὔχομαι στὸ Θεό, ἡ πατρίδα μας νὰ γίνῃ μιὰ κιθάρα ποὺ θὰ ψάλλῃ γιὰ τὸν Κύριο· «Ὑ­μνεῖτε καὶ ὑπερ­υψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶ­νας» (Δαν. προσ. τριῶν παίδ.)· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν μητροπολιτικὸ ἱ. ναὸ Κοιμήσεως Θεοτόκου Θηβῶν τὴν 14-8-1963 ἑσπέρας.
Καταγραφὴ καὶ σύντμησις ἐξ ἀκροάσεως ἀπὸ ῥαδιοφωνικὴ μετάδοσι 8-8-2005, σελιδοποίησις 22-7-2017.