ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ (13)
ΛΕΥΚΕΣ ( ΟΣΜΑΝΕΛΙ ) ΒΙΘΥΝΙΑΣ

Σταύρου Π. Καπλάνογλου

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ

Η πόλη Λεύκες είναι χτισμένη στους πρόποδες μικρού λόφου, στο κέντρο εύφορης πεδιάδας, πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή Χαϊδάρ Πασά (Haydar Paşa) Δορυλαίου (Eski Şehir).Από αυτή διέρχεται το  Τρένο Υψηλής Ταχύτητας μεταξύ Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης.
Τα χωράφια της περιοχής ποτίζονται από τους ποταμούς Σαγγάριου (Sakarya) και Γκιόκ σου (Gök Su).Ανήκει στην επαρχία του Bilecik που έχει πρωτεύουσα την αντίστοιχη πόλη την αρχαιοελληνική Λινόη και την βυζαντινή Βηλοκώμα.
 ONOMA
Μια ώρα έξω από τις Λεύκες υπάρχουν πηγές με μεταλλικά νερά.
Για το λόγο αυτό, το πρώτο γνωστό όνομα είναι η Μελεβανά. (Πόλη των Μελά)
Στην Ελληνιστική περίοδο το όνομα της πόλης μετατράπηκε σε Μελαγίνια. Ονομάστηκε δε Λεύκη αργότερα.
Το 1913 ονομάστηκε ΟΣΜΑΝΕΛΗ. Στις 30 Απριλίου 1926, η BİLECİK (Βηλάκωμα ) έγινε πρωτεύουσα ομώνυμης επαρχίας.
ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΤΟ 1922 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Η πόλη είχε 5.000 κατοίκους. 2.500 Έλληνες και 2.500 Τούρκους.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Είχε το 1922 μια μεγάλη καινούργια εκκλησία τον Άγιο Γεώργιο στις Λευκες, η  οποία σήμερα θεωρείται ένα από τα πολλά ιστορικά της κτίρια
Η σημερινή περιοχή στην οποία βρίσκεται η εκκλησία χρησιμοποιήθηκε ως ναός στην αρχαία εποχή. Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, ο ναός μετατράπηκε στη συνέχεια σε εκκλησία. Ωστόσο, η πρώτη εκκλησία δεν επιβίωσε γιατί  έχει  χτυπηθεί επανειλημμένως από  πυρκαγιές και άλλες καταστροφές .
Η σημερινή εκκλησία Αγιώργηςi χτίστηκε από έναν Όύγγρο  μηχανικό μεταξύ 1876 και 1878, μετά από πυρκαγιά που κατέστρεψε το προηγούμενο κτίριο ( Μεγάλη πυρκαγιά το 1874, καταστράφηκαν. Από τα 1200 σπίτια τα 1000 )
Σήμερα η νεοκλασική βασιλική με τα τρία καμπαναρια και το θολωτό της σχήμα στέκεται ακόμα, είναι ένα  ερείπιο που θυμίζει τις παλιές της δόξες.
ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
Υπήρχε Ελληνικό δημοτικό σχολείο και παρθεναγωγείο
ΑΠΟΣΧΟΛΗΣΗ
Η περιοχή των Λευκών παράγει διάφορα φρούτα, καπνό, μετάξι. Έχει 5 μεταξουργεία, ένα ατμόμυλο, πολλά εργαστήρια
ΠΟΥ ΠΗΓΑΝ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 1922
Υπάρχουν και στην περιοχή της Κοζάνης
ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Η πόλη, υπάρχουν ενδείξεις ότι υπήρχε από το 8000 π.Χ., φιλοξένησε πολλούς πολιτισμούς.
Τα ευρήματα που υπάρχουν  δίνουν συγκεκριμένα στοιχεία για την πόλη από το 3000 π.Χ.
οι Χετταίοι  εμφανίσθηκαν το 1400-1200 π.Χ.,
 οι Φρύγες (1200-676 π.Χ.), Υπάρχουν ερείπια τάφου με θράκες που χρονολογούνται στο 1000 π.Χ.
οι Λυδοί (595-546 π.Χ.),
 οι Πέρσες 546-334 π.Χ.),
 Οι Ρωμαίοι (74-395 μ.Χ.) και οι
Βυζαντινοί (395 μ.Χ. έως τα τέλη του 13ου αιώνα,
Oθωμανοi οθωμανικές εκτάσεις το 1308 μ.χ.
ΟΙ ΔΙΩΞΕΙΣ 1914-1922  ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΑΓΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1920
Στις Λεύκες εγκαταστάθηκε ο πρόσφυγας από το Δαγεστάν της Κασπίας που διέμενε στην Προύσα, έφεδρος ανθυπολοχαγός κατά τον Ευρωπαϊκό πόλεμο, Τζεμάλ μπέης   μαζί με πολλούς κακούργους τσέτες, που είχαν αποφυλακιστεί από τις φυλακές της Προύσας από το νομάρχη Χαζήμ μπέη . σχημάτισαν το σύνταγμα Γκιόλ Μπαϊράκ
1. Αμέσως μετά την ίδρυση του, μάζεψαν όλους τους πλούσιους Έλληνες, αφού πρώτα τους αφαίρεσαν βίαια όλη τη χρηματική περιουσία των κατόπιν τους αφαίρεσαν τα ζώα και τα κοσμήματά.
2. Ιούλιος του 1920, συνέλαβαν τον Ελληνα   βουλευτή Αιμίλιο Τσαούσογλου  τον φυλάκισαν στο Βιλάκωμα ( Βιλετζίκ) και από εκεί τον έστειλαν με τα πόδια στην Προύσα,Από την Προύσα τον έστειλαν στο Γενί Σεχίρ .Στη διαδρομή, οι χωροφύλακες που τον συνόδευαν, τον σκότωσαν και πέταξαν το πτώμα του στο ποτάμι, το οποίο βρέθηκε μετά από είκοσι περίπου μέρες.
3. Τον Αύγουστο του 1920, συνελήφθη από τους τσέτες ο μοναδικός Έλληνας υπήκοος της πόλης Αχιλλέας Πετρουτσάκος ο οποίος οδηγήθηκε πεζός στο Δορύλαιου σε εξορία στην  Σεβάστεια και στο Χαρπούτ από οπού  κατόρθωσε να δραπετεύσει.
4. Συνέλαβαν επίσης τον παπά Γιώργη αφού του ξύρισαν το μισό μουστάκι και τα γένια από το ένα μάγουλο, τον χλεύαζαν και τον ανάγκαζαν να φωνάζει «Ζήτω ο Βενιζέλος».
5 .Το 1922 αποχώρισαν οι Αγγλοι από το Δορύλαιο, ανατινάζοντας την  γέφυρα που περνά η σιδηροδρομική γραμμή Λευκών-Σαγγάριου.
Ο  Ιταλός αρχιγεφυροποιός Μαριτάνο, διατάχτηκε να την επισκευάσει άμεσα και πήρε εργάτες αγγαρείας χριστιανούς Έλληνες και Αρμένιους όλοι αυτοί με διαταγή του Τσέτη διοικητής του Συντάγματος Γκιόλ Μπαϊράκ σφαχτήκαν μαζί με τον Ιταλό αρχιγεφυροποιό
6 .Στα μέσα Αυγούστου του 1920), άρχισαν οι ομαδικές σφαγές των Ελλήνων .Χωρίς καμιά προειδοποίηση, έμπαιναν στα σπίτια των Ελλήνων και συλλάμβαναν τους άντρες. Τους οδηγούσαν κατά ομάδες έξω από την πόλη και τους έσφαζαν.
7. Στις 15 Αυγούστου του 1920, στάλθηκαν τσέτες για να σφάξουν τους χριστιανούς της Νίκαιας που βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα Β.Α. της Λεύκης  συνέλαβαν 900 άτομα έξω από τη Νίκαια,και τους έσφαξαν όλους.
8 .Το Σεπτέμβρη του 1920, οι τσέτες χτυπούσαν τις καμπάνες των εκκλησιών και γύριζαν στους δρόμους φωνάζοντας ότι ο Ελληνικός στρατός μπήκε στις Λεύκες. Οι κρυμμένες Ελληνίδες βγήκαν από τις κρυψώνες τους και τότε  τις  συνέλλαβαν.
Χώρισαν τους συλληφθέντες σε δυο ομάδες. Στις γυναίκες, πολλές από τις οποίες βιάστηκαν και σφάχτηκαν και στα παιδιά, τα οποία έκαψαν ζωντανά..
ΟΙ ΛΕΥΚΕΣ ΣΗΜΕΡΑ
Oi Λεύκες λέγονται  Οσμανέλι έχει 27 χωριά και ο πληθυσμός  της πόλης είναι 14.588.

Υ.Γ. Η εξιστόρηση αυτή γράφτηκε μετά από επιθυμία μια κυρίας που μετά το τέλος μια διάλεξης μου στην Κοζάνη μου έδωσε μια φωτογραφία και μου είπε ότι το χωριό των δικών της  λεγόταν Λεύκες και βρισκόταν στην περιοχή της Προύσας Έκανα το σφάλμα να μη γράψω το όνομα της και έτσι δεν έχω τον τρόπο να την ειδοποιήσω να μάθει για το μαρτυρική κωμόπολη των γονιών της Αν κάποιοι την γνωρίζουν στο σύλλογο  Μικρασιατών Κοζάνης θα παρακαλέσω να την ειδοποιήσουν έτσι να δει το δημοσίευμα και να τις δώσω και ότι άλλο υλικό έχω συγκεντρώσει. Θυμάμαι ότι ήταν εκπαιδευτικός