Εικονα της Ελλαδος ο Προμηθεας δεσμωτης

• ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ», σελ. 71, ἐκδ. 1998
• Toῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕ τώρα, ἀγαπητέ, καὶ πάλιν τὴν εἰκόνα. Τὴν φορὰν αὐτὴν θέσε ἀπέναντι αὐτῆς τὴν Ἑλλάδα μας, καὶ θὰ ἴδῃς ὅτι αἰ δύο εἰκόνες ὁμοιάζουν καταπληκτικῶς. Ὅπως, δηλαδή, ὁ Προμηθεύς, ἔτσι καὶ ἡ Ἑλλάς, κρίμασιν οἷς οἶδε Κύριος, κατὰ τὴν μακρὰν ἱστορικὴν πορείαν της πολλάκις ἐδέθη ἐπάνω εἰς τοὺς βράχους τοῦ πόνου καὶ τῆς θλίψεως. Αἷμα ἑλληνικὸν ἐδίψων οἱ ἐχθροί της. Τὰ θηρία ἔφαγον τὰς σάρκας υἱῶν καὶ θυγατέρων της. Ἀμέτρητοι οἱ νεκροί της. Ἡ Ἑλλὰς Προμηθεὺς δεσμώτης.

Ἀλλὰ δόξα τῷ Θεῷ! Τὸ θαῦμα συνετελέσθη κατ᾽ ἐπανάληψιν. Τυφλοὶ ὅσοι δὲν τὸ βλέπουν. Ἡ Ἑλλάς, τὰ τέκνα τῆς χριστιανικῆς Ἑλλάδος, εἰς ἑκάστην ἐθνικὴν δοκιμασίαν προσηύχοντο μετὰ δακρύων πρὸς τὸν Σωτήρα Χριστόν. «Χριστέ! Σύ, ποὺ τόσας φορὰς ἔσωσες τὴν πατρίδα μας, σῶσέ την καὶ αὐτὴν τὴν φοράν. Δεῖξον τὴν δύναμίν σου καὶ εἰς τὴν γενεάν μας. Ἐκδίωξον μακρὰν τοὺς ἐχθρούς της. Χάρισε τὴν εἰρήνην εἰς τὴν πολυβασανισμένην χώραν μας. Ἂς ἀκουσθῇ καὶ πάλιν ἐν μέσῳ αὐτῆς ὁ ὕμνος τῶν ἀγγέλων “…καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη”῾. Τοιαῦται θερμαὶ προσευχαὶ ἀκούοντο ἀπὸ πολιοὺς γέροντας, ἀπὸ τὰ θηλάζοντα νήπια, ἀπὸ τέκνα, ἀδελφάς, μητέρας καὶ συζύγους τῶν μαχομένων ὑπὲρ τῆς πατρίδος. Καὶ αἱ προσευχαὶ αὐταὶ ἀπετέλεσαν πάντοτε τὸν πρῶτον συντελεστὴν τῆς νίκης τοῦ ἔθνους μας. Αὐταὶ ἔδιδον δύναμιν εἰς τὸν ἀγωνιζόμενον λαὸν διὰ νὰ μὴ ἀποκάμνῃ καὶ κατὰ τὰς σκοτεινοτέρας φάσεις τῶν ἀγώνων, ἀλλὰ μὲ ὑπομονήν, μὲ θάρρος, μὲ ἀνδρείαν ἀπαράμιλλον νὰ ὑπερπηδᾷ ὅλα τὰ ἐμπόδια, νὰ προχωρῇ ἐκεῖ ὅπου οἱ ἐχθροὶ ἐχάλκευον ἁλύσεις τῆς φρικοτέρας τυραννίας, καὶ ἐκεῖ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ νὰ συντρίβῃ τὸ τέρας, νὰ ἐκδιώκῃ τὰ ὄρνεα καὶ νὰ ὑψώνῃ τὴν γαλανόλευκον σημαίαν, τῆς ὁποίας ἡ κορυφὴ στεφανώνεται μὲ τὸν τίμιον σταυρόν.
Δόξα εἰς τὸν σταυρόν ! δόξα εἰς τὸν ἐλευθερωτὴν Χριστόν!

Αὐτὴ ἡ δοξολογία ἂς ἀνέρχεται εἰς τὰ χείλη παντὸς ἁγνοῦ Ἕλληνος, ἀναλογιζομένου τὴν φρικαλεότητα τῶν ἐθνικῶν μας περιπετειῶν, ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν ἡμέραν τῶν Χριστουγέννων, ὅτε ἀκούεται ὁ ὕμνος τῶν ἀγγέλων «…καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη» (Λουκ. 2, 14). Καὶ ἡ εἰρήνη αὕτη, ἐὰν ἡ Ἑλλὰς ἐξαρτηθῆ σταθερῶς ἀπὸ τὸν Σωτῆρα Χριστόν, θὰ εἶνε εἰρήνη διαρκείας. Ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται» (Ἐξοδ. 15,1,21).

Εἰκόνα τῆς ἀνθρωπότητος ο Προμηθεας δεσμωτης

ΟΧΙ ΔΕ ΜΟΝΟΝ μεμονωμέναι ὑπάρξεις ἢ ἐθνότητες ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνθρωπότης ἐν τῷ συνόλῳ της ὁμοιάζει μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ Προμηθέως.
Ἡ ἀνθρωπότης, ὡς ὁ Προμηθεύς, ἐπανεστάτησε κατὰ τοῦ Θεοῦ. Τὸ «ἐγὼ» ἑκάστου ὑπὸ διαφόρους αὐτοῦ ἐκφάνσεις ἐθεοποιήθη. Ὁ Δεκάλογος ἐθραύσθη. Αἰώνιοι νόμοι κατεπατήθησαν. Νέοι χρυσοῖ μόσχοι κατεσκευάσθησαν καὶ ἐλατρεύθησαν. Ὁ μεταλλικὸς ἦχος τοῦ χρυσοῦ νομίσματος συνεκλόνισε τὰς καρδίας ὅλων. Τὸ ψεῦδος, ἡ ἀπάτη, ἡ κλοπή, ἡ μοιχεία, ἡ πορνεία, ἡ ἀδικία, τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς ζωῆς, τῆς τιμῆς καὶ τῆς περιουσίας τῶν ἄλλων ἐπολλαπλασιάσθησαν ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης. Αἱ ἁμαρτίαι ἔγιναν βουνά, Καύκασοι, ἐπάνω εἰς τοὺς ὁποίους μὲ σιδηρᾶς ἁλύσεις προσέδεσε τὴν ἀνθρωπότητα ὁ ἑωσφόρος.
Καὶ ἡ σύγχρονος ἀνθρωπότης ἀναστενάζει, ὅπως ἀνεστέναζεν ἡ προχριστιανική. Ζητεῖ ἐπιμόνως σωτῆρα, ἐλευθερωτήν. Καὶ κατὰ τὸν 20ὸν αἰῶνα ἐπαρουσιάσθησαν πολλοὶ διεκδικοῦντες τὸν τίτλον τοῦ ἐλευθερωτοῦ τοῦ κόσμου. Ἡμεῖς, εἶπον εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ τὴν ἀνθρωπότητα, θὰ σὲ ἐλευθερώσωμεν ἀπὸ τὴν δουλείαν σου. Οἱ ψεῦσται! Ἀντὶ νὰ τὴν ἀπελευθερώσουν, συνετέλεσαν ὥστε τὰ δεσμά της νὰ γίνουν ἀκόμη σκληρότερα καὶ ἡ σφῦρα τοῦ ἑωσφόρου νὰ θρυμματίζῃ ὅ,τι ὡς λείψανον ἐλευθερίας ὑπελείφθη ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ. Οἱ ψεῦσται! Ὑπόσχονται ἐλευθερίαν εἰς τοὺς ἄλλους, ἐνῷ οἱ ἴδιοι εἶνε Προμηθεῖς δεσμῶται, ἔχοντες πρῶτοι αὐτοὶ ἀνάγκην ἐλευθερωτοῦ. Διὰ νὰ λύσῃς ἄλλους, πρέπει σὺ νὰ ἔχῃς χέρια καὶ πόδια ἐλεύθερα. Οἱ ψεῦσται! Τὰ ὀνόματά των –ἂς μὴ τὰ ἀναφέρωμεν– εἶνε γνωστὰ εἰς τὸν κόσμον καὶ πολλαὶ γενεαὶ θὰ τὰ ἀναφέρουν μὲ φρίκην. Ὄχι σωτῆρες ἀλλὰ καταστροφεῖς καὶ δήμιοι ἀπεδείχθησαν.
Κάτι παρόμοιον συνέβαινε καὶ μὲ τὸν ἀρχαῖον κόσμον. Ἐπόθει ἐλευθερίαν καὶ εὐκόλως ἐνηγκαλίζετο ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τοῦ ὑπέσχοντο τὴν ἐλευθερίαν. Καὶ ἐπάνω εἰς τὸν ἐνθουσιασμὸν τοὺς ὠνόμαζε ἐλευθερωτάς, νέους Ἡρακλεῖς ποὺ θα ἐκαθάριζον τὴν κόπρον τοῦ Αὐγείου καὶ θὰ ἐφόνευον τὴν Λερναίαν Ὕδραν! Ὁ Κικέρων, ὁ μέγας αὐτὸς ῥήτωρ καὶ φιλόσοφος τῆς ῾Ρώμης, διεκωμῴδησε τοὺς ψευδοσωτῆρας τούτους. Ἠρίθμησε καὶ εὗρεν ὅτι 32 Ἡρακλεῖς ἐν μέσῳ τῆς ἀπεράντου ῾Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας εἶχον ἕως τότε ἐμφανισθῇ, χωρὶς ἡ κατάστασις τῶν πραγμάτων νὰ μεταβληθῇ. 32 σωτῆρες!
Καὶ σήμερον, ἐποχὴν μεγάλων ἀνησυχιῶν, πολλοὶ ψευδοσωτῆρες παρουσιάζονται. Ὁ ἕνας πίπτει, ὁ ἄλλος ἐγείρεται καὶ διεκδικεῖ τὴν διαδοχήν. Ἔνοχοι αὐτοί, διὰ τὴν ἀπάτην τὴν ὁποίαν κάνουν εἰς βάρος τῆς εὐτυχίας τοῦ κόσμου. Ἔνοχοι ὅμως καὶ οἱ λαοί, οἱ ὁποῖοι δὲν στρέφουν τὰ βλέμματα πρὸς τὴν Βηθλεὲμ διὰ νὰ ἴδουν τὸν ἀστέρα ποὺ προμηνύει τὴν εὐδοκίαν μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, τὴν χαρὰν καὶ τὴν εἰρήνην· ἔνοχοι, διότι δὲν θέλουν νὰ πορευθοῦν πρὸς τὸν Ἰορδάνην καὶ ἀκούσουν ἐκεῖ τὴν φωνὴν «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3, 17). Αὐτὸς εἶνε ὁ Σωτήρ, ὁ Ἐλευθερωτὴς τοῦ κόσμου. Οὐρανὲ καὶ γῆ! Οἱ ἄνθρωποι τοῦ 20οῦ αἰῶνος ἀκούουν ὅλους τοὺς ἀπατεῶνας, ποὺ εἰς τὰ χείλη ἔχουν τὸ μειδίαμα καὶ εἰς τὴν καρδίαν κρύπτουν τὸ ἐγχειρίδιον, ἀλλὰ δὲν θέλουν ν᾽ ἀκούσουν Ἐκεῖνον ὅστις εἶπεν· «Ἐγὼ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ἰωάν. 14, 6).
Δώσατέ μου ἕνα λαόν, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τοῦ ἀνωτάτου ἄρχοντος μέχρι τοῦ τελευταίου πολίτου νὰ ἐφαρμόζῃ τὸν νόμον τοῦ Κυρίου καὶ νὰ μὴ παρεκκλίνῃ οὐδ᾽ ἐπ᾽ ἐλάχιστον ἀπὸ τὴν γραμμὴν ποὺ ἐχάραξεν ἐκεῖνος μὲ τὸ αἷμά του, καὶ τότε θὰ ἴδετε τὴν τεραστίαν διαφορὰν καὶ θὰ ἀνακράξετε· Αὐτὸς εἶνε ὁ Σωτήρ, οἱ ἄλλοι εἶνε ψευδοσωτῆρες.
᾽Αλλ᾽ ἐὰν ἡ ἀνθρωπότης ὡς σύνολον ἐπιμένῃ νὰ κυλίεται μέσα εἰς τὴν νεοειδωλολατρίαν, ἀρκετὰ εὐτυχῶς εὐγενῆ πνεύματα, ὡς οἱ ἀρχαῖοι μάγοι, ἀφυπνίζονται κατὰ καιρούς, βλέπουν καὶ πάλιν τὸ ἄστρον τῆς Βηθλεὲμ νὰ φωτίζῃ τὸν ἐσωτερικόν των κόσμον, καὶ καλοῦν καὶ ἄλλας ψυχὰς πρὸς τὸν Σωτῆρα· «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί, ποῦ ἐγενήθη ὁ Χριστός»!
Ὁ Ἱσπανὸς Ἀνδρέας Ὀβεχέρο, ἄλλοτε ἄθεος, ὁ ὁποῖος ἔζησε τὴν φρίκην φοβερῶν ἡμερῶν τῆς πατρίδος του, μετενόησε καὶ εἶπε τὰ ἑξῆς.
«Δὲν θὰ ἔπρεπε πλέον νὰ ὑπάρχουν ἄπιστοι, διότι τὴν πληγήν, τὴν ὁποίαν φέρει ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς τὴν πλευράν του, δυνάμεθα ὅλοι νὰ τὴν ἐγγίσωμεν καὶ νὰ πιστεύσωμεν, ὅπως ὁ ἄπιστος Θωμᾶς. Ὑπὸ τὸ φῶς τῶν φλογῶν τῶν τόσων ναῶν μας, ποὺ παρεδόθησαν ἀπὸ τοὺς ἀνατροπεῖς εἰς τὸ πῦρ, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ φαίνεται ἤδη καθαρὰ γραμμένη ὅπως εἶνε μὲ τὸ αἷμα τῶν μαρτύρων μας. Μόνη ἡ κοινωνικὴ ἀλήθεια τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας περικλείει τὴν σωτηρίαν τῶν ἐργαζομένων. Καὶ ὅταν λέγω ἐργαζομένους, δὲν ἐννοῶ μόνον τοὺς ἐργάτας, ἀλλὰ ὅλους τοὺς ἀξίους τοῦ ὀνόματός των ἀνθρώπους, διότι μόνον ἡ ἐργασία καθιστᾷ τοὺς ἀνθρώπους ἀξίους τῆς ἀποστολῆς των…».

Ὁ Ἄγγλος Ἰωάννης Μίδλεττον Μώρρυ, ἄθεος καὶ αὐτός, ἐπέστρεψε τὸ 1938 εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐδημοσίευσεν εἰς τὰς ἐφημερίδας τὰ ἑξῆς.  «Ἀνεκάλυψα ὅτι ἡ ἀξία τῆς ἀτομικῆς προσωπικότητος εἶνε ὑψίστη, διότι θεωρῶ τὸν Χριστὸν ὡς τὸ ὕψιστον παράδειγμα τοῦ ἀτόμου. Ἡ μόνη ὁδὸς διὰ νὰ δικαιώσῃ καὶ ὑποστηρίξῃ κανεὶς τὴν ἀξίαν αὐτήν, εἶνε ἡ ἐπιστροφὴ εἰς τὴν πηγήν της. Ἡ πηγὴ εἶνε ἡ θεία ἐνανθρώπησις τοῦ Ἰησοῦ. Τὰ πέντε τελευταῖα ἔτη (1934 – 1938) μὲ ἔπεισαν πράγματι, ὅτι τίποτε δὲν ἠμπορεῖ ν᾽ ἀντισταθῇ εἰς τὴν νεοειδωλολατρίαν, εἰμὴ ἡ ὠργανωμένη χριστιανικὴ Ἐκκλησία…».<
Ὁ δὲ διαπρεπὴς ποιητὴς Φραγκῖσκος Ζὰμ ὁμολογεῖ τὰ ἑξῆς.
«Εἶχα καταντήσει ἕνας εἰδωλολάτρης, ἀλλὰ μετέβην μίαν Κυριακὴν εἰς τὴν ἐκκλησίαν καὶ εἶδα νὰ ἀναβλύζουν τὰ δάκρυα τῆς μετανοίας. Ἀλλὰ τὰ δάκρυα αὐτὰ ἦσαν δάκρυα χαρᾶς. Μέσα εἰς τὰ κατάβαθα τῆς ὑπάρξεώς μου ἤρχισε νὰ ἀνατέλλῃ μιὰ χαρά. Εἶνε δυνατὸν ὁ ἄνθρωπος νὰ γίνῃ κάτοχος μιᾶς τέτοιας χαρᾶς;…».
Αὐτοὶ οἱ σοφοὶ καὶ πολλοὶ ἄλλοι, παλαιότεροι καὶ νεώτεροι, ξένοι καὶ Ἕλληνες, τῶν ὁποίων αἱ σωτήριοι φωναὶ κατὰ καιροὺς ἀκούονται, εἶνε τὰ χελιδόνια ποὺ πετοῦν διὰ ν᾽ ἀναγγείλουν, ὄτι μετὰ τὸν βαρὺν χειμῶνα τοῦ ὑλισμοῦ ἀνατέλλουν αἱ ἡμέραι τῆς ἀνοίξεως, αἱ λαμπραὶ ἡμέραι ἑνὸς νέου χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ, ὅστις θὰ βυθίσῃ βαθύτερον τὸ ἄροτρον τοῦ εὐαγγελίου εἰς τὰς καρδίας τῶν ἀτόμων καὶ θησαυροὶ θείας εὐλογίας θὰ πλημμυρίσουν τὴν γῆν. Αὐτοῦ τοῦ πολιτισμοῦ, ὅστις κέντρον θὰ ἔχῃ τὸν Χριστόν, προφῆτις καὶ κῆρυξ καὶ μάρτυς ὑπάρχει ἡ ἀγαπητή μας πατρίς, ἡ Ἑλλάς.
Καὶ μὲ τὴν αἰσιοδοξίαν αὐτήν, ποὺ δημιουργεῖ εἰς τὴν καρδίαν μας ἡ ἐπέτειος τὴς ἑορτῆς τῆς γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τελειώνομεν τὸ ἄρθρον τοῦτο, ἐνθυμούμενοι καὶ πάλιν τὴν προφητείαν τοῦ σοφοῦ προγόνου μας Πολυβίου (204 – 120 π. Χ), ὅτι τὰ γεγονότα, τὰ ὁποῖα καὶ ἡμεῖς βλέπομεν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας, παρ᾽ ὅλην τὴν πολλαπλότητα καὶ τὴν τραγικότητά των, κατευθύνονται ἄνωθεν πρὸς ἕνα θεῖον σκοπόν, πρὸς μίαν ἑνότητα, πρὸς τὴν ἑνότητα ἐκείνην, περὶ τῆς ὁποίας ὁ ἐν σπηλαίῳ τῆς Βηθλεὲμ γεννηθεὶς Κύριος εἶπε· «Γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν» (Ἰωάν. 10, 16).