Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΚΑ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 1032

Προπαραμονὴ τῶν Φώτων (4 Ἰανουαρίου)
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Το Δωδεκαημερο

ΕΟΡΤΕΣ ἔχουμε, ἀγαπητοί μου. Ἑορτάζουμε τὸ ἅγιο Δωδεκαήμερο. Τί εἶνε τὸ Δωδεκαήμερο; Εἶνε μιὰ περίοδος ποὺ ἀρχίζει τὰ Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου) καὶ τελειώνει τὰ Φῶτα (6 Ἰανουαρίου). Διαρκεῖ δηλαδὴ 12 ἡμέρες (7 ἀπὸ τὸ Δεκέμβριο καὶ 5 ἀπὸ τὸν Ἰανουάριο – ἐξαιρεῖται ἡ παραμονὴ τῶν Φώτων). Κατὰ τὸ Δωδεκαήμερο, λόγῳ τῆς χαρᾶς τῶν ἑορτῶν, γίνεται κατάλυσις εἰς πάντα.
Σᾶς παρουσιάζω ἐν συντομίᾳ τὶς σπουδαιότερες ἑορτὲς τοῦ Δωδεκαημέρου.

* * *

 Ἡ πρώτη ἑορτὴ εἶνε τὰ Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου). Μεγάλη καὶ χρονικῶς ἡ πρώτη ἑορτὴ τῆς χριστιανοσύνης. Τὸ ὅτι γεννήθηκε ὁ Χριστὸς εἶνε τὸ ἄλφα τῆς πίστεώς μας, ἡ ῥίζα, ἡ «ἀπότιστος ῥίζα» (οἶκ.), τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας· ῥίζα ποὺ δὲν φύτευσε καὶ δὲν πότισε ἄνθρωπος, καὶ γι᾿ αὐτὸ μένει ἀνεκρίζωτος. Κι ὅπως ἀπὸ τὴ ῥίζα βγαίνουν κλαδιὰ φύλλα καὶ ἄνθη, ἔτσι ἀπὸ τὴν ἑορτὴ αὐτὴ προέρχονται ὅλες οἱ ἄλλες ἑορτές. Ἐὰν ὁ Χριστὸς δὲν ἐγεννᾶτο, δὲν θὰ εἴχαμε Φῶτα (Θεοφάνεια), δὲν θὰ εἴχαμε Μεγάλη Παρασκευή, δὲν θὰ εἴχαμε Πεντηκοστή. Τὰ Χριστούγεννα εἶνε ἡ πρώτη ἑορτή, ἡ «μητρόπολις» τῶν ἑορτῶν.
Τί ἑορτάζουμε τὰ Χριστούγεννα; Τὸ πιὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς ἱστορίας. Οὔτε ἔγινε οὔτε ἀκούστηκε ἄλλοτε, ὅτι ὁ Θεός, ποὺ δημιούργησε τὰ πάντα καὶ κατοικεῖ στὰ οὐράνια, κατέβηκε στὴ γῆ! Φόρεσε ἀνθρώπινη σάρκα ἀπὸ τὰ πάναγνα αἵματα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἔζησε 33 χρόνια ἐδῶ κάτω· δίδαξε τὰ πιὸ ὡραῖα λόγια, ἔκανε μύρια θαύματα, σταυρώθηκε, ἔχυσε τὸ τίμιό του αἷμα – γιατί ὅλα αὐτά; Ἀπὸ ἀγάπη· γιὰ νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπο.
Ἡ δευτέρα ἑορτὴ τοῦ Δωδεκαημέρου (26 Δεκεμβρίου) λέγεται Σύναξις τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Λέγεται σύναξις, διότι ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νὰ συναχθοῦμε, νὰ μαζευτοῦμε ὅλα τὰ παιδιά της στὸ ναὸ τὴ δευτέρα ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, γιὰ νὰ τιμήσουμε τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο. Καὶ τῆς ἀξίζει νὰ τιμᾶται. Διότι ἡ Παναγία εἶνε παραπάνω ἀπὸ ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους. Εἶνε ἡ βασίλισσα, ἡ μάνα, ἡ μόνη μέσ᾿ στὰ ἑκατομμύρια τῶν γυναικῶν ποὺ βρέθηκε ἀξία νὰ γεννήσῃ τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου.
  Τὴν τρίτη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων (27 Δεκεμβρίου) καλούμεθα νὰ τιμήσουμε τὸν ἅγιο Στέφανο. Ἦταν ὁ πρῶτος διάκονος τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Διάκονος ποὺ ἔκανε θαύματα, εἶχε ἀγάπη στὴν καρδιά, κήρυττε φλογερὰ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι᾿ αὐτὸ προκάλεσε τὴν κακία καὶ τὸ φθόνο τῶν Ἰουδαίων. Κι ὅπως τὸ Χριστὸ τὸν ἔπιασαν καὶ τὸν πῆγαν στὸ συνέδριο, ἔτσι καὶ τὸ Στέφανο· τὸν ἔδεσαν, τὸν πῆγαν στὸ δικαστήριο, τὸν καταδίκασαν σὲ θάνατο. Ἔπειτα τὸν ἔβγαλαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι, κ᾿ ἐκεῖ τὸν λιθοβόλησαν. Ἔτσι μαρτύρησε. Καὶ τὴν ὥρα ἐκείνη ὁ Στέφανος παρακαλοῦσε τὸ Θεὸ νὰ «μὴ στήσῃ», νὰ μὴν τοὺς λογαριάσῃ, τὴν ἁμαρτία αὐτή (Πράξ. 7,60).
Τὴν πέμπτη ἡμέρα (29 Δεκεμβρίου) ἑορτάζουμε τὰ ἅγια νήπια, τὰ βρέφη ποὺ εἶχαν δια ἡλικία μὲ τὸ Χριστὸ καὶ τὰ σκότωσε ὁ Ἡρῴδης. Νόμιζε ὅτι, ἂν σκοτώσῃ ὅλα τὰ ἀρσενικὰ παιδιὰ ἀπὸ δύο χρονῶν καὶ κάτω, μεταξὺ αὐτῶν θὰ εἶνε καὶ ὁ Χριστός. Ἀλλὰ ὁ Χριστός, μὲ τὴν Παναγία καὶ τὸν δίκαιο Ἰωσήφ, ἔφυγε ἐγκαίρως στὴν Αγυπτο. Ἔμειναν ἐκεῖ, ἕως ὅτου ὁ Ἡρῴδης πέθανε. Καὶ πέθανε μὲ κακό θάνατο· σκουλήκιασε! Τότε ὅμως, ποὺ ἀκόμη βασίλευε, ἔκανε τὸ μεγάλο ἐκεῖνο κακό. Τὸ δὲ φοβερὸ ποιό εἶνε· ὅτι τὸ ἔγκλημα ἐκεῖνο γίνεται καὶ σήμερα! Ὁ Ἡρῴδης ἔσφαξε 14.000 βρέφη· καὶ σήμερα, μόνο στὴν Ἑλλάδα, κάθε χρόνο στὶς γυναικολογικὲς κλινικὲς σκοτώνουν γιατροὶ καὶ μανάδες – πόσα βρέφη; 300.000! Αὐτοὶ εἶνε οἱ σύγχρονοι Ἡρῷδαι, ποὺ θὰ δώσουν μεγάλο λόγο στὸ Θεό. Οἱ ἀμβλώσεις ἢ ἐκτρώσεις εἶνε τὸ πιὸ μεγάλο ἔγκλημα. Ἂν ἔρθῃ μιὰ γυναίκα καὶ μοῦ πῇ, «Ἐγὼ ἔβαλα φωτιὰ κ᾿ ἔκαψα μιὰ ἐκκλησιά», θὰ τὴ συγχωρήσω· μόνο θὰ τῆς πῶ, νὰ χτίσῃ μιὰ καινούργια ἐκκλησιά. Ἂν ὅμως ἔρθῃ μιὰ γυναίκα καὶ μοῦ πῇ, «Ἐγὼ ἔκανε ἔκτρωσι, πέταξα παιδί, καὶ δὲ᾿ γεννῶ ἄλλα παιδιά», τότε δὲν ξέρω τί πρέπει νὰ γίνῃ· δὲν ξέρω ἂν ὁ Θεὸς συγχωρῇ τὸ ἁμάρτημα αὐτό. Πρέπει πολὺ κανεὶς νὰ μετανοήσῃ καὶ νὰ κλάψῃ.
Προχωροῦμε λοιπὸν στὸ Δωδεκαήμερο. Μετὰ ἔρχεται ἡ ὀγδόη ἡμέρα, ἡ πρωτοχρονιά (1 Ἰανουαρίου). Ἡ ἑορτὴ ποὺ ἑορτάζουμε ὀνομάζεται Περιτομὴ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς τὴν ὀγδόη ἡμέρα ἀπὸ τὴ γέννησί του, σύμφωνα μὲ διάταξι τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, περιετμήθη· καὶ τὴν ἡμέρα ἐκείνη ―ὅπως κάθε παιδὶ σήμερα στὸ βάπτισμα― ἔλαβε ὄνομα. Ποιό ὄνομα; Τὸ ἀνώτερο ὄνομα, τὸ γλυκύτερο ὄνομα· τὸ ὄνομα «Ἰησοῦς» (Λουκ. 2,21). «Ἰησοῦς» εἶνε ἑβραϊκὴ λέξις καὶ σημαίνει «Σωτήρας»· διότι ἔσωσε, σῴζει καὶ θὰ σῴζῃ τὸν κόσμο ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του (βλ. Ματθ. 1,21). Τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶνε παντοδύναμο, βγάζει δαιμόνια, θεραπεύει ἀρρώστιες, ἀνασταίνει νεκρούς. Νὰ τὸ ἀναφέρουμε πάντοτε μὲ σεβασμὸ καὶ ἀγάπη, καὶ νὰ εμεθα βέβαιοι, ὅτι δι᾿ αὐτοῦ γίνονται τὰ μεγαλύτερα θαύματα.
Ἀκολουθεῖ ἡ παραμονὴ τῶν Φώτων (5 Ἰανουαρίου), ποὺ δὲν ὑπολογίζεται μέσα στὸ Δωδεκαήμερο. Τὴν ἡμέρα αὐτὴ ὅσοι εἶνε Χριστιανοὶ νηστεύουν αὐστηρά· τρῶνε μόνο ψωμὶ καὶ νερό, καὶ προετοιμάζονται.
Τὴν ἄλλη μέρα (6 Ἰανουαρίου) εἶνε πλέον ἡ τελευταία ἑορτὴ τοῦ Δωδεκαημέρου. Εἶνε τὰ Φῶτα ἢ Θεοφάνεια. Ἑορτάζουμε τὸ ὅτι ὁ Θεὸς φανερώθηκε στὸν κόσμο ὡς ἁγία Τριάς, Πατὴρ Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα. Φανερώθηκε στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ ὅταν βαπτίστηκε ὁ Χριστός. Γι’ αὐτὸ τὴν ἡμέρα αὐτὴ πηγαίνουμε στὰ νερὰ καὶ τὰ ἁγιάζουμε ῥίχνοντας τὸ σταυρό. Αὐτή εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν Φώτων.
Μετὰ τὰ Φῶτα ἀκολουθεῖ ―ἐκτὸς πλέον τοῦ Δωδεκαημέρου― ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, ποὺ ἀξιώθηκε νὰ βαπτίσῃ στὰ ῥεῖθρα τοῦ Ἰορδάνου τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.

* * *

Αὐτὸ εἶνε τὸ Δωδεκαήμερο. Μὲ λίγα ἁπλᾶ λόγια σᾶς παρουσίασα τὶς κυριώτερες ἑορτές του. Καὶ τώρα ὅλα αὐτὰ ἂς τὰ κάνουμε μιὰ προσευχή. Νὰ τὰ ποῦμε μὲ λόγια προσευχῆς·
Χριστέ, σὺ ποὺ κατέβηκες στὴ γῆ γιὰ μᾶς τοὺς ἁμαρτωλούς, σ᾿ εὐχαριστοῦμε ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας· ἀξίωσέ μας νὰ σ᾿ ἀγαποῦμε, νὰ σὲ πιστεύουμε καὶ νὰ σὲ λατρεύουμε μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς, καὶ νὰ σφραγίσουμε τὴ ζωή μας μὲ τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).
Παναγία Δέσποινα, σὺ ποὺ ἀξιώθηκες νὰ γεννήσῃς τὸ Χριστό, κ᾿ εἶσαι ἀνώτερη ἀπὸ ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, μὴ μᾶς ἐγκαταλείπεις. Στὶς δυστυχίες καὶ συμφορές μας τὸ ὄνομά σου ἔχουμε στὰ χείλη. «Παναγία μου!» φωνάζουν ὅλοι. «Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν» (μέγ. ἀπ.).
Ἅγιε Στέφανε, σὺ ποὺ ἔχυσες τὸ αἷμα σου γιὰ τὸ Χριστό μας κ᾿ εἶσαι ὁ πρῶτος μάρτυς, ἀξίωσε κ᾿ ἐμᾶς νὰ πιστεύουμε σ᾿ ἐκεῖνον· κι ἂν παρουσιαστῇ ἀνάγκη, καὶ τὸ αἷμα μας ἀκόμη νὰ δώσουμε γιὰ τὴν ἀγάπη του.
Ἅγια νήπια, ποὺ τώρα εἶστε στὰ οὐράνια μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους, σᾶς παρακαλοῦμε ἱκετεύσατε τὸ Θεὸ γιὰ μᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς νὰ μᾶς συχωρέσῃ καὶ νὰ μᾶς δώσῃ δύναμι νὰ σταματήσουμε τὸ φρικτὸ ἁμάρτημα τῶν ἐκτρώσεων.
Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, «ὁ ἐπιφανεὶς Θεός», σὺ ποὺ πῆρες τὸ γλυκύτερο ὄνομα, ἐξάλειψε, σὲ παρακαλοῦμε, κάθε βλασφημία καὶ ἀξίωσέ μας νὰ τιμοῦμε καὶ νὰ λατρεύουμε τὸ ὄνομά σου, καὶ μ᾿ αὐτὸ νὰ κλείσουμε τὴ ζωή μας.
Καὶ σύ, τίμιε Πρόδρομε, ποὺ ἀξιώθηκες νὰ βαπτίσῃς τὸ Χριστό, σὲ παρακαλοῦμε, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν.
Ἁγία Τριάς, ὁ Πατὴρ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ἐλέησον τὸν κόσμον· ἀμήν.

* * *

Ἔτσι πρέπει νὰ περνοῦμε τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες· νὰ ἐνθυμούμεθα ὅλα αὐτὰ τὰ μεγάλα γεγονότα, ποὺ ἔγιναν γιὰ τὴ σωτηρία μας.
Εἴθε ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήσῃ. Γιατὶ τὰ μεγαλύτερα ἁμαρτήματα τοῦ λαοῦ μας εἶνε τρία. Πρῶτον, ὅτι δὲ᾿ γεννοῦν πλέον παιδιά, καὶ μάλιστα σκοτώνουν τὰ παιδιά τους – προχθὲς μιὰ γυναίκα μοῦ εἶπε, ὅτι ἔκανε τέσσερις ἐκτρώσεις· καὶ γελοῦσε! Δεύτερον ἡ βλαστήμια. Καὶ τρίτον ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία κι ὅλα αὐτά.
Γι᾿ αὐτό, προτοῦ νά ᾿ρθῃ ἡ ὥρα τῆς τιμωρίας, ν᾿ ἀκούσουμε τὸν Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο, ποὺ φωνάζει «Μετανοεῖτε…» (Ματθ. 3,2). Μετανοεῖτε κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, ἄντρες καὶ γυναῖκες, νέοι γέροντες καὶ παιδιά, ἄσπροι μαῦροι κόκκινοι, οἱ πάντες. Ἂν δὲν μετανοήσουμε, οὐαί κι ἀλλοίμονό μας.
Ὁ Θεὸς νὰ δώσῃ, τὸ νέο ἔτος νὰ εἶνε ἔτος μετανοίας καὶ ἐπιστροφῆς διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ὁσίου Ναοὺμ Ἀρμενοχωρίου – Φλωρίνης τὴν 3-1-1982