Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΚΑ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 10632

Μεγάλη Παρασκευὴ βράδυ
6 Ἀπριλίου 2018
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Η ΓΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΕΤΑΙ

«Γῆ σε, Πλαστουργέ, ὑπὸ κόλπους δεξαμένη, Σῶτερ, τρόμῳ συ­σχε­­θεῖσα τινάσσεται, ἀφυπνίσασα νεκροὺς τῷ τιναγμῷ» (Β΄ στ. ἐγκωμ.)

Λουλούδια καὶ στεφάνια καταθέτουν, ἀγαπητοί μου, σήμερα οἱ Χριστιανοὶ πρὸς τι­μὴν καὶ λατρείαν τοῦ Ἐσταυρωμένου. Ἀλλὰ τὸ ὡραιότερο στεφάνι ἀπ᾿ ὅλα εἶνε κάποιο ἄλ­λο. Δὲν εἶνε φτειαγμένο ἀπὸ λουλούδια φθαρτὰ ποὺ μαραίνονται· ἔγινε ἀπὸ τὰ ἀμάραντα ἄνθη τῆς ποιήσεως. Τὸ στεφάνι αὐτὸ ἀποτελεῖται ἀπὸ τριακόσια (300) ἄνθη· καὶ αὐ­τὰ εἶνε τὰ ἐγκώμια τοῦ ἐπιταφίου θρήνου. Στὸ Ἅγιον Ὄρος ψάλλονται ὅλα· ἐδῶ στὶς κο­σμικές μας ἐκκλησίες τὰ περιέκοψε ἡ ψαλίδα τῆς συντομίας, καὶ ἀπὸ 300 ἔμειναν 100. Τόσα ὥρισε ἡ ἱερὰ Σύνοδος νὰ ψάλλωνται στὶς τρεῖς στάσεις.
Ἔχω μιὰ συνήθεια· κάθε χρόνο, προτοῦ νὰ ψάλουμε τὰ ἐγκώμια, ἑρμηνεύω κάποιο ἀπ᾽ ὅλα. Ἐφέτος μὲ ἁπλᾶ λόγια καὶ συντομία θὰ ἑρμηνεύσω τὸ ἑξῆς ἀπὸ τὴν δευτέρα στάσι.

* * *

«Γῆ σε, Πλαστουργέ,
ὑπὸ κόλπους δεξαμένη, Σῶτερ,
τρόμῳ συσχεθεῖσα τινάσσεται,
ἀφυπνίσασα νεκροὺς τῷ τιναγμῷ» (Β΄ στ. ἐγκωμ.).

Σὲ ἀρχαία γλῶσσα εἶνε γραμμένο τὸ ἐγκώμιο. Γιὰ νὰ καταλάβουμε τὸ νόημά του, πρέπει νὰ γνωρίζουμε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρὶν ἀπὸ τὴν πτῶσι δὲν ἦταν φθαρτός. Τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα –εἶνε δίδαγμα τῆς ἁγίας Γραφῆς– πρὸ τῆς παρακοῆς ἀσθένεια δὲν τοὺς ἐμάραινε, ὁ θάνατος δὲν τοὺς ἐνέκρωνε, ὁ τάφος δὲν τοὺς ἔλειωνε. Ὁ ἄνθρωπος τότε ἦ­ταν ἄφθαρτος, ἑπομένως καὶ ἀθάνατος. Ὅ,τι εἶνε θνητό, εἶνε προηγουμένως φθαρτὸ καὶ γι᾿ αὐτὸ πεθαίνει. Ὁ ἄνθρωπος ἦταν ἀθάνατος πρὶν ἀπὸ τὴν πτῶσι. Ἀλλὰ μετὰ ἔγινε φθαρτός. Ἀναπτύχθηκαν μικρόβια καὶ νόσοι, καὶ ἔφθασε νὰ γίνῃ ἕνα μουσεῖο ἀσθενειῶν, σωματικῶν καὶ ψυχικῶν. Ἡ κατάληξι δὲ τῆς φθορᾶς ἦταν ὁ θάνατος, ὁ ὁποῖος ἦλθε ὡς ποινή, ὡς τιμωρία τῆς ἁμαρτίας τῶν πρωτοπλάστων καὶ ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Τότε ἀκούστηκε ὡς ἀπόφασις τοῦ θείου δικαστηρίου· «Γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ», εἶ­σαι χῶμα καὶ στὸ χῶμα θὰ πᾷς (Γέν. 3,19).
«Γῆ εἶ». Πράγματι, τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου εἶνε φτειαγμένο ἀπὸ ὑλικὰ στοιχεῖα. Ἂν πάρε­τε τὸ σῶμα ἑνὸς νεκροῦ καὶ τὸ πᾶτε στὸ χη­μεῖο γιὰ νὰ τὸ ἀναλύσετε, θὰ δῆτε ὅτι ἀποτε­λεῖται ἀπὸ νερό, λίπος, λίγο σίδερο, φώσ­φορο, ἀσβέστιο… Εὐτελὴς ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ἀλλὰ σοφὴ ἡ κατασκευή του. Ἡ ἐπιστήμη γνωρίζει τὴ σύνθεσί του καὶ μᾶς λέει ἀπὸ ποιά ὑλικὰ ἀποτελεῖται, δὲν μπορεῖ ὅ­μως μὲ τὰ ὑλικὰ αὐτὰ νὰ δημιουργήσῃ καὶ αὐ­τὴ ἕναν ἄν­θρωπο. Αὐτὸ εἶνε ἔργο μόνο τοῦ πανσόφου Δημιουργοῦ. Ὅπως ἡ νοικοκυρὰ παίρνει τὸ ἀλεύρι, τὸ ζυμώνει καὶ τὸ κάνει δι­άφορα σχήματα, κάπως ἔτσι ἂς ποῦμε καὶ τὰ ἄ­χραντα χέρια τοῦ Θεοῦ πῆραν τὴν ὕλη, πῆραν τὸ νερό, τὸ λίπος, τὸ φώσφορο, τὸ σίδερο κ.τ.λ., τὰ ἀνέμειξαν μὲ ἀσύλληπτο τρόπο, καὶ τὸ θεῖο ἐργαστήριο δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο.
Ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος, ὅπως εἴπαμε, ἀλλὰ ἡ πτῶσις ἔ­φερε τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. «Γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ». Ἀπὸ τότε ποὺ βγῆκε ἡ ἀπόφασι αὐτή, δηλαδὴ ἀπὸ τὸν Ἀδάμ, μέχρι τὸ Χριστὸ πέρασε ἀπὸ τὴ Γῆ ἀμέτρητο πλῆθος ἀνθρώπων. Ὅλοι τὴν ὠνόμαζαν «μάνα γῆ», καὶ ὅλους αὐτὴ ἄνοιξε τοὺς κόλπους της καὶ τοὺς δέχθηκε στοὺς τάφους.
Ὅλοι ἦταν ἁμαρτωλοὶ καὶ φθαρτοί. Ἕνας μόνο –παρακαλῶ προσέξτε–, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εἶνε ἀναμάρτητος, καὶ συνε­πῶς ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος. Ἄπιστοι καὶ ἄ­θεοι, ὅσο καὶ νὰ κοπιάσετε, δὲν θὰ βρῆτε ἐ­λάττωμα, δὲν θὰ βρῆτε ψεγάδι στὴ μοναδικὴ προσωπικότητα τοῦ Χριστοῦ. Θὰ μείνῃ γιὰ πάντα ἀναπάντητο τὸ ἐρώτημα τοῦ Χριστοῦ «Τίς ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ἰω. 8,46). Ὡς ἀναμάρτητος, ὁ Χριστὸς εἶχε σῶμα ἄφθαρτο. Γι᾿ αὐτὸ βλέπουμε στὸ Εὐαγγέλιο ὁ Χριστὸς νὰ κοιμᾶται, νὰ τρώῃ, νὰ πίνῃ, νὰ ἱδρώνῃ, νὰ πο­νάῃ, ἀλλὰ δὲν τὸν βλέπουμε ποτέ νὰ ἀρρωσταίνῃ, νὰ ἔχῃ π.χ. ἕνα πυρετό. Γιατὶ αὐτὰ καὶ ὁ θάνατος εἶνε συνέπειες τῆς ἁμαρτίας· «τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» (Ῥωμ. 6,23).
Ὁ Χριστὸς ὅμως, ἐνῷ ἦταν ἀναμάρτητος καὶ ἑπομένως ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος, γιὰ νὰ σωθοῦμε ἐμεῖς, γεύθηκε θάνατο καὶ κατέβηκε στὸν ᾅδη. Καὶ τότε ὁ ᾅδης ἀπατήθηκε· για­τὶ ἔβλεπε σῶμα ἀνθρώπου (ποὺ κατὰ τὴ φιλο­σοφία τῆς Ἐκκλησίας ὑπῆρξε τὸ δόλωμα), καὶ συνάντησε Θεό! Ὁ σατανᾶς, λένε οἱ πατέρες, δὲν φαντάσθηκε, ὅτι κάτω ἀπὸ τὸ σαρκικὸ καὶ φθαρτὸ περίβλημα τοῦ Χριστοῦ κρυβόταν τὸ ἄγκιστρο τῆς θεότητος. Ἔτσι ἔγινε ἡ θεόσωμος ταφή. Ἀλλὰ ἡ γῆ δὲν μποροῦσε νὰ κρατήσῃ τὸν ἀθάνατο Θεό, κι ὅταν ἐκεῖνος ἐπρόκειτο νὰ κατέβῃ στὸν τάφο τινάχθηκε. Δὲν μποροῦσε νὰ τὸν δεχτῇ στοὺς κόλπους της ὅπως ὅλους τοὺς κοινοὺς θνητούς, καὶ διαμαρτυρήθηκε! «Ἡ γῆ ἐσείσθη». Καὶ μὲ τὸ τίναγμα τῆς γῆς ξύπνησαν οἱ νεκροὶ καὶ ἀναστήθηκαν· ἄνοιξαν οἱ τάφοι, βγῆκαν ἔξω οἱ νεκροί, καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ ἐμ­φανίσθηκαν σὲ πολλοὺς ἀνθρώπους τῆς Ἰερουσαλήμ (βλ. Ματθ. 27,51-53).

«Γῆ σε, Πλαστουργέ,
ὑπὸ κόλπους δεξαμένη, Σῶτερ,
τρόμῳ συσχεθεῖσα τινάσσεται,
ἀφυπνίσασα νεκροὺς τῷ τιναγμῷ».

Πολλὲς ἔννοιες συνωστίζονται στὸ μικρὸ αὐτὸ ἐγκώμιο. Ὅ,τι ἔχουν φτειάξει οἱ ἅγιοι πα­τέρες, εἶνε μεγάλη φιλοσοφία. Καὶ ὁ ἐπιτά­φι­ος εἶνε ἡ φιλοσοφία τοῦ θανάτου μὲ κέν­τρο τὴν ταφὴ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

* * *

Σείστηκε τότε ἡ γῆ, διαμαρτυρομένη γιὰ τὴν θανάτωσι τοῦ Ἀθανάτου. Καὶ σήμερα σείεται ἡ γῆ μας. Γιατί ἆραγε; –Φυσικὰ φαινόμενα, λένε μερικοί. –Ὁ ἐγκέλαδος, λένε ἄλλοι.
Ὦ ἀνόητοι, τί εἶνε ὁ ἐγκέλαδος; Κάτι ἀνύπαρκτο. Πίσω ἀπὸ τὴν ὕλη μὲ τὶς θαυμαστὲς ἰ­διότητές της, πίσω ἀπὸ τὴ γῆ καὶ τὰ ὄρη ὑ­πάρ­χει νοῦς ποὺ κυβερνᾷ ὁλόκληρο τὸν κόσμο. Ἀνοῖξτε τὴν ἁγία Γραφή, νὰ δῆτε ποιά εἶ­νε ἡ αἰτία τῶν σεισμῶν. Ὁ Δαυῒδ λέει· «Ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν, ὁ ἁ­πτόμενος τῶν ὀρέων καὶ καπνίζονται» (Ψαλμ. 103,32).
Σείστηκε τότε ἡ γῆ, γιατὶ οἱ Ἑβραῖοι ἐσταύρωσαν τὸ Χριστό. Σείεται ἡ γῆ σήμερα, γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Καὶ πάλι θὰ σειστῇ· μᾶς τὸ εἶπε ὁ Χριστὸς πρὸ τῆς θυσίας του, ὅτι πρὶν ἀπὸ τὴ δευτέρα παρουσία θὰ γίνουν «σεισμοὶ μεγάλοι» (Λουκ. 21,11. Ματθ. 24,7). Φτάσαμε στὴν περίοδο αὐτὴ τῶν σεισμῶν. Ἄλλοτε ἐδῶ ἄλλοτε ἐκεῖ πολλοὶ σεισμοὶ γίνονται καὶ μὲ πολλοὺς νεκροὺς καὶ τραυματίες. Σείονται καὶ μέρη ποὺ δὲν χαρακτηρίζονταν ὡς σεισμογενῆ.

* * *

Θεέ μου! Θὰ σεισθῇ καὶ πάλι ἡ γῆ μας, ποὺ χαρακτηρίζεται ἄλλωστε καὶ ὡς σεισμογενής, γιατὶ γίναμε ὅλοι θεομπαῖκτες· κοροϊδεύουμε τὸ Θεὸ μικροὶ καὶ μεγάλοι. Γνήσιος Χριστι­α­νὸς δὲν ὑπάρχει. Εἴμαστε ὅλοι μακριὰ ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο. Ἀπὸ τὰ ὅσια καὶ ἱερὰ ποὺ εἴχαμε, μόνο τὸ ὄνομα τοῦ Χριστιανοῦ μᾶς ἔμεινε. Μιὰ φορὰ σταύρωσαν οἱ Ἑβραῖοι τὸ Χριστὸ – χίλιες φορὲς τὸν σταυρώνουμε ἐμεῖς. Προβλέπω σεισμούς· θὰ σειστῇ ἡ ἁμαρτωλὴ Ἀθήνα, ἡ Βαβυλώνα τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τὰ ἑκατομμύρια κάτοικοι ποὺ ἔχουν μαζευτῆ στὴ χαβούζα αὐτὴ καὶ δὲν κάνουν τίποτ᾿ ἄλλο παρὰ ν᾿ ἁμαρτάνουν καὶ νὰ ὀργιάζουν· θὰ σειστῇ ἡ Θεσσαλονίκη· θὰ σειστῇ ἀκόμη καὶ ἡ Φλώρινα… Θεέ μου, βοήθησέ μας! Ὑπεραγία Θεοτόκε, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν!
Ἂς πάρουμε, ἀδελφοί, ἀπὸ τὸ ἐγκώμιο αὐ­τὸ δίδαγμα ἐπίκαιρο, σήμερα Μεγάλη Παρασκευή, νὰ ἔχουμε φόβο Θεοῦ. Καὶ μὲ τέτοια αἰσθήματα σεβασμοῦ καὶ εὐλαβείας ἂς συνοδεύσουμε τὸ μεγάλο Νεκρό. Κηδεία ἔχουμε. Ὄχι τῆς μάνας μας ἢ τοῦ πατέρα μας. Πάνω ἀπ᾿ αὐτούς, καὶ πάνω ἀπὸ ὅλους τοὺς προγό­νους, καὶ πάνω ἀπ᾿ τὴν πατρίδα, πάνω ἀπ᾿ ὅ­λα καὶ ἀπ᾿ ὅλους εἶνε ὁ ἐσταυρωμένος Λυτρω­τὴς τοῦ κόσμου. Γι᾿ αὐτὸ σᾶς παρακαλῶ –ἐν ὀνόματι τοῦ Ναζωραίου, τοῦ Σωτῆρος καὶ Λυτρωτοῦ μας– κατὰ τὴν περιφορὰ τοῦ ἐπιταφίου κανείς νὰ μὴ μιλᾷ καὶ νὰ μὴ γελᾷ. Ἡ καρδιά, ὁ νοῦς, τὰ αἰσθήματα, ὅλη ἡ ὕπαρξί μας νά ᾿νε στὸ Χριστό. Καὶ μέσα ἀπ᾿ τὰ βάθη μας νὰ παρακαλέσουμε τὸν Ἐσταυρωμένο, νὰ λυπη­θῇ τὸ ἔθνος μας, ποὺ πολὺ ἁμάρτησε, καὶ νὰ μὴ τὸ τιμωρήσῃ μὲ κάποιο καταστρεπτι­κὸ σει­σμό. Διότι ἂν γίνῃ αὐτό, τότε πλέον θὰ εἶνε ἀρ­γὰ καὶ δὲν θὰ προλάβουμε νὰ ποῦ­με τὸ «Μνή­σθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42). Ἀμίλητοι λοιπόν, μὲ τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιὰ στὸ Θεό, νὰ συνοδεύσουμε τὸ Χριστό, τὸν αἰώνιο Σωτῆρα καὶ Λυτρωτὴ τοῦ κόσμου· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε πρὸ τῶν ἐγκωμίων στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης τὴν 8-4-1977 μ