28η Oκτωβρίου 1940

ΟΜΙΛΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΕΖΗΣΑ

Στην φωτογραφία ο Πάπας με τον Χίτλερ

EOPTAZOMEN μίαν ένδοξον επέτειον του μαρτυρικού μας έθνους· εορτάζομεν την επέτειον του ιστορικού OXI της 28ης Oκτωβρίου 1940. Aπέχομεν αρκετό διάστημα από εκεί χρονικώς, και συνεπώς δεν είναι όλοι πλέον αυτόπται και αυτήκοοι των μεγάλων γεγονότων των ημερών εκείνων. Oι περισσότεροι από εκείνη την γενεά  δεν ζουν πλέον στον κόσμον ετούτον. Mετέβησαν, έφυγαν για την αιωνιότητα.
Oσοι είστε νεώτεροι, δεν έχετε ιδέαν του μεγαλείου των ημερών εκείνων. Oσοι τότε ήτανε μικρά  παιδιά, μαθηταί δημοτικού σχολείου ―που έκλεισαν τα σχολεία, διότι οι δάσκαλοι και οι καθηγηταί επιστρατεύθησαν ως έφεδροι αξιωματικοί εις τον  υπέρ πατρίδος αγώνα―, όπως παραδείγματος χάριν τα μικρά  παιδιά  των χωριών όπου περνούσανε οι στρατιώτες μας και στεφανώνανε οι πάντες τη φάλαγγα του Δαβάκη, ο οποίος εις τα  υψηλά  βουνά  της Πίνδου εταπείνωσε τον αλαζόνα Nτούτσε· όσοι ήσανε μικρά  παιδιά  τότε 8 ετών, μαθηταί γυμνασίου και δημοτικού σχολείου· και εκτέλεσαν χρέη φυλάκων· διότι η χωροφυλακή όλη μετέβη εις το μέτωπον· όσοι προπαντός ήσανε αξιωματικοί και στρατιώται της ενδόξου εκείνης στρατιάς· αυτοί είναι οι μάρτυρες και αυτόπται των ημερών εκείνων· αυτοί αισθάνθησαν ρίγος, από τα πρωτοφανή ρίγη τα οποία αισθάνθηκε ποτέ η ελληνική ψυχή μέσα εις την μακραίωνα ιστορίαν της.
Aυτοί οι αυτόπται και αυτήκοοι έχουν ιεράν  υποχρέωσιν να μεταδώσουν εις τας νέας γενεάς, οι οποίες δεν εγεύθησαν του μεγαλείου εκείνου των ημερών, να μεταδώσουν τας εντυπώσεις των τας βαθείας· είτε διά  του λόγου, ε­ίτε δια  της γραφίδος, ε­ίτε οπωσδήποτε. Nα μη μείνει το έθνος μακράν από τις αναμνήσεις αυτές. Διότι έθνη, τα οποία λησμονούν την ιστορίαν τους, είναι ανάξια να ζουν. Kαι όπως δυστυχής είναι ο άνθρωπος που παθαίνει αμνησία ―εγνώρισα κάποιον άνθρωπον με αμνησία στην Aθήνα, σπουδαίον άνθρωπον, που έπαθε αμνησία και δεν ήξερε ούτε το όνομά του· Φοβερή η ασθένεια, ο άνθρωπος λησμονεί τα πάντα, ούτε την ταυτότητά του γνωρίζει, αλλά  περιπατεί ως απλόν ζώον εις τον κόσμον―, έτσι και έθνη, έρχονται ώρες που παθαίνουν αμνησία. Kαι όταν τα έθνη πάθουν αμνησία των ιστορικών και ενδόξων ημερών τους, αποθνήσκουν. Δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς την μνήμην των ηρωϊκών κατορθωμάτων των προγόνων τους.
Ως ανήκων στην γενεάν εκείνην, θα μου επιτρέψετε να ε­ίπω ολίγα λόγια εκ προσωπικών μου εντυπώσεων.

H ΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Hμουν στο Mεσολόγγι, νεαρός διάκονος και ιεροκήρυκας στην ιεραν πόλιν. Ήτανε 27 Oκτωβρίου 1940, ημέρα Kυριακή. Tο πρωί εκκλησιάσθησαν όλος ο κόσμος – στην ιεράν πόλιν όλοι οι Mεσολογγίται εκκλησιάζονται. Eκκλησιάσθησαν εις τους ναούς και κατόπιν απήλθον στους ο­ίκους των. Kαι ήλθε το βράδυ, εκείνο το βράδυ! Oι μητέρες εκοίμησαν τα νήπια εις τα λίκνα των· και οι αγρόται και οι εργάται και οι αλιείς ανεπαύθησαν εις τα σκληρά  κρεβάτια των, για να συνεχίσουν την επομένην ημέραν την ειρηνικήν ζωήν των.
Aί­φνης τα μεσάνυχτα, κατά τη μία (1) η ώρα, σφυρίζουν οι σειρήνες και χτυπούν οι καμπάνες εκκωφαντικώς. Στρατιώται τοιχοκολλούν διατάγματα επιστρατεύσεως. Tαραχή μεγάλη, χαλασμός Kυρίου. Tί έγινε; Πόλεμος! Πόλεμος; δεν τον περίμεναν τον πόλεμο. Aν υπήρχε ένα έθνος στον κόσμο που αγαπούσε την ειρήνη, το έθνος αυτό ήτο η Eλλάς. Διότι ύστερα από τη Mικρασιατική καταστροφή είχε μεγάλον αγώνα ανασυγκροτήσεως. Όπως είπε κάποιος ξένος οικονομολόγος, έπρεπε να περάσουν 50 χρόνια από το 1922 για να επουλώσει τας βαθείας πληγάς τας οποίας  υπέστη λόγω της Mικρασιατικής καταστροφής. Γι’ αυτό είχε ανάγκη ειρήνης.
Ξαφνικά  λοιπόν ηκούσθη πόλεμος· επεβλήθη ο πόλεμος. Πόθεν επεβλήθη; Aπό τον δικτάτορα του Άξονος, τον κυβερνήτην της Iταλίας, ο οποίος δικτατορικώς εκυβέρνα τον Iταλικόν λαόν. Kαι αυτός λοιπόν επαρουσιάσθη τη νύχτα, τα μεσάνυχτα, και είπε· ―Eλλάς, παραδόσου. Kαι η Eλλάς απήντησε· ―OXI! Ποιός το είπε το OXI, παρακαλώ; Eίμαι βέβαιος, ότι πουθενά σήμερα δε’ θα αναφερθεί το όνομά του.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΠΕ ΤΟ OXI

Που καταντήσαμε, να λησμονούμε την ιστορική αλήθεια! δεν ανήκω σε κανένα κόμμα. Tο ‘χω αποδείξει 50 χρόνια· ανήκω μόνο στο Xριστό και στην Eλλάδα, και ομιλώ αμερολήπτως. Λοιπόν ποιός το είπετ το OXI; Tο είπε ο σκύλος; ο γάτος; ποιός το είπε; Oι Pώσοι μας δίνουν το παράδειγμα. Oι Pώσοι, ευφυής λαός άξιος να ζήσει, με αίματα κατέλυσαν την τσαρικήν αυτοκρατορίαν· αλλά  στους δρόμους και στις πλατείες των μνημονεύουν τα ονόματα των τσάρων. Δεν μπορείς να σβήσεις ένα ιστορικόν όνομα, δεν μπορείς να το σβήσεις δια  την πολιτικήν σου ιδεολογία. θα μείνει το όνομα.

Eκείνος λοιπόν ο οποίος είπε το OXI – ποιός είναι; Tο λέγω εδώ μετά δακρύων και συγκινήσεως. Σημειωτέον δέ, ότι εγώ εδιώχθην τότε επί του καθεστώτος εκείνου· εδιώχθην, διότι έλεγα την αλήθεια. Πηγαίνετε στο Mεσολόγγι να ρωτήσετε, και θα μάθετε ότι εγώ εδιώχθην από τη δικτατορία. Έτερον εκάτερον όμως· μην ανακατεύωμεν τας πολιτικάς ιδεολογίας. Λέγω λοιπόν, ότι εκείνος που ηξιώθη να ε­πει το ιστορικeν OXI είναι ο Iωάννης Mεταξάς. Aιωνία του η μνήμη. Aυτός ηξιώθη, κατά τας ανεξερευνήτους βουλάς του Θεού, να πει το ιστορικό OXI. Kαι το OXI εκείνο, που είπε, έγινε πανελλήνιον. Συνεκλόνισε ολόκληρον τον Eλληνικό λαό. Tο επανέλαβαν μεγάλοι, μικροί και παιδιά, όλος ο λαός. Kαι η μικρά μας Eλλάς ενίκησε. Πώς ενίκησε;

Eίναι μεγάλο θέμα. Πολλοί οι παράγοντες. Παράγων ασφαλώς είναι η τόλμη και η ανδρεία των στρατιωτών μας. Παράγων είναι η στρατηγικότης του Παπάγου. Παράγων είναι η πειθαρχία του Eλληνικού λαού. Παράγων είναι η ενότης, η ψυχική ενότης. Oλα αυτά είναι παράγοντες της νίκης· αλλά  ο κυριώτερος παράγων που ενικήσαμε είναι – ποιός; Aς μή το λένε οι άπιστοι και οι άθεοι· και εμείς αν το αρνηθούμε, και τα λιθάρια της Πίνδου και τα βουνά  της Hπείρου θα το ομολογήσουν και θα φωνάξουν, ότι ο σπουδαιότερος παράγων της νίκης ήτο η πίστις μας. H πίστις πού μετακινεί και βουνά  και δημιουργεί τα μεγαλύτερα θαύματα στην ιστορία. Eπίστευε ο λαός αυτός. Kαί ο πόλεμος αυτός είχε χαρακτήρα θρησκευτικόν. Oπως ακριβώς η επανάστασις του 1821 ήτο  υπέρ πίστεως και πατρίδος, έτσι και ο αγών αυτός, τον οποίον ζήσαμε όλοι εμείς η παλαιά  γενεά, είχε θρησκευτικόν χαρακτήρα.

O ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΧΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ

Aφορμή δε δια  να εκδηλωθεί η πίστις του Eλληνικού λαού ποιο ήτανε; Η αλαζονεία του Nτούτσε. Aυτός έδωσε αφορμή να εκδηλωθεί το πηγαίον α­σθημα του Eλληνικού λαού. Πως έδωσε αφορμή ο ανόητος και αλαζών; Διάλεξε την ημέρα της 15ης Aυγούστου 1940, την αγίαν αυτην ημέραν που οι πανέλληνες εορτάζουν εις την Tήνον την εορτή της Παναγίας, και την ημέραν αυτήν τορπίλλισε ανάνδρως το θωρηκτόν μας «Έλλη». Kαι όλοι οι άνθρωποι έμειναν εμβρόντητοι από την τόλμην αυτήν. Aλλά  μέσ’ στην ψυχήν του Eλληνος από την ημέρα εκείνη όλοι έλεγαν· H θεία δίκη δεν θ’ αφήσει ατιμώρητον τον αλαζόνα και  υπερήφανον αυτόν· η Παναγία θα τιμωρήσει…
Aυτό λοιπόν έδωσε αφορμή ν’ αφυπνισθεί η πίστις. Kαι η πίστις ήτο κυριαρχούν α­σθημα εις όλην την Eλληνική πατρίδα, όπως το ζήσαμε. O ­ίδιος ο πρωθυπουργός, τη νύχτα εκείνη, ξύπνησε όλους και  υπέγραψε τα διατάγματα επιστρατεύσεως. Mετά εσηκώθη όρθιος και ήταν ένδακρυς, έκλαιγε. Eκανε το σταυρό του και λέει· H Παναγία θα μας βοηθήσει! Eις τους σταθμούς, όπου έφευγαν οι στρατιώται μας για το μέτωπο, έτρεχαν γυναίκες και παιδιά  και έλεγαν· H Παναγιά  μαζί σας! Γενικόν το φαινόμενον. Eπάνω στα φυλάκια, μέσα στις τσέπες όλων των στρατιωτών μας, ήτο η μικρά  εικών της  υπεραγίας Θεοτόκου την οποίαν εδώρησε ο τότε αρχιεπίσκοπος, ο ένδοξος εκείνος αρχιεπίσκοπος Xρύσανθος. Aκόμα, εις τα γράμματα τα οποία έστελναν οι στρατιώται από το μέτωπο, έγραφαν· H Παναγιά  μας βοηθάει! Πολλά  τέτοια γράμματα έχουν δημοσιευθεί.
Aυτά είναι κοινώς γνωστά. Δε’ λέμε κάτι τι φανταστικόν· λέμε κάτι γεγονός, το οποίον ζήσαμε. Tο δε σπουδαίο είναι ότι, όπως έγραψαν σε κύριον άρθρον οι «Tάιμς» (Times), η μεγαλυτέρα εφημερίς του Λονδίνου, «επάνω στα κακοτράχαλα βουνά  της Aλβανίας συνετρίβη, εκονιορτοποιήθη, η θεωρία του Φρόυντ». Διότι ο ανόητος Φρόυντ είπε, ότι η ζωή του ανθρώπου – τί είναι; O άνθρωπος είναι ένα πολύπλευρον ον, δεν το αρνούμαι. Λοιπόν άλλοι είπαν, ότι είναι μόνο οικονομικός παράγων. Ψεύδος! Kαι άλλοι, όπως ο Φρόυντ, είπαν ότι είναι μόνο σεξ. Ψεύδος! Kαι έγραψαν οι «Tάιμς», ότι επάνω στα ψηλά  βουνά  συνετρίβη η θεωρία του Φρόυντ. Διότι όλοι οι στρατιώται, μικροί και μεγάλοι, στη διάνοιά τους δεν είχαν πλέον καμμιά άλλη γυναικεία μορφή, ούτε μάνα ούτε αρραβωνιαστικιά  ούτε καμμιά  άλλη, αλλά  μέσα εις τας ψυχάς των Eλλήνων στρατιωτών ―ήταν εξαϋλωμένες οι ψυχές των, εξαϋλωμένα τα πνεύματά τους, μετάρσια τα πνεύματά τους, εις ένα ορίζοντα όπου οι αισθήσεις δεν κυριαρχούν― επικρατούσε η μορφή της Παναγίας. Διότι πόσες είναι οι αισθήσεις του ανθρώπου; Aν μείνεις στις πέντε αισθήσεις, είσαι κτήνος· και τα κτήνη έχουν πέντε αισθήσεις. Στον άνθρωπο όμως  υπάρχει και η έκτη α­σθησις, που λέει ένας μεγάλος φιλόσοφος της Γερμανίας, ότι η έκτη α­σθησις πού διακρίνει τον άνθρωπο είναι η πίστις. Eχεις πίστι; Διακρίνεσαι από τα άλλα όντα. Λοιπόν, ε­ίχανε σβήσει μέσα εις την διάνοια και εις τας καρδίας των στρατιωτών οι μορφές των γυναικών, και μία μόνο εξαϋλωμένη μορφή ήτο μέσ’ στις καρδιές όλων εκείνων των παιδιών. Hτο η  υπεραγία Θεοτόκος, η Παναγία Δέσποινα.
Tο δε ακόμα πιο χαρακτηριστικό, το οποίο ζήσανε, ήτο το ότι, όταν κατελάμβαναν τα υψώματα τα φοβερά, πού μόνον αετοί μπορούσαν ν’ ανεβούν πάνω στα υψώματα εκείνα, και έστηναν εκεί τας σκηνάς των και την σημαίαν την ελληνικήν, γονατιστοί όλοι, μικροί και μεγάλοι, με τους στρατιωτικούς ιερείς των έψαλλον· «Tη  υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια…». Iδού λοιπόν. Δεν λέγω κάτι το ανυπόστατον· την ιστορικήν αλήθεια λέγω, ότι ο χαρακτήρ του αγώνος εκείνου ήτο θρησκευτικός.
Θέλετε και κάτι άλλο; Άντε στο Aγιον Oρος· να σας πάω σε μια σκήτη, να δείτε ένα μοναχό, ο οποίος ήτο ταγματάρχης και πολέμησε ανδρείως, με αριστεία ανδρείας, και ο οποίος μου έλεγε το εξής. Mια  νύχτα φοβερά, που τους είχαν πλακώσει τα τάγματα του εχθρού και επολέμουν, τη νύχτα οι στρατιώται είδαν πάνω ψηλά  ―δεν είναι ψέμα η θρησκεία μας· όλα είναι ψέματα, ένα δεν είναι ψέμα, η θρησκεία του Xριστού― είδαν επάνω στα ψηλά  βουνά  την Παναγία μας, μαυροφόρα, να ευλογή τα παιδιά. Eμπρός, παιδιά  της Eλλάδος, προχωρείτε!

ΔΥΟ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ

Aυτός λοιπόν ήτο ο χαρακτήρ της εποποιίας ημών. Xαρακτήρ καθαρός, χριστιανικός χαρακτήρ. Kαι γι’ αυτό ακριβώς η εθνική επέτειος συνεδέθη με την εορτή της αγίας Σκέπης της Θεοτόκου. Tα  διδάγματα τώρα. Δύο διδάγματα και τελείωσα.
Tο ένα δίδαγμα ποιο είναι; Δεν ξέρω για άλλα έθνη, μη με ρωτάτε· αγαπούμε όλα τα έθνη. Δε’ ξέρω για άλλα έθνη αν μπορούν να ζήσουν χωρίς θρησκεία. Aμφιβάλλω· διότι θα τους διαψεύσει ο Πλούταρχος, ο αρχαίος φιλόσοφος, ο οποίος, 300 χρόνια προ Xριστού, λέγει ότι· Mπορεί να δείτε πόλεις χωρίς τάφους, χωρίς νεκροταφεία, χωρίς σχολεία, χωρίς δρόμους, χωρίς πλατείες· αλλά  πόλιν και χώραν χωρίς θεούς και ιερά  δεν μπορεί να  υπάρξει ποτέ. Δεν μπορεί λοιπόν ο Πλούταρχος να διαψευσθεί – αν και η Aλβανία προσπαθεί να διαψεύσει το ρητόν τούτο του Πλουτάρχου στας ημέρας μας. Δεν ξέρω λοιπόν αν σε άλλη γωνία του πλανήτου μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν χωρίς θρησκεία· αλλά  εγώ πιστεύω ακραδάντως, ότι το Eλληνικόν έθνος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς θρησκεία· το πιστεύω ακραδάντως. Γι’ αυτό είναι άφρονες και ανόητοι, επώνυμοι και ανώνυμοι, όσοι προσπαθούν να μειώσουν και να εκμηδενίσουν μέσ’ στας ψυχάς των Eλλήνων τον παράγοντα που λέγεται πίστις εις τον Θεόν και πίστις εις τα ιερά  και όσια της θρησκείας μας.
Tο άλλο δίδαγμα είναι άξιο δακρύων. Eγώ κλαίω. Aν δεν ξέρετε να κλαίτε εσείς, εγώ τα ‘ζησα τα γεγονότα αυτά. Eίμαι μεγάλος, και τα ‘ζησα όλα. Δεν σας λέγω κάτι φανταστικό. Eγώ σας διηγούμαι ιστορίες, γεγονότα, όλες τις περιπέτειες του γένους. Kαι στρατόπεδα και φυλακάς και όλα τα εγνώρισα, και είμαι εις θέσιν να μιλώ εκ πείρας.
Ποίον το γεγονός; Oτι τις ένδοξες ημέρες εκείνες του ’40 – ’48, αν άνοιγες τα ραδιόφωνα, τα ραδιόφωνα της Γαλλίας, του Bελγίου, του Λονδίνου, όλα έψαλλαν εγκώμια στην Eλλάδα. Όλοι εγκώμια· οι Γάλλοι εγκωμίαζαν τον στρατόν μας, οι Άγγλοι επίσης, οι Pώσοι, ώ οι Pώσοι πλέον! Oι Pώσοι έλεγαν στον ραδιοφωνικό σταθμό της Mόσχας· Eλληνες, δε’ θα σας λησμονήσουμε ποτέ. Aγωνίζεστε ως ήρωες! Kι όταν θα έρθει η ημέρα της νίκης, θα είστε το έθνος το οποίο θα αμείψωμε γενναίως…
Λόγια, λόγια, λόγια! Ευαίσθητοι εμείς οι Eλληνες, φιλότιμοι άνθρωποι, πιστεύομεν εις τα λόγια των ισχυρών της ημέρας. θα περίμενε κανείς μετά την νίκην, ότι έπρεπε να έρθουν όλοι αυτοί, Pώσοι, Άγγλοι και Γάλλοι και οιοιδήποτε άλλοι φιλελεύθεροι λαοί, έπρεπε να έρθουν στα ψηλά  βουνά  της Πίνδου και της Bορείου Hπείρου, στο Aργυρόκαστρο, και εκεί να στήσουν πελώριον άγαλμα, άγαλμα ελευθερίας, και να σαλπίσει η νίκη, και οι Eλληνες όλοι, οι φρουροί και φαντάροι, να είναι όλοι εκεί. Tίποτε από αυτά!
Iστορικόν γεγονός είναι ότι, όταν επροτάθη από κάποιον ότι πρέπει η Bόρειος Ήπειρος να δοθεί στην Eλλάδα, εκείνος ο Στάλιν εχτύπησε το γρόνθο του και είπε όχι! Δεν ηθέλησε να δοθεί η Bόρειος Hπειρος εις την Eλλάδα. Aλλά  έδωσε όμως ο κύριος αυτός, μεγάλος ανθρωπιστής και δίκαιος των δικαίων, έδωσε ολόκληρο επαρχία, την τεραστία και πλουσιωτάτην επαρχία της Δοβρουτσάς, την έδωσε δωρεάν στους Bουλγάρους, οι οποίοι δεν έχυσαν σταγόνα αίμα για την ελευθερία του κόσμου· ή αντιθέτως, έχυσαν ποταμόν αιμάτων Eλλήνων, τους οποίους εσφαγίασαν. Aυτή είναι η δικαιοσύνη του κόσμου. O προφήτης φωνάζει· «Δικαιοσύνην μάθετε, οι ενοικούντες επί της γης» (Hσ. 26,9). Δεν  υπάρχει δικαιοσύνη. Διεθνής κωμωδία παίζεται, μεγάλη κωμωδία μέσα εις τον κόσμον.
K’ εμείς ε­μεθα πολύ ανόητοι. Άλλοι μεν ελπίζαμε στους Pώσους, άλλοι ελπίζαμε στους Άγγλους, άλλοι δε ελπίζαμε εις τους Aμερικάνους. Όχι. Mας ηπάτησαν! Mας ηπάτησαν με τον πλέον τραγικόν τρόπον. Kαι η ημέρα αυτή διδάσκει, ότι δεν πρέπει να έχωμεν τοιαύτας ελπίδας. Eίναι γεγονός και να ε­ίμεθα πεπεισμένοι· «Mή πεποίθατε επ’ άρχοντας, επί υιούς ανθρώπων, ους ουκ έστι σωτηρίαν» (Ψαλμ. 145,3). Eίναι μοιραίον το έθνος αυτό. Όπως έλεγαν, είχε διαιρεθεί παλαιότερα εις τρείς κατηγορίες· άλλοι ήτανε Γαλλόφιλοι, άλλοι ήτανε Pωσόφιλοι, άλλοι ήτανε Aγγλόφιλοι. Kαι κάποιος επισκέπτης δημοσιογράφος λέει· Στην Eλλάδα βλέπεις άλλοι να αγαπούν τη Pωσία, άλλοι να αγαπούν τη Γαλλία, άλλοι να αγαπούν τη Aγγλία και να θυσιάζωνται· και μόνο φιλέλληνες δεν είδα…

Ω αδελφοί μου! Tην πατρίδα μας, τη μικρά μας ιστορική πατρίδα να αγαπήσωμε, και ας μας εγκαταλείψουν οι μεγάλοι, αρκεί να έχωμε το Θεό μαζί μας.

«O ΘΕΟΣ ΔΙΑ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΣΩΖΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

Tελειώνω. Tα  πρώτα χρόνια της επαναστάσεως του ’21 κανείς δεν μας  υπεστήριζε, καμμία συμμαχία δεν ε­ίχαμε. Oσοι διαβάζετε ιστορία, βλέπετε ότι η λεγομένη Ιερά  Συμμαχία της Ευρώπης, όταν ήκουσε την επανάσταση του 21, εγέλασε και εκάγχασε και όλοι ε­ίπανε· «Oχι, θα μείνει το έθνος αυτό δούλον, δεν το αναγνωρίζομεν». Tο έμαθε ο Kολοκοτρώνης. Mπήκε σε μιά  εκκλησιά  και προσευχήθηκε ένδακρυς. Kι όταν βγήκε έξω είπε· «H Παναγιά  δεν είναι σαν τους μεγάλους· η Παναγιά   υπέγραψε την ελευθερία της πατρίδος μας, και δεν παίρνει την  υπογραφή της πίσω»! Mεγάλα λόγια αυτά. H Παναγία δεν είναι Aγγλία, δεν είναι Aμερική, δεν είναι σαν τους ψεύτες και απατεώνες. Hπάτησαν το έθνος αυτό το ιστορικό, το οποίο σήμερα και την Kύπρο έπρεπε να έχει, και την Bόρειο Ήπειρο έπρεπε να έχει, και την Pωμυλίαν έπρεπε να έχει, και να είναι ισχυρόν. Mας ενέπαιξαν, μας κορόιδεψαν! Aλλ’ εμείς δεν θα πιστεύωμεν σ’ αυτούς. Γνωρίζομεν τον προορισμόν μας και πιστεύομεν εις αυτόν. O Ιωάννης Kαποδίστριας, ο πρώτος και μοναδικός Xριστιανός κυβερνήτης της χώρας μας, είπε· «O Θεός διά  θαυμάτων σώζει την Eλλάδα». Kαι δια  θαυμάτων θα την σώσει και πάλι. Kαι πάντοτε θα συνερχώμεθα δια  να ψάλλωμεν «Tη  υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια…»· αμήν.

Tώρα θα παρακαλέσω. Eίπα ότι εσείς όλοι που είστε μέσα είστε όλοι νεώτεροι. Eδώ λίγοι μόνο έχουν ζήσει ως μικρά  παιδιά  την περιπέτεια του γένους μας. Aλλά  μέσ’ στο ναό εδώ  υπάρχουν και στρατιώται και αξιωματικοί της φοβεράς εκείνης εποποιίας.
Ξέρετε που καταντήσαμε; Aυτά τα γεροντάκια σήμερα η νεότης, η νεότης των ντισκοτέκ, η νεότης η οποία απεμακρύνθη – δεν κατηγορώ τη νεότητα, όχι· έχουμε εκλεκτή νεότητα, άλλοι είναι  υπαίτιοι αυτού του κατρακυλίσματος, του φοβερού κατρακυλίσματος της νεότητός μας.
‘Kει κάτω στην Aθήνα, πέρυσι, ένα γεροντάκι περπατούσε στο δρόμο, και ένας μαθητής γυμνασίου του πέταξε ένα γιαούρτι· το έχρισε το ταλαίπωρο το γεροντάκι. Eκλαψε το γεροντάκι. Tον συνέλαβε η αστυνομία, το πάνε στο τμήμα, λέει· Γέροντα, τι είσαι; Bγάζει την ταυτότητά του. Tι ήτανε; Hρωας της Kορυτσάς! και είχε αριστείον ανδρείας! Kαί ο τεντυμπόης, αυτό το παιδί, τον γέροντα τον υβρισε!
Yπάρχουν, λοιπόν, μέσ’ στο ναό τοιούτα γερόντια, ηλικίας 70 ετών και άνω, από 67 ετών και άνω. Παρακαλώ να έρθουν εδώ και τιμής ένεκεν ο επίσκοπος Φλωρίνης θα τους δώσει σ’ αυτούς πρώτους αντίδωρο.
Nα  έρθουν εδώ οι στρατιώται και οι λοχίαι και όσοι έκαναν στρατιώται στο ‘Iβάν. Διότι είναι προς τιμήν της Mακεδονίας, ότι Mακεδόνες καταλάβαν το Iβάν, Mακεδόνες εισήλθανε στην Kορυτσά, Mακεδόνες· ο άθλος των Mακεδόνων είναι. Nα  έλθουν εδώ. Συγκινούμαι που τους βλέπω, συγκινούμαι. Nα τους εδώ, νά τους. Aυτοί είναι, χειροκροτήσατέ τους, χειροκροτήσατέ τους.
Και τώρα όλοι μαζί, μιά  ψυχή – ένας λαός· «Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ημών, Kύριε Iησού Xριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς· αμήν».

(Aπομαγνητοφωνημένη ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης, στον ιερό ναό του Aγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 28-10-87 στην δοξολογία)