Κυριακὴ μετὰ τῶν Φώτων 09-01-1966

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2145

Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα (Ματθ. 4,12-17)
13 Ἰανουαρίου 2019

ΚΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ Ν᾽ ΑΛΛΑΞΗ!

«Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· Μετανοεῖτε…» (Ματθ. 4,17)

Μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀγαπητοί μου, ἑ­ωρτάσαμε ἐμεῖς οἱ ἀνάξιοι τὶς μεγάλες ἑ­­ορτές. Τὴ νύχτα τῶν Χριστουγέννων ἀκούσα­­με τὸ ἐμβατήριο «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ…» (Λουκ. 2,14). Μετὰ ἑπτὰ ἡμέρες, τὴν 1η Ἰανουαρίου, ζή­σαμε τὴν ἑορτὴ τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου ἡ­μῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὴν ὁποία δόθηκε στὸ Θεῖο Βρέφο τὸ ὄνομα Ἰησοῦς. Καὶ στὴν ἑ­ορ­τὴ τῶν Φώτων βρεθήκαμε νοερῶς στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνου, εἴδαμε τοὺς οὐρανοὺς νὰ ἀ­νοίγωνται, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ κατέρχεται «ἐν εἴδει περιστερᾶς» καὶ τὸν οὐράνιο Πατέρα νὰ βεβαιώνῃ «τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές» (ἀπολυτ. Φώτ.).
Σήμερα, Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα, βλέπουμε ὅτι ὁ Κύριος –ἀφοῦ μετὰ τὸ βάπτισμα, ὅπως δι­ηγοῦνται τὰ Εὐαγγέλια, πέρασε τὸν Ἰορδάνη, βγῆκε στὴν ἔρημο, ἔμεινε ἐκεῖ σαράντα ἡ­μέρες, νήστεψε, προσευχήθηκε, πάλεψε μὲ τὶς σκοτεινὲς δυνάμεις καὶ νίκησε κάθε πειρασμό– ἐμφανίζεται πλέον στὸν κόσμο ὡς ὁ μο­ναδι­κὸς Διδάσκαλος. Σήμερα τὸ εὐαγγέλιο μᾶς πα­ρουσιάζει τὸν Κύριο ν᾽ ἀρχίζῃ τὸ κοσμοσω­­τή­­ριο ἔργο του, τὸ ἔργο τοῦ διδασκάλου. Καὶ εἶ­­νε ἰδι­αι­τέρως ἐνδιαφέρον καὶ ὠφέλιμο νὰ μάθουμε ποιός ἦταν ὁ πρῶτος λόγος, ἡ πρώ­τη λέξι του.

* * *

Ἡ τελευταία λέξις, ἀγαπητοί μου, μὲ τὴν ὁ­ποία σφράγισε τὰ χείλη του τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰ­η­σοῦς Χριστός, εἶνε ἡ λέξις «Τετέλεσται» (Ἰω. 19,30). Ἀλλ᾽ ὅπως ἡ τελευταία λέξις ἔχει μεγάλη σημα­σία, τὸ ἴδιο καὶ ἡ πρώ­τη λέξις του. Ποιά λοι­πὸν ἦταν ἡ πρώτη λέ­ξι ποὺ εἶπε ἀρχίζοντας τὸ διδακτικό του ἔργο;
Ὁ Κύριος δὲν ἔμοιαζε μ᾽ ἐμᾶς τοὺς σημερι­νοὺς κήρυκες, ποὺ λέμε πολλὰ μὰ τὰ νο­ή­ματά μας εἶνε λίγα. Ὁ Κύριός μας ἔλεγε λίγα, ἀλλὰ τὰ λόγια του εἶχαν μεγάλη σημασία. Ἡ πρώτη λοιπὸν λέξι ποὺ βγῆκε ἀπ᾽ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου ἔχει τόση σημασία καὶ περικλείει τόσο μεγάλα νοήματα, ὥστε ἔφτανε αὐτὴ καὶ μόνη, ἂν θέλαμε νὰ τὴν ἐφαρμόσου­με ὅλοι, νὰ κά­νῃ τὸν κόσμο εὐτυχισμένο, νὰ μεταβάλῃ τὴ γῆ σὲ οὐρανό. Ποιά εἶνε ἡ λέξις αὐ­τή; Εἶνε, ἀγ­απητοί μου, ἡ λέξις «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 4,17).
Εἶνε ἀνάγκη νὰ ἑρμηνεύσουμε τὴ λέξι αὐ­τή; ὑπάρχει κανεὶς ποὺ δὲν τὴν καταλαβαίνει; Ὅλοι πάνω – κάτω γνωρίζουμε τὴ σημασία της. Καὶ ὅλοι αἰσθανόμαστε ὅτι κάτι πρέπει ν᾽ ἀλ­λά­ξῃ· κάτι ν᾽ ἀλλάξῃ στὸ ἄτομο, στὴν οἰκογέ­νεια, στὴν κοινωνία, στὴν ἐκκλησία. Δὲν πάει ἄλ­λο. Νιώθουμε ὅτι ἡ Γῆ – ὁ πλανή­της μας ἔ­φτασε σὲ σημεῖο πού, ἂν δὲν γίνῃ μιὰ ἀλ­λαγή, κινδυνεύει νὰ γίνῃ νεκροταφεῖο ἀπέραντο. Τί πρέπει νὰ κάνῃ ὁ κόσμος γιὰ νὰ σωθῇ;
Αὐτοὶ ποὺ κυβερνοῦν τὰ ἔθνη προ­τείνουν διάφορα σχέδια, τὸ ἕνα πάνω στ᾽ ἄλλο. Σοφοὶ ἄν­θρωποι, μεγάλοι πολιτικοί, ἰσχυ­ροὶ κυβερνῆ­τες σκέπτονται, στίβουν τὰ μυαλά τους, καὶ βγάζουν διάφορα σχέδια πῶς νὰ σώσουν τὴν ἀνθρωπότητα. Μὰ τὰ σχέδια, παρ᾿ ὅ­λη τὴν κα­­­λὴ διάθεσί τους, ὅλα ναυαγοῦν, ἀπο­τυγχάνουν. Γιατί; ποῦ σκοντάφτουν; Σὲ ἕνα σημεῖο. Ποιό;
Ἂς μὴ ἐπαινοῦμε πολὺ τὸν ἄνθρωπο. Παρ᾿ ὅ­­λα τὰ ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστή­­μης ὁ ἄνθρωπος ἔχει ὑ­ποστῆ ῥιζικὴ φθορά. Ἂς λένε οἱ φιλό­σοφοι κ᾽ οἱ ποιηταὶ κ᾽ οἱ διανοούμενοι· ὁ ἄνθρω­πος δὲν εἶνε ἰδανικός, μέσα του ἔχει ἀτέλεια. Δὲν εἶ­νε πλέον ὅπως βγῆκε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Δημι­ουργοῦ. Κλίνει πρὸς τὸ κακό. Ἔχει διαφθα­ρῆ μέ­χρι τέτοιου σημείου, ὥστε τὰ πάθη καὶ οἱ κακίες του ἔγιναν δευτέρα φύσις. Τὸ μυαλό του δὲν σκέπτεται σωστά, ἡ καρδιά του δὲν ἀ­γαπάει, ἡ θέλησί του δὲν ἔ­χει δύναμι νὰ ἐκτελέ­­σῃ ἐκεῖνα ποὺ θέλει ὁ Θεός. Εἶνε λοιπὸν ἡ φύσις του κακή, πονηρή· καί, ὅπως ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας, «φύσιν πονηρὰν μετα­βαλεῖν οὐ ῥάδιον», δὲν εἶνε εὔκολο πρᾶγμα ν᾽ ἀλλάξῃ ἡ κακὴ φύσις τοῦ ἀνθρώπου (Μένανδρος).
Ἐδῶ εἶνε τὸ μεγάλο μυστήριο, ποὺ ἀ­­γνοοῦν οἱ ἀσχολούμενοι μὲ τὴ διόρθωσι τῆς ἀν­θρωπότητος. Μὲ ἄλλα λόγια· μπορεῖ νὰ πάρῃς ἕνα ζητιάνο ἢ ἕναν κακοῦργο καὶ νὰ τὸν στολίζῃς μὲ διάφορες φορεσιές· νὰ τοῦ βάζῃς σή­μερα πράσινα, αὔριο κίτρινα, μεθαύριο κόκκινα, ὅλα τὰ κουστούμια. Μὰ ὅσα κουστούμια κι ἂν τοῦ ἀλλάξῃς, ὁ ἄνθρωπος παραμένει ὁ ἴ­διος. Πρέπει ν᾽ ἀλλάξῃ κάτι ἄλλο, βαθύτερο. «Κουστούμια» φτειάχνουν οἱ διάφοροι κοσμο­διορθωταί. Ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος, εἴτε ὑπὸ δημοκρατίαν εἴτε ὑπὸ τυραννίαν εἴτε ὑπὸ οἱονδήπο­τε καθεστώς, στὸ βάθος παραμένει κακός, καν­ένα σύστημα δὲν μπορεῖ νὰ τὸν ἀλλάξῃ. Ἐὰν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀλλάξῃ ἐσωτερικῶς, ἀ­πὸ μέσα, δὲν γίνεται καμμία οὐσιαστικὴ ἀλλαγή.
Ναί, εἶνε πονηρὴ – κακὴ ἡ φύσις τοῦ ἀνθρώ­που κ᾽ εἶνε πολὺ δύσκολο ν᾽ ἀλλάξῃ ἐσωτερικά (ἠθικά, θρησκευτικά, πνευματικά). Εἶνε σὰν νὰ λέμε – τί· στὴ γάτα νὰ μὴν τρώῃ ποντίκια ἢ στὴν ἀλεποῦ νὰ μὴν τρώῃ κόττες ἢ στὸ λύκο νὰ μὴν τρώῃ ἀρνιὰ ἢ στὸ γεράκι νὰ μὴν τρώῃ περιστέ­ρια ἢ στὸ λιοντάρι νὰ μὴν τρώῃ κρέας ἀλλὰ νὰ τρώῃ γρασίδι – χόρτο, σὰν νὰ λέμε στὰ ζῷα αὐ­τὰ ν᾽ ἀλλάξουν τὴ φύσι τους. Ὑπάρχει καμμιὰ δύναμι ποὺ μπορεῖ ν᾽ ἀλλάξῃ τὸν ἄνθρωπο;
Πῶς νὰ σᾶς ἐξηγήσω τὸ μεγάλο μυστή­ριο τῆς ἀνθρωπίνης κακίας; Ἕνα μόνο θὰ πῶ στη­ρι­ζόμενος στὰς Γραφάς· ναὶ ὑπάρχει μία δύναμις ποὺ μπορεῖ νὰ τὸ κάνῃ, δύναμις ἐκτὸς τοῦ κό­σμου. Ἂς σκεφτοῦμε βαθειά. Ἂν ὁ ἄνθρωπος μποροῦ­σε νὰ σωθῇ μόνος του, θὰ κατέβαινε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο; Γιὰ νὰ κατεβῇ ἐδῶ ὁ Χριστός, ἄρα μόνο ὁ Θεὸς μποροῦσε ν᾽ ἀλλάξῃ τὸν ἄνθρωπο.
Καὶ ὁ Χριστὸς ἔκανε καὶ κάνει τὸ μέγα θαῦ­μα, ἀλλάζει τὸν ἄνθρωπο ἐσωτερικῶς. Δὲν τοῦ ἀλλάζει κουστούμια, συστήματα· τοῦ ἀλλά­ζει τὴν καρδιά. Ὅσοι ἄκουσαν τὸ κήρυγμα τοῦ Κυρίου, τὸ «Μετανοεῖτε», ὑπέστησαν αὐτὴ τὴν ἀλ­λαγή, τὴν ἐπανάστασι κατὰ τοῦ ἑαυτοῦ των. Ἄκουσαν τὸ «Μετανοεῖτε» φιλάργυροι ποὺ δὲν ἔδιναν νε­ρὸ στὸν ἄγγελό τους κ᾽ ἔδωσαν τὰ ὑπάρχοντά τους, φονιᾶδες πού ᾽χαν βάψει τὰ χέρια τους στὸ αἷμα καὶ γονάτισαν μπροστὰ στὸν Ἐσταυρωμένο, γυναῖκες ἁμαρτωλὲς καὶ ἔκλαψαν ζη­τώντας τὸ ἔλεος. Βλέπουμε λύκους νὰ γίνων­ται ἀρνιά. Αὐτὸ τὸ θαῦμα τῆς μεταβολῆς τοῦ ἀνθρώπου μόνο κοντὰ στὸ Χριστὸ γίνεται.

* * *

Τὸ «Μετανοεῖτε», ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ καμ­πάνα τοῦ οὐρανοῦ ποὺ ἀκούγεται σὲ κάθε ἐ­ποχή. Ἡ φωνὴ αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ διαβαίνει ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη καὶ φτάνει ὣς ἐμᾶς. Φτάνει καὶ στὴ γενεά μας, μία γενεὰ ποὺ ἔχει φύγει μακριὰ ἀπ᾽ τὸ Θεὸ καὶ ἁμάρτησε ὅσο καμμία ἄλλη γενεά. Θὰ βρεθοῦν ἆραγε σήμερα αὐτιὰ ν᾽ ἀκούσουν τὸ «Μετανοεῖτε»; θὰ ὑπάρχουν ἄντρες καὶ γυναῖκες, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ποὺ θ᾽ ἀποφασίσουν νὰ ἀλλάξουν τὴ ζωή τους;
Φτάσαμε, ἀδελφοί μου, σὲ χρόνια πού, ὅπως εἶπα καὶ ἄλλοτε, οἱ ἄνθρωποι ἔκλεισαν τὰ αὐ­τιά τους μὲ βουλοκέρι καὶ δὲν θέλουν ν᾽ ἀκοῦ­νε τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Ἔτσι ὅμως βρισκόμαστε πλέον στὴν ἄκρη τοῦ γκρεμοῦ.
Ὁ κόσμος ὅλος, ὅ­πως λένε τὰ ἱερὰ βιβλία καὶ ἡ Ἀποκάλυψις, –δὲν εἶνε παραμύθι αὐτό–κρέμεται ἀπὸ μιὰ κλωστή. Ἐὰν ὅλοι μας, μικροὶ καὶ μεγάλοι, πλούσιοι καὶ φτωχοί, δεξιοὶ καὶ ἀριστεροί, μαῦροι ἄσπροι κόκκινοι καὶ ὅ­λων τῶν χρωμάτων, ἐὰν δὲν δείξουμε τὴ μετά­νοια ποὺ κηρύτει σήμερα ὁ Κύριος ἀλλὰ μείνουμε ἀμετανόητοι, τότε τί μέλλει νὰ γίνῃ;
Ἐμένα τὸν ἁμαρτωλὸ ρωτᾶτε τί μέλλει νὰ γί­νῃ; Ἐὰν ἐσὺ ἡ γυναίκα ποὺ ἀτιμάζεις τὸν ἄν­τρα σου, ἐσὺ ὁ ἄντρας ποὺ βλαστημᾷς τὸ Θεό, ἐσὺ τὸ παιδὶ ποὺ χτυπᾷς τὸ γονιό σου, ἐσὺ ὁ πλούσιος ποὺ ἁρπάζεις τὸ ψωμὶ τοῦ φτωχοῦ, ἐσὺ ὁ φτωχὸς ποὺ γογγύζεις κατὰ τοῦ Θεοῦ· ἐ­ὰν ὅλοι μας, μικροὶ – μεγάλοι, ἀπὸ τὰ ἀνάκτο­­ρα μέχρι τὴν καλύβα, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, δὲν δείξουμε μετάνοια πραγματικὴ ἀλλὰ μείνουμε ἀμετανόητοι· ἐὰν καὶ τὸ νέο ἔτος εἶνε ἔ­τος ἀμετανόητο καὶ κοντὰ στὰ ἄλλα ἁμαρτήματα ποὺ διαπράξαμε στὰ προηγούμενα χρόνια προσθέσουμε καὶ νέες βλασφημίες, νέες πορνεῖες, νέες μοιχεῖες, νέες ἀδικίες καὶ κλο­πὲς καὶ κακουργήματα· ἐὰν ἐξακολουθήσῃ αὐ­τὸ τὸ ὄργιο πάνω στὴ Γῆ, τότε, ἀδελφοί μου, μὴ ρωτᾶτε ἐμένα· ἀντέστε στὰ σπιτάκια σας καὶ ἂν πιστεύετε στὸν Ἐσταυρωμένο ἀνοῖξτε τοὺς προφήτας καὶ τὴν Ἀποκάλυψι, κ᾽ ἐκεῖ θὰ δῆτε τί θὰ γίνῃ στὸν κόσμο.
Δὲν ἔχω δύναμι νὰ συνεχίσω· τὰ γόνατά μου τρέμουν, ἡ γλῶσσα μου τραυλίζει, τὰ μάτια μου δακρύζουν, ἡ καρδιά μου πάει νὰ σπάσῃ. Αὐ­τὰ ποὺ θὰ συμβοῦν εἶνε τόσο καταπληκτικά, τόσο τρομερὰ καὶ ἀπαίσια, ποὺ δὲν θὰ μπορέ­σῃ νὰ τὰ ὑποφέρῃ ἡ ἀμετανόητη ἀνθρωπότης.
Δὲν ἔχετε καρδιά, δὲν ἔχετε αἴσθημα, ἀ­δελ­φοί μου; Ποῦ βρισκόμαστε! Ἐὰν δὲν μετα­νο­ή­σουμε κ᾽ ἐξακολουθήσουμε τὸ ἴδιο βιολὶ τοῦ διαβόλου, τότε ἀλλοίμονο· καὶ τ᾽ ἀστέρια τ᾽ οὐρανοῦ θὰ γίνουν ἀστροπελέκια στὰ κεφάλια μας, καὶ οἱ πέτρες ποὺ πατοῦμε θὰ γίνουν φίδια νὰ μᾶς φᾶνε, καὶ τὰ ποτάμια θὰ ὁρμήσουν νὰ μᾶς πνίξουν, καὶ ὅλη ἡ γῆ θὰ ἐπαναστατήσῃ.
Ἕως ὅτου ἔχουμε καιρό, ἂς μετανοήσουμε, γιὰ νὰ σωθοῦμε διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγί­ας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Ἀρτεμίου ὁδ. Φιλολάου [Γούβας] – Ἀθηνῶν 9-1-1966)