Η «αναστηλωση» της βυζαντινης αγιογραφιας

ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Μετά την Επανάσταση και από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους σε όλες τις σχολικές αίθουσες άρχισαν να τοποθετούνται εικόνες του Χριστού ή της Παναγίας. Τα όσα συμβαίνουν στη γειτονική Ιταλία προκαλούν προβληματισμό στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία όμως εκτιμά ότι τελικά η πανίσχυρη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία θα μπορέσει να ξεπεράσει τον σκόπελο. Η ίδια αντιμετώπισε πολλές φορές τις ενστάσεις ορισμένων διευθυντών σχολείων οι οποίοι δεν ήθελαν να αναρτήσουν εικόνες, αλλά το πρόβλημα ξεπεράστηκε έπειτα από τις παρεμβάσεις μητροπολιτών που στηρίχθηκαν σε σχετικές υπουργικές αποφάσεις.

Η τελευταία απόφαση που εκδόθηκε φέρει την υπογραφή του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση, ο οποίος μπορεί εκείνη την εποχή να βρισκόταν σε σύγκρουση με την Ιεραρχία αλλά τον Φεβρουάριο του 1987 έγραφε: «Ο Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων εκτύπωσε πέντε διαφορετικές εικόνες του “Χριστού Παντοκράτορα”, όπως παρουσιάζεται από τη Βυζαντινή Αγιογραφία, και χρησιμοποιείται από την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία. Η εκτύπωση έγινε με σκοπό την αντικατάσταση όλων των εικόνων δυτικού τύπου, που είναι αναρτημένες στις αίθουσες των διδακτηρίων, με τις αντίστοιχες βυζαντινής τεχνοτροπίας και συγκεκριμένα με τις εικόνες “Του Χριστού Παντοκράτορα”, οι οποίες δεν εκφράζουν μόνο την Ορθόδοξη Πίστη αλλά φανερώνουν και τη συνέχεια του Ελληνικού Πολιτισμού».

«Αποστέλλουμε», προσέθετε ο τότε υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, «τρεις τύπους εικόνων ώστε να υπάρχει ευχέρεια επιλογής και παρακαλούμε τις Διευθύνσεις και τα Γραφεία να τις προωθήσουν στα σχολεία της περιφερείας τους σε αντιστοιχούμενες αίθουσες διδασκαλίας. Εξυπακούεται ότι σε όσες αίθουσες υπάρχουν βυζαντινές εικόνες θα παραμείνουν. Οι διευθυντές των σχολείων να μεριμνήσουν για την πλαισίωση (κορνιζάρισμα) και την ανάρτηση των εικόνων στους οικείους χώρους». Σημειώνεται ότι αντίστοιχες αποφάσεις είχαν υπογράψει και άλλοι υπουργοί, όπως ο Πέτρος Μώραλης, το 1983. Ανάμεσα στα δεδομένα που εντυπωσιάζουν είναι ότι σε ορισμένες από τις σχετικές αποφάσεις υπάρχει ακόμη και αναφορά στις διαστάσεις που πρέπει να έχουν οι εικόνες.

ΠΗΓΗ: εφ. Το ΒΗΜΑ, Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2009
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=297731&dt=06/11/2009