Τοῦ ἀποστ. Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου

Ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Ο αποστολος Ανδρεας

Μερικα στιγμιοτυπα

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζει ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας, ποὺ ἐπονομάζεται Πρωτόκλητος, διότι εἶνε ὁ πρῶτος ἀπὸ τοὺς μαθη­τὰς ποὺ ἐκάλεσε ὁ Κύριος στὸ ἀποστολικὸ ἔργο. Θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας σὲ ὡρισμένα μόνο στιγμιότυπα τῆς ζωῆς καὶ τοῦ μαρτυρίου του.

* * *

 Ὥς πρὸς τὸν τόπο καὶ τὴν καταγωγή του, ὁ ἅγιος Ἀνδρέας δὲν γεννήθηκε οὔτε στὴν πόλι τῶν φιλοσόφων (τὴν Ἀθήνα), οὔτε στὴν πόλι τῶν στρατηγῶν (τὴ Ῥώμη), οὔτε στὴν πό­λι τῶν πλουσίων (τὴν Ἀλεξάνδρεια), οὔτε σὲ κανένα ἄλλο ἀξιόλογο κέντρο τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Ἰδιαιτέρα του πατρίδα ἦταν ἕνα μικρὸ καὶ ἄσημο χωριὸ τῆς Παλαιστίνης, ἡ Βηθσαϊδά, χτισμένο στὴν παραλία τῆς λίμνης Τιβεριάδος. Ἡ οἰκογένειά του ἦταν ταπεινή. Ὁ πατέρας του ψαρᾶς. Ὁ ἀδελφός του, ὁ Πέτρος, ψαρᾶς. Ὅλη ἡ οἰκογένειά του ἀσχολοῦν­ταν μὲ τὰ δίχτυα. Καὶ ὅμως αὐτὸ τὸν ψαρᾶ, ὅπως καὶ τοὺς ἄλλους, διάλεξε ὁ Κύριος γιὰ νὰ γίνουν οἱ κήρυκες τῆς νέας πίστεως. Ποιοί; οἱ ψαρᾶδες, αὐτοὶ οἱ περιφρονημένοι ἄνθρωποι.

Τί μᾶς διδάσκει αὐτό; Μᾶς διδάσκει ἕνα μεγάλο δίδαγμα. Ὁ ἁπλὸς λαός, ὁ ὄχλος, ναὶ ὁ ὄχλος, ποὺ τὸν περιφρονοῦν οἱ μεγάλοι καὶ ἰσχυροί, αὐτὸς κλείνει στὰ βάθη του ἀποθέματα ἀνεκτιμήτου ψυχικοῦ μεγαλείου.
Ἀκόμα αὐτὸ διδάσκει ἐμᾶς τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἡγέτας, ὅτι δὲν πρέπει νὰ περιμένουμε τὴν ἀναγέννησι καὶ τὴν πρόοδο τῆς Ἐκ­κλησίας ἀπὸ δῆθεν μορφωμένους κληρικούς, ποὺ ἔχουν φοιτήσει σὲ θεολογικὲς σχο­λές. Ὄχι. Ἡ πρόοδος τῆς Ἐκκλησίας ἐξ­αρτᾶται ἀπὸ ἕναν ἄλλο παράγοντα. Ὁ δὲ ἄλ­λος παράγων ποιός εἶνε; Στὴ ζωὴ τῆς κοινωνίας καὶ τοῦ ἀτόμου, διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰσῆλθε ἕνας ἀόρατος παράγων χῖ, τὸ ἄγνωστο χῖ. Καὶ ὅπως ὡρισμένα προβλήματα δὲν λύνονται πα­ρὰ μόνο ἐὰν καταλήξουμε σὲ μία ὡρισμένη μορφὴ ἐξισώσεως, κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ ὡρισμένα προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας δὲν λύνονται παρὰ μόνο ἂν βρεθῇ ὁ ἄγνωστος χῖ. Ὁ δὲ ἄγνωστος χῖ, τὸν ὁποῖον δυσ­τυχῶς ἀρχιερεῖς ἀρχιεπίσκοποι καὶ πατριάρχες ἀγνοοῦν, εἶνε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ἀγνοοῦν ὅτι, πέρα ἀπὸ τὰ διπλώματα, πέρα ἀπὸ τὶς ἀκαδημίες, πέρα ἀπὸ τὶς γλῶσσες, πέρα ἀπὸ τὴν ἐγκυκλοπαιδικὴ μόρφωσι, γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανούς, εἶνε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ναί, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, ποὺ ἔλαβε ἕνας ψα­ρᾶς τῆς Γαλιλαίας καὶ νίκησε τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν Ἀριστοτέλη καὶ ἀναδείχθηκε παγ­κόσμιος διδάσκαλος.
Κόσμε πατριαρχῶν καὶ ἐπισκόπων μὲ τὰ διπλώματά σου καὶ τὶς ἀκαδημίες σου, δῶστε μου ἕνα ψαρᾶ σὰν τὸν ἅγιο Ἀνδρέα, γιὰ νὰ ἀ­ναγεννηθῇ ὅλη ἡ πατρίδα μας! Δὲν ἔχουμε ἀ­νάγκη τόσο ἀπὸ μορφωμένους, ὅσο ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ νὰ ἔχουν μέσα τους τὴν πνοὴ τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
⃝ Ἄλλο σημεῖο, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ γνωριμία του μὲ τὸ Χριστό. Πῶς γνωρίστηκε μαζί του; Ἄκουσε ξαφνικά, ἐκεῖ ποὺ τακτοποιοῦ­σε τὰ δίχτυα του, ἕνα προσκλητήριο, καὶ στὴ στιγμὴ πῆρε μιὰ ἀπόφασι ποὺ μετέβαλε τελεί­ως τὴ ζωή του. Ποιά ἀπόφασι; Ἐμεῖς, ἄν­θρωποι τοῦ συμφέροντος, δὲν μποροῦμε ν᾿ ἀντιληφθοῦμε τὸ μεγαλεῖο αὐτοῦ τοῦ ψαρᾶ. Εἶπε ὁ Χριστός· «Ἀκολούθει μοι». Καὶ τί ἔκανε ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας; Ἄφησε ἀμέσως τὰ πάντα, τὰ δίχτυα του, τὴ βάρκα του, τὸν πατέρα του, τὴ μητέρα του, τοὺς φίλους του, τὸ μαγευτικὸ περιβάλλον τῆς Τιβεριάδος, καὶ ἔ­πεσε στὴ μεγάλη ἀποστολικὴ περιπέτεια.
Τί τὸν τράβηξε στὸ Χριστό; Μία μυστηριώδης δύναμις, ποὺ ἐξακολουθεῖ ἀκόμα νὰ ἑλ­κύῃ τὶς ψυχές, τὸ μεγαλεῖο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
⃝ Ἀπὸ τὴν ὥρα αὐτὴ μέσα στὴν καρδιά του ἄ­ναψε φλογερὸς πόθος νὰ μεταδώσῃ αὐτὸ ποὺ βρῆκε καὶ σὲ ἄλλους. Ἔλυσε αὐτὸς τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς, καὶ ἤθελε νὰ δείξῃ τὴ λύσι καὶ σὲ ἄλλους. Διότι τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς δὲν λύνεται, ἀγαπητοί μου, μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό. Ἐὰν προσπαθῇς νὰ λύσῃς τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς χωρὶς τὸ Χριστό, δὲν θὰ μπορέσῃς.
Τὸ δυσκολώτερο πρόβλημα δὲν εἶνε κάποιο ἀπὸ αὐτὰ τῶν μαθηματικῶν καὶ τῆς ἀλ­γέβρας. Τὸ ὕψιστο πρόβλημα εἶνε· Ποιός ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς μας; γιατί ζοῦμε σ᾿ αὐτὸ τὸν πλανήτη; Καὶ ἡ ἀπάντησι εἶνε· Τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς λύνεται μόνο διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι ᾿ αὐτό, ὅπως ὁ ἀρχαῖος ἐκεῖνος μαθη­ματικός, ὁ Ἀρχιμήδης, μετὰ ἀπὸ πολύωρες ἔρευνες βρῆκε τὴ λύσι καὶ φώναξε τὸ «Εὕρηκα εὕρηκα», ἔτσι καὶ ὁ Ἀνδρέας ὁ ψαρᾶς εἶ­πε τὸ δικό του «Εὕρηκα». Τί βρῆκε; Βρῆκε τὴ λύσι τοῦ προβλήματος, βρῆκε τὸ νόημα τῆς ζω­ῆς, βρῆκε τὸ θησαυρό, βρῆκε ἐκεῖνον ποὺ ἀ­νεβάζει τὸν ἄνθρωπο στὸν οὐρανό. Αὐτὸ βρῆ­­­κε καὶ φώναξε· «Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσί­αν» (Ἰω. 1,42). Καὶ ὅπως ἕνας ποὺ βρῆκε θησαυρὸ μεταδίδει τὴ χαρμόσυνη εἴδησι στοὺς συγγενεῖς του, γιὰ νὰ γίνουν καὶ αὐτοὶ μέτοχοι τῆς χαρᾶς του, ἔτσι καὶ αὐτός. Μοῦ ἔλεγε κάποιος λοχίας συγχωριανός μου τὸ ἑξῆς. Στὸν πόλεμο ἕνας στρατιώτης ἀπὸ τὴν Ἤπειρο βρῆ­κε μιὰ πηγή. Καὶ τόση ἦταν ἡ χαρά του, ὥστε δὲν ἤπιε ὁ ἴδιος, ἀλλὰ ἔτρεξε καὶ φώναζε «Βρῆ­κα νερό, τρέξτε νὰ πιῆτε!», καὶ τελευταῖος ἤπιε ἐκεῖνος. Ἔτσι καὶ ὁ Ἀνδρέας, ὅταν βρῆκε τὴν Πηγὴ μὲ τὸ γάργαρο καὶ δροσερὸ νερό, φώναξε στὸν ἀδελφό του τὸν Πέτρο· «Εὑρήκαμεν» – ποιόν; Ἐκεῖνον ποὺ λαχταροῦν οἱ καρδιές μας, ἐκεῖνον ποὺ περιμένουν οἱ αἰῶνες, τὸ ἄλφα καὶ τὸ ὠμέγα, τὸν βασιλέα τοῦ κόσμου.
⃝ Μὲ τὸν ζῆλο αὐτὸν ὁ Ἀνδρέας, ὅταν πλέον ὁ Χριστὸς ἀνελήφθη στοὺς οὐρανούς, ξεκίνησε νὰ ἐκτελέσῃ τὴν ἐντολή του «Πορευθέν­τες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει» (Μᾶρκ. 16,15).
Πέρασε τὴ Μικρὰ Ἀσία, τὸν Πόντο ὁλόκληρο, τὴ Σινώπη, τὴν Τραπεζοῦντα, ὅλα τὰ μέρη αὐτὰ τὰ εὐλογημένα. Ἐκεῖ λέει ἡ παράδοσις ὅτι μὲ ἕνα πλοιάριο κινδύνευσε νὰ πνιγῇ στὸν Εὔξεινο Πόντο. Ἀπὸ ᾿κεῖ ἔφθασε ὁδικῶς στὴ νότιο Ῥωσία, ποὺ ἦταν σὲ ἀγρία κατάστασι. Ἐκεῖ ἐκήρυξε τὸν χριστιανισμό. Γι᾿ αὐ­τὸ βλέπετε οἱ Ῥῶσοι ἐξακολουθοῦν νὰ ἔχουν μεγάλη τιμὴ στὸν ἅγιο Ἀνδρέα.
Ἀλλά, ἅγιε Ἀνδρέα ἀπόστολε, ποιός μπορεῖ νὰ διηγηθῇ τὴν πορεία σου καὶ τὰ κατορθώματά σου; Ἀπὸ χώρα σὲ χώρα, ἀπὸ πολιτεία σὲ πολιτεία, ἔφθασε στὴν Πάτρα· ἐκεῖ πλέον μαρτύρησε, ἐκεῖ ἔχυσε τὸ αἷμα του.
Καὶ μία λεπτομέρεια. Ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας σταυρώθηκε ἀνάποδα· μὲ τὴν κεφαλὴ ὄχι πρὸς τὰ ἐπάνω, ὅπως ὁ Κύριος, ἀλλὰ πρὸς τὰ κάτω. Καὶ ἔμεινε τρεῖς μέρες πάνω στὸ σταυ­ρὸ ἀναπέμποντας ὕμνους στὸ Θεὸ καὶ προσ­ευχόμενος γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Ἔτσι τελείωσε τὴ ζωή του ὁ Πρωτόκλητος Ἀνδρέας, ὁ μέγας ἀπόστολος.

* * *

Μερικοὶ ἀνόητοι, ποὺ ξέρουν μόνο νὰ παίζουν χαρτιὰ στὰ καφφενεῖα καὶ ποτέ δὲν διάβασαν τὴν ἁγία Γραφή, νομίζουν ὅτι ὁ χριστιανισμὸς εἶνε κάτι καταληπτὸ ἀπὸ τὴ λογική τους καὶ λένε· Ἐμεῖς εἴμαστε μορφωμένοι, θέλουμε ντοκουμέντα, ἀποδείξεις…
Ἀφοῦ λοιπὸν θέλετε ἀποδείξεις, ἰδού οἱ ἀ­ποδείξεις. Ἀπόδειξις εἶνε ὁλόκληρος ὁ χριστι­ανισμός. Ἀποδείξεις εἶνε οἱ ἀπόστολοι. Κά­θε ἀπόστολος ἀποτελεῖ καὶ μιὰ τρανὴ ἀπόδειξι τῆς ἐλεύσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι καὶ ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας. Τοὺς θέτω τὰ ἑξῆς ἐρωτήματα.
Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ πῆρε αὐτὸ τὸν ψαρᾶ ἀ­πὸ τὴν ὄχθη τῆς Τιβεριάδος καὶ τὸν ἀνέδειξε οἰκουμενικὸ διδάσκαλο; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ εἵλκυσε αὐτὸ τὸν ἀπόστολο κοντὰ στὸ Χριστό; τὸ χρῆμα, ἡ δόξα, τὰ μεγαλεῖα; Ὄχι· τὸ μαρτύριο καὶ τὸ αἷμα. Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἔκανε νὰ ἐγκαταλείψῃ πατέρα, μητέρα, ἐπάγγελμα, τὰ πάντα, καὶ νὰ πέσῃ στὴ μεγάλη περιπέτεια τοῦ εὐαγγελίου; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ἔκανε τὴ γλῶσσα ἑνὸς ψαρᾶ πύρινη, γλῶσσα φιλοσόφου; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἔκανε νὰ ἀντέξῃ στὰ μαρτύρια; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἀνέδειξε θαυματουργό;
Μία ἡ ἀπάντησις. Ὅτι ὁ Χριστὸς ζῇ! Ναὶ ζῇ! Ζῇ, εἰς πεῖσμα τῶν δαιμόνων, εἰς πεῖσμα τῶν ἀθέων. Ζῇ καὶ βασιλεύει καὶ εἶνε ἡ αἰωνία ἐλ­πίδα. Δὲν ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, δὲν ὑπάρχει καμμία ἄλλη ἐλπίδα στὸν κόσμο. Ἐὰν ὁ κόσμος σωθῇ, ἐὰν σωθοῦμε ἀπὸ τὸν τρίτο παγ­κόσμιο πόλεμο, θὰ σωθοῦμε μόνο διὰ τῆς ἐλ­πίδος. Ἡ ἐλπὶς τῶν πάντων εἶνε ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος· «ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας»· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 30-11-1969.