Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΖ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2263

Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου (Λουκ. 15,11-32)
16 Φεβρουαρίου 2020
Ομιλία τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

Η πεινα του ασωτου

«Ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὸς κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς ἤρξατο ὑστερεῖσθαι» (Λουκ. 15,14)

Δύο, ἀγαπητοί μου, δύο δρόμοι ὑπάρχουν στὴ ζω­ή, κι ὁ καθένας καλεῖται νὰ δια­λέ­ξῃ ποιόν ἀπὸ τοὺς δυὸ θ᾽ ἀκολουθήσῃ.
Οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας τό ᾽λεγαν μὲ ἕ­να μῦθο. Ὁ Ἡρακλῆς, λέει, βρέθηκε στὸ σταυρο­δρόμι τῆς ζωῆς. Ἐκεῖ δύο γυναῖ­κες, ἡ Ἀρετὴ καὶ ἡ Κακία, τὸν καλοῦσαν καθεμιὰ στὸ δικό της δρόμο. Ὁ Ἡρακλῆς στὸ δίλημμα, ποιόν ἀ­πὸ τοὺς δύο δρόμους ν᾽ ἀ­κολουθήσῃ, ἀπήν­τησε διαλέγοντας τὸ δρόμο τῆς Ἀρετῆς.
Τὸ Εὐαγγέλιο ὅμως δὲν λέει μύθους. Ἐκεῖ ὁ Χριστὸς ἀκοῦμε νὰ μᾶς λέῃ καθαρά· «Εἰσ­έλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾽ αὐ­τῆς. Τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑ­ρίσκοντες αὐτήν!» (Ματθ. 7,13-14).
Ἀπὸ τοὺς δύο δρόμους ποὺ ὑπάρχουν στὴ ζωὴ ὁ ἕ­νας εἶνε ὁ ἀγαθὸς καὶ ὀρθός, ὁ δρόμος τοῦ Χριστοῦ· ὁ ἄλλος εἶνε τοῦ σατανᾶ, ὁ δρόμος τοῦ κακοῦ. Ὁ δρόμος τῆς κακίας εἶνε εὔ­κολος, εὐχάριστος, πλατύς, κατηφορικός· εἶ­νε στολισμένος μὲ γαρύφαλλα καὶ τριαντάφυλλα καὶ σ᾽ ὅλο τὸ μῆ­κος του ἀντηχοῦν μου­σικὲς καὶ τραγούδια· πολλοὶ φί­λοι εἶνε πρόθυμοι καὶ ἕτοιμοι νὰ σὲ συν­οδεύσουν σ᾽ αὐ­τόν· καὶ σοῦ ὑπόσχονται, ὅτι ὁ δρόμος αὐτὸς θὰ σὲ βγάλῃ στὸ περι­βόλι τῆς χαρᾶς.

Ἀντίθετα ὁ ἄλλος δρόμος, ὁ δρόμος τοῦ ἀ­γαθοῦ, εἶ­νε στενός, τραχύς, δύσ­βατος καὶ ἀ­νηφορικός. Μοιάζει μὲ τὸ δρόμο ποὺ ὡδηγοῦ­σε στὸ λόφο τοῦ Γολγοθᾶ καὶ τὸν ἀ­νέβηκε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς φορτωμένος τὸ σταυρό. Εἶνε δρόμος γε­μᾶτος πέτρες, ἀγκάθια καὶ τριβόλια, ποὺ πληγώνουν καὶ πονοῦν.
Τὸν πρῶτο δρόμο, τῆς κακίας, τὸν ἀκολου­θοῦν πολλοί. Τὸν δεύτερο, τὸ δρόμο τῆς ἀ­ρε­­τῆς, τὸν βαδίζουν λίγοι, πολὺ λίγοι. Ἀλλὰ τὸ τέρμα τοῦ πρώτου εἶνε τὸ βάραθρο, ἡ καταστροφή, ὁ ᾅδης· τὸ τέλος τοῦ δευτέρου εἶ­νε ἡ αἰώνιος ζωή, ὁ παράδεισος.
Κι ὅτι ἔτσι εἶνε τὰ πράγματα τὸ βεβαιώνει ὁ σημερινὸς ἄσωτος τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου. Τὸ παιδὶ αὐτὸ ἔφυγε ἀπ᾽ τὸ πατρικό του σπίτι μὲ σκοπὸ νὰ βρῇ καὶ ν᾽ ἀπολαύσῃ χαρά. Ἀλλ᾽ ἀντὶ χαρὰ συνάντησε λύπη. Καὶ κατήν­τησε αὐ­τός, παιδὶ ἑνὸς πλουσίου, νὰ γίνῃ ζητιάνος, χοιροβοσκός· αὐτός, ποὺ ζοῦσε σὲ παλάτι, νὰ κοιμᾶται στὸ στάβλο. Καὶ ἂν δὲν μετανοοῦσε καὶ δὲν ἐπέστρεφε στὸ σπίτι τὸ πατρικό, θὰ πέθαινε μέσα στὸ βρωμερὸ στάβλο καὶ τὸ σῶμα του θά ᾽μενε ἄταφο.

* * *

Ὁ ἄσωτος ὅμως αὐτός, ἀγαπητοί μου, ποὺ τόσο ζωντανὰ μᾶς ζωγραφίζει στὴν παραβολή του ὁ Χριστός, δὲν εἶνε ὁ μόνος. Κοντὰ σ᾽ αὐ­τὸν ὑπάρχουν καὶ πολλοὶ ἄλλοι. Ἡ ἐ­ποχή μας –ἀλ­λοί­μονο– εἶνε ἐ­ποχὴ ἀσωτίας. Λίγοι ἔμειναν, πολὺ λίγοι, στὸ παλάτι τοῦ Χριστοῦ. Οἱ πε­ρισ­σότεροι, ἑκατομμύρια ἀμέτρητα, μὲ ὄ­νειρο τὴν εὐτυχία ἐγκαταλείπουν τὸ σπίτι τοῦ Πατέ­ρα, παίρνουν τοὺς δρό­μους καὶ τὰ σοκά­κια τῆς ἁμαρτίας, τὸ ὄνειρό τους ἐξανεμίζεται, καὶ ζοῦν σὲ θλῖψι καὶ στέρησι. Αὐ­τοὶ εἶνε οἱ σύγχρονοι ἄσωτοι. Θέλετε νὰ σᾶς ἀναφέρω μερικοὺς ἀπὸ αὐτούς;
Ἄσωτος εἶνε π.χ. ὁ οἰκογενειάρχης ἐκεῖνος πού, ἐνῷ ἔχει γυναῖκα καὶ παιδιά, τοὺς ἀφήνει καὶ τρέχει στὰ σπίτια τῆς ἁμαρτίας, στὶς πόρτες τῆς κολάσεως, στὸ στάβλο τοῦ διαβό­­­λου· καὶ μολονότι ἡ κοινωνία βοᾷ, οἱ ἄγγελοι κλαῖνε καὶ ἡ οἰκογένειά του δυστυχεῖ, αὐτὸς δὲν ἐν­νοεῖ νὰ γυρίσῃ στὸ σπίτι του.
Ἄσωτη εἶνε ἡ γυναίκα ποὺ ἄφησε τὸν ἄν­τρα καὶ τὰ παιδιά της καὶ χρόνια τώρα ζῇ στὴν παρανομία, χωρὶς νὰ ἐνδιαφέρεται οὔτε γιὰ τὴν ψυχή της οὔτε γιὰ τὰ παιδιά της οὔτε γιὰ τὸν ἄντρα της, οὔτε ἐπὶ τέλους γιὰ τὴν κοινωνία ποὺ τὴν ἔχει γραμμένη στὸ μαῦρο πίνακα.
Ἄσωτος εἶνε τὸ παιδὶ ποὺ δὲν ἀκούει πατέρα καὶ μάνα, συναναστρέφεται μὲ κακὲς παρέες, δὲν ἐννοεῖ νὰ συμμαζευτῇ.
Ἀλλὰ ἄσωτοι δὲν εἶνε μόνο αὐτοί· ὑπάρχουν καὶ πολλοὶ ἄλλοι· κι ἀνάμεσά τους ὑπάρχει φόβος μήπως εἴμαστε κ᾽ ἐμεῖς, ἀδελφοί μου. Διότι ἄσωτος λέγεται ἐκεῖνος ποὺ ἀσωτεύει, σπαταλᾷ καὶ καταστρέφει, ὅ,τι πολύτιμο τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς· ἀντὶ νὰ τὸ χρησιμοποιήσῃ γιὰ τὸ καλὸ τὸ δικό του, γιὰ τὸ καλὸ τοῦ συνανθρώπου του καὶ γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς τὸ χρησιμοποιεῖ πρὸς βλάβη ὅλων.
Τέτοιος ἄσωτος εἶνε π.χ. ὁ πλούσιος ποὺ δαπανᾷ τὰ χρήματά του μαζὶ μὲ τὸν διάβολο στὰ διάφορα κέντρα διασκεδάσεως. Ἰδίως τὶς ἡμέρες αὐτὲς τοῦ Τριῳδίου τί ποσὰ δὲν θὰ ξοδέψουν οἱ ἄσωτοι πλούσιοι γιὰ νὰ κάνουν τὰ ἁμαρτωλά τους κέφια!
Ἄσωτος εἶνε ὁ νέος ἢ ἡ νέα ποὺ φθείρουν τὰ νειᾶτα καὶ τὴν ὑγεία τους μὲ καταχρήσεις, μὲ κακὲς ἕξεις καὶ συνήθειες (πιοτό, κάπνισμα, βλαβερὲς οὐσίες), ἐλαττώματα καὶ πάθη.
Ἄσωτοι τέλος εἴμαστε ὅλοι, γιατὶ σπαταλοῦ­­με κάτι ποὺ ἔχει δώσει σὲ ὅλους ὁ Θεός· κάτι ποὺ φεύγει καὶ δὲν ξαναγυρίζει, κάτι ποὺ ἀ­ξίζει περισσότερο ἀπ᾽ ὅλους τοὺς θησαυροὺς τοῦ κόσμου· κι αὐτὸ εἶνε ὁ χρόνος τῆς ζωῆς! Κά­θε στι­γμή του ἔχει γιὰ μᾶς ἀξία τόση ὅση δὲν μποροῦμε τώρα νὰ φανταστοῦ­με· γι᾽ αὐτὸ τὸν ἀφήνουμε νὰ χάνεται ἀσυλλόγιστα. Ἀκοῦς καὶ λένε κάποιοι ὅτι «σκοτώνουν τὸν καιρό τους», κυριολεκτικά. Πῶς; εἴτε σὲ ἀρ­γο­λογίες, εἴτε σὲ φλυαρίες, εἴτε σὲ κατακρίσεις, εἴτε σὲ αἰσχρολογίες, εἴτε σὲ βλασφη­μίες, εἴ­τε σὲ χαρτοπαιξίες, εἴτε σὲ χορούς, εἴ­τε σὲ ἄ­σεμνα νυχτερινὰ θεάματα…

* * *

Γι᾽ αὐτὸ εἶπα, ὅτι ὅλοι εἴμαστε ἄσωτοι καὶ πλανώμεθα στὴ χώρα τῆς ἁμαρτίας ζαλισμένοι ἀπὸ τὴ μέθη τῶν αἰσθήσεων. Πότε θὰ ξυ­πνήσουμε; πότε θὰ ἐπιστρέψουμε στὸ πατρικό μας σπίτι; πότε θὰ ποῦμε τὸ «Ἥμαρτον»; (Λουκ. 15,18,21). Ὁρίστε ζητήματα σοβαρά, νά ἐρωτήματα σπουδαῖα ποὺ θά ᾽πρεπε νὰ μᾶς ἀπασχολοῦν.
Ἀλλὰ προσέξτε κάτι. Ὁ ἄσωτος δὲν εἶπε τὸ «Ἥμαρτον» ὅσο εὐτυχοῦσε. Πότε τὸ εἶπε· τὸ εἶπε ὅταν δυστύχησε, ὅταν σώθηκαν τὰ χρήματά του, ὅταν ἔπεσε πεῖνα· τὸ εἶπε ὅταν πείνασε. Αὐτὸ λοιπὸν ἰσχύει καὶ γιὰ μᾶς.
Φαίνεται ὅτι, ἀφοῦ μὲ ἄλλα μέσα δὲν μετα­νοοῦμε, αὐτὸ τὸ μέσον, τὸ σκληρὸ μέσον, θὰ μεταχειρισθῇ ὁ Θεὸς γιὰ νὰ μᾶς φέρῃ κοντά του· θὰ μᾶς στείλῃ μιὰ στέρησι σοβαρή, μιὰ θλῖψι μεγάλη· θὰ μᾶς στερήσῃ ἀπὸ πολλὰ σημαντικὰ πράγματα, ἀναγκαῖα γιὰ τὴ ζωή.
Ὁ ἄσωτος δὲν ἄκουσε κανέναν. Μάταια ὁ πα­τέρας, ἄδικα ἡ μάνα τὸν συμβούλευαν· τ᾽ ἀ­δέρφια, ὅλοι οἱ οἰκιακοί, ὣς καὶ αὐτοὶ οἱ ὑ­πη­ρέτες τοῦ ἀρχοντικοῦ τὸν παρα­­κα­­λοῦσαν νὰ μείνῃ κοντά τους. Τίποτε. Θὰ φύγω! εἶπε. Καὶ ἔφυγε. Ἀλλ᾽ ὅταν αἰσθάνθηκε τὴν πεῖνα, τότε θυμήθηκε τὸ πατρικὸ σπίτι καὶ ἐπέστρεψε.
Αὐτὸ ἐπαναλαμβάνεται καὶ σὲ ἄλλες πε­ριπτώσεις, ἐπαναλαμβάνεται καὶ σ᾽ ἐμᾶς. Ματαίως μᾶς παρακαλεῖ ὁ Θεός, ματαίως προσπαθοῦν νὰ μᾶς προλάβουν φίλοι καλοὶ ποὺ πονοῦν γιὰ μᾶς. Ὑπηρέτες τοῦ Θε­οῦ, ἱερεῖς καὶ κήρυκες, μᾶς ἐξηγοῦν τί εὐ­λογία εἶνε νὰ μένῃ κανεὶς στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ· εἶνε τόσο ὡ­ραῖο μᾶς λένε, ὥστε ἕνας θεόπνευστος ψαλ­μῳ­δὸς ἔλεγε, ὅτι προτιμᾷ νά ᾽νε μέσα στὸ σπίτι τοῦ Θεοῦ ἔστω καὶ παραπεταμένος, πα­ρὰ νὰ κατοικῇ μέσα σὲ μέγαρα μαζὶ μὲ ἀσώτους καὶ ἁμαρτωλούς· «Ἐξελεξάμην παραρρι­πτεῖσθαι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ μου μᾶλλον ἢ οἰκεῖν με ἐν σκηνώμασιν ἁμαρτωλῶν» (Ψαλμ. 83,11). Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ δὲν τοὺς ἀκοῦμε.
Φαίνεται ὅμως ὅτι ξεπεράσαμε κάθε ὅριο ἀσωτίας καὶ πλησιάζει πιὰ νὰ ξεσπά­σῃ «ἡ ὀρ­γὴ τοῦ Θεοῦ» (Ἐφ. 5,6. Κολ. 3,6). Πολλὰ μέσα καὶ πολλοὺς τρόπους μεταχειρίστηκε ὣς τώρα ὁ Κύρι­ος γιὰ νὰ μᾶς ξυπνήσῃ· ἔρχεται λοιπὸν ἡ ὥ­ρα νὰ χρησιμοποιήσῃ τὸ τελευταῖο μέσο τῆς πατρι­κῆς του φροντίδας, τὴν πεῖνα, μήπως ἔτσι ἔρθουμε σὲ μετάνοια. Οἱ δυστυχίες, ποὺ ἀκοῦμε σὲ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, τί εἶνε; εἶνε ἡ πεῖνα τοῦ ἀσώτου (βλ. Λουκ. 15,14).
Ἐκεῖνος μὲ τὴν πεῖνα «ξύπνησε», ἐπέστρε­ψε, σώθηκε. Μακάρι κ᾽ ἐμεῖς νὰ ἐπιστρέψουμε, νὰ πέσουμε στὰ πόδια τοῦ Κυρίου καὶ νὰ ποῦμε ἐκεῖνα τὰ δικά του λόγια· «Πάτερ, ἥ­μαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου· οὐκ­έτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου· ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου» (Λουκ. 15,18-19,21).

* * *

Ἀδελφοί μου, ἂς τὸ καταλάβουμε. Καλύτερα δοῦλοι καὶ ὑπηρέτες στὸ σπίτι τοῦ Θεοῦ παρὰ βασιλιᾶδες στὰ πονηρὰ ἀνάκτορα τῆς ἁ­μαρτίας. Νὰ μετανοήσουμε· σήμερα, ὄχι αὔ­ριο, καὶ νὰ ἐπιστρέψουμε ὅλοι στὸν Πατέρα μας σὰν τὸν ἄσωτο. Ἔτσι ὁ κόσμος θὰ δῇ πάλι ἡμέ­ρες χαρᾶς καὶ εὐτυχί­ας, τὶς ὁποῖες δὲν βλέπει ὅσο μένει μακριὰ ἀπ᾽ τὸ Θεό. Γιατὶ μόνο στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχει ἡ χαρὰ καὶ ἡ εὐτυχία, τὴν ὁποία εἴθε ὅλοι ν᾽ ἀπολαύσουμε.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἄγνωστο ἱ. ναὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας καὶ πιθανῶς τὴν 20-2-1938. Ἀνάγνωσις, μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, στοιχειοθεσία καὶ ἀναπλήρωσις 29-12-2019.