Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΚΖ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 1613

Τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Θωμᾶ
6 Ὀκτωβρίου

Φαρμακα για απιστους και φιλαργυρους

«Και απεκριθη Θωμας και ειπεν αυτω· Ο Κυριος μου και ο Θεος μου» (Ἰω. 20,28)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζει ὁ ἀπόστο­λος Θωμᾶς. Οἱ ἀπόστολοι εἶνε οἱ εὐεργέτες τοῦ κόσμου. Ἂν δὲν κήρυτταν ἐκεῖνοι, ἐ­μεῖς δὲν θὰ ἤμασταν Χριστιανοί· θὰ ἤμασταν ἀκόμη εἰδωλολάτρες. Γι᾽ αὐτὸ τοὺς ὀφείλουμε μεγάλη εὐγνωμοσύνη.

* * *

Σὲ κάποια παλιὰ εἰκόνα, ποὺ εἰκονίζονται ὅ­­λοι οἱ ἀπόστολοι, ὁ καθένας ζωγραφίζεται μὲ τὸ δικό του χαρακτηριστικό. Ὁ Πέτρος λ.χ. μὲ κλειδιὰ στὸ χέρι, ποὺ συμβολίζουν τὴν τὴν ἐξουσία τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν ποὺ ἔδωσε ὁ Χριστὸς σὲ ὅλους τοὺς ἀποστόλους καὶ ἱερεῖς· ὁ Παῦλος μὲ σπαθί, μὲ τὴ ῥομφαία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ· ὁ Ἰούδας μὲ τὸ πουγγί, ποὺ περιεῖχε τὰ τριάκοντα ἀργύρια. Καὶ ὁ Θω­μᾶς πῶς εἰκονίζεται; Κρατώντας ἕνα διαβήτη. Γιατί; Διότι ἦταν ἀπὸ τοὺς πιὸ σκεπτικοὺς καὶ ρεαλιστὰς χαρακτῆρες. Δὲν ἦταν ἐνθουσι­ώδης τύπος, ἄνθρωπος ποὺ μπορεῖ εὔκολα νὰ πιστέψῃ. Τὰ μετροῦσε ὅλα μὲ τὸ διαβήτη. Κι αὐτὸ τὸ βλέπουμε τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως.
Τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα ὁ Κύριος ἔκανε τὴν πρώτη ἐμφάνισί του στοὺς μαθητὰς «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων». Καὶ ἡ πρώτη λέξι ποὺ τοὺς εἶπε ἦταν «Εἰρήνη ὑμῖν» (Ἰω. 20,19). «Ἐν­εφύ­σησε», τοὺς ἔδωσε Πνεῦμα ἅγιο μαζὶ μὲ τὴν ἐντολὴ νὰ τρέξουν στὰ πέρατα τῆς γῆς νὰ κη­ρύξουν. Ἀλλ᾽ ἀπ᾽ αὐτὴ τὴν εὐλογημένη συν­τροφιὰ ἔλειπε τότε ὁ Θωμᾶς. Ὅταν τὸν εἶδαν οἱ ἄλλοι μαθηταὶ τοῦ εἶπαν «Ἑωράκαμεν τὸν Κύριον», ἀναστήθηκε ὁ Κύριος. Καὶ ἔπρεπε νὰ τοὺς πιστέψῃ. Διότι αὐτοὶ ποὺ τοῦ τὸ ἔλεγαν ἦταν σύν­τροφοί του. Δὲν τοὺς πίστεψε ὅμως. Ἀδύνατον, λέει· ἐὰν δὲν τὸν δῶ μὲ τὰ μάτια μου καὶ δὲν τὸν ἀγγίξω μὲ τὰ χέρια μου, ἐγὼ δὲν πιστεύω.
Ὁ ἱ. Χρυσόστομος λέει· Ἂς εὐχαριστήσουμε τὸ Θεὸ γιὰ τὴν ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ. Γιατί; Ἦ­ταν θεία παραχώρησις νὰ δείξῃ αὐτὴ τὴν ἀ­πιστία. Προέβλεψε ὁ Κύριος, ὅτι θὰ παρουσι­αστοῦν ἄπιστοι ποὺ δὲν θὰ παραδέχωνται ἀ­νάστασι καὶ ἄφησε μὲ τὸ στόμα τοῦ Θωμᾶ νὰ προβληθοῦν οἱ ἀμφιβολίες τους, γιὰ νὰ κλείσουν τὰ στόματά τους.
Ὁ Θωμᾶς ζητοῦσε ντοκουμέντα, ἀποδείξεις. Καὶ ὁ Κύριος συγκαταβαίνει στὴν ἀπαίτησί του καὶ νά τον ἔρχεται γιὰ δευτέρα φορά. Καλεῖ κοντά του τὸ Θωμᾶ, αὐτὸς πλησιάζει, βλέπει, ψηλαφεῖ τὴν πλευρὰ τοῦ Κυρίου, καὶ τότε μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά του βγαίνει ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (ἔ.ἀ. 20,28). Εἶνε ἀπὸ τὰ ὡραιότερα λόγια, ἀπὸ τὰ μαργαριτάρια τοῦ Εὐαγγελίου. Ἐὰν ὁ λῃστὴς εἶπε «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅ­ταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου», ἐὰν ὁ τελώνης εἶπε «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτω­λῷ» (Λουκ. 23,42· 18,13), ὁ Θωμᾶς εἶπε «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Καὶ αὐτὸ εἶνε ἐπιχείρημα ποὺ ἀποστομώνει τοὺς ἀπίστους.
Ἀλλὰ ὁ Θωμᾶς ποὺ γιορτάζουμε σήμερα ἔ­χει κ᾽ ἕνα ἄλλο δίδαγμα. Ἡ ἀσθένεια ποὺ θὰ καταστρέψῃ τὸν κόσμο εἶνε ἡ φιλαργυρία· καὶ ὁ Θωμᾶς δίνει φάρμακο ὄχι μόνο στοὺς ἀπίστους ἀλλὰ καὶ στοὺς πλεονέκτας. Τὸ συναξά­ριό του λέει, ὅτι ὁ Θωμᾶς πῆγε στὶς Ἰνδίες κ᾽ ἐκεῖ βρῆκε ἕνα βασιλιᾶ φιλάργυρο. Τοῦ παρου­σιάστηκε ὄχι ὡς ἀπόστολος καὶ κήρυκας ἀλ­λὰ ὡς τεχνίτης καὶ ἀρχιτέκτων. Ὁ βασιλιᾶς τοῦ ζήτησε νὰ τοῦ φτειάξῃ ἕνα παλάτι. Θὰ σοῦ τὸ χτίσω, λέει ὁ Θωμᾶς· ὄχι ὅμως τώρα, ἀλλὰ τὸ χειμῶνα· καὶ θὰ χρειαστοῦν χρήματα. Ἄνοιξε ὁ βασιλιᾶς τὰ θησαυροφυλάκιά του καὶ τοῦ ἔδωσε τὴν πρώτη δόσι. Με­τὰ ἀπὸ μερικοὺς μῆνες ὁ Θωμᾶς ξαναπάει καὶ τοῦ λέει· Σώθηκαν τὰ χρήματα. Τοῦ δίνει δεύτερη δόσι. Ἀργότερα τοῦ δίνει καὶ τρίτη δόσι. Κάποιος ὅμως τὸν εἰδοποίησε· Βασιλιᾶ, αὐ­τὸς σὲ γελάει· δὲν ἔχει βάλει οὔτε λιθάρι ἀ­κό­μα. Θύμωσε τότε ὁ βασιλιᾶς. Διατάζει καὶ πιά­νουν τὸ Θωμᾶ, τὸν φέρνουν μπροστά του καὶ τοῦ λέει ὁ βασιλιᾶς· ―Δὲ μοῦ εἶπες ὅτι εἶσαι ἀρχιτέκτονας, ὅτι ἔχεις σχέδια ὡραῖα, ὅτι θὰ μοῦ χτίσῃς τὸ καλύτερο παλάτι; Δὲ σοῦ ἔδωσα πρώτη δόσι, δεύτερη δόσι, τρίτη δόσι; Ποῦ εἶνε αὐτὰ τὰ χρήματα; ―Σοῦ ἔχτισα ἐγὼ παλάτι, βασιλιᾶ, ἀλλὰ ὄχι σ᾽ αὐτὸ τὸν κόσμο· στὸν ἄλλο κόσμο!… Τί εἶχε συμβῆ· ὅλα τὰ χρήματα ποὺ τοῦ ᾽δωσε, τὰ μοίρασε στὴ φτωχολογιὰ τὸν καιρὸ τοῦ χειμώνα ποὺ τουρτούριζαν οἱ ἄνθρωποι. Ὠργίστηκε τότε ὁ βασιλιᾶς καὶ τὸν ἔκλεισε στὸ μπουντρούμι. Βγῆκε ὅμως ἀπὸ ᾽κεῖ ὁ Θωμᾶς. Πῶς βγῆκε;
Ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄπιστοι στὰ συναξάρια· ἐγὼ πιστεύω σ᾽ αὐτὰ τὰ βιβλία. Σήμερα πολλοὶ ἀπὸ τοὺς θεολόγους δὲν πιστεύουν. Ἂν πιστεύαμε, θὰ βλέπαμε «ἀγγέλους συλλειτουργοῦντας» (ἀπολυτ. ἁγ. Σπυρίδ.). Τὸν ἑαυτό μου πρῶτο κατηγορῶ. Ψάλλει ὁ ψάλτης, λειτουργεῖ ὁ παπᾶς, κηρύττει ὁ ἱεροκήρυκας· ἔγιναν αὐτὰ ἐπάγγελμα! Ἂς ἔρθουν πάλι τὰ ἅγια ἐ­κεῖνα χρόνια, ποὺ ἀγράμματοι παπᾶδες κρατούσαν τὰ δισκοπότηρα καὶ τὰ δάκρυά τους ἔπεφταν μέσα στὴ θεία κοινωνία!
Βγῆκε λοιπὸν ἀπὸ τὸ μπουντούμι ὁ ἀπόστο­λος Θωμᾶς μὲ τὸν ἑξῆς θαυμαστὸ τρόπο. Τὴ νύχτα ὁ ἀδερφὸς τοῦ βασιλιᾶ, ἐκεῖ ποὺ κοιμόταν, εἶδε ὄνειρο. Ὑπάρχουν ὄνειρα ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ὄ­νειρα ἀπὸ τὸ διάβολο. Σᾶς λέω· γενικῶς νὰ μὴν πιστεύετε στὰ ὄνειρα. Ἀλλὰ κάποτε ἀγαθοὶ ἄν­θρωποι βλέπουν θεϊκὰ ὄνειρα. Εἶδε λοιπὸν αὐτός, ὅτι τὸν πῆρε ἕνας ἄγγελος καὶ τὸν πῆγε στὴν Ἄνω Ἰερουσαλήμ, σὲ μιὰ πόλι μὲ δώδεκα πύλες, χτισμένη μὲ πολυτίμους λίθους, φωτισμένη, μὲ πλατεῖες χρυσὲς καὶ ἀ­σημένιες. Ἐκεῖ ποὺ περνοῦσαν βλέπουν ἕ­να παλάτι. ―Τίνος εἶνε τὸ παλάτι αὐτό; ρωτάει τὸν ἄγγελο. ―Τοῦ ἀδερφοῦ σου τοῦ βασιλιᾶ. ―Καὶ ποιός τό ᾽χτισε; ―Ὁ Θωμᾶς. ―Ὤ, τί παλάτι εἶν᾽ αὐτό!… Ὅταν ξύπνησε πάει στὸν ἀδερφό του καὶ λέει· ―Ξέρεις, τὴ νύχτα στὸ ὄνειρό μου εἶδα πὼς ἤ­μουν στὰ οὐράνια κ᾽ ἐκεῖ εἶδα ὅτι τὸ ὡραιότερο σπίτι – παλάτι εἶνε τὸ δικό σου… Τότε πείσθηκε ὅτι πραγματικά, δίνοντας ἐδῶ στὸν κόσμο ἐλεημοσύνες, χτίζεις στοὺς οὐρανοὺς παλάτια.
Ἀκοῦς αὐτοὺς ποὺ πουλοῦν λαχεῖα καὶ φωνάζουν «Σπίτια – μέγαρα!»· ἀγοράζοντας δηλα­δὴ ἕνα λαχεῖο, μπορεῖ νὰ κερδίσῃς σπίτι ὁλόκληρο. Κ᾽ ἐγὼ λέω· δίνοντας ἐδῶ ἐλεημοσύνη κτίζεις στὸν οὐρανὸ ὄχι σπίτια ἀλλὰ παλάτια.
Ὁ Θωμᾶς λοιπὸν μᾶς κηρύττει· Ἄπιστοι, πιστεύετε. Πλεονέκτες, κάνετε φιλανθρωπία. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμα. Ὁ Θωμᾶς, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἄκουσε τὸ «Χριστὸς ἀνέστη», δὲν ἡσύχασε· σκουλήκι ἅγιο μπῆκε στὴν καρδιά του. Πῆρε τὸ ῥαβδί του, πέρασε βουνά, λαγ­κάδια, ποτάμια, καὶ κήρυττε παντοῦ τὸ Χριστό. Πῆγε μέχρι τὴν Ἀρμενία, πέρασε τὴν Περσία, ἔφθασε μέχρι τὶς Ἰνδίες, κ᾽ ἐκεῖ πλέον μαρτύρησε καὶ ἐτάφη. Καὶ μέχρι σήμερα ἐκεῖ, κοντὰ στὸ Γάγγη ποταμό, ὑπάρχουν χριστιανοί, μιὰ κοινότης 4 – 5 χιλιάδων μέσα στὴν εἰδωλολατρικὴ αὐτὴ χώρα, ποὺ λένε ὅτι εἶνε Χριστιανοὶ τοῦ Θωμᾶ.
Αὐτὸς εἶνε ὁ Θωμᾶς.

* * *

Ἡ ἱστορία, ἀδελφοί μου, θαυμάζει αὐτοὺς ποὺ ἔκαναν πολέμους· λ.χ. τὸ Λεωνίδα ποὺ μὲ τὰ 300 παλληκάρια του σταμάτησε στὶς Θερμοπύλες τὸν ἐχθρό, τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο ποὺ πῆγε μέχρι τὶς Ἰνδίες. Μὰ ἐγὼ θαυμάζω περισσότερο τοὺς ἀποστόλους· διότι χωρὶς στρατὸ καὶ σπαθιά, χωρὶς χρῆμα, μιὰ φούχτα ἄνθρωποι ἀγράμματοι κατώρθωσαν νὰ μεταδώσουν παντοῦ τὴ φωτιὰ καὶ ν᾽ ἀνάψουν παντοῦ τὴ φλόγα τῆς χριστιανικῆς μας πίστεως. Εἶνε εὐεργέτες, εἶνε ἅγιοι, εἶνε πατέρες, εἶνε διδάσκαλοι, εἶνε θαυματουργοί.
Τοὺς πιστεύουμε μέσ᾽ στὴν καρδιά μας τοὺς ἀποστόλους. Μὰ πρέπει καὶ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε. «Μιμηταί μου γίνεσθε», εἶπε ὁ ἀπόστολος (Α΄ Κορ. 4,16· 11,1). Δὲν πρέπει μόνο νὰ ἀσπαζώ­μεθα τὴν εἰκόνα τους· πρέπει καὶ νὰ τοὺς μιμούμεθα. Νὰ μιμηθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς τὸ Θωμᾶ. Ἂν κάποιος ἀμφιβάλλῃ καὶ λέῃ, Ἆραγε αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἀληθινά; ἂς μελετήσῃ τὴν ἁγία Γραφή, τοὺς βίους τῶν ἁγίων, τοὺς ἁγίους πατέρας· κ᾽ ἐγὼ τοῦ δίνω τὸ λόγο μου· Ἅμα τελειώσῃς τὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιο, ἅμα τελειώσῃς τὴν Ἀποκάλυψι, ἅμα τελειώ­σῃς τὸ Χρυσόστομο, θὰ πῇς· «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Ἔτσι θὰ μιμηθῇς τὸ Θωμᾶ.
Θὰ πῆτε· Ὁ Θωμᾶς πῆγε μέχρι τὶς Ἰνδίες· ν᾽ ἀφήσουμε κ᾽ ἐμεῖς τὰ σπίτια καὶ τὶς ὑποχρε­ώσεις μας καὶ νὰ τρέχουμε ἀνὰ τὴν ὑφήλιο; Ὄχι, δὲν σᾶς λέω αὐτό. Μείνετε ἐδῶ. Ἀλλ᾽ ἐ­ὰν ὑ­πάρχουν κοντά σας κάποιοι ποὺ ἔχουν χρόνια νὰ πατήσουν στὴν ἐκκλησία, ποὺ δὲν ἐξωμολογήθηκαν ποτέ, μὴν ἀδιαφορήσετε γι᾽ αὐ­τούς. Σήμερα, ποὺ εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἀποστόλου Θωμᾶ, σᾶς προσκαλῶ νὰ τὸν μιμηθῆτε καὶ νὰ τοὺς φέρετε στὴν ἐκκλησία. Ἔτσι θὰ γίνουμε κ᾽ ἐμεῖς μιμηταὶ τῶν ἀποστόλων, μιμηταὶ τοῦ ἁγίου Θωμᾶ, καὶ ἡ εὐλογία καὶ ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ θὰ εἶνε πάντοτε μαζί μας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Θωμᾶ Ἄνω Κυψέλης – Ἀθῆναι τὴν 6-10-1960. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 6-10-2010.
Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς περικοπὲς στὸ cd 15βΆ τῆς σειρᾶς «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)