Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2345

Κυριακὴ πρὸ τῶν Φώτων (Β΄ Τιμ. 4,5-8)
3 Ἰανουαρίου 2021
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Φρονημα θυσiας!

«Ἐγὼ γὰρ ἤδη σπένδομαι, καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἐμῆς ἀναλύσεως ἐφέστηκε. τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισμαι, τὸν δρόμον τετέλεκα, τὴν πίστιν τετήρηκα· λοιπὸν ἀπόκειταί μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει μοι ὁ Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὁ δίκαιος κριτής» (Β΄ Τιμ. 4,6-8)

Τί νὰ ποῦμε σήμερα, ἀγαπητοί μου; νὰ ἑρμηνεύσουμε τὸ εὐαγγέλιο (βλ. Μᾶρκ. 1,1-8); Μιλήσαμε ἄλλοτε ἐπ᾽ αὐτοῦ. Τώρα ἂς προσπαθήσουμε νὰ ῥίξουμε μιὰ ματιὰ στὸν ἀπόστολο (βλ. Β΄ Τιμ. 4,5-8). Εἶνε μία ὡραία περικοπὴ ἀπὸ τὴ Δευτέρα (Β΄) ἐπιστολὴ ποὺ ἔστειλε ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸν ἀγαπητὸ μαθητή του τὸν Τιμόθεο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἐπίσκοπος Ἐφέσου.
Ποῦ βρίσκεται ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὴν ὥρα ποὺ γράφει; Μέσα στὶς φυλακὲς τῆς ῾Ρώμης, δέσμιος καὶ καταδικασμένος ἀπὸ τὸ Νέρωνα. Ζῇ τὶς παραμονὲς τοῦ τέλους, τοῦ μαρτυρίου του. Ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα μπορεῖ ν᾽ ἀνοίξῃ ἡ πόρτα τοῦ κελλιοῦ καὶ νὰ τὸν πάρουν γιὰ νὰ ἐκτελεσθῇ. Παρὰ τὰ ἔντονα συναισθήματά του ὅμως ἔχει ἠρεμία καὶ νηφαλιότητα, ἔχει πρὸ παντὸς τὸν φωτισμὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καὶ συντάσσει τὴ σπουδαία αὐτὴ ἐπιστολή, ποὺ εἶνε τὸ κύκνειο ᾆσμα του.

* * *

Γιὰ λίγο ἀκόμη, γράφει στὸ μαθητή του, θὰ εἶμαι στὴ ζωή· ὁ κύκλος τῆς ζωῆς μου κλείνει, δίνω ἔτσι καὶ τὸ τελευταῖο ἀπόθεμα τῆς ὑπάρξεώς μου γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελίου. Κι αὐτὸ τὸ ἐκφράζει μὲ μιὰ εἰκόνα, μία λέξι τῆς ἄφθαστης γλώσσας μας, ποὺ δυστυχῶς καταργήθηκε (κάποιος στὴ βουλή, ἀντὶ νὰ ντρέπεται, καυχήθηκε ὅτι «Σήμερα ἐνταφιάζουμε τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γλῶσσα»!) Μεταχειρίζεται λοιπὸν ὁ Παῦλος μία ἀρχαία λέξι καὶ λέει· «Ἐγὼ ἤδη σπένδομαι, καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἐμῆς ἀναλύσεως ἐφέστηκε» (Β΄ Τιμ. 4,6). «Ἀνάλυσις» σημαίνει θάνατος· φτάνει, λέει, ἡ ὥρα τοῦ θανάτου μου.
Τί θὰ πῇ «σπένδομαι»; Κάνω σπονδή. Καὶ τί ἦταν ἡ σπονδή; Πρέπει νὰ ἔχουμε ὑπ᾽ ὄψιν ὅτι στὴν ἀρχαιότητα, καὶ οἱ Ἑβραῖοι, προσέφεραν θυσίες· ἔσφαζαν ἕνα ζῷο καὶ τὸ ἔκαιγαν συνήθως ὄχι ὁλόκληρο· ἔμενε καὶ ἕνα μέρος, ποὺ τὸ ἔδιναν στοὺς τελετουργοὺς ἱερεῖς (βλ. Δευτ. 18,3). Ἡ σπονδὴ ὅμως ἦταν κάτι ἀνώτερο. Μάζευαν τὸ αἷμα τοῦ ζῴου, τὸ ὁποῖο ἔνιωθαν ὅτι εἶνε ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς του, γέμιζαν ἕνα ποτήρι καὶ μ᾽ αὐτὸ ῥάντιζαν τὸ θυσιαστήριο. Ἦταν δηλαδὴ μία ὁλοκληρωτικὴ προσφορά. Ἔτσι λοιπὸν κ᾽ ἐγώ, λέει ὁ Παῦλος, τώρα προσφέρω τὸν ἑαυτό μου ὁλοκληρωτικὰ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Κοπίασα, μόχθησα, τά ᾽δωσα ὅλα· τώρα δὲν ἔχω τίποτα ἄλλο, προσφέρω καὶ τὴν τελευταία ῥανίδα τῆς ζωῆς μου.
Τί εἶνε αὐτὴ ἡ ζωή; Ἂν ρωτήσουμε ἕνα νέο, θὰ μᾶς πῇ· ἡ ζωὴ εἶνε χαρά, διασκέδασι, ἀπόλαυσι τῶν αἰσθήσεων, ἡδονή· «Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνῄσκομεν» (Ἠσ. 22,13 = Α΄ Κορ. 15,32). Ἂν ρωτήσουμε τὸν Παῦλο, μᾶς ἀπαντᾷ· «Ἐγὼ σπένδομαι», ἡ ζωή μου ὅλη ἦταν θυσία γιὰ τὴ χάρι καὶ τὴν ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελίου, καὶ ἔτσι κλείνει τώρα. Ἡ ἀνώτερη θυσία εἶνε, νὰ πεθαίνῃ κανεὶς γιὰ τὸ Χριστό, τὸν ἐσταυρωμένο καὶ Θεό, ποὺ πρῶτα αὐτὸς προσέφερε γιὰ μᾶς τὸν ἑαυτό του θυσία «ἄμωμον τῷ Θεῷ» (Ἑβρ. 9,14).
Καὶ συνεχίζει ὁ Παῦλος· «Τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισμαι» (Β΄ Τιμ. 4,7). Χρησιμοποιεῖ ἔκφρασι κατανοητὴ ἰδίως στοὺς νέους ποὺ ἀγαποῦν τὰ ἀθλήματα· τὸ ἅλμα, τὸ πήδημα, τὸν δίσκο, τὸ πένταθλον κ.λπ.. Ἔχω ἀγωνιστῆ, λέει, τὸν ὡραῖο ἀγῶνα τοῦ ἀποστόλου. Τὸ λέει ὄχι καυχώμενος ἀλλὰ γιὰ νὰ παρηγορήσῃ τὸ παιδί του, τὸν Τιμόθεο ποὺ σὲ λίγο θὰ μείνῃ ὀρφανός.
Μετὰ προσθέτει· «τὸν δρόμον τετέλεκα» (ἔ.ἀ.). Τὸ πιὸ γνωστὸ ἄθλημα εἶνε ὁ δρόμος, τὸ τρέξιμο, κι ὁ ἀθλητὴς λέγεται δρομεύς. Ὁ Παῦλος ἔχει φτάσει ὡς δρομεὺς στὸ τέρμα καὶ κόβει τὸ νῆμα τῆς νίκης. Ποιός ἦταν ὁ δρόμος του; Εἶνε ἡ «στενὴ καὶ τεθλιμμένη» ὁδός, στὴν ὁποία μᾶς κάλεσε ὁ Χριστός (Ματθ. 7,14), ἡ ὁδὸς τῆς ὑποταγῆς στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν του, στὴν ὁποία μπαίνει κανεὶς «διὰ τῆς στενῆς πύλης» (Λουκ. 13,24)· εἶνε ἡ ὁδὸς Γολγοθᾶ, ποὺ ἀνεβαίνουν οἱ Χριστιανοί.
«Τὴν πίστιν τετήρηκα» (Β΄ Τιμ. 4,7)· φύλαξα τὴν πίστι, λέει· ὅ,τι παρέλαβα δηλαδὴ ἀπὸ τὸ Χριστό, τὸ διατήρησα «σὰν τὰ μάτια μου» ποὺ λέει ὁ λαός. Γιὰ νὰ φρουρήσω τὴν ἀκεραιότητα τῆς πίστεως πάλεψα μὲ ὁρατοὺς καὶ ἀοράτους, ἀνθρώπους καὶ δαίμονες, μὲ ἐθνικοὺς καὶ ἰουδαίους, ἐχθροὺς καὶ φίλους· ἀντιστάθηκα σὲ φόβητρα καὶ θέλγητρα. Κι ὅταν τὴν παρέδιδα στοὺς πιστούς, εἶπα· Καὶ ἂν ἀκόμα ἢ ἐγὼ ὁ ἴδιος ἢ καὶ ἄγγελος ἀπὸ τὸν οὐρανὸ σᾶς διδάξῃ διαφορετικὰ ἀπὸ ὅ,τι σᾶς παρέδωσα, μὴ τὸν δεχθῆτε, μὴ τὸν ἀκούσετε (βλ. Γαλ. 1,8).
Καὶ τώρα τί ὑπολείπεται; «Λοιπὸν ἀπόκειταί μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος», τὸ βραβεῖο τῆς ἀρετῆς, ποὺ θὰ μοῦ ἀποδώσῃ «ὁ Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὁ δίκαιος κριτής»· τὴν ἡμέρα ἐκείνη τῆς παγκοσμίου κρίσεως ποὺ θὰ κάνῃ ὁ δίκαιος κριτής· καὶ ὄχι μόνο σ᾽ ἐμένα, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλους ὅσοι ἀγάπησαν καὶ περιμένουν «τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ», τὴν ἔνδοξη ἐμφάνισί του κατὰ τὴ δευτέρα παρουσία (Β΄ Τιμ. 4,8).

* * *

Αὐτὰ λέει ὁ ἀπόστολος σήμερα, ἀδελφοί μου. Βαθύτατες ἔννοιες. Ἐμεῖς τί νὰ προσθέσουμε; Ἐκεῖνο ποὺ λέει ἀλλοῦ ὁ ἴδιος· «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 4,16· 11,1). Ὅπως πορεύθηκε ὁ Παῦλος, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς ὅσο μᾶς ἀφήσῃ ὁ Θεὸς στὴ ζωή.
Ἐδῶ ἔχουμε χρέη, ἰδιαιτέρως ὡρισμένοι, τὰ ὁποῖα καλούμεθα νὰ ἐκπληρώνουμε μὲ θυσίες καὶ κακοπάθεια ἀποστολική.
Εἶσαι γονέας; Μεγάλο πρᾶγμα. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει· Θὰ σὲ ὀνομάσω πατέρα ὄχι ὅταν γεννᾷς – καὶ τὰ ζῷα γεννοῦν, καὶ θὰ σὲ πῶ μητέρα ὄχι ὅταν ἁπλῶς τρέφεις, ἀλλὰ ὅταν ἀναγεννᾶτε καὶ ἀνατρέφετε καὶ φρονηματίζετε τὰ παιδιά σας· ὅταν τὰ μάθετε νὰ κάνουν μαζί σας προσευχή, νὰ διαβάζουν τὸ Εὐαγγέλιο, νὰ ἐκκλησιάζωνται, τὸ βράδυ πρὶν τὸ ὕπνο νὰ λένε· «Πέφτω, κάνω τὸ σταυρό μου, ἄγγελο ἔχω στὸ πλευρό μου…», ὅπως μάθαιναν παλαιὰ τὰ παιδιὰ οἱ γιαγιάδες καὶ οἱ μανάδες. Διότι «μνημονευτέον Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευστέον» (Γρηγόριος Θεολόγος P.G. 36,16).
Εἶσαι ἐκπαιδευτικός; Ἀκόμη περισσότερο φρόντισε νὰ διδάξῃς τὰ παιδιά, νὰ πιστεύουν καὶ ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Θεό, νὰ μάθουν νὰ τὸν λατρεύουν στὸ ναό, νὰ κατανοοῦν τὰ ψαλλόμενα, νὰ ἔχουν φόβο Θεοῦ πάντοτε. Λείπουν σήμερα οἱ καλοὶ ἐκπαιδευτικοί. Μέσα στοὺς χίλιους ζήτημα νὰ βρεθῇ ἕνας.
Εἶσαι ἐπιστήμονας; Μελέτα, ἐρεύνα, ἐμβάθυνε στὴν ἐπιστήμη σου, ἀνακάλυπτε μυστήρια ποὺ κρύβει, ἀναδείκνυε τὴ σοφία τοῦ Δημιουργοῦ, στερέωνε τὴν πίστι σ᾽ αὐτόν, κατὰ τὸ ψαλμικὸ «Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε· πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας» (Ψαλμ. 103,24).
Εἶσαι ἱερεύς; Ἔχεις μεγάλη ἀποστολή. Μὴ περιορίζεσαι σὲ ὡράρια ἐργασίας καὶ μὴ ἀργυρολογεῖς. Ἀναλογίσου τὴν εὐθύνη γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν ἐνοριτῶν σου. Μένε ἄγρυπνος, ἐναγώνιος γιὰ τὰ ἀπολωλότα πρόβατα τοῦ ποιμνίου σου. Σπεῦσε, πρόλαβε, φρόντισε. Προσευχήσου, εἰρήνευσε, ἁγίασε, πρόσφερε τὴ χάρι ὡς καλὸς «οἰκονόμος μυστηρίων Θεοῦ» (Α΄ Κορ. 4,1), γιὰ νὰ ἐκπληρώσῃς τὴν ἀποστολή σου.
Εἶσαι ἀρχιερεύς; Κλαῦσε, γιατὶ ἔχεις ἐπωμισθῆ τὸ βαρύτερο ἔργο. Μεῖνε στὸ ὕψος τῆς ἀποστολῆς σου καὶ πιστὸς στὶς δεσμεύσεις τῆς χειροτονίας σου. Μὴ δέχεσαι ἔνοχους συμβιβασμοὺς μὲ τὸν κόσμο. Κήρυξε ἀνόθευτο «τὸ εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας» (Ἐφ. 1,13). Πρόσεξε ἰδιαιτέρως ποιούς χειροτονεῖς. Ἐκτέλεσε τὸ καθῆκον σου, ὅπως σὲ κάλεσε ὁ Χριστὸς καὶ ὅπως παραγγέλλουν οἱ ἱεροὶ κανόνες καὶ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.
Εἰδικῶς στὰ χρόνια ποὺ ζοῦμε ἡ εὐθύνη ὅλων αὐξάνει. Οἱ καιροὶ εἶνε δύσκολοι. Ἔρχεται θύελλα ποὺ θὰ δοκιμάσῃ τὸ λαό μας. Ἡ πατρίδα μας δὲν ἔχει φίλους. Οἱ σύμμαχοι μᾶς ἐγκαταλείπουν, μᾶς ἐμπαίζουν, μᾶς μισοῦν, συμμαχοῦν μὲ τοὺς ἐχθρούς μας. Καὶ τὸ χειρότερο· ἐνῷ μᾶς κυκλώνουν ἀπειλές, ἐμεῖς καθεύδουμε, ἀδιαφοροῦμε καὶ ἀπιστοῦμε στὸν Κύριο.
Πρέπει νὰ ἔρθῃ χάρις τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἐκτιμήσουμε τὰ δῶρα του· τί τιμὴ εἶνε νὰ πιστεύῃς στὸ Χριστό, νὰ ζῇς σ᾽ αὐτὰ τὰ βράχια, νὰ εἶσαι κληρονόμος τέτοιας πίστεως καὶ πατρίδος! Μεγάλη ἡ τιμὴ νὰ θυσιάζεται κάποιος γι᾽ αὐτά. Ὁ εὐγενὴς ποιητὴς Μαβίλης ἔπεσε στὸ Δρίσκο τῶν Ἰωαννίνων τὸ 1912 λέγοντας· «Πατρίδα, πολλὲς τιμὲς μοῦ ἔδωσες, ἀλλὰ ἡ πιὸ μεγάλη εἶνε νὰ θυσιασθῶ γιὰ σένα».
«Σπένδομαι» ἀκούσαμε σήμερα. Φρόνημα θυσίας χρειάζεται. Ἂς τὸ σκεφτοῦμε καλά. Κι ἂς εἴμαστε ἕτοιμοι, ἂν παραστῇ ἀνάγκη, νὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς τὸ «Μολὼν λαβέ» τῶν ἀρχαίων καὶ τὸ «ΟΧΙ» τοῦ ᾽40. Ἂς εὐχηθοῦμε αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ πρῶτος κυβερνήτης μας, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας· «Ὁ Θεὸς διὰ θαυμάτων νὰ σῴσῃ τὴν Ἑλλάδα», διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἀποστόλου Παύλου καὶ πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης 3-1-1993)
― ἀρχεῖο Ἀνδρονίκης Π. Καπλάνογλου …3-1-1993…
«Κυριακὴ» 2345/2021 Φρόνημα θυσίας (Β´ Τιμ. 4,6)

ἀπομαγνητοφώνησις, στοιχειοθεσία, α΄ διόρθωσις: Αὐγουστίνη μ.
ἠχητικὰ καλή
χρόνος διάρκειας:11΄:00΄΄

παρατηρήσεις·⃟ τὰ κηρύγματα τῆς τελευταίας αὐτῆς περιόδου εἶνε σύντομα, τὰ νοήματά τους θέλουν ἀνάπτυξι
⃟ Συμβουλεύθηκα τὸν
ἅγ. Νικόδημο Ἁγιορείτη (Ἑρμηνεία εἰς τὰς ιδ΄ Ἐπιστολὰς τοῦ ἀπ. Παύλου, τόμ. Γ΄, ἔκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1990, σσ. 354-359) καὶ τὸν
Π. Τρεμπέλα (Ἡ Κ. Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία [στὴ δημοτική], ἔκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθῆναι 2011, σ. 917)

Ἂς …το.
Τὸ…μας.

⃝ πίνακας ἐνημερωμένος

(ἀνα)σελιδοποίησις: 17–18 Δεκεμβρίου 2020

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 3-1-1993. Καταγραφή, ἀναπλήρωσις καὶ σύντμησις 18-12-2020.