Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2347

Κυριακὴ ΙΒ΄ Λουκᾶ (Λουκ. 17,12-19)
17 Ἰανουαρίου 2021
Toυ Μητροπολιτου Φλωρινης π. Αυγουστινου

Μικρο κακο η αχαριστια;

«Οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;» (Λουκ. 17,17)

Σὲ ἐλεεινὴ κατάστασι ἦταν, ἀγαπητοί μου, οἱ δέκα λεπροὶ ποὺ ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (βλ. Λουκ. 17,12-19).
Ἡ ἀσθένειά τους ἦταν φοβερή. Τὸ σῶμα τους γεμᾶτο πληγές, ποὺ δὲν ἔκλειναν. Τὸ δέρμα σκεπασμένο ἀπὸ λέπια, ποὺ ἔπεφταν κ᾽ ἔβγαιναν πάλι ἄλλα. Ὑπέφεραν οἱ ταλαίπωροι τὴν ἡμέρα ἀπὸ πόνους, ὑπέφεραν καὶ τὴ νύχτα ἀπὸ ἀυπνία· μὲ τὸν κνισμό, τὴ φαγούρα ποὺ ἔνιωθαν νὰ τοὺς τρώῃ στὰ διάφορα μέλη τους, δὲν μποροῦσαν νὰ κλείσουν μάτι. Καὶ ἡ ὄψι τους ἄλλαζε κι αὐτή. Ἔπεφταν σάρκινα κομμάτια, τὰ αὐτιά, ἡ μύτη. Ἡ ἀσθένεια ἔτρωγε τὰ φρύδια, ἀλλοίωνε τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου, ὁ ἀσθενὴς παρουσίαζε ὄψι φρικτή. Καταντοῦσαν ἀγνώριστοι, ἡ μορφή τους παραμορφωμένη προκαλοῦσε φόβο.

Καταραμένη ἀσθένεια. Καὶ τὸ χειρότερο, ἀνίατη, ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια μέχρι καὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Κυρίου. Στὰ χρόνια ἐκεῖνα κανένα φάρμακο δὲν εἶχε βρεθῆ γιὰ τὴ λέπρα καὶ κανένας γιατρὸς δὲν μποροῦσε νὰ κάνῃ κάτι γιὰ νὰ βοηθήσῃ τοὺς πάσχοντας, νὰ θεραπεύσῃ τοὺς λεπρούς.
Ἦταν τέλος καὶ ἀσθένεια μεταδοτική, γι᾽ αὐτὸ οἱ ὑγιεῖς ἔπρεπε νὰ προστατεύωνται. Γιὰ νὰ μὴ διαδίδεται καὶ μολύνωνται καὶ ἄλλοι, τὸ κύριο μέτρο ποὺ ἐλάμβαναν οἱ τότε ἀρχὲς ἦταν, ν᾽ ἀπομονώνουν τοὺς ἀσθενεῖς. Οἱ λεπροὶ ἔμεναν μακριὰ ἀπὸ τὶς κατοικημένες περιοχές, ἀπὸ πόλεις καὶ χωριά. Γιὰ νὰ εἰδοποιοῦνται οἱ ὑγιεῖς ὅτι πλησιάζει κάποιος λεπρὸς καὶ νὰ φυλάγωνται, κρεμοῦσαν στὸ λαιμὸ τοῦ λεπροῦ κουδούνι, σὰν τὰ πρόβατα. Οἱ λεπροὶ ζοῦσαν σὲ μία κοινωνικὴ ἀπομόνωσι. Φρικτὴ ἡ κατάστασι, ἐλεεινὴ ἡ ζωή τους. Ἦταν ζωντανοὶ νεκροί, νεκροὶ ἄταφοι.
Ἔτσι ζοῦσαν καὶ οἱ δέκα λεπροὶ τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου. Ἔμεναν μακριὰ ἀπὸ τὸν κόσμο, σ᾽ ἕνα βουνό. Μόνη παρηγοριὰ γι᾽ αὐτοὺς ἦταν ἡ μεταξύ τους συναναστροφή. Κατοικία τους εἶχαν μιὰ σπηλιά. Συντροφιά τους τὰ θηρία τῆς ἐρήμου. Κανείς δὲν τολμοῦσε ἀλλὰ καὶ δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς πλησιάσῃ.
Ἂν ὅμως δὲν τοὺς ἐπισκέπτεται κανείς ἄλλος, τοὺς σκέπτεται καὶ τοὺς ἐπισκέπτεται ὁ Χριστός. Καὶ νάτος, ἔρχεται τώρα πρὸς τὸ μέρος τους. Τ᾽ ἀκοῦνε αὐτοί, τὸ πληροφοροῦνται, κι ὅταν τὸν βλέπουν νὰ πλησιάζῃ, τότε ὅλοι μαζὶ ὑψώνουν φωνή· «Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς»· διδάσκαλε Ἰησοῦ, ἐλέησέ μας (Λουκ. 17,13). Ὁ Χριστὸς τοὺς σπλαχνίζεται καὶ ἀποφασίζει νὰ τοὺς θεραπεύσῃ. Τοὺς διατάζει λοιπὸν νὰ πᾶνε ἀμέσως στοὺς ἱερεῖς, γιατὶ οἱ ἱερεῖς πιστοποιοῦσαν τότε τὴ θεραπεία τῶν λεπρῶν. Καὶ τὸ θαῦμα γίνεται καθ᾽ ὁδόν· καθὼς βαδίζουν πηγαίνοντας ὅλοι μαζὶ στοὺς ἱερεῖς, ἐκεῖ στὸ δρόμο γιατρεύονται. Ποιός τώρα μπορεῖ νὰ περιγράψῃ τὴ χαρά τους ὅταν παίρνουν στὸ χέρι τὴν πιστοποίησι ὅτι εἶνε ὑγιεῖς καὶ τὴν ἄδεια νὰ ἐπιστρέψουν στὸ σπίτι τους, νὰ βγοῦν στὴν κοινωνία!
Ἀλλ᾽ ἐνῷ πηγαίνοντας στοὺς ἱερεῖς βάδιζαν ὅλοι μαζί, φεύγοντας τώρα ἐπὸ ᾽κεῖ οἱ πρώην λεπροὶ χωρίζονται. Οἱ μὲν ἐννέα πῆγαν ὁ καθένας πρὸς τὸ σπίτι του, ἀλλὰ ὁ ἕνας θεώρησε χρέος του νὰ ἐπιστρέψῃ καὶ νὰ εὐχαριστήσῃ τὸ Χριστό· κι αὐτὸς ἦταν ὄχι Ἰουδαῖος ἀλλὰ Σαμαρείτης. Ἔρχεται λοιπόν, πέφτει στὰ πόδια τοῦ Κυρίου μὲ τὸ πρόσωπο στὴ γῆ, καὶ μὲ δυνατὴ φωνὴ τὸν εὐχαριστεῖ. Μόνο αὐτός, ὁ ἕνας· οἱ ἄλλοι ὄχι. Καὶ ὁ Χριστὸς ἐκφράζει παράπονο· Δέκα δὲν καθαρίστηκαν; «οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;» (ἔ.ἀ. 17,17).

* * *

Ἀλλά, ἀδελφοί μου, τὴ διαγωγὴ ποὺ ἔδειξαν οἱ ἐννιὰ θεραπευμένοι, δείχνουμε δυστυχῶς κ᾽ ἐμεῖς ἀπέναντι στὸν Εὐεργέτη μας. Εἴμαστε κ᾽ ἐμεῖς ἀχάριστοι καὶ μάλιστα σὲ βαθμὸ χειρότερο. Μᾶς εὐεργετεῖ κ᾽ ἐμᾶς ὁ Θεός. Ποιές εἶνε οἱ εὐεργεσίες του; Πολλές, ἀμέτρητες. Εὐεργεσίες ὑλικές, στὸ σῶμα· ἀέρας καὶ ὀξυγόνο, ἥλιος καὶ φῶς, καρποί, τροφές, νερό, ροῦχο καὶ τόσα ἄλλα δῶρα του. Μὰ πιὸ μεγάλες εἶνε οἱ πνευματικές του εὐεργεσίες, οἱ εὐεργεσίες στὴν ψυχή.
Τί ἔχει ἡ ψυχή μας; Εἶνε ἄρρωστη, ἀκάθαρτη, λεπρή. Ἂν μπορούσαμε νὰ τὴ δοῦμε μὲ μάτια πνευματικά, θὰ τὴ βλέπαμε γεμάτη ἀπὸ τὰ λέπια τῆς ἁμαρτίας, ὅλο πληγὲς καὶ πύον. Δὲν εἶνε τόσο ἀκάθαρτος ἕνας λεπρὸς ὅσο εἶνε ἡ ψυχή μας. Ἐν τούτοις ἕνα «Κύριε, ἐλέησον» μὲ ἀληθινὴ μετάνοια, μία εἰλικρινὴς ἐξομολόγησι, ἀρκοῦν γιὰ νὰ πλυθῇ, νὰ καθαριστῇ, νὰ γειάνῃ. Δὲν εἶνε αὐτὸ μεγάλη εὐεργεσία; Ὦ ἀδελφοί μου, τὴν ψυχή μας, ποὺ κανείς δὲν μπορεῖ νὰ τὴν καθαρίσῃ, τὴν καθαρίζει ὁ Χριστός. Πῶς; Μὲ τὸ τίμιο αἷμα του. «Τὸ αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ …καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας» (Α΄ Ἰω. 1,7).
Εὐεργετεῖ ὁ Θεός. Κ᾽ ἐμεῖς πῶς φερόμαστε ἀπέναντί του; Ἀποδεικνυόμαστε ἀχάριστοι. Δέκα (10) ἦταν οἱ λεπροὶ ποὺ θεραπεύθηκαν καὶ ἕνας (1) φάνηκε εὐγνώμων. Σήμερα μέσα σὲ χίλιους (1.000) εὐεργετημένους Χριστιανοὺς ζήτημα εἶνε ἄν, ὄχι ἑκατὸ (100) ποὺ εἶνε ἡ ἀναλογία, ἀλλὰ οὔτε δέκα (10) τοῦ λένε εὐχαριστῶ. Δὲν βλέπετε στὸ μέρος ποὺ ζῆτε; ἐξακολουθεῖ νὰ στέλνῃ τὰ ἀγαθά του σὲ πόλεις ὁλόκληρες καὶ χωριά. Ἂν λειτουργοῦσε μόνο ἡ δικαιοσύνη του, γιὰ τὰ πονηρὰ ἔργα καὶ τὴν ἀσέβειά μας θά ᾽πρεπε νὰ στείλῃ σεισμοὺς νὰ μᾶς καταστρέψῃ, κεραυνοὺς νὰ μᾶς κάψῃ, ν᾽ ἀνοίξῃ τὴ γῆ νὰ μᾶς καταπιῇ. Μᾶς σῴζει ἀπὸ συμφορές, καὶ μᾶς στέλνει ἀγαθά· τί περιμένει ἆραγε ἀπὸ μᾶς; Περιμένει καὶ τὸ ζητάει ὁ Χριστός, νὰ ἔρθουμε σήμερα ὅλοι καὶ νὰ τοῦ ποῦμε· Σ᾽ εὐχαριστοῦμε, Κύριε.
Τίποτα ἐμεῖς. Μένουμε στὸ σπίτι ἢ τρέχουμε ἀλλοῦ, ἀλλὰ στὴν ἐκκλησία δὲν πᾶμε. Κι ὅταν ἀκουστῇ ἡ καμπάνα ἢ μᾶς πῇ κάποιος, Ἔλα νὰ πᾶμε ν᾽ ἀνάψουμε ἕνα κερὶ καὶ νὰ ποῦμε ἕνα εὐχαριστῶ στὸ Θεό! βρίσκουμε πάντα μιὰ δικαιολογία, «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις» (Ψαλμ. 140,4)· προφασιζόμαστε ἄλλοτε τὸ κρύο, ἄλλοτε τὴ ζέστη, ἄλλοτε τὶς δουλειές, ἄλλοτε ὁ,τιδήποτε. Τί δείχνει αὐτό; Εἴμαστε ἀχάριστοι!
Καὶ μόνο ἀχάριστοι; Πολλοὶ ὄχι μόνο δὲν αἰσθάνονται χρέος νὰ εὐχαριστήσουν τὸ Θεὸ γιὰ τὶς δωρεές του, ἀλλὰ –φοβερὸ καὶ νὰ τὸ ποῦμε– ἀνοίγουν τὸ στόμα καὶ βλαστημοῦν. Ὁρίστε· κάθεται τὸ μεσημέρι στὸ τραπέζι, ἔχει μπροστά του ὅλα τ᾽ ἀγαθὰ τοῦ Θεοῦ, ἀπολαμβάνει τὰ δῶρα του, τὸ ψωμὶ ἔχει στὸ στόμα – τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, καὶ τί κάνει· βλαστημάει ὁ ἄθλιος! Φίδια ἔχουμε καταντήσει. Μοιάζουμε μὲ τὸ χωρικὸ ἐκεῖνο ποὺ εἶδε τὸ χειμῶνα στὸν παγωμένο δρόμο ἕνα φίδι, τὸ λυπήθηκε, τὸ πῆρε καὶ τό ᾽βαλε στὸν κόρφο του, κ᾽ ἐκεῖνο μόλις ζεστάθηκε τὸν δάγκωσε. Αὐτὸ κάνουν πολλοί. Ἀχάριστοι! Τοὺς θερμαίνει ὁ Θεὸς μὲ τὸν ἥλιο του, τοὺς τρέφει, τοὺς ποτίζει, τοὺς προστατεύει, κι αὐτοὶ ἀντὶ γιὰ εὐχαριστῶ χύνουν τὸ φαρμάκι τῆς ψυχῆς τους κατὰ τοῦ Πλάστου καὶ Δημιουργοῦ τοῦ κόσμου. Δαγκώνουμε οἱ ἄθλιοι τὸ χέρι ποὺ κάθε μέρα ἀνοίγει καὶ μᾶς δωροφορεῖ.
Δὲν εἶνε μικρὸ κακὸ ἡ ἀχαριστία. Κι ἄλλες ἁμαρτίες ἐξαχρειώνουν τὸν ἄνθρωπο, ἀλλ᾽ αὐτὴ τὸν κατεβάζει πιὸ κάτω κι ἀπὸ τὰ ζῷα. Γιατὶ καὶ τὰ ζῷα ἀκόμα ξέρουν νὰ εὐγνωμονοῦν τὸν ἀφέντη τους· κ᾽ ἐπειδὴ δὲν μποροῦν νὰ τοῦ μιλήσουν μὲ τὴ γλῶσσα τους, τὸ λένε καθένα μὲ τὸν τρόπο του. Τὰ πουλιὰ στὸ δάσος μόλις ξυπνήσουν κελαϊδοῦν καὶ ὑμνοῦν ἔτσι τὸν Πλάστη τους. Τὰ σκυλιὰ εὐγνωμονοῦν τὸν κύριό τους· τοὺς ῥίχνει ἐκεῖνος ἕνα κόκκαλο κι αὐτὰ ἀμέσως τοῦ κουνοῦν τὴν οὐρά τους. Ἀναφέρονται περιπτώσεις ποὺ καὶ θηρία ἀκόμη ἔδειξαν πὼς γνωρίζουν τὸν εὐεργέτη τους. Λένε, ὅτι ἕνα λιοντάρι ἀκολούθησε σὲ ὅλη του τὴ ζωὴ ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος κάποτε τὸ εἶχε σώσει ἀπὸ ἕνα φίδι!
Ἄλογα κτήνη δηλαδὴ εἶνε πιὸ νοήμονα καὶ εὐαίσθητα. Καὶ μόνο ὁ ἄνθρωπος ἀποδεικνύεται ἀμνήμων, ἀναίσθητος, παράλογος, ἀχάριστος. Ἀχάριστος πρὸς τὸ Θεό, πρὸς τοὺς γονεῖς του, πρὸς τοὺς εὐεργέτες του γενικῶς.

* * *

Σήμερα λοιπόν, ἀδελφοί μου, ποὺ ἀκούσαμε αὐτὸ τὸ εὐαγγέλιο, νὰ βάλουμε κ᾽ ἐμεῖς μία τάξι στὴ ζωή μας. Ποτέ μὴν καθίσουμε γιὰ φαῒ χωρὶς τὸ «εὐχαριστῶ» γιὰ τ᾽ ἀγαθὰ ποὺ γευόμαστε. Ποτέ μὴν κοιμηθοῦμε, χωρὶς νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν Κύριο γιὰ τὴν πρόνοια καὶ τὶς εὐλογίες τῆς ἡμέρας. Ποτέ μὴν ξυπνήσουμε χωρὶς νὰ τὸν θυμηθοῦμε, νὰ εὐχαριστήσουμε γιὰ τὸν ὕπνο, νὰ τὸν προσκυνήσουμε.
Μ᾽ αὐτὸ τὸν τρόπο θά ᾽χουμε τὴ χαρὰ τῆς ψυχῆς μας καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος εἶνε γενναιόδωρος· ὅσο περισσότερο τὸν εὐγνωμονοῦμε, τόσο περισσότερο θὰ μᾶς ἀγαπᾷ καὶ θὰ μᾶς εὐεργετῇ. Καὶ ὡς τελευταία καὶ μεγαλύτερη εὐεργεσία του θὰ μᾶς χαρίσῃ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, τῆς ὁποίας εἴθε ν᾽ ἀξιωθοῦμε διὰ τῶν πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἄγνωστο ἱ. ναὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας καὶ πιθανῶς τὴν 15-1-1939. Ἀνάγνωσις, μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, στοιχειοθεσία καὶ μικρὴ ἀναπλήρωσις 16-12-2020.