ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ’ ΛΟΥΚΑ
Λουκ. 19, 1-10
Του Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

ΤΥΧΗ;

«Καὶ ὡς ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον,
ἀναβλέψας ὁ Ἰησοῦς εἶδεν αὐτόν»
(Λουκ. 19, 5)

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ σήμερα διηγεῖται ἕνα ἐπεισόδιο. Ὁ Χριστὸς βρίσκεται στὴν Ἰεριχῶ. Μόλις ὁ κόσμος ἔμαθε ὅτι ὁ Χριστὸς ἔφτασε στὴν πόλι τους, ἔτρεξαν ὅλοι γιὰ νὰ τὸν δοῦν καὶ νὰ τὸν ἀκούσουν. Ἡ φήμη του εἶχε προτρέξει. Κανένας ἄλλος δὲν ἔκανε τὰ θαύματα ποὺ ἔκανε ὁ Χριστός. Ἄντρες, γυναῖκες καὶ παιδιὰ μαζεύτηκαν, κόσμος πολύς. Κι ο Χριστὸς προχωροῦσε ἀργὰ – ἀργὰ πάνω στὸ δρόμο. Σὲ κάποιο σημεῖο τοῦ δρόμου ὁ Χριστὸς σταμάτησε. Κοίταξε πρὸς τὰ πάνω σὲ μιὰ συκομουριὰ ποὺ ἦταν φυτεμένη στὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ δρόμου. Πάνω στὰ κλαδιὰ τοῦ δέντρου ἦταν ἕνας ἄνθρωπος. Ἦταν ὁ Ζακχαῖος. Τὸν εἶδε ὁ Χριστός. Τὸν φώναξε μὲ τὸ ὄνομά του καὶ τοῦ εἶπε νὰ κατεβῆ κάτω. Ὁ Ζακχαῖος ὑπάκουσε στὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ, κατέβηκε καὶ ὡδήγησε τὸ Χριστὸ στὸ σπίτι του. Καὶ ἐκεῖ ὁ Χριστὸς εἶπε, ὅτι ὄχι μόνο ὁ Ζακχαῖος, ἀλλὰ καὶ τὸ σπίτι του βρῆκε σωτηρία.

* * *

Ἕνας ἄνθρωπος ποὺ δὲν ἔχει ἰδέα ἀπὸ λόγο Θεοῦ καὶ κρίνει τὰ πράγματα κοσμικά, ὅταν ἀκούση ὅτι ὁ Χριστὸς σταμάτησε στὸ δρόμο, ὕψωσε τὰ μάτια του καὶ εἶδε τὸ Ζακχαῖο πάνω στὸ δέντρο, θὰ πῆ, ὅτι τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶνε ἕνα τυχαῖο γεγονός. Ἀλλʼ ἆραγε ἦταν τυχαῖο τὸ γεγονὸς αὐτό; Καὶ γενικώτερα τιθεται τὸ ἐρώτημα˙ Ὑπάρχει τύχη;
Οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας, ποὺ λάτρευαν τὰ εἴδωλα, ἀνάμεσα στοὺς ἄλλους θεοὺς εἶχαν καὶ τὴ θεὰ Τύχη. Κατασκεύαζαν ἀγάλματα, ποὺ παρίσταναν τὴν τύχη σὰν μιὰ γυναῖκα ποὺ κρατάει θησαυροὺς καὶ τοὺς σκορπίζει ὅπου θέλει. Ὅλα τὰ ἀπέδιδαν στὴν τύχη, καὶ τὰ εὐχάριστα καὶ τὰ δυσάρεστα. – Ἔτσι θέλησε ἡ τὐχη, ἡ μοῖρα!
Ὁ Χριστὸς κατάργησε τὰ εἴδωλα. Κι ὅμως ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ λέγονται μὲν χριστιανοί, ὅμως σκέπτονται καὶ μιλᾶνε σὰν εἰδωλολάτρες, – Ἡ τύχη, σοῦ λένε. Ἦταν τυχερό!… Καλότυχος ὁ ἕνας, κακότυχος ὁ ἄλλος… Κʼ εἶνε τόσο ριζωμένη στὶς καρδιές τους ἡ ἰδέα τῆς τύχης, ὥστε οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἔχουν καταργήσει τὸ Θεό˙ ὅλα τὰ ἐξαρτοῦν ἀπʼ τὴν τύχη. Ὑπάρχουν δὲ μερικές, ποὺ ἐκμεταλλεύονται τὴν ἀμάθεια τοῦ κόσμου καὶ λένε πὼς τάχα ἀπὸ μερικὰ σημάδια προβλέπουν τὸ μέλλον. -Νὰ σὲ πῶ τὴν μοῖρα σου!… Καὶ ξαφρίζουν τὰ πορτοφόλια τῶν ἀνοήτων.

* * *

Ἀλλὰ τύχη καὶ μοῖρα δὲν ὑπάρχει. Αὐτὰ εἶνε φαντασίες. Ἄς πάρουμε παράδειγμα αὐτὸ ποὺ συνέβη στὴν Ἰεριχῶ. Ρωτάμε˙ τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶνε τυχαῖο; Ὄχι. Διότι πρὶν νὰ κοιτάξη ὁ Χριστός, προηγήθηκε μιὰ σειρὰ ἐνεργειῶν.
Ὁ Ζακχαῖος ἦταν ἀρχιτελώνης. Ἀλλʼ ὅταν ἄκουσε πῶς ἦρθε ὁ Χριστὸς στὴν πόλι, τοῦ γεννήθηκε ἡ ἐπιθυμία νὰ γνωρίση τὸ Χριστό. Βγῆκε στὸ δρόμο, ἀλλʼ ἐπειδὴ ἦταν κοντὸς στὸ ἀνάστημα, δὲν μποροῦσε νὰ τὸν δῆ. Γιʼ αὐτὸ καὶ σὰν μικρὸ παιδὶ ἔτρεξε μπροστά, σκαρφάλωσε πάνω σʼ ἕνα δέντρο κι ἀπὸ ʼκεῖ περίμενε νὰ περάση ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ τὸν δῆ. Αὐτὴ τὴ σφοδρὴ ἐπιθυμία τοῦ Ζακχαῖου εἶδε ὁ Χριστός, ποὺ γνωρίζει τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων, καὶ ἀποφάσισε νὰ ἱκανοποιήση τὸν πόθο του καὶ νὰ βραβεύση τὴν προθυμία του. Ἄν δὲν εἶχε αὐτὸ τὸ ζῆλο ὁ Ζακχαῖος, ὁ Χριστὸς δὲν θὰ ἔρριχνε τὸ βλέμμα του ἐπάνω του. Δὲν ἦταν λοιπὸν τυχαῖο τὸ γεγονός. Ἄξιζε ὁ Ζακχαῖος τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Χριστοῦ. Μυριάδες ἄλλοι ἄνθρωποι ποὺ ἦταν γύρω του δὲν ἀξιώθηκαν τῆς τιμῆς ποὺ ἀξιώθηκε ὁ Ζακχαῖος.
Ἀλλʼ ὅπως στὴν περίπτωσι τοῦ Ζακχαῖου, ἔτσι καὶ στὰ ἄλλα ἐπεισόδια καὶ γεγονότα τῆς ζωῆς δὲν ὑπάρχει τύχη. Κάθε ἄνθρωπος εἶνε δημιουργὸς τῆς τύχης του. Διότι ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο καὶ νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ συνείδησι καὶ ἐλευθερία, γιὰ νὰ σκέπτεται, νὰ κρίνη καὶ παίρνη ἀποφάσεις ποὺ νὰ εἶνε γιὰ τὸ συμφέρον του καὶ τὴν πρόοδό του. Κάνει καλὴ χρῆσι τῶν θεϊκῶν δώρων; Θὰ εὐτυχῆ. Κάνει κακὴ χρήσι τῶν δώρων αὐτῶν; Θὰ δυστυχῆ. Ποιός φταίει;
Ἕνας πηγαίνει καὶ κοιμᾶται στὸ στόμιο ἑνὸς πηγαδιοῦ. Τὴ νύχτα, καθὼς κοιμάται, γυρνάει στὸ πλάι, πέφτει μέσα στὸ πηγάδι καὶ πνίγεται. Ρωτᾶμε˙ Αἰτία εἶνε ἡ ἀνύπαρκτη τύχη; ἤ ὁ ἴδιος ποὺ ἔπρεπε νὰ τὸ σκεφθῆ προτοῦ νὰ συμβῆ; Δυστυχῶς τὸ ἴδιο κάνουν πολλοί, καὶ μετὰ καταριῶνται τὴν τύχη τους. Θέλετε ἄλλα παραδείγματα; Ἕνας μεθάει. Παρὰ τὴν συμβουλὴ τοῦ γιατροῦ, παρὰ τὶς προτροπὲς καὶ τὰ δάκρυα τῆς γυναίκας καὶ τῶν παιδιῶν του, φίλων καὶ συγγενῶν του, αὐτὸς ἐξακολουθεῖ νὰ πίνη. Ἀρρωσταίνει. Καταντᾶ ἀλκοολικός. Τὰ σπλάχνα του καίγονται. Πεθαίνει. Ποιός φταίει; ἡ ἀνύπαρκτη τύχη ἤ τὸ πάθος τοῦ πιοτοῦ; Ἄλλος εἶνε χαρτοπαίκτης καὶ παίζει διαρκῶς. Τέλος χρεωκοπεῖ καὶ κλείνεται στὶς φυλακές. Ποιός φταίει; ἡ τύχη ἤ τὸ πάθος του; Ὀρθὰ λέει ὁ λαός˙ «ὅπως στρώσης θὰ κοιμηθῆς». Ἔτσι στὰ παραδείγματα αὐτὰ ἀποδεικνύεται, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶνε ὁ δημιουργὸς τοῦ μέλλοντός του, τῆς τύχης του.

* * *

Ἀλλὰ πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε, ὅτι ὑπάρχουν καὶ γεγονότα ποὺ δὲν ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὶς ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου. Τέτοια γεγονότα εἶνε π.χ. ὁ σεισμός, ἡ πλημμύρα, ἡ ἀνομβρία, ἡ ξηρασία, οἱ ἐπιδημίες καὶ ἄλλα κακὰ ποὺ συμβαίνουν στὴν ἀνθρώπινη ζωή. Γιʼ αὐτὰ τί θὰ ποῦμε; Ἐὰν πιστεύουμε στὸν ἀληθινὸ Θεό, ὅπως τὸν φανέρωσε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς Χριστός, τότε δὲν θὰ ποῦμε ὅτι αὐτὰ εἶνε τυχαῖα γεγονότα, ἀλλʼ ὅτι συμβαίνουν κατὰ τὶς ἀνεξιχνίαστες βουλὲς τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς βεβαιώνει ὅτι ἕνας σπουργίτης δὲν πέφτει στὴ γῆ χωρὶς τὸ θέλημα τοῦ Οὐρανίου Πατρός.

* * *

Τὸ συμπέρασμά μας εἶνε, τύχη δὲν ὑπάρχει. Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὶς καλὲς ἤ κακὲς πράξεις του εἶνε ὁ δημιουργὸς τοῦ μέλλοντός του. Ἀλλὰ πάνω ἀπʼ ὅλα στέκεται ὁ Θεός, ποὺ χωρὶς νὰ καταργῆ τὴ θέλησι τοῦ ἀνθρώπου μὲ ἄπειρη ἀγάπη φροντίζει γιὰ ὅλη τὴ δημιουργία του, πρὸ παντὸς δὲ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὄχι λοιπὸν στὴν τύχη, ὄχι στὴ μοῖρα καὶ στὸ πεπρωμένο, ἀλλὰ «ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῶ τῶ Θεῶ παραθώμεθα» (θ. Λειτουργία).

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», σελ. 21-26 (ἕκδοσις Γ΄, »Ἀδελφότης ΣΤΑΥΡΟΣ», Ἀθῆναι 1990).