Ἀπὸ τὸ βιβλίο: ΤΙ ΘΑ ΜΑΣ ΣΩΣΗ; σελ. 59
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟ

Ποιο το ιατρειο και ποια τα φαρμακα του;

Προσέξτε τὴ σκέψι μου.
Ἂν μποροῦσε ἡ ἀνθρωπότης νὰ θεραπευθῇ ἀπὸ τοὺς φιλοσόφους, ἀπὸ τοὺς ἐπιστήμονας, ἀπὸ τὸν τεχνικὸ πολιτισμό, ἀπ᾿ ὅλα αὐτά, δὲν θὰ ἐρχόταν ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο. Ἦρθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, γιατὶ ὁ κόσμος εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ τὴν παρουσία του. Ἦρθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ δώσῃ φάρμακο ἰσχυρὸ καὶ ῥωμαλέο.
Καὶ ποιό εἶνε τὸ ἰατρεῖο τοῦ Χριστοῦ;
Ἡ Ἐκκλησία! Ἐδῶ εὑρισκόμεθα. Ὅλοι ἐμεῖς εἴμεθα ἀσθενεῖς. Ἂν ὑπάρχῃ κάποιος ὑγιής, κάποιος ἀναμάρτητος, ἂν ὑπάρχῃ κάποιος «ἄγγελος», ἂς βγῇ ἀπὸ τὸ ναό. Εἴμεθα ὅλοι ἁμαρτωλοί, ὅλοι ἀσθενεῖς, τῷ σώματι καὶ τῷ πνεύματι. «…Τίς ὀδυνώμενος καὶ προσπίπτων τῷ ἰατρείῳ τούτῳ οὐ θεραπεύεται;» (Παρακλητική, ἦχος δ΄, Κυριακὴ ἑσπέρας, ἀπόστιχα κατανυκτικά).
Καὶ ποιά εἶνε τὰ φάρμακα τοῦ Χριστοῦ;

Ὤ τὰ φαρμακά του! Ἔχει φάρμακα ὑπέροχα. Ἔχει φάρμακα δοκιμασμένα γιὰ κάθε ἀσθένεια. Δὲν ἔχω καιρὸ νὰ σᾶς ἀνοίξω ὅλα τὰ φάρμακα τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ φάρμακα αὐτὰ εἶνε τὸ γενικώτερο, τὸ δραστικώτερο, τὸ ῥωμαλεώτερο. Αὐτὸ δημιουργεῖ ἀνακαίνισιν μέσα στὸν ἄνθρωπο, τὸν ἐξυγιαίνει μέχρι τῶν τελευταίων ἰνῶν τῆς ὑπάρξεώς του.
Τὸ φάρμακο αὐτό, κύριοι, μπορεῖ νὰ φαίνεται δυσάρεστο (καὶ γνωρίζετε πολὺ καλά, ὅτι ἀρκετὰ φάρμακα εἶνε πικρὰ καὶ δυσάρεστα). Ὁσονδήποτε ὅμως δυσάρεστο καὶ νὰ εἶνε, εἶνε σωτήριο. Τὸ φάρμακο αὐτό, ποὺ προσφέρει ὁ Κύριος, εἶνε μία λέξις· μετάνοια. «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 4,17). Μόνο διὰ μετανοίας θὰ σωθῇ ὁ κόσμος.
Ἐπιτρέψτε μου, νὰ πῶ, λίγες ἀκόμη λέξεις καὶ νὰ τελειώσω.

Μετάνοια, φάρμακο ἰσχυρὸ καὶ ῥωμαλέο

Τί εἶνε ἡ μετάνοια;
Ἂν ρωτήσετε ἕνα καθηγητὴ τῆς φιλολογίας ἢ τῆς φιλοσοφίας, θὰ σᾶς πῇ, ὅτι ἡ λέξις μετάνοια αὐτὴ εἶνε σύνθετος. Ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο λέξεις, μετὰ καὶ νοῦς, καὶ ὅτι τὸ πρῶτο συνθετικό, τὸ μετά, σημαίνει μετα – βολή.
Ὅσοι κάνατε στρατιῶτες θὰ ἀκούσατε τὸ παράγγελμα τοῦ ἀξιωματικοῦ, «μεταβολή». Καὶ ὅσοι εἶστε σωφέρ, γνωρίζετε ὅτι ὅταν εὑρίσκεσθε σὲ ἐπικίνδυνη στροφὴ τοῦ δρόμου ὁ σωφέρ κάνει ἀπότομη στροφή. Καὶ ὅσοι ἀπὸ σᾶς εἶστε ναυτικοί, ξέρετε, ὅτι στὸν Ἀτλαντικὸ ὠκεανό, μπροστὰ στοὺς φοβεροὺς κυκλῶνες, ὁ πλοίαρχος διατάσσει ἀπὸ τὴ γέφυρα στροφὴ 180 μοιρῶν. Εἶνε ἡ δυσκολωτέρα στροφή.
Ἔχει ἀνάγκη ἡ ἀνθρωπότης ἀπὸ στροφὴ ὄχι 10 μοιρῶν, ὄχι 20 μοιρῶν, ἀλλὰ 180 μοιρῶν. Καὶ αὐτὸ εἶνε ἡ μετάνοια. Στροφὴ ἀπὸ τὸ σκοτάδι στὸ φῶς, καὶ ἀπὸ τὸ ψεῦδος στὴν ἀλήθεια. Στροφὴ ἀπὸ τὴν συκοφαντία στὴν εὐπρέπεια. Αὐτὴ εἶνε ἡ στροφή· αὐτό θὰ πῇ μετάνοια. Ἀλλαγὴ μυαλοῦ· ν᾿ ἀλλάξουμε μυαλό.
Στὰ γκαρὰζ ὁδηγοῦμε τ᾿ αὐτοκίνητα καὶ τὰ ἐπισκευάζουμε. Στὰ ὡρολογοποιεῖα πηγαίνουμε τὰ χαλασμένα ρολόγια καὶ τὰ διορθώνουμε. Ἐδῶ ὅμως ἐκεῖνο ποὺ ἔχει ἀνάγκη ἐπισκευῆς εἶνε ὁ νοῦς μας. Μάλιστα· ἐπισκευῆς, ἀλλαγῆς. Διότι ὁ νοῦς μας πλέον δὲν εἶνε διαυγής. Ὁ νοῦς μας ζῇ μέσα στὴν ὀμίχλη. Ὁ νοῦς μας εἶνε ναρκωμένος καὶ δὲν σκέπτεται ὀρθά.
Πηγαίνετε στὶς φυλακὲς καὶ ρωτῆστε τοὺς μεγαλυτέρους ἐγκληματίες. Ὅλοι, μὲ τὴ λογική, θὰ σᾶς δικαιολογήσουν τὰ πλέον εἰδεχθῆ ἐγκλήματα. Ρωτῆστε τὸ φιλάργυρο, καὶ θὰ σᾶς ἀπαντήσῃ μὲ ἀκαταμάχητα ἐπιχειρήματα γιὰ τὴ φιλαργυρία του. Ρωτῆστε ἐκεῖνο τὸν πόρνο καὶ τὸ μοιχό, ὁ ὁποῖος διεζεύχθη τὴν ὡραία του γυναῖκα καὶ ζῇ μὲ παλλακίδα, καὶ θὰ σᾶς δικαιολογήσῃ πλήρως τὰ ἐγκλήματά του.
Διότι ἔπαυσε πλέον ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου νὰ σκέπτεται ὀρθά. Ὑπέστη διαφθορά. Ὁ νοῦς, ἡ σκέψις, τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ ἀνθρώπου, πρέπει νὰ ὑποστῇ ἀλλαγή, ῥιζικὴ ἀλλαγή.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλυτέρους φιλοσόφους τοῦ αἰῶνος μας εἶνε ὁ Καρρέλ. Αὐτὸς γιὰ τριάντα χρόνια φιλοσοφοῦσε ἐπάνω στὰ ἀνθρώπινα προβλήματα καὶ ἔγραψε ἕνα περισπούδαστο ἔργο, τὸ ὁποῖο συνιστῶ οἱ διανοούμενοι νὰ τὸ διαβάσετε. Εἶνε τὸ ἔργο του «Ὁ ἄνθρωπος, αὐτὸς ὁ ἄγνωστος». Σ᾿ αὐτὸ λέγει τὸ ἑξῆς. Κακῶς οἱ περισσότεροι φέρουν κεφάλι ἀνθρώπου. Ἡ κεφαλὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐπλάσθη νὰ στρέφεται πρὸς τὰ ἄνω. Εἶνε ἡ μοναδικὴ κεφαλὴ ποὺ ἐπλάσθη πρὸς τὰ ἄνω. Καὶ τοῦτο, γιὰ νὰ βλέπῃ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καὶ νὰ φρονῇ ὅτι δὲν εἶνε ἐδῶ ἡ πατρίδα, ἀλλὰ πατρίδα εἶνε ὁ οὐρανός. Καὶ ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν σκέπτεται πλέον τὰ οὐράνια, ἀλλὰ σκέπτεται τὰ γήινα, τὰ φθαρτὰ καὶ τὰ ἐπίκηρα (=θνητά), τότε κακῶς ἔχει κεφαλὴν ἀνθρώπου.
Λέει ὁ Καρρὲλ τὸ ἑξῆς. Ἐὰν πρὸς στιγμὴν ὑπῆρχε τρόπος ν᾿ ἀποκτήσουν οἱ ἄνθρωποι κεφαλὰς σύμφωνα μὲ τὰς διαθέσεις τους, τότε θὰ ἐπαρουσιάζετο ἕνα φρικτὸν θέαμα. Ἀπὸ τοὺς χίλιους ἀνθρώπους ποὺ ἔχει μία πόλις ἐλάχιστοι θὰ διατηροῦσαν τὴν κεφαλὴ ἀνθρώπου. Μὴ σᾶς κακοφανῇ. Ἐὰν αὐτὸ τὸ σχέδιο τοῦ φιλοσόφου Καρρὲλ ἐπραγματοποιεῖτο καὶ ἔπρεπε νὰ φέρουν κεφαλὰς ἀνθρώπων μόνο ἐκεῖνοι ποὺ ἀξίζουν νὰ λέγωνται ἄνθρωποι, τῶν δὲ ὑπολοίπων αἱ κεφαλαὶ ἔπρεπε νὰ ἀντικατασταθοῦν μὲ ἄλλας κεφαλάς, τότε θὰ βλέπατε νὰ περπατοῦν στοὺς δρόμους ὁ ἕνας μὲ κεφαλὴν ἀλεποῦς, διότι εἶνε πονηρός. Θὰ βλέπατε ἄλλον νὰ περπατῇ μὲ κεφαλὴν λύκου, διότι εἶνε αἱμοδιψής· δὲν εἶνε οἱ λύκοι μόνο εἰς τὰς φωλεὰς τῶν ὀρέων, εἶνε καὶ μέσα εἰς τὴν κοινωνία. Καὶ θὰ βλέπατε τὸν ἄλλον νὰ περπατᾷ μὲ κεφαλὴν γῦπα καὶ γερακιοῦ καὶ ἀετοῦ, γιατὶ εἶνε ὡς ἁρπακτικὸν ὄρνεον. Καὶ θὰ βλέπατε ἄλλον νὰ ἔχῃ κεφαλὴν χοίρου, γιατὶ ὅπως ὁ χοῖρος κυλίεται εἰς τὸν βόρβορον, ἔτσι καὶ αὐτὸς κυλίεται εἰς τὸν βόρβορο τῶν σαρκικῶν παθῶν. Καὶ θὰ βλέπατε ἄλλον νὰ ἔχῃ κεφαλὴν ὄφεως, διότι ἀπὸ τὸ στόμα του ἐκχέει δηλητήριο. Θὰ βλέπατε ἄλλον νὰ ἔχῃ κεφαλὴν καμήλου, διότι εἶνε ἐκδικητικὸς ὅπως ἐκείνη. Θὰ βλέπατε ἄλλον…
Ναί. Καὶ αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Καρρέλ, μᾶς τὸ εἶπε ἐνωρίτερα, πρὸ αἰώνων, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Διότι ἡ μεγάλη φιλοσοφία εἶνε ἡ φιλοσοφία τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Τὸ λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος· «Ὅταν κεντᾷς σὰν τὸν σκορπιό, ὅταν δαγκώνῃς σὰν τὴν ὀχιά, ὅταν εἶσαι ἐκδικητικὸς σὰν τὴν καμήλα, ὅταν ἁρπάζῃς τὰ ξένα πράγματα ὅπως ὁ λύκος, πῶς νὰ σὲ ὀνομάσω ἄνθρωπο; Δὲν σὲ ὀνομάζω πλέον ἄνθρωπο, σὲ ὀνομάζω κτῆνος, τετράποδο, χειρότερο τῶν ἀγρίων θηρίων». Ἔτσι ἐφαρμόζεται σήμερα στὴν ἀνθρωπότητα τὸ ψαλμικὸ «Ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλμ. 48,13).

«Μετανοεῖτε»

Νά λοιπόν, ἀγαπητοί μου. Σᾶς ἔδωσα μὲ λίγα λόγια τὴν ἀνάλυσι τῆς λέξεως «μετάνοια» – «μετανοεῖτε».
Μετάνοια=μεταβολή, στροφὴ 180 μοιρῶν. Ἐκ τῆς δύσεως πρὸς ἀνατολάς, ἐκ τοῦ σκότους πρὸς τὸ φῶς, ἐκ τοῦ σατανᾶ πρὸς τὸν Χριστόν.
Μετανοεῖτε, ὅλοι νὰ μετανοήσουμε. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος, «ὃς ζήσεται καὶ οὐχ ἁμαρτήσει».
«Μετανοεῖτε» λοιπόν.
Ὦ γέροντες συνηλικιῶτες μου, ποὺ ἔχετε ἐπάνω στὰ μαλλιά σας τὸ χιόνι τοῦ Ὀλύμπου καὶ τὸ ἕνα πόδι σας εἶνε μέσα στὸν τάφο, μετανοεῖτε γιὰ τὶς ἁμαρτίες τῆς νεότητός σας.
Ὦ νέοι, παιδιά, ἀχαλίνωτα ἄλογα, συγκρατῆστε πλέον τὸν ἑαυτό σας, καὶ μετανοῆστε γιὰ τὶς ἀταξίες, ποὺ ἀσχημίζουν τὴν ὡραία νεότητά σας.
Ὦ ἄνδρες ὥριμοι, μετανοῆστε γιὰ τὶς πράξεις σας.
Ὦ γυναῖκες, ὅσες ὡς νυκτερίδες πετᾶτε μέσα στὰ σκότη τῆς ἁμαρτίας, μετανοῆστε.
Μετανοεῖτε, γονεῖς, γιὰ τὴν ἀθλία τακτικὴ ποὺ ἀκολουθεῖτε ἀπέναντι τῶν τέκνων σας.
Παιδιά, μετανοῆστε γιὰ τὶς ἀτιμίες καὶ τὶς ὕβρεις ποὺ ἐκσφεδονίσατε ἐναντίον τῶν γονέων σας.
Πλούσιοι, μετανοῆστε γιὰ τὶς ἀδικίες σας καὶ τὶς ἀσπλαχνίες σας, γιὰ τὴν πλεονεξία σας καὶ γιὰ τὶς ἐκμεταλλεύσεις τοῦ λαοῦ μας.
Μικροὶ καὶ μεγάλοι, μετανοήσατε. Δάσκαλοι καὶ καθηγηταί, ἀναθεωρήσατε τὰς μεθόδους σας. Φιλόσοφοι καὶ ψυχολόγοι καὶ ἰατροί, μετανοῆστε καὶ παύσατε πλέον ―ἰατροὶ ἐσεῖς― νὰ κάνετε ἐκτρώσεις. Εἶνε φοβερό· σὲ κανένα μέρος τῆς γῆς, οὔτε στὸ Βελιγράδι οὔτε στὴ Μόσχα οὔτε σὲ ἄλλο κέντρο τοῦ δυτικοῦ καὶ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ, δὲν γίνονται τέτοια ἐγκλήματα ὅπως ἐδῶ. Ἂν πᾶτε στὴν Ἀλβανία, εἶνε γεμάτη ἀπὸ παιδιά· ἂν πᾶτε στὴ Σερβία ἢ στὴ Βουλγαρία, τὸ ἴδιο· ἂν πᾶτε στὴν Τουρκία, νά παιδιά· μὲ τὸ σάλιο θὰ μᾶς πνίξουν οἱ Τοῦρκοι· καὶ διαρκῶς αὐξάνουν. Ἐμεῖς ἔχομε τὰ λιγώτερα παιδιά. Εἶνε φοβερό. Κλάψατε καὶ θρηνήσατε, βουνὰ καὶ λαγκάδια, διότι μέσα εἰς τὴν Ἑλλάδα, κατὰ ἐπίσημη στατιστική, γίνονται 300.000 ἐκτρώσεις. Καὶ ἡ Ἑλλάδα κινδυνεύει νὰ γίνῃ γηροκομεῖο.
Ὦ Ἑλλάς, ἀγαπητή μας πατρίς ―γιὰ σένα ἀναπνέομεν καὶ ζῶμεν―, μετανόησον. Κυβερνῆται, λαός, ἐπιστήμονες, ψυχολόγοι, ὀπαδοὶ πάσης παρατάξεως, μαῦροι, ἄσπροι, κόκκινοι, ὅλοι μετανοήσατε καὶ ἀλλάξατε τρόπον ζωῆς.
Ἀνθρωπότης, Νινευΐ, Σόδομα νεώτερα. Δὲν εἶμαι Ἰωνᾶς ὁ προφήτης· εἶμαι ἕνας ἁμαρτωλός, ποὺ δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ φιλήσω τὰ πόδια σας. Ὡς ἁμαρτωλὸς πρὸς ἁμαρτωλοὺς ὁμιλῶ, ἀλλ᾿ ὡς Ἰωνᾶς φωνάζω κ᾿ ἐγώ· Νινευΐ, μετανόησον, διότι «Ἔτι τρεῖς ἡμέραι καὶ Νινευῒ καταστραφήσεται» (Ἰωνᾶ 3,4).
Ἀνθρωπότης, Εὐρώπη, Ῥωσία, Ἀμερική, κόσμε δυτικὲ καὶ ἀνατολικέ, ἄσπροι, μαῦροι. Δὲν ἀνήκω σὲ κανένα κόμμα καὶ σὲ καμμίαν ἰδεολογία. Ἀνήκω στὸ Χριστὸ καὶ μόνο στὸ Χριστό. Διότι πιστεύω ἀκράδαντα, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ παγκόσμιος ἰατρὸς καὶ τὸ φάρμακό του εἶνε ἡ μετάνοια