ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ
Α΄ Κορ. 8, 8 – 9, 2

Οχι σκανδαλα

«Εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν
μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα,
ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω»
(Α΄ Κορ. 8, 13)

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ἀγαπητοί μου, ὁ ἄνθρωπος εἶνε ἐλεύθερος. Ἐλεύθερος νὰ κάνῃ ὅ,τι θέλει. Ναί. Ἀλλὰ μαζὶ μὲ τὴν ἐλευθερία ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο καὶ λογικὴ καὶ συνείδησι καὶ νόμο, γιὰ νὰ ἐλέγχῃ ἐκεῖνα ποὺ πρόκειται νὰ κάνῃ. Ὁ ἄνθρωπος δὲν πρέπει νὰ ζῇ χωρὶς ἔλεγχο, χωρὶς σκέψι, χωρὶς συνείδησι καὶ χωρὶς νόμο Θεοῦ. Γιʼ αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος, πρὶν νὰ κάνῃ κάτι, πρέπει νὰ ῥωτάῃ τὸν ἑαυτό του˙ Πρέπει νὰ τὸ κάνω; Εἶνε λογικό; Εἶνε δίκαιο; Εἶνε καλὸ καὶ ὠφέλιμο γιὰ τοὺς ἄλλους; Τί, τὸ ἐγκρίνει ἡ λογική; Τὸ ἐπιτρέπει ἡ συνείδησι; Τὸ ἐπιτρέπει πρὸ παντὸς ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ εἶνε παραπάνω ἀπʼ ὅλα; Ἐὰν ναί, τότε, ὦ ἄνθρωπε, νὰ προχωρήσῃς στὸ ἔργο. Ἐὰν ὅμως ὄχι, νὰ μὴ προχωρήσῃς, νὰ μὴ κάνῃς ἐκεῖνο ποὺ σὲ παρακινοῦν οἱ κακὲς ἐπιθυμίες, τὰ πάθη, οἱ κακοὶ καὶ διεφθαρμένοι φίλοι, ὁ σατανᾶς. Μὴν τοὺς ἀκούσῃς. Θέλουν ὄχι τὸ καλό σου ἀλλὰ τὴν καταστροφή σου.

Ἄνθρωπε! Ὑπόταξε τὸν ἑαυτό σου καὶ τὴν ἐλευθερία σου στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, καὶ τότε θὰ δῇς, πὼς ὄχι μόνο δὲν θὰ χάσῃς τὴν ἐλευθερία σου, ἀλλὰ ἡ ἐλευθερία σου θὰ διασωθῇ καὶ θa μεγαλώσῃ. Θὰ γίνῃς ἕνας ἀληθινὰ ἐλεύθερος ἄνθρωπος. Ἐνῶ αὐτοί, ποὺ λένε ὄτι εἶνε ἐλεύθεροι, γιατὶ κάνουν ὅλα τὰ κέφια τῆς σάρκας, ὅλα τὰ ἁμαρτωλὰ θελήματα τοῦ κόσμου, αὐτοὶ δὲν εἶνε ἐλεύθεροι˙ εἶνε σκλάβοι, ποὺ τοὺς σέρνουν ὅπου θέλουν οἱ κακὲς ἐπιθυμίες, ὅπως σέρνει ὁ ἀρκουδιάρης τὴν ἀρκούδα μὲ τὸ χαλκᾶ ποὺ περνάει ἀπὸ τὴ μύτη της.

* * *

Ὑπάρχουν πράγματα, ποὺ εἶνε ἁμαρτωλὰ καὶ πρέπει νὰ τὰ ἀποφεύγουμε. Τέτοια ἁμαρτωλὰ πράγματα εἶνε ὁ φόνος, ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία, ἡ κλεψιὰ καὶ ὅλα ὅσα καταδικάζει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ μερικὰ ἄλλα πράγματα, ποὺ δὲν φαίνονται ἁμαρτωλά. Καὶ γιʼ αὐτὸ οἱ ἄνθρωποι δὲν τʼ ἀποφεύγουν, ἀλλὰ τὰ κάνουν χωρὶς νὰ τοὺς τύπτῃ ἡ συνείδησι.
Μιὰ τέτοια περίπτωσι ἀναφέρει ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος. Στὴν ἀρχαία Κόρινθο ὑπῆρχαν πάρα πολλοὶ εἰδωλολάτρες. Αὐτοὶ πίστευαν στὰ εἴδωλα, λάτρευαν ψεύτικους θεούς. Γιὰ νὰ εὐχαριστήσουν δὲ τοὺς ψεύτικους θεούς, πρόσφεραν κοπάδια ἀπὸ ζῶα, βόδια καὶ πρόβατα. Τὰ ἔσφαζαν καὶ τὰ πρόσφεραν θυσία στοὺς θεούς τους. Ἀπὸ τὰ σφαχτὰ ἔπαιρναν οἱ ἱερεῖς ἕνα μέρος καὶ τὸ ἔβαζαν πάνω στὸ βωμό, ἄναβαν φωτιὰ καὶ τὸ ἔκαιγαν. Καὶ ὁ καπνὸς ἀνέβαινε πρὸς τὰ πάνω καὶ ἡ μυρωδιὰ τοῦ κρέατος ἔφθανε, λένε, στοὺς θεούς τους, ποὺ ὠσφραίνονταν καὶ εὐχαριστοῦνταν ἀπὸ τὴν μυρωδιά! Τὸ ἄλλο μέρος τὸ μοίραζαν στοὺς ἀνθρώπους σὰν μιὰ εὐλογία τῶν θεῶν. Τὰ κρέατα αὐτὰ ὠνομάζονταν εἰδωλόθυτα. Ἀλλὰ καὶ οἱ θεοί τους, χάριν τῶν ὁποίων θυσίαζαν ὁλόκληρα κοπάδια καὶ βόδια, οἱ θεοί τους ἦταν ψεύτικοι καὶ τὰ εἰδωλόθυτα δὲν εἶχαν καμμιά εὐλογία. Ἦταν ὅπως καὶ τὰ ἄλλα κρέατα ποὺ πουλοῦσαν τὰ κρεοπωλεῖα. Καμμιὰ διαφορά. Γιʼ αὐτὸ καὶ οἱ χριστιανοὶ ποὺ εἶχαν πιστέψει στὸν ἀληθινὸ Θεὸ τὰ θεωροῦσαν ὅπως καὶ τὰ ἄλλα κρέατα, καὶ γιʼ αὐτὸ δὲν τὸ εἶχαν τίποτα νὰ πάρουν καὶ νὰ φᾶνε ἀπὸ τὰ εἰδωλόθυτα. Ἀλλὰ ὑπῆρχαν καὶ χριστιανοί, ποὺ νόμιζαν ὅτι δὲν πρέπει νʼ ἀγγίζουν τὰ εἰδωλόθυτα, καὶ γιʼ αὐτό, ἄν ἔβλεπαν κανένα χριστιανὸ νὰ τρώῃ ἀπὸ τὰ εἰδωλόθυτα, σκανδαλίζονταν καὶ ὑπῆρχε φόβος νὰ παρασυρθοῦν οἱ ἀδύνατοι αὐτοὶ χριστιανοὶ ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρία καὶ νὰ τρῶνε κι αὐτοὶ τὰ εἰδωλόθυτα˙ νὰ τὰ τρῶνε ὄχι σὰν κοινὰ κρέατα, ἀλλὰ σὰν κρέατα ποὺ ἔχουν ἐπάνω τους τὴν «εὐλογία» τῶν ψεύτικων θεῶν.
Ὑπῆρχε, λοιπόν, μιὰ μεγάλη διαφορὰ μεταξὺ τῶν χριστιανῶν. Ἄλλοι ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ἔτρωγαν τὰ εἰδωλόθυτα χωρὶς καμμιὰ τύψι συνειδήσεως. Ἄλλοι ὅμως τὰ θεωροῦσαν κρέατα μολυσμένα ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρία. Ποιοί εἶχαν δίκιο καὶ ἔκριναν σωστά; Οἱ πρῶτοι ἔκριναν σωστὰ καὶ εἶχαν δίκιο. Γιατὶ ὅπως εἴπαμε, ἀφοῦ οἱ θεοῖ ἦταν ψεύτικοι, τί εὐλογία μπορεῖ νὰ δώσῃ ἕνας ψεύτικος θεός; Καμμιά.
Ναί, λέει σʼ αὐτοὺς ὁ ἀπόστολος, σωστὴ εἶνε ἡ κρίσι σας καὶ εἶσθε ἐλεύθεροι νὰ τρῶτε ἀπὸ τὰ εἰδωλόθυτα˙ ἀλλʼ ἐφʼ ὅσον ὑπάρχουν ἀδελφοί σας χριστιανοί, ποὺ δὲν ἔχουν τὴν ἴδια ἀντίληψι μʼ ἐσᾶς καὶ σκανδαλίζονται, ἐσεῖς δὲν πρέπει νὰ τρῶτε τὰ εἰδωλόθυτα. Γιατὶ παραπάνω ἀπʼ ὅλα εἶνε ἡ ἀγάπη, ἡ ἀγάπη ποὺ μᾶς κάνει νὰ σκεπτώμαστε ὄχι μόνο τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους. Ὑπάρχουν δὲ περιπτώσεις στὴ ζωή μας, ποὺ πρέπει νὰ θυσιάζουμε τὰ δικαιώματά μας γιὰ νὰ μὴ βλάψουμε καὶ σκανδαλίσουμε τοὺς ἄλλους. Ποτέ, φωνάζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ποτέ δὲν θὰ φάω κρέατα, ἄν πρόκειται νὰ σκανδαλίσω τὸν ἀδελφό μου (Α΄ Κορ. 8, 13).

* * *

Πόσο λεπτὴ ἦταν ἡ συνείδησι τοῦ ἀποστόλου Παύλου! Ὄχι μόνο ἁμαρτήματα ποὺ καταδικάζει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ ἀπέφευγε, ἀλλʼ ἀπέφευγε κʼ ἐκεῖνα ἀκόμη ποὺ δὲν ἦταν ἁμαρτωλά, ἀλλʼ ὑπῆρχε φόβος νὰ σκανδαλίσουν τοὺς ἀτελεῖς χριστιανούς, ποὺ δὲν ἦταν σὲ θέσι νὰ σκεφθοῦν ἀνώτερα, ὅπως σκεπτόταν αὐτός. Ὁ Παῦλος φοβόταν τὸ σκάνδαλο.
Τί νὰ ποῦμε τώρα γιὰ τοὺς σημερινοὺς χριστιανούς, ποὺ δὲν λογαριάζουν τίποτα, ποὺ δὲν σκέπτονται τί ἐντύπωσι θὰ κάνῃ στὸ γείτονά τους ἡ α ἤ β ἐνέργειά τους, ἀλλὰ παραβαίνουν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, καὶ μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων κάνουν πράγματα ποὺ σκανδαλίζουν τὴν κοινωνία; Οἱ σκανδαλοποιοὶ εἶνε πολλοί! Νά ὁ ἕνας. Εἶνε Τετάρτη, Παρασκευή. Εἶνε Σαρακοστή. Εἶνε Μεγάλη ἑβδομάδα. Εἶνε Μεγάλη Παρασκευή. Νηστεύει; Ὄχι! Καταλύει τὶς μέρες τῆς νηστείας, τρώει μπροστὰ στοὺς ἄλλους, καὶ λέει ὅτι ἡ νηστεία δὲν εἶνε τίποτα. Νά ὁ ἄλλος. Εἶνε Κυριακὴ πρωῒ κι ὁ κόσμος πηγαίνει στὴν ἐκκλησία˙ ἀλλʼ αὐτὸς κάθεται στὸ καφενεῖο καὶ καπνίζει καὶ συζητάει μὲ ἄλλοους. Νά ὁ τρίτος. Πάει στὶς ταβέρνες, πίνει, μεθάει, καὶ τὰ μεσάνυχτα γυρίζει στὸ σπίτι του καὶ βασανίζει τὴ γυναῖκα του καὶ τὰ παιδιά του κι ἀναστατώνει τὴ γειτονιὰ καὶ ὅλο τὸ χωριό. Νά ὁ τέταρτος. Ἔδιωξε τὴ γυναῖκα ποὺ στεφανώθηκε, τὴν παράτησε καὶ ζῇ τώρα παράνομα μὲ ἄλλη γυναῖκα. Νά ὁ πέμπτος. Ἀνοίγει τὸ βρωμερό του στόμα καὶ βλαστημάει τὸ Χριστό, τὸ σταυρό, τὴν Παναγία καὶ ὅλους τοὺς ἁγίους. Νά ὁ ἕκτος… Ὅλοι αὐτοί, ποὺ φανερὰ παραβαίνουν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, εἶνε ἔνοχοι ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἁμαρτία ποὺ κάνουν, ἀλλὰ εἶνε ἔνοχοι καὶ γιὰ τὸν σκανδαλισμὸ ποὺ προξενοῦν μὲ τὸ κακὸ παράδειγμά τους. Καὶ ἡ εὐθύνη τους γίνεται πιὸ μεγάλη, ὅταν οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἔχουν κάποια ἐξουσία καὶ ἐπηρεάζουν κι ἄλλους ἀνθρώπους.

* * *

Ὦ ἐσεῖς ποὺ εἶστε γονεῖς, πατέρες καὶ μητέρες, ἐσεῖς ποὺ εἶστε δάσκαλοι καὶ καθηγηταί, ἐσεῖς ποὺ εἶστε πρόεδροι καὶ κοινοτικοὶ ἄρχοντες, ἐσεῖς ποὺ εἶστε ὑπάλληλοι καὶ γραμματισμένοι καὶ ἐπιστήμονες ἄνθρωποι, πρὸ παντὸς ὦ ἐσεῖς ποὺ εἶστε ἱερεῖς τοῦ Ὑψίστου, προσέχετε πολὺ τὴν διαγωγή σας. Προσέχετε νὰ μὴ σκανδαλίζετε ψυχὲς ποὺ περιμένουν ἀπὸ σᾶς τὸ καλὸ παράδειγμα. Τὸ κακὸ παράδειγμα εἶνε τὸ σκάνδαλο. Τὸ δὲ σκάνδαλο εἶνε σὰν τὶς πέτρες, ποὺ πετάει κάποιος ἐπίτηδες στὸ δημόσιο δρόμο, καὶ σκοντάφτουν τʼ αὐτοκίνητα κι ἀνατρέπονται καὶ σκοτώνονται ἄνθρωποι. Μεγάλη ἡ ἐυθύνη αὐτῶν ποὺ ῥίχνουν πέτρες στὸν δρόμο; Ἀλλὰ πιὸ μεγάλη εἶνε ἡ εὐθύνη ἐκείνων, ποὺ μὲ τὶς κακὲς πράξεις σκανδαλίζουν τὸ λαό.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ», σελ. 375-380 (ἕκδοσις Γ΄ 2001).