ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩΝ
Ματθ. 25, 31-46
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

ΜΟΝΟ Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ;

«Ἐφʼ ὅσον ἐποιήσατε ἐνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν
μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε»
(Ματθ. 25, 40)

ΟΠΟΙΟΣ, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, ὅποιος ἀκούει τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο, νομίζει ὅτι ὁ οὐρανὸς ἀστράφτει καὶ βροντάει. Φόβος καὶ τρόμος καταλαμβάνει τὸν ἄνθρωπο. Ὁ Θεὸς θὰ κρίνη τὴ γῆ. Κριτὴς παγκόσμιος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἄνθρωποι, ἀπὸ τὸν Ἀδάμ, τὸν πρῶτο ἄνθρωπο, μέχρι τὸν τελευταῖο ἄνθρωπο θὰ παρουσιασθοῦν μπροστά του καὶ θὰ κριθοῦν. Καὶ ἄλλοι θὰ πᾶνε στὴν κόλασι καὶ ἄλλοι στὸν παράδεισο. Φοβερὴ ἀπόφασι.
Πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, καὶ τοὺς πιὸ ἁμαρτωλούς, ὁ Χριστὸς ὑπῆρξε ὅλος ἀγάπη. Σκοπὸς ποὺ ἦρθε ἦταν νὰ σώση, ὄχι νὰ κρίνη. Ἀλλὰ ὅταν ξαναέρθη, θὰ ἔρθη πιὰ σὰν Κριτὴς παγκόσμιος. Ἡ πρώτη παρουσία του ἦταν παρουσία ἀγάπης˙ ἡ δεύτερη παρουσία του θὰ εἶνε παρουσία δικαιοσύνης. Γιατὶ ὁ Θεὸς δὲν εἶνε μόνο ἀγάπη, ἀλλὰ εἶνε καὶ δικαιοσύνη.

* * *

Τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ διαβάστηκε σήμερα μᾶς λέει, ὅτι ὅσοι δὲν ἐλεοῦν τὸν πλησίον τους θὰ καταδικασθοῦν στὴν αἰώνια κόλασι. Ὅσοι ἐλεοῦν τὸν πλησίον τους, ὡς ἐλεήμονες θὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωή.
Μιὰ ἀπορία γεννιέται σʼ ἐκεῖνον ποὺ διαβάζει ἤ ἀκούει τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο˙ μόνο ἡ ἀρετὴ τῆς ελεημοσύνης θὰ βραβευθῆ καὶ μόνο ἡ κακία τῆς ἀσπλαχνίας θὰ τιμωρηθῆ; Ὅλες οἱ ἄλλες ἀρετὲς θὰ μείνουν ἀβράβευτες καὶ ὅλες οἱ ἄλλες κακίες θὰ μείνουν ἀτιμώρητες;
Ἀλλʼ ἐὰν δεχτοῦμε μιὰ τέτοια ἑρμηνεία, ἡ ἑρμηνεία αὐτὴ δὲν εἶνε σύμφωνη μὲ τὴν ἁγία Γραφή. Διότι ἡ ἁγία Γραφὴ δὲν εἶνε μόνο τὸ κομμάτι αὐτὸ τῆς σημερινῆς παραβολῆς, ἀλλʼ εἶνε καὶ ἄλλα λόγια, ποὺ βεβαιώνουν ὅτι κάθε παράβασι ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ θὰ ἔχη τὴν τιμωρία της˙ ὅπως καὶ ἡ ἐκπλήρωσι κάθε ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ θὰ ἔχη τὴν ἀμοιβή της. Κανένα κακὸ δὲν θὰ μείνη ἀτιμώρητο, κανένα καλὸ δὲν θὰ μείνη ἀβράβευτο.
Κʼ ἐκεῖνοι ποὺ λένε ψέμματα, διαβάλλουν, συκοφαντοῦν, αἰσχρολογοῦν, βλαστημοῦν τὸν ὕψιστο Θεό˙ κʼ ἐκεῖνοι ποὺ κλέβουν καὶ ἀδικοῦν μὲ χίλιους δυὸ τρόπους τὸ συνάνθρωπό τους˙ κʼ ἐκεῖνοι ποὺ πηγαίνουν στὰ δικαστήρια καὶ παίρνουν ψεύτικους ὅρκους καὶ ρίχνουν τοὺς ἀθώους στὴ φυλακή˙ κʼ ἐκεῖνοι ποὺ σὰν φίδια μπαίνουν στὰ ξένα σπίτια καὶ προσβάλλουν τὴν οἰκογενειακὴ τιμή˙ κʼ ἐκεῖνοι ποὺ χτυποῦν καὶ σκοτώνουν ἀνθρώπους, ὅλοι αὐτοί, καθὼς καὶ οἱ ἄλλοι ἐκεῖνοι ποὺ κάνουν διάφορες ἄλλες ἁμαρτίες, γυναῖκες καὶ ἄντρες, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ἰδιῶτες καὶ ἐπίσημοι, ἀγράμματοι καὶ ἐγγράμματοι, ἐφʼ ὅσον δὲν μετανόησαν στὴν περίοδο αὐτὴ τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως, θὰ καταδικασθοῦν καὶ θὰ ριχθοῦν στὴν κόλασι.
Κʼ ἐκεῖνοι πάλι, ποὺ ἀπέφυγαν νὰ κάνουν ἀτιμίες, ψεύδη, κλοπές, ἀπάτες, ἀδικίες, μοιχεῖες καὶ πορνεῖες καὶ ἄλλα βδελυρὰ καὶ ἀπαίσια ἁμαρτήματα καὶ ἐγκλήματα καὶ ἀγωνίστηκαν νὰ τηρήσουν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, μικρὲς καὶ μεγάλες, θὰ λάβουν τὸ στεφάνι τῆς δόξης καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ὅποιος διαβάζει τὴν ἁγία Γραφή, βρίσκει ὄχι ἕνα καὶ δύο, ἀλλὰ πολλὰ χωρία, ποὺ ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ Θεὸς δὲν θὰ τιμωρήση ἕνα εἶδος μόνο ἁμαρτίας, ἀλλὰ ὅλες τὶς ἁμαρτίες, καὶ δὲν θʼ ἀμείψη μόνο μιὰ ἀρετή, ἀλλὰ ὅλες τὶς ἀρετές. Τὰ λέμε αὐτά, γιατὶ ὑπάρχουν μερικοὶ χριστιανοὶ πού, ἐπειδὴ κάνουν μερικὲς ἐλεημοσύνες, νομίζουν ὅτι, σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο αὐτὸ ποὺ ἀκούστηκε σήμερα, εἶνε ἐν τάξει. – Ἐγὼ τὸ καλὸ κάνω, λένε. Ἀλλὰ ποιό καλό; Τὸ καλὸ ἔχει βάθος καὶ πλάτος καὶ δὲν εἶνε τὰ ἐλάχιστα ἐκεῖνα ψίχουλα τῆς ἐλεημοσύνης, ποὺ πολλὲς φορὲς γίνονται «πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. 23, 5).

* * *

Ἀλλὰ τότε γεννιέται μιὰ ἄλλη ἀπορία˙ Ἐφʼ ὅσον κάθε εἶδος ἀρετῆς θὰ βραβευθῆ σύμφωνα μὲ τὶς Γραφές, γιατί ὁ Κύριος στὴ φοβερὴ αὐτὴ παραβολὴ ἀναφέρει μόνο τὴν ἐλεημοσύνη;
Διότι ἡ ἐλεημοσύνη – ὄχι ὅπως τὴν ἐννοεῖ ὁ κόσμος, ἀλλὰ ἐλεημοσύνη ὅπως τὴν ἐννοεῖ τὸ Εὐαγγέλιο, σὲ βάθος καὶ πλάτος, ἡ ἐλεημοσύνη ποὺ περιλαμβάνει ὅλο τὸν ἄνθρωπο, σῶμα καὶ ψυχή, καὶ σπεύδει σὲ βοήθεια κάθε ἀνθρώπου ποὺ ἔχει ἀνάγκη σωματικὴ ἤ ψυχική, ἡ χριστιανικὴ λέμε ἐλεημοσύνη – εἶνε ἀγάπη στὴν πρᾶξι, εἶνε ἐφαρμοσμένη ἀγάπη. Ἡ δὲ ἀγάπη, σύμφωνα μὲ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, εἶνε ἡ κορυφαία, ἡ βασίλισσα τῶν ἀρετῶν.
«Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες», εἶπε ὁ Χριστός, «ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπη ἔχητε ἐν άλλήλοις» (Ἰωάν. 13, 35). Δηλαδή˙ Ἀπὸ αὐτὸ θὰ καταλάβουν ὅλοι ὅτι εἶσθε δικοί μου μαθηταί, ἐὰν ἔχετε μεταξύ σας ἀγάπη. Μέσα στὴν τήρησι τῆς ἐντολῆς τῆς ἀγάπης περικλείεται ἡ τήρησι ὅλων τῶν ἐντολῶν. Καὶ πράγματι˙ ὅποιος ἀγαπάει τὸν πλησίον του μὲ εἰλικρινὴ ἀγάπη, δὲν τὸν ἀπατᾶ, δὲν λέει ψέμματα, δὲν τὸν διαβάλλει καὶ δὲν τὸν συκοφαντεῖ, δὲν ψευδορκεῖ, δὲν πορνεύει καὶ δὲν μοιχεύει, καὶ γενικὰ δὲν κάνει κανένα κακὸ ποὺ μπορεῖ νὰ βλάψη τὸν πλησίον του. Γιʼ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς εἶπε, ὅτι ὅλες οἱ ἐντολὲς ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν τήρησι τῆς μεγάλης ἐντολῆς τῆς ἀγάπης, ἀγάπης πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον.
Ἄξιο ἐπίσης ἰδιαιτέρας προσοχῆς εἶνε καὶ αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Κύριος στὴ σημερινὴ περικοπή, ὅτι κάθε καλὸ ἤ κακὸ ποὺ κάνουμε στὸν ἄλλον, εἶνε σὰν νὰ τὸ κάνουμε σʼ αὐτὸν τὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Τὸ λέει καθαρά˙ «Ἐφʼ ὅσον ἐποιήσατε ἐνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. 23, 40).
Τελειώνουμε τὴ σύντομη αὐτὴ ὁμιλία στὸ Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεων μὲ κάποιο ἀνέκδοτο. Ὑπῆρχε μιὰ γυναῖκα ποὺ ἔλεγε ὅτι ἀγαποῦσε τὸ Χριστὸ καὶ ἤθελε νὰ τὴν ἐπισκεφθῆ ὁ Χριστὸς στὸ σπίτι της.
– Ἔλα, Χριστέ, ἔλεγε, στὸ σπίτι μου κʼ ἐγὼ θὰ σὲ ὑποδεχθῶ μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά.
– Θὰ ἔρθω, τῆς ἀπάντησε ὁ Χριστός, θὰ ἔρθω…
Ἡ γυναίκα γεμάτη χαρὰ ἄρχισε νὰ προετοιμάζεται. Ἔπλυνε, καθάρισε, εὐτρέπισε τὸ σπίτι, γιὰ νὰ τιμήση τὸ μεγάλο ἐπισκέπτη. Σὲ λίγο χτυπᾶ ἡ πόρτα. Ἦταν ἕνας γέρος, ποὺ ζητοῦσε νὰ ξεκουραστῆ γιὰ λίγο σὲ κάποια γωνιὰ τῆς αὐλῆς τοῦ σπιτιοῦ της.
– Ὄχι, τοῦ ἀπάντησε ἡ γυναίκα, δὲν εὐκαιρῶ˙ περιμένω ἐπισκέπτη…
Σὲ λίγο πάλι χτύπησε ἡ πόρτα. Ἦταν ἕνα ὀρφανὸ παιδί, ποὺ ζητοῦσε προστασία ἀπὸ τὴν καλὴ κυρία. Ἀλλʼ ἡ γυναίκα, ἀπασχολημένη μὲ τὴν προετοιμασία, τὸ ἔδιωξε. Σὲ λίγο, γιὰ τρίτη φορά, χτυπάει ἡ πόρτα. Ἦταν μιὰ χήρα μὲ τὰ τέσσερα πεινασμένα παιδιά της. Ἀλλὰ κι αὐτὴν τὴν ἔδιωξε. Περίμενε, βλέπετε, μὲ ἀγωνἰα τὸ Χριστὸ νὰ ἔρθη στὸ σπίτι της. Πέρασε ὅλη ἡ μέρα, ἀλλὰ ὁ Χριστὸς δὲν φάνηλε. Βράδιασε. Ἡ γυναίκα ἦταν περίλυπη. Ἔκλαιγε καὶ ἀναστέναζε˙
– Χριστέ, γιατί δὲν ἦρθες; Ἐγὼ προετοιμάστηκα καὶ σὲ περίμενα…
Καὶ τότε ἀκούστηκε φωνή, φωνὴ ἀπὸ τὸν οὐρανό˙
– Ἦρθα τρεῖς φορὲς στὸ σπίτι σου. Ὁ γέρος, τὸ ὀρφανό, ἡ χήρα, ποὺ χτύπησαν τὴν πόρτα σου καὶ τοὺς ἔδιωξες μὲ τὴν πρόφασι ὅτι προετοιμάζεσαι, ἤμουν ἐγώ. Μάθε πὼς ὅ,τι ἔκανες σʼ αὐτοὺς εἶνε σὰν νὰ τὸ ἔκανες σʼ ἐμένα τὸν ἴδιο. «Ἐφʼ ὅσον ἐποιήσατε ἐνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. 23, 40).

* * *

Χριστιανοί μου! Φοβερὰ εἶνε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς συνεχίζει καὶ σήμερα νὰ περπατάη ἀνάμεσά μας. Πίσω ἀπὸ κάθε ἄνθρωπο ποὺ πάσχει καὶ ὑποφέρει, κρύβεται ὁ Χριστός. Ἄς δείξουμε ἀγάπη καὶ σεβασμὸ σὲ κάθε ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος εἶνε εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», σελ. 39-45 (ἕκδοσις Γ΄, »Ἀδελφότης ΣΤΑΥΡΟΣ», Ἀθῆναι 1990).