Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ

Πατηστε τον τιτλο και διαβαστε το αρθρο και σε pdf

Του ιερέως Ἰωάννη Νικολόπουλου

 Τί σημαίνει ἡ ἑλληνική γλῶσσα; Λίγοι ἀπό μᾶς τό γνωρίζουν.
Α,Β,Γ,Δ,Ε,Ζ,Η,Θ,Ι,Κ,Λ,Μ,Ν,Ξ,Ο,Π,Ρ,Σ,Τ,Υ,Φ,Χ,Ψ,Ω
α,β,γ,δ,ε,ζ,η,θ,ι,κ,λ,μ,ν,ξ,ο,π,ρ,σ,τ,υ,φ,χ,ψ,ω

Σκεφτήκαμε ποτέ ὅτι μέ τά εἰκοσιτέσσαρα αὐτά γράμματα γράφτηκαν τά τρισεκατομμύρια τόμοι βιβλίων, πού ἔχουν γεμίσει τίς χιλιάδες
καί ἑκατομμύρια βιβλιοθῆκες ὅλου τοῦ κόσμου;
Ἡ Ἀγγλική γλῶσσα ἔχει 490.000 λέξεις ἀπό τίς ὁποίες 41.615 λέξεις,  εἶναι ἀπό τήν Ἑλληνική γλῶσσα… (βιβλίο Γκίνες) «Ἡ Ἑλληνική μέ τήν μαθηματική δομή της εἶναι ἡ γλῶσσα τῆς  πληροφορικής καί τῆς νέας γενιάς τῶν ἐξελιγμένων ὑπολογιστῶν, διότι  μόνο σ’ αυτήν δέν ὑπάρχουν ὅρια.»(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Ἡ Ἑλληνική καί ἡ Κινέζικη. εἶναι οἱ μόνες γλῶσσες μέ συνεχῆ ζῶσα  παρουσία ἀπό τούς ἴδιους λαούς καί…..στόν ἴδιο χῶρο ἐδῶ καί 4.000 ἔτη. «Ὅλες οἱ γλῶσσες θεωροῦνται κρυφοελληνικές, μέ πλούσια δάνεια ἀπό τή  μητέρα τῶν γλωσσῶν, τήν Ἑλληνική.» (Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

Ἡ Ἑλληνική γλῶσσα ἔχει λέξεις γιά ἔννοιες οἱ ὁποῖες παραμένουν χωρίς  ἀπόδοση στίς ὑπόλοιπες γλῶσσες, ὅπως ἄμιλλα, θαλπωρή καί φιλότιμο.  Μόνον ἡ Ἑλληνική γλῶσσα ξεχωρίζει τή ζωή ἀπό τό βίο, τήν ἀγάπη ἀπό τόν  ἔρωτα. Μόνον αὐτή διαχωρίζει, διατηρώντας τό ἴδιο ριζικό θέμα, τό  ἀτύχημα ἀπό τό δυστύχημα, τό συμφέρον ἀπό τό ἐνδιαφέρον.

Τό ἐκπληκτικό εἶναι ὅτι ἡ ἴδια ἡ Ἑλληνική γλῶσσα μᾶς διδάσκει συνεχῶς  πῶς νά γράφουμε σωστά. Μέσῳ τῆς ἐτυμολογίας, μποροῦμε νά καταλάβουμε  ποιός εἶναι ὁ σωστός τρόπος γραφῆς ἀκόμα καί λέξεων πού ποτέ δέν  ἔχουμε δῆ ἤ γράψη.
Τό «πειρούνι» γιά παράδειγμα, γιά κάποιον πού ἔχει βασικές γνώσεις  Ἀρχαίων Ἑλληνικών, εἶναι προφανές ὅτι γράφεται μέ «ει» καί ὄχι μέ  «ι-η» ὅπως πολύ ἄστοχα τό γράφουμε σήμερα. Ὁ λόγος εἶναι πολύ ἁπλός,  τό «πειρούνι» προέρχεται ἀπό τό ρῆμα «πείρω» πού σημαίνει  τρυπῶ-διαπερνῶ, ἀκριβῶς ἐπειδή τρυπᾶμε μέ αὐτό τό φαγητό γιά νά τό  πιάσουμε.
Ἐπίσης ἡ λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά καί δέν μπορεῖ νά γραφτῇ  «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται ἀπό τό «κριμένος» (αὐτός πού ἔχει  δηλαδή κριθῆ) καί ὄχι βέβαια ἀπό τό «κρυμμένος» (αὐτός πού ἔχει  κρυφτῆ). Ἄρα τό νά ὑπάρχουν πολλά γράμματα γιά τόν ἴδιο ἦχο (π.χ. η,  , υ, ει, οι κτλ) ὄχι μόνο δέν θά ἔπρεπε νά μᾶς δυσκολεύῃ, ἀλλά  ἀντιθέτως νά μᾶς βοηθάῃ στό νά γράφουμε πιό σωστά, ἐφόσον βέβαια  ἔχουμε μιά βασική κατανόηση τῆς γλώσσας μας.
Ἐπιπλέον ἡ ὀρθογραφία μέ τήν σειρά της μᾶς βοηθάει ἀντίστροφα στήν  ἐτυμολογία ἀλλά καί στήν ἀνίχνευση τῆς ἱστορική πορείας τῆς κάθε μίας  λέξης. Καί αὐτό πού μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσῃ νά κατανοήσουμε τήν  καθημερινή μας νεοελληνική γλῶσσα περισσότερο ἀπό ὅ,τιδήποτε ἄλλο,  εἶναι ἡ γνώση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικών.
Εἶναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα νά μιλᾶς καί ταυτόχρονα νά  συνειδητοποιῇς τί ἀκριβῶς λές, ἐνῶ μιλᾶς καί ἐκστομίζεις τήν κάθε  λέξη ταυτόχρονα νά σκέφτεσαι τήν σημασία της.
Εἶναι πραγματικά μεγάλο κρίμα νά διδάσκωνται τά Αρχαία μέ τέτοιο  φρικτό τρόπο στό σχολεῖο ὥστε νά σέ κάνουν νά ἀντιπαθῇς κάτι τό τόσο  ὄμορφο καί συναρπαστικό.
Στή γλῶσσα ἔχουμε τό σημαῖνον (τήν λέξη) καί τό σημαινόμενο (τήν  ἔννοια). Στήν Ἑλληνική γλῶσσα αὐτά τά δύο ἔχουν πρωτογενή σχέση, καθώς  ἀντίθετα μέ τίς ἄλλες γλῶσσες τό σημαῖνον δέν εἶναι μία τυχαία σειρά  ἀπό γράμματα. Σέ μιά συνηθισμένη γλῶσσα ὅπως τά Ἀγγλικά μποροῦμε νά  συμφωνήσουμε ὅλοι νά λέμε τό σύννεφο car καί τό αὐτοκίνητο cloud, καί  ἀπό τήν στιγμή πού τό συμφωνήσουμε νά ἰσχύει. Στά Ἑλληνικά κάτι τέτοιο  εἶναι ἀδύνατον. Γι’ αὐτό τό λόγο πολλοί διαχωρίζουν τά Ἑλληνικά σάν  «ἐννοιολογική» γλῶσσα ἀπό τίς ὑπόλοιπες «σημειολογικές» γλῶσσες.
Μάλιστα ὁ μεγάλος φιλόσοφος καί μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ εἶχε  παρατηρήσει αὐτή τήν σημαντική ἰδιότητα γιά τήν ὁποία εἶχε πεῖ «Ἡ  θητεία μου στήν ἀρχαία Ἑλληνική γλῶσσα ὑπῆρξε ἡ σπουδαιότερη  πνευματική μου ἄσκηση. Στήν γλῶσσα αὐτή ὑπάρχει ἡ πληρέστερη  ἀντιστοιχία ἀνάμεσα στήν λέξη καί στό ἐννοιολογικό της περιεχόμενο».
Ὅπως μᾶς ἔλεγε καί ὁ Ἀντισθένης, «Ἀρχή σοφίας, ἡ τῶν ὀνομάτων  ἐπίσκεψις». Γιά παράδειγμα ὁ «ἄρχων» εἶναι αὐτός πού ἔχει δική του γῆ  (άρα=γῆ + ἔχων). Καί πραγματικά, ἀκόμα καί στίς μέρες μας εἶναι πολύ  σημαντικό νά ἔχῃ κανείς δική του γῆ / δικό του σπίτι.
Ὁ «βοηθός» σημαίνει αὐτός πού στό κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή +  θέω=τρέχω. Ὁ Ἀστήρ εἶναι τό ἀστέρι, ἀλλά ἡ ἴδια ἡ λέξη μᾶς λέει ὅτι  κινεῖται, δέν μένει ἀκίνητο στόν οὐρανό (α + στήρ ἀπό τό ἵστημι πού  σημαίνει στέκομαι).
Αὐτό πού εἶναι πραγματικά ἐνδιαφέρον, εἶναι ὅτι πολλές φορές ἡ λέξη  περιγράφει ἰδιότητες τῆς ἔννοιας τήν ὁποίαν ἐκφράζει, ἀλλά μέ τέτοιο  τρόπο πού ἐντυπωσιάζει καί δίνει τροφή γιά τή σκέψη.
Γιά παράδειγμα ὁ «φθόνος» ἐτυμολογεῖται ἀπό τό ρῆμα «φθίνω» πού  σημαίνει μειώνομαι. Καί πραγματικά ὁ φθόνος σάν συναίσθημα, σιγά-σιγά  μᾶς φθίνει καί μᾶς καταστρέφει. Μᾶς «φθίνει» – ἐλαττώνει ὡς ἀνθρώπους  – καί μᾶς φθίνει μέχρι καί τήν ὑγεία μας. Καί, βέβαια, ὅταν  ἀναφερόμαστε σέ κάτι πού εἶναι τόσο πολύ ὥστε νά μήν τελειώνει, πῶς τό  λέμε; Μά, φυσικά, «ἄφθονο».
Ἐχουμε τή λέξη «ὡραίος» πού προέρχεται ἀπό τήν «ὥρα». Διότι γιά νά  εἶναι κάτι ὡραῖο, πρέπει νά ἔλθῃ καί στήν ὥρα του. Ὡραῖο δέν εἶναι τό  φροῦτο ὅταν εἶναι ἄγουρο ἤ σαπισμένο· καί ὡραία γυναῖκα δέν εἶναι  κάποια οὔτε στά 70 της ἀλλά οὔτε φυσικά καί στά 10 της. Οὔτε τό  καλύτερο φαγητό εἶναι ὡραίο ὅταν εἴμαστε χορτάτοι, ἐπειδή, σέ αὐτή τήν περίπτωση, δέν μποροῦμε νά τό ἀπολαύσουμε.
Ἀκόμα ἔχουμε τήν λέξη «ἐλευθερία» γιά τήν ὁποία τό «Ἐτυμολογικόν Μέγα»  διατείνεται «παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ» = τό νά πηγαίνει κανείς ὅπου  ἀγαπᾶ .. Ἄρα βάσει τῆς ἴδιας τῆς λέξης, ἐλεύθερος εἶσαι ὅταν ἔχεις τή  δυνατότητα νά πᾶς ὅπου ἀγαπᾶς. Πόσο ἐνδιαφέρουσα ἑρμηνεία!!!
Τό ἀγαλμα ἐτυμολογεῖται ἀπό τό ἀγάλλομαι (εὐχαριστιέμαι) ἐπειδή ὅταν  βλέπουμε (σέ ἀρχική φάση οἱ Θεοί) ἕνα ὄμορφο ἀρχαιοελληνικό ἄγαλμα ἡ  ψυχή μας εὐχαριστεῖται, ἀγάλλεται. Καί ἀπό τό θέαμα αὐτό ἐπέρχεται ἡ  ἀγαλλίαση. Ἄν κάνουμε ὅμως τήν ἀνάλυση τῆς λέξης αὐτῆς θά δοῦμε ὅτι  εἶναι σύνθετη ἀπό ἀγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Ἄρα, γιά νά
συνοψίσουμε, ὅταν βλέπουμε ἕνα ὄμορφο ἄγαλμα (ἤ ὅ,τιδήποτε ὄμορφο), ἡ  ψυχή μας ἀγάλλεται καί γιατρευόμαστε. Καί πραγματικά, γνωρίζουμε ὅλοι  ὅτι ἡ ψυχική μας κατάσταση συνδέεται ἀμεσα μέ τή σωματική μας ὑγεία.
Παρένθεση: καί μιά καί τό ἔφερε ἡ «κουβέντα», ἡ Ἑλληνική γλῶσσα μᾶς  λέει καί τί εἶναι ἄσχημο. Ἀπό τό στερητικό «α» καί τήν λέξη σχῆμα  μποροῦμε εὔκολα νά καταλάβουμε τί. Γιά σκεφτεῖτε το λίγο.
Σέ αὐτό τό σημεῖο, δέν μποροῦμε παρά νά σταθοῦμε στήν ἀντίστοιχη  Λατινική λέξη γιᾶ τό ἄγαλμα (πού μόνο Λατινική δέν εἶναι). Οἱ Λατίνοι  ὠνόμασαν τό ἄγαλμα, statua ἀπό τό Ἑλληνικό «ἵστημι» πού ἤδη ἀναφέραμε,  καί τό ὠνόμασαν ἔτσι ἐπειδή στέκει ἀκίνητο. Προσέξτε τήν τεράστια  διαφορά σέ φιλοσοφία μεταξύ τῶν δύο γλωσσῶν, αὐτό πού σημαίνει στά  Ἑλληνικά κάτι τόσο βαθύ ἐννοιολογικά, γιά τούς Λατίνους εἶναι ἁπλά ἕνα  ἀκίνητο πρᾶγμα.
Εἶναι προφανής ἡ σχέση πού ἔχει ἡ γλῶσσα μέ τή σκέψη τοῦ ἀνθρώπου.  Ὅπως λέει καί ὁ George Orwell στό ἀθάνατο ἔργο του «1984», ἁπλῆ γλῶσσα  σημαίνει καί ἁπλῆ σκέψη. Ἐκεῖ τό καθεστώς προσπαθοῦσε νά περιορίσῃ τήν γλῶσσα γιά νά περιορίσῃ τήν σκέψη τῶν ἀνθρώπων, καταργώντας  συνεχῶς λέξεις.
«Ἡ γλῶσσα καί οἱ κανόνες αὐτῆς ἀναπτύσσουν τήν κρίση», ἐγραφε ὁ Μιχάι  Ἐμινέσκου, ἐθνικός ποιητής τῶν Ρουμάνων.
Μιά πολύπλοκη γλῶσσα ἀποτελεῖ μαρτυρία ἑνός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού.

Σημείωσις: Ἔφθασε στά χέρια μου, καί μέ πολλή καί μεγάλη χαρά καί ἱκανοποίηση -μέ τή σειρά μου- τό ἐπαναπροωθῶ πρός ἄλλους· Ἕλληνες, Ξενόγλωσσους, ἤ καί Ἀλλοδαπούς. Γνωρίζετε δά, ἄν καί πόσο ἀγαπῶ «τόν ἕλληνα λόγον»!

Μ έ χ α ρ ά, μ έ τ ι μ ή ,
κ α ί π ε ρ ι φ ά ν ε ι α Ἑ λ λ η ν ι κ ή !

Ἱερεύς Ἰωάννης Νικολόπουλος
ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ
7.3.2021

 _______________________________

ΑΣ ΔΟΞΟΛΟΓΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΣ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ
ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΜΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ.
ΜΗ ΧΑΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ, ΟΤΑΝ ΜΑΣ ΔΙΔΕΤΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ,
ΝΑ ΜΕΛΕΤΟΥΜΕ ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΗΝΗΘΕΙΑ, ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΠΕΡΧΕΤΑΙ Η ΨΥΧΙΚΉ ΩΦΕΛΕΙΑ,
ΚΑΙ Η ΕΚ ΤΗΣ ΤΡΙΒΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΩΤΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ
ΚΑΤΑΠΑΥΣΙΣ, ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΗΔΟΝΗ, ΚΑΤΑ ΘΑΥΜΑΣΤΟΝ
ΚΑΙ ΑΦΑΝΗ ΤΡΟΠΟΝ, ΟΝ ΚΕΚΤΗΤΑΙ ΜΟΝΗ Η ΙΔΙΟΤΥΠΗ, ΙΔΙΟΡΡΥΘΜΗ
ΚΑΙ ΘΕΟΣΔΟΤΗ ΑΥΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣ ΓΛΩΣΣΑ,
Η ΟΠΟΙΑ, ΣΤΟ ΚΑΘΕ ἘΤΥΜΟΝ ΤΗΣ ΛΕΞΕΩΣ,
ΕΝΕΧΕΙ-ΕΜΠΕΡΙΕΧΕΙ ΚΑΙ ΤΟ » ΣΥΜΑΙΝΟΝ » ΚΑΙ ΤΟ » ΣΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟΝ » !
ΑΙΩΝΙΑ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΚΛΕΚΤΟΥΣ ΣΟΦΩΤΑΤΟΥΣ
ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΑΣ,
ΤΟΥΣ ΕΝ Τῼ ΠΡΟΤΥΠῼ ΤΟΥ ΖΑΝΝΕΙΟΥ, ΟΣΟΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΝ ΠΑΤΜΙΑΔΙ
ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΩΝ Η ΜΝΗΜΗ !