Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2379

Τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Εἰρήνης
Τετάρτη τῆς Διακαινησίμου 5 Μαΐου 2021
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Υποδειγμα Χριστιανης

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑ­ορ­­τάζει τὴ μνήμη τῆς μεγαλομάρτυρος ἁ­γί­ας Εἰρήνης. Μαζί της ἑορτάζουν καὶ πολλὲς γυναῖκες ποὺ φέρουν τὸ ὄνομά της. Ἡ ἁγία Εἰρήνη ἀρχικὰ λεγόταν Πηνελόπη. Ἔζησε στὰ χρόνια τοῦ Μεγά­λου Κωνσταντίνου, τὸν τέταρτο (Δ΄) μετὰ Χριστὸν αἰῶνα, στὴν Περσία. Καταγόταν ἀπὸ ἀρχοντικὴ οἰκογένεια τῆς Μα­γεδῶνος, ἦταν μονάκριβη κόρη τοῦ σπιτιοῦ καὶ ξεχώριζε γιὰ τὴν ὀμορφιά της. Ὁ πατέρας της λεγόταν Λικίνιος καὶ ἦταν βασιλίσκος, μικρὸς βασιλεύς, καὶ ἡ μητέρα της Λικινία.
Μὲ τὸν πλοῦτο ποὺ διέθεταν οἱ γονεῖς της, φρόν­τισαν νὰ μὴν τῆς λείψῃ τίποτε. Καὶ γιὰ ν᾽ ἀποτρέψουν κάθε ἀνεπιθύμητη ἐ­πιρροὴ ἐπάνω στὴν διάπλασι τῆς μονογενοῦς θυγατέρας τους, ἀπὸ 6 ἐτῶν τὴν ἀ­σφάλισαν κλείνον­­τάς την σὲ ἕναν ἀπρόσιτο πύργο μὲ μεγάλη πο­λυτέλεια μαζὶ μὲ 13 ὑπηρέτριές της. Τὴν διαπαιδαγώγησι καὶ μόρφωσί της εἶχαν ἀναθέσει σὲ ἕνα σοφὸ γέροντα διδάσκαλο ποὺ λεγόταν Ἀπελλιανός· εἶνε αὐτὸς ποὺ στὸ τέλος συνέγραψε καὶ τὸν βίο της.

Μιὰ μέρα ἡ Πηνελόπη εἶδε ἕνα παράξενο ὅραμα. Ἕνα περιστέρι μπῆκε ἀπ᾽ τὸ παράθυ­ρο τοῦ πύργου κρατώντας στὸ ῥάμφος του ἕ­να κλαδὶ ἐλιᾶς καὶ τ᾽ ἄφησε πάνω στὸ χρυσὸ τραπέζι τοῦ δωματίου. Κατόπιν ἦρθε ἕνας ἀ­­ετὸς κι ἄ­φησε στὸ ἴδιο τραπέζι ἕνα στεφά­­νι πλε­­γμένα λουλούδια, ποὺ κρατοῦσε στὰ νύχια του. Τέλος ἀπ᾽ τὸ ἄλλο παράθυρο μπῆκε ἕ­­νας μαῦρος κό­­ρακας κι ἄ­φησε στὸ τραπέζι ἕνα φίδι. Βλέποντας αὐτὰ ἡ κόρη ἀποροῦσε καὶ συλλογιζόταν τί ἆραγε νὰ σημαίνουν; ῾Ρώτησε τὸν Ἀπελλιανὸ κ᾽ ἐ­κεῖ­νος τῆς εἶπε· Τὸ πε­ριστέρι εἶνε σύμβολο τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ τὸ κλαδὶ τῆς ἐ­λιᾶς σημαίνει ὅτι θὰ βαπτισθῇς, θὰ γίνῃς Χριστιανὴ καὶ τότε θὰ βρῇ ἡ καρδιά σου τὴν εἰρήνη. Ὁ ἀ­ετός, τὸ πουλὶ ποὺ νικᾷ ὅλα τ᾽ ἄλλα καὶ πετάει πολὺ ψηλά, σημαίνει ὅτι θὰ ὑψωθῇς πνευματικά, θὰ νικήσῃς τοὺς πειρασμούς, θὰ λάβῃς στεφάνι δό­ξης καὶ τι­μῆς. Κι ὁ μαῦρος κόρακας μὲ τὸ φίδι συμβο­λίζουν τὰ βάσανα, τὶς θλίψεις, τὰ μαρτύ­ρια ποὺ θὰ ὑ­ποφέρῃς γιὰ νὰ εἰσέλθῃς στὴν αἰώνια δόξα… Αὐτὴ ἦταν ἡ ἐξήγησι.
Ἡ ζωὴ τῆς ἁγίας στὸ ἑξῆς, ὅπως βλέπουμε στὸ συναξάριο, εἶνε περιπετειώδης. Τὰ ὅσα ἀ­ναφέρονται ἐκεῖ εἶνε παράδοξα καὶ γιὰ κάποιους μοιάζουν ἀπίθανα· τίποτε ὅμως δὲν εἶνε ἀδύνατο γιὰ τὸν παντοδύναμο Κύριο.
Λίγο μετὰ τὸ ὅραμα ποὺ εἶδε ἡ Πηνελόπη, ἡ θυγατέρα τοῦ βασιλίσκου Λικινίου, πίστεψε στὸ Χριστό, βαπτίσθηκε καὶ τότε ἄλλαξε καὶ ὄνομα· ἀπὸ Πηνελόπη ὠνομάστηκε Εἰρήνη. Τώρα τὸ κάρβουνο ἔγινε διαμάντι. Τὴν ἀλλα­γὴ αὐτὴ δὲν τὴν ἤξερε κανείς· οὔ­τε ὁ πατέρας εἶχε μάθει ὅτι ἡ κόρη του ἔγινε Χριστιανή.
Ἀλλὰ στὸν κόσμο αὐτὸν τίπο­τα δὲν μένει κρυφό. Τὸ εἶπε ὁ Κύριος καὶ ὁ λό­γος του εἶνε ἀληθινός· δὲν ὑπάρχει κάτι κρυ­φὸ ποὺ νὰ μὴ φανερωθῇ (βλ. Ματθ.10,26). Ὅλα λοιπὸν μιὰ μέρα θὰ γίνουν γνωστά, ἔστω καὶ ἂν τώρα δὲν τὰ ξέρῃ ἡ ἀστυνομία, ὁ εἰσ­αγγελέας, ἡ σύζυγος ἢ ὁ σύ­ζυγος (πόσα ἀλήθεια κάνουν ἄντρες χωρὶς νὰ τὰ ξέρουν οἱ γυναῖκες τους, καὶ πόσα κάνουν γυναῖκες χω­ρὶς νὰ τὰ ξέρουν οἱ ἄντρες τους!). «Ἄδηλα καὶ κρύφια» (Ψαλμ. 50,8. Μ. Παρασκ. ὄρθρ., ἀντίφ. ζ΄). Σκοτεινὸς εἶ­νε ὁ ἄνθρωπος. Θεωρεῖς κάποιον ἅ­γιο, κ᾽ εἶ­νε κακοῦρ­γος· βλέπεις κακοῦργο, κ᾽ εἶ­­νε ἅ­γι­ος. Μυστήρια κρύβει ὁ ἄνθρωπος. Κι ἀλ­λοί­­μονο σ᾽ ἐκείνους ποὺ κάνουν τὸ κακό, τὸ κρα­τοῦν σκεπασμένο, καὶ δὲν μετανοιώνουν, δὲν τὸ ἐξομολογοῦνται στὸν πνευματικό.
Μὰ ἡ ἁγία Εἰρήνη δὲν ἔκανε κανένα κακό. Βαπτίστηκε. Ὑπάρ­χει κα­λύτερο ἀπὸ τὸ βάπτι­σμα; Κι ὅμως τὸ καλὸ αὐτὸ θεωρήθηκε κακό. Τότε τὸ νὰ γίνῃ καν­εὶς Χριστιανὸς θεωρεῖτο ἔγκλημα. Τό ᾽μαθε λοιπὸν ὁ πατέρας καὶ τὴν καλεῖ· –Λέγε, εἶ­σαι Χριστιανή; –Εἶμαι! Τότε ἐκεῖνος ἄφρισε ἀπ᾽ τὸ κακό του. Τὴ μίσησε. Ὅσο ἀγαποῦ­σε προηγουμένως τὴν Πηνελόπη, τόσο μισεῖ τώρα τὴν Εἰρήνη. Ἀγρίεψε –μιμήθηκε τὸν πατέρα τῆς ἁγίας Βαρβάρας– καὶ τί κάνει· φέρνει ἕνα ἄ­λογο, δένει τὴν κόρη ἀπὸ τὴν οὐρά του καὶ χτυπάει τὸ ἄλογο νὰ τρέξῃ, ὥστε οἱ πέτρες νὰ τὴν πληγώσουν καὶ νὰ πεθάνῃ. Καὶ τί ἔ­γινε, τὴ σκότωσε τὸ ἄ­λογο; Ὄχι. Εἶχε πιὸ πολὺ μυα­λὸ ἀπὸ τὸν πατέρα! Πολλὲς φορὲς τὰ ζῷα εἶ­νε καλύτερα ἀπὸ ἀν­θρώπους πού ᾽νε μακριὰ ἀπ᾽ τὸ Θεό. Τὸ ἄλογο λοιπόν, ἀντὶ νὰ κάνῃ κακὸ στὴν ἁγία, κλώτσησε τὸν πατέρα, τὸν ἔρριξε κάτω καὶ τὸν σκότωσε. Καὶ ἡ ἁγία; Ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄ­πιστοι, ἐ­μεῖς πιστεύουμε· ὅταν εἶδε νεκρὸ τὸν πατέρα της, ἔκανε θερμὴ προσευχή· παρακά­λεσε τὸ Θεό, καὶ ὁ πατέρας της ἀναστήθηκε! Μετανόησε μάλιστα, πίστεψε στὸ Χριστό. Καὶ κοντὰ σ᾽ αὐτόν, λόγῳ τῆς θέσεώς του, πίστεψε καὶ βαπτίσθηκε πολὺς λαός.
Φαίνεται παράδοξο αὐτὸ ποὺ ἔκανε τὸ ἄ­λογο; Ξέρω ἄλλο ἕνα παρόμοιο. Σ᾽ ἕνα χωριὸ ἕ­νας βλάστημος εἶχε ζέψει τὰ βόδια νὰ ὀρ­γώ­σῃ μὲ τὸ ἀλέτρι, καὶ τὴν ὥρα ποὺ τὰ κεν­­τοῦ­σε βλαστήμησε τὸ Χριστό. Ἀμέσως τὸ βόδι μούγ­­κρισε, ἔσπασε τὸ ζυγό, καὶ ὥρμησε πά­νω του νὰ τὸν σκοτώσῃ μὲ τὰ κέρατα! Μετὰ βίας κατώρθωσαν οἱ ἄλλοι χωρικοὶ νὰ τὸν σώσουν.
Σώθηκε λοιπὸν ἡ ἁγία ἀπὸ τὸ ἄλογο. Καὶ ἄρ­χισε νὰ κηρύττῃ σὲ διάφορα μέρη τὸ εὐαγγέλιο, σὲ μικροὺς καὶ μεγάλους, ἐνώπιον βασιλέων καὶ ἀρχόν­των. Ὑπέστη πολλὰ καὶ μεγάλα μαρτύρια, ἔ­φερε πλήθη ἀνθρώπων στὴν πίστι τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἔτσι τελείωσε τὴ ζωή της. Αὐτὴ ἦταν, πολὺ σύντομα, ἡ ἁγία Εἰρήνη.

* * *

Γεννᾶται, ἀδελφοί μου, τὸ ἐρώτημα· σήμερα ὑπάρχουν κορίτσια σὰν τὴν ἁγία Εἰρήνη, καθαρά, ἀμόλυντα, ἁγνά, κρυστάλλινα;
Ὑπάρχουν, ἀλλὰ λίγα. Ὑπάρχουν δασκάλες, καθηγήτριες, νοσοκόμες καὶ ἄλλων ἐπαγγελμάτων. Εἶνε νέες ποὺ ἔμειναν ἄγαμες γιὰ ν᾽ ἀ­φοσιωθοῦν ἐξ ὁλοκλήρου στὸ Θεό. Αὐτὲς συνεχίζουν τὸν βίο τῆς ἁγίας Εἰρήνης, καὶ γι᾽ αὐτὸ συναντοῦν ἐμπόδια ὅπως ἡ ἁγία.
Ὅταν ἕνα κορίτσι δείξῃ ὅτι ἀγαπάει τὸ Χριστὸ πάνω ἀπ᾽ ὅλα καὶ θέλῃ νὰ ζήσῃ ἱεραποστολικὴ καὶ παρθενικὴ ζωή, τότε συχνὰ οἱ γονεῖς καὶ ὅλοι οἱ γνωστοί της ξεσηκώνονται νὰ τὴν ἐμποδίσουν, καὶ ἡ νέα αὐτὴ ὑφίσταται μεγάλη πίεσι. Ὅπως ἡ ἁγία Εἰρήνη, ἡ ἁγία Βαρβά­ρα καὶ ἄλλες ἅγιες μισήθηκαν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους, ἔτσι συμβαίνει καὶ σήμερα, ὅ­πως γράφει τὸ Εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 10,21. Μᾶρκ. 13,12). Ἀντὶ νὰ χαροῦν, πενθοῦν καὶ ἀντιδροῦν μὲ μανία.
Ἀλλ᾽ ἂς ἀφήσουμε τὰ κορίτσια αὐτά, ποὺ εἶνε ἄλλωστε ἐλάχιστα. Γιά ρωτῆστε· τὰ ἄλλα κορίτσια, τὰ πολλά, τί γίνονται; πᾶνε καλά, ζοῦν εὐ­τυ­χισμένα, εἶνε χαρούμενα; Καὶ ποιός παρακαλῶ ἀπὸ τὸ σπίτι καὶ τὴν κοινωνία ἐνδι­αφέρεται γιὰ τὴν τύχη τους; Τί γίνον­ται τὰ ἄλλα κορίτσια; Ἐμένα ῥωτᾶτε;
Πῆγα σ᾽ ἕνα χωριὸ ποὺ γιώρταζε ἡ ἐκκλησία καὶ χτύπησαν οἱ καμπάνες. Μέσα στὸ ναὸ ἦταν λίγοι γέροι μὲ ἄσπρα μαλλιὰ καὶ κάτι ξένοι ποὺ εἶχαν ἔρθει. Κορίτσια; Οὔτε ἕνα. ῾Ρωτάω· –Ποῦ εἶνε οἱ νέοι, τὰ κορίτσια τοῦ χωριοῦ; –Διασκέδαζαν, μοῦ λένε· ἄρχισαν μόλις βασίλεψε ὁ ἥλιος καὶ μέχρι τὶς 3 – 4 τὸ πρωὶ γλεν­τοῦσαν, μέθυσαν, καὶ τώρα κοιμοῦνται. Καμμιά δὲν ἦρθε στὴν ἐκκλησία. Ὦ κόσμε, ντουνιᾶ ψεύτη! Κ᾽ ἔπειτα ἀπορεῖς· Ὁ οὐρα­νὸς γε­μᾶτος σύννεφα, μὰ σταλαγματιά δὲν πέφτει· γιατί δὲν βρέχει ὁ Μεγαλοδύναμος;…
Καὶ μόνο αὐτό; Τὸ ἄλλο; Ποιό; Τὸ εἴπαμε, μάλλιασε ἡ γλῶσσα μου· εἶνε ἁμαρτία μεγάλη οἱ προγαμιαῖες σχέσεις, δὲν πρέπει οἱ νέοι νὰ ζοῦν σὰν ἀντρόγυνα προτοῦ νὰ στεφανωθοῦν. Ὅλοι ἐκεῖνοι, ποὺ ἐμποδί­ζουν τὰ λίγα καλὰ κορίτσια ν᾽ ἀκολουθήσουν τὴ ζωὴ τῆς ἁγίας Εἰ­ρήνης, ποῦ εἶνε νὰ ἐνδιαφερθοῦν; Ἐδῶ καν­είς δὲν ἐμποδίζει –τί λέω–, ὅλοι σπρώχνουν στὸ κακό. Τὸ ἀποτέλεσμα; Θὰ μποροῦσα μέχρι τὸ βράδυ νὰ σᾶς διηγοῦμαι περιπτώσεις.
Ἦρθε μιὰ κοπέλλα στὴ μητρό­πολι μὲ κλάμα­τα. –Θ᾽ αὐτοκτονήσω, λέει· ὁ ἄτιμος τόσον και­ρὸ μὲ εἶχε ἔτσι, καὶ τώρα δὲν θέλει νὰ μὲ στεφανωθῇ. –Ποῦ ἤσουν, λέω, κορίτσι μου, ὅταν φώναζα «Μὴν ἀφήνετε πρὶν τὰ στέφανα καν­ένα νὰ σᾶς πλησιάσῃ»; Δὲν μ᾽ ἀκούσατε· τώρα τί θέλεις; –Νὰ τὸν φωνάξῃς. Καὶ τὸν φώναξα. Ὅταν ἦρθε γελοῦσε ὁ ἀναίσθη­τος. –Γελᾷς; τοῦ λέω· αὐτὴ θ᾽ αὐτοκτονή­σῃ! –Ἔ, λέει, καὶ τί ἔκανα; Ἐκεῖ ἡ κοπέλλα τὸν ἔφτυσε μπροστά μου. –Φτού σου, λέει· δὲν εἶσαι ἄντρας, δὲν εἶσαι τίποτα. –Γιατί; –Δὲν εἶνε μόνο αὐτό, πάτερ· μὲ πῆγε ὁ ἄτιμος τρεῖς φορὲς στὴν κλινικὴ κ᾽ ἔκανα ἔκτρωσι· τρία παιδιὰ ἔρριξα… Κ᾽ ἔ­πεσε κάτω καὶ σπαρταροῦσε σὰν τὸ ψάρι. Θεέ μου, πῶς δὲν φοβόμαστε τὴν ὀργή σου;

* * *

Ἀδελφοί μου, ἡ ἁγία Εἰρήνη εἶνε ὑπόδειγμα. Ὅσοι τιμοῦμε τὴ μνήμη της, μὴ μείνουμε μόνο στὰ τυπικά· ἂς τὴν μιμηθοῦμε καὶ σήμερα ὅλοι, ἄντρες γυναῖκες, νέοι καὶ νέες. Αὐτὸς εἶ­νε ὁ καλύτερος τρόπος ἑορτασμοῦ, ποὺ θὰ δώσῃ χαρὰ στὴν ἁγία στοὺς οὐρανοὺς καὶ θὰ δοξάσῃ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ· ὅν, παῖδες, ὑ­μνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Εἰρήνης Μελίτης – Φλωρίνης τὴν Πέμπτη 5-5-1-1977 πρωί, μὲ ἐλαφρῶς νέο τώρα τίτλο. Καταγραφή, ἀναπλήρωσις καὶ σύντμησις 16-4-2021.