ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ
Ματθ. 10, 32-33, 37-38 & 19 27-30

ΥΠΕΡΑΝΩ ΟΛΩΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ

«Ὁ φιλῶν πατέρα ἤ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ
οὐκ ἔστι μου ἄξιος˙ καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν
ἤ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος»
(Ματθ. 10, 37)

ΥΠΑΡΧΕΙ, ἀγαπητοί μου, ὑπάρχει μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου ἕνα αἴσθημα, ποὺ εἶνε τὸ πιὸ βαθὺ ἀπʼ ὅλα τὰ αἰσθήματα. Προκαλεῖ θύελλες καὶ καταιγίδες, ἀλλὰ καὶ μεγάλες ἡρωικὲς πράξεις. Τὸ αἴσθημα, ἤ μᾶλλον συναίσθημα, αὐτὸ ὀνομάζεται ἀγάπη.
Μερικοὶ ἀνόητοι, ποὺ πιστεύουν ὅτι τὰ πάντα προῆλθαν ἀπὸ τὴν ὕλη, ὑποστηρίζουν, ὅτι τὸ συναίσθημα αὐτὸ δὲν ὑπῆρχε ἐξ ἀρχῆς στὸν ἄνθρωπο. Ἐξ ἀρχῆς, λένε, ὑπῆρχαν μόνο ἔνστικτα, ὅπως τὰ ἔνστικτα τῶν ζώων, τὰ ὁποῖα στὸν ἄνθρωπο μὲ τὴν ἐξέλιξι τῶν αἰώνων μεταβλήθηκαν καὶ ἔγιναν συναισθήματα! Ὁ ἄνθρωπος, λένε, ζοῦσε σὲ μιὰ ἄγρια κατάστασι, ποὺ δὲν διέφερε ἀπὸ τὰ ζῶα. Ἀλλὰ μιὰ προσεκτικὴ ἔρευνα ἀπὸ διασήμους ψυχολόγους καὶ φιλοσόφους ἀπέδειξε, ὅτι τὸ συναίσθημα αὐτὸ τῆς ἀγάπης εἶνε ἔμφυτο. Τὸ φύτεψε μέσα στὰ στήθη τοῦ ἀνθρώπου ὁ Θεός.

* * *

Γιὰ νὰ δώσουμε μιὰ ἰδέα, ὅτι ἡ ἀγάπη εἶνε ἔμφυτη στὸν ἄνθρωπο, θʼ ἀναφέρουμε ἕνα παράδειγμα. Ἐάν, άγαπητέ μου, τὴν νύχτα ποὺ βασιλεύει τὸ σκοτάδι ἀνεβῆς σὲ κάποιο ὕψωμα καὶ ρίξης μιὰ ματιὰ στὸν οὐρανό, θὰ δῆς νὰ λάμπουν χιλιάδες ἀστέρια, πού, ἐὰν ἦταν δυνατὸν νὰ τὰ μετρήσης ὅλα, θὰ ἔβλεπες ὅτι τὰ ἄστρα εἶνε ἑκατομμύρια, δισεκατομμύρια, κάθε δὲ ἀστέρι εἶνε μιὰ μεγαλύτερη ἤ μικρότερη σφαῖρα, ποὺ ζυγίζει ἑκατομμύρια τόννους καί, τὸ πιὸ καταπληκτικό, δὲν στηρίζεται πουθενά, ἀλλὰ στέκεται στὸν ἀέρα ἤ, ὅπως λένε οἱ ἐπιστήμονες, αἰωρεῖται στὸ κενό. Πῶς; Ἐδῶ εἶνε τὸ μυστήριο. Ἡ ἐπιστήμη, γιὰ νὰ έξηγήση τὸ καταπλητκικὸ αὐτὸ φαινόμενο, λέει ὅτι τὰ ἀστέρια, ὅλες αὐτὲς οἱ τεράστιες σφαῖρες, κλέινουν μέσα στὰ σπλάχνα τους μιὰ ἀόρατη δύναμι ποὺ λέγεται βαρύτητα. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀόρατη δύναμι ὀνομάζεται ἐπιστημονικῶς παγκόσμια ἔλξις, ποὺ κάνει ὅλα τὰ ἄστρα νὰ ἔλκωνται μεταξύ τους. Μιὰ «κλωστὴ» ἀόρατη συγκρατεῖ τὰ δισεκατομμύρια τῶν ἄστρων. Θεέ μου, τί καταπληκτικὸ μυστήριο! Ἐὰν ὑποθέσουμε, ὅτι ἡ «κλωστὴ» παύει νὰ λειτουργῆ ὄχι ὧρες ἀλλὰ λίγα δευτερόλεπτα, ὅλα τὰ οὐράνια σώματα θὰ χάσουν τὴν έλκτική τους δύναμι, θὰ πέση τὸ ἕνα πάνω στὸ ἄλλο καὶ τὸ σύμπαν θὰ καταστραφῆ.
Τί θέλουμε νὰ ποῦμε μὲ τὸ παράδειγμα αὐτό; Ὅπως στὰ οὐράνια σώματα ὁ παντοδύναμος καὶ πάνσοφος Θεὸς ἔκλεισε μέσα τους μιὰ τεράστια δύναμι γιὰ νὰ ἔλκωνται μεταξύ τους καὶ νὰ παρουσιάζουν τὸ φαινόμενο τῆς ἰσορροπίας καὶ τῆς ἁρμονίας στὸν κόσμο, ἔτσι καὶ μέσα στοὺς ἀνθρώπους ἔκλεισε μιὰ ἄλλη μυστηριώδη δύναμι, πιὸ θαυμαστή, καὶ αυτὴ εἶνε ἡ ἀγάπη. Ἀγάπη, παγκόσμιος ἔλξις τῶν ἀνθρώπων. Μὲ μιὰ διαφορά˙ Ἐνῶ ἡ φυσικὴ παγκόσμια ἔλξις παραμένει ἀμετάβλητη, ὄπως τὴν καθώρισε ὁ Δημιουργός, ἡ ἀγάπη, ὑ ψυχικὴ ἔλξις, αὐτὴ ποὺ ἔπρεπε νὰ ἐλκύη καὶ νὰ ἑνώνη τοὺς ἀνθρώπους σὲ μιὰ θαυμαστὴ ἑνότητα, ὑφίσταται τρομερὲς διακυμάνσεις. Καὶ αὐτὸ ὄχι ἐξ αἰτίας τοῦ Θεοῦ – ἄπαγε τῆς βλασφημίας! -, ἀλλὰ ἐξ αἰτίας τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἁμάρτησε καὶ ξέφυγε ἀπὸ τὸ θεϊκὸ προορισμό του.
Ἡ ἀγάπη, τὸ θεῖο αὐτό δῶρο, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα εὐγενῆ συναισθήματα τοῦ ἀνθρώπου, λόγω τῆς ἁμαρτίας, διεστράφη. Διεστράφη τόσο, ὥστε κάθε τι ποὺ ἔπρεπε νὰ ἀγαπᾶ ὁ ἄνθρωπος τὸ ἀποστρέφεται καὶ τὸ μισεῖ, καὶ κάθε τι ποὺ ἔπρεπε νὰ ἀποστρέφεται τὸ ἀγαπᾶ καὶ τὸ λατρεύει, μικρῆς δὲ ἀξίας πράγματα παίρνουν τὴν πρώτη θέσι τῆς ἀγάπης του.
Θέλετε ἕνα χτυπητό παράδειγμα; Ἐπισκεφθῆτε ἕνα πλούσιο σπίτι, ὅπου οἱ μοντέρνες γυναῖκες ἔπαψαιν νὰ γεννοῦν τὰ παιδιά. Ἀντὶ γιὰ παιδιὰ ἔχουν σκυλιὰ ράτσας. Τὰ ντύνουν, τὰ τρέφουν μὲ τὶς καλύτερες τροφές, τὰ ταΐζουν μὲ μπιφτέκια καὶ τρέμουν μήπως ἀρρωστήσουν καὶ ψοφήσουν. Ρωτᾶμε˙ Μιὰ τέτοια ἀγάπη στὰ σκυλιὰ δὲν εἶνε μιὰ διαστροφὴ τῆς ἀγάπης; Βέβαια λέει ἡ ἁγία Γραφή, ὅτι πρέπει νὰ ἀγαπᾶμε καὶ τὰ ζῶα, γιατὶ κι αὐτὰ εἶνε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τάχθηκαν νὰ ἐξυπηρετοῦν τὸν ἄνθρωπο στὶς διάφορες ἀνάγκες του. Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη αὐτὴ πρέπει νὰ ἔχη τὰ ὅριά της. Ἀλλοίμονο ἄν ἀγαπᾶς τὰ σκυλιὰ καὶ δὲν ἀγαπᾶς τὸν ἄνθρωπο! Καὶ τρισαλλοίμονο ἄν σὺ ὁ ἄνδρας μισῆς τὸ παιδὶ καὶ μόλις ἐμφανισθῆ στὰ σπλάχνα τῆς γυναίκας τρέχετε στὶς κλινικές, κάνετε ἐκτρώσεις καὶ τὸ φονεύετε! Κλαῖτε γιὰ ἕνα σκύλο ποὺ ψόφησε, καὶ δὲν κλαῖτε γιὰ τὴν ἐγκατάλειψι, τὴν πεῖνα καὶ τὴν δολοφονία χιλιάδων παιδιῶν…
Ἔκφυλη ἡ ἀγάπη αὐτὴ πρὸς τὰ ζῶα, τὰ σκυλιὰ καὶ τὶς γάτες. Ἀλλὰ εἶνε μόνο ἡ ἀγάπη αὐτὴ ἔκφυλη; Δὲν ὑπάρχουν καὶ τόσες ἄλλες ἀγάπες ποὺ μποροῦν νὰ ὀνομασθοῦν ἐκτροπὲς καὶ διαστροφὲς τῆς γνησίας ἀγάπης ποὺ φύτεψε ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο; Ἡ ἀγάπη στὸ χαρτοπαίγνιο, στὸ τσιγάρο, στὰ ναρκωτικά, στὰ αἰσχρὰ καὶ ἀκατανόμαστα θεάματα τῆς τηλεοράσεως ποὺ κρατάει τὸν ἄνθρωπο ὥρες ὁλόκληρες μπροστὰ στὴ μικρὴ ὀθόνη, ἡ ἀγάπη στ[ο χρῆμα, στὶς αἰσχρὲς ἡδονὲς καὶ διασκεδάσεις, ἡ ἀγάπη στὰ παρὰ φύσιν ἁμαρτήματα, ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα ἀκόμη ποὺ ὑποδουλώνουν τὸν ἄνθρωπο, δὲν εἶνε ἐκτρο[ες καὶ διαστροφὲς τῆς ἀγάπης ;

* * *

Ἀγάπα, ἄνθρωπε, τα ὡραῖα δημιουργήματα ποὺ ἔκανε ὁ Θεός. Ἀγάπα τὰ λουλούδια, τὰ δένδρα, τοὺς ποταμούς, τὶς λίμνιες, τὶς θάλασσες. Ἀγάπα τὰ πουλιὰ καὶ τὰ ζῶα. Ἀλλὰ μὴ γίνεσαι εἰδωλολάτρης, σύμφωνα μὲ τὸ λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου˙ «Ἐλάτρευσαν τῆ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα, ὅς ἐστιν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας» (Ρωμ. 1, 25). Ἀγάπα πάνω ἀπὸ τὴν ἄλογη καὶ ἄψυχη φύσι τὸν ἄνθρωπο, ποὺ εἶνε εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἀγάπα τοὺς γονεῖς σου, τὰ ἀδέλφια σου, τὴ γυναῖκα σου, τὰ παιδιά σου.
Ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς συγγενεῖς καὶ τοὺς φίλους ἔχει τὴν κοίτη της, μέσα στὴν ὁποία πρέπει νὰ τρέχη ὁ θεϊκὸς ποταμὸς τῆς ἀγάπης. Ὑπάρχουν ὅρια, ποὺ ἄν τὰ ξεπεράσης, παύει νὰ εἶνε ἡ ἀγάπη ἐκείνη ποὺ συνιστᾶ τὸ Εὐαγγέλιο. Ἀκούσατε τί λέει τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο; Περιέχει τὸν ἐξῆς λόγο˙ «Ὁ φιλῶν πατέρα ἤ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος˙ καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἤ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος». Ἀκοῦς, χριστιανέ μου, τί λέει; «Ὑπὲρ ἐμέ». Δηλαδὴ θὰ ἀγαπᾶς τοὺς δικούς σου, ἀλλʼ ἄν τοὺς ἀγαπᾶς παραπάνω ἀπὸ τὸν Χριστό, δὲν μπορεῖς νὰ ὀνομἀζεσαι ἄξιος ὁπαδὸς τοῦ Χριστοῦ. Ἕνας ἄπιστος πατέρας κορόιδευε τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ δείχνοντας σʼ ἕνα ἱεροκήρυκα τὸ χαριτωμένο ἀγοράκι του, ἔλεγε˙ «Ὅσο ἔχω τὸ νυχάκι τοῦ παιδιοῦ μου, δὲν ἔχω τὸ Χριστό!». Αὐτὸ πιὰ δὲν λέγεται ἀγάπη πρὸς τὰ παιδιά, ἀλλὰ θεοποίησις παιδιῶν. Αὐτὸ εἶνε ἀχαριστία καὶ ὕβρις καὶ βλασφημία κατὰ τοῦ Χριστοῦ.

* * *

Ἀγαπητοί μου! Πάνω ἀπʼ ὅλα, ἀπὸ πράγματα καὶ πρόσωπα, πάνω ἀπὸ ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, πάνω ἀπὸ ὅλο τὸ ὁρατὸ καὶ ἀόρατο κόσμο εἶνε ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός. Γιὰ τὴν ἀγάπη του ὅλες οἱ ἄλλες ἀγάπες πρέπει νὰ ὑποτάσσωνται καὶ νὰ θυσιαζωνται ἀκόμη, ἐφʼ ὅσον ἔρχονται σὲ ἀντίθεσι μὲ τὴν ἀγάπη του. Αὐτὸ ἔπραξαν καὶ ὅλοι οἱ ἅγιοι, γνωστοὶ καὶ ἄγνωστοι, ποὺ ἑορτάζουμε τὴ μνήμη τους σήμερα. Αὐτὸ πρέπει νὰ πράξουμε κʼ ἐμεῖς, ἄν θέλουμε νὰ λεγώμαστε ἄξιοι ὁπαδοὶ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἔχυσε τὸ αἷμα του γιὰ τὴν ἀγάπη μας πάνω στὸ φρικτὸ Γολγοθᾶ.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», σελ. 143-149 (ἕκδοσις Γ΄, »Ἀδελφότης ΣΤΑΥΡΟΣ», Ἀθῆναι 1990).