Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2390

Τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων
Τετάρτη 30 Ἰουνίου 2021
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

«Εως εσχατου της γης»

«Λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἰερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πράξ. 1,8)

Ὑπάρχουν, ἀγαπητοί μου, στὴ ζωὴ τῶν ἀν­θρώπων κρίσιμες στιγμές, ζυγίζουν αἰωνι­ότητα· λαμβάνονται τότε ἀποφάσεις σὲ μεγάλα ζητήματα. Σὲ πρόσωπα ποὺ κλήθησαν νὰ παίξουν εὐρύτερα ῥόλο, στὸ ἔθνος ἢ στὴν ἀν­θρωπότητα, οἱ στιγμὲς αὐτὲς γίνονται γνω­στές· πῶς ὁ ὑπηρέτης ἔγινε ἄρχοντας, ὁ στρα­τιώτης στρατάρχης, ὁ βοσκὸς βασιλιᾶς…
Μελετώντας ὅμως τὴν παγκόσμιο ἱστορία δὲν θὰ βροῦμε στιγμὲς σπουδαιότερες ἀπὸ ἐ­κεῖνες ποὺ σημειώνει ἡ Βίβλος. Εἶνε αὐτὲς ποὺ ὁ Θεὸς ἐπεμβαίνει καὶ συντελοῦνται κοσμογονικὲς μεταβολές· ἐκεῖ ἰσχύει τὸ «Αὕ­τη ἡ ἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου» (Ψαλμ. 76,11).
Θέλετε νὰ δῆτε μιὰ τέτοια στιγμή; Εἶνε τότε, ποὺ ὁ ὅμιλος δώδεκα ἀνδρῶν σ᾽ ἕνα ὑ­πε­ρῷο τῆς Ἰερουσαλὴμ ἑτοιμάζεται νὰ βγῇ γιατί; Γιὰ νὰ κατακτήσῃ τὴν οἰκουμένη καὶ νὰ στήσῃ παντοῦ τὴ σημαία τοῦ σταυροῦ· ἡ στιγμὴ τῆς ἀποστολικῆς ἐξορμήσεως! Εἶνε ἄνθρωποι ἄγνωστοι, ποὺ θὰ γίνουν πασίγνωστοι. Τὰ ὀ­νόματά τους εἶνε στὸ Εὐαγγέλιο καὶ πρὸ παν­τὸς στὶς καρδιὲς ἐκείνων ποὺ δι᾽ αὐτῶν πίστεψαν στὸ Χριστό. Τί μεγάλη μεταβολή!
Ὅποιος θ᾽ ἄκουγε τὸ σκοπό τους, θὰ προεξωφλοῦσε τὴν ἀποτυχία. Ἐκεῖ ὅπου ἀπέτυχαν Σωκράτες καὶ Πλάτωνες κ.ἄ., θὰ ἐπιτύγχαναν αὐτοί, οἱ ἁλιεῖς τῆς Γαλιλαίας; Μὲ μηδαμινὰ μέσα, ὕψιστα καὶ αἰώνια ἀποτελέσματα; Πῶς; Ἡ ἱστορία περιγράφει τὸ θαῦμα. Ἡ λογικὴ ἀπορεῖ. Ἡ πίστις μόνο ἐξηγεῖ.

Ὁ Ἠλίας Μηνιάτης λέει· –Ψαρᾶδες φτωχοὶ κι ἀγράμματοι, τί ἐπιχειρεῖτε; –Πᾶμε νὰ πείσου­με τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀρνηθοῦν τὰ πάν­τα, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Ἐσταυρωμένου νὰ προ­τιμήσουν τὴν καταφρόνησι καὶ νὰ ζοῦν μὲ ἀ­γάπη καὶ στοὺς ἐχθρούς· πᾶμε νὰ κηρύξουμε τὴ νέα δι­δασκαλία σὲ στρατάρχες καὶ βασιλεῖς, ῥήτορες· πᾶμε νὰ φέρουμε τὸν κόσμο σὲ ἄλλη πίστι καὶ ζωή. –Καὶ μὲ ποιές δυνά­μεις, ποιά ὅπλα; –Ἐκεῖνος ποὺ μᾶς ἔ­στειλε, μᾶς παρήγγειλε νὰ μὴ πάρουμε μαζί μας μή­τε ῥαβδί. –Ἔχετε χρήματα, εὐγλωττία, δύναμι λό­­γου; –Ὄχι· ἐμεῖς δὲν ξέρουμε τί εἶνε σοφία κόσμου, δὲν μιλᾶμε ἄλ­λη γλῶσσα ἀπ᾽ τὴ δική μας. –Ποῦ λοιπὸν στηρίζεστε; –Μόνο στὴ δύναμι τοῦ Διδασκάλου μας καὶ ἐλπίζουμε νὰ τὰ καταφέρουμε… Καὶ τί ἀκού­ω, ἀκροαταί μου; Ὅσα εἶπαν αὐτοί, τὰ κατώρθωσαν! (ὁμ. εἰς τὴν Α΄ Κυρ. Νηστ, «Διδαχαὶ καὶ λόγοι», Ἀθῆναι 196017, σσ. 46-47).
Ἀσύγκριτη ἡ ἀποστολή τους· καμμιά ἄλλη ἄλλη δὲν τὴν φτάνει. Τί ἔμεινε π.χ. ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορία τοῦ Ἀλεξάνδρου; Καὶ τί προσ­φέρουν σήμερα οἱ μεγάλες διαστημικὲς ἐπιχειρήσεις, ποὺ γίνονται ἀπὸ ἀλαζονεία καὶ ὑ­περηφάνεια γιὰ ἐπίδειξι δυνάμεως καὶ κυρι­αρχία; Δημιουργοῦν τὴ νέα Βαβέλ. Ἡ ἄθεη ἐ­πιστήμη διαιρεῖ τὸν κόσμο, ἐνῷ ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ κάλεσε καὶ καλεῖ σὲ θαυμαστὴ ἑνότητα. Μοναδικὴ ἡ ἀποστολὴ τῶν δώδεκα Ἀ­πο­στόλων, ἡ σπουδαιότερη στὴν ἱστορίᾳ.
Αὐτὸ δὲν ἦταν τυχαῖο. Προηγήθηκε προετοιμασία. Ἔγινε πρῶτα ἡ προσωπικὴ κλῆσι τοῦ καθενός. Ἀκολούθησε ἡ ὁμαδικὴ καὶ ὁριστικὴ κλῆσι τους (βλ. Ματθ. 10,2-4, Μᾶρκ. 3,13-19, Λουκ. 6,12-16), πρὸ τῆς ὁ­­­ποίας ὁ Ἰησοῦς ἀνέβηκε στὸ ὄρος καὶ πέρα­σε ὅλη τὴ νύχτα προσευχόμενος. Ἄφησε δίδα­­γμα, ὅτι καμμία ἐκλογὴ ποιμένος δὲν πρέπει νὰ γίνε­ται χωρὶς ἐκτενῆ ὁλονύκτια προσευχή.
Προηγήθηκαν ἀκόμη τρία σημαντικώτατα γεγονότα· ἡ Ἀνάστασις, ἡ Ἀνάληψις καὶ ἡ Πεν­τηκοστή. Ἡ Ἀνάστασις τοὺς στερέωσε στὴν πίστι, ὅτι ὄχι γιὰ νεκρὸ ἀλλὰ γιὰ ζῶντα καὶ νικητὴ θὰ ἔδιναν τὴ μάχη. Ἡ Ἀνάληψις τοὺς ἔ­δειξε, ὅτι στὸν οὐράνιο κόσμο ἀναπαύονται οἱ ἐλπίδες καὶ γιὰ τὴν κατάκτησί του θ᾿ ἀγωνιστοῦν ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ ἡ Πεντηκοστὴ τοὺς ὥ­πλισε μὲ τὴν ὑπερφυσικὴ δύναμι ποὺ εἶχε ὑ­ποσχεθῆ ὁ Κύριος. Χωρὶς αὐτὰ πῶς θὰ τολμοῦσαν οἱ ἁλιεῖς τῆς Γαλιλαίας νὰ ἐπιχειρήσουν ἔργο καταδικασμένο σὲ ἀποτυχία;
Ὅσοι ἐπιθυμεῖτε νὰ ἐργασθῆτε ἱεραποστο­λικά, ἂν δὲν προηγηθῇ προετοιμασία, βαθειὰ ἐπεξεργασία τοῦ χαρακτῆρος καὶ πρὸ παν­τὸς ἂν δὲν ἔλθῃ Πνεῦμα ἅγιο ν᾿ ἀνακαινίσῃ τὴν καρδιά, μὴ ξεκινήσετε· θ᾽ ἀ­ποτύχετε. Περιμένετε τὴ δική σας Πεντηκοστή. Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο «ἦν μὲν ἀεὶ καὶ ἔστι καὶ ἔσται, οὔτε ἀρξάμενον οὔτε παυσόμενον» (Γρηγ. Ναζιανζηνὸς καὶ ὕμν. Πεντηκ).
Ποιά ἦταν ἡ πορεία τῶν Δώδεκα ἀ­ποστόλων καὶ ποιό τὸ μαρτυρικὸ τέλος τους;
Ὁ Ἀνδρέας κήρυξε στὴ Βιθυνία, στὰ παρά­λια τοῦ Πόντου, σὲ Ἀρμενία, Σκυθία, Βυζάν­τιο, Θρᾴκη, Μακεδονία, Θεσσαλία, Ἀχαΐα, καὶ σταυρώθηκε στὴν Πάτρα χιαστί.
Ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ζεβεδαίου ἔδρασε στὴν Ἰ­ουδαία καὶ ἐσφάγη μὲ μάχαιρα στὰ Ἰεροσόλυμα ἀπὸ τὸν Ἡρῴδη Ἀγρίππα.
Ὁ Φίλιππος κήρυξε στὴ Μικρὰ Ἀσία μὲ συ­ν­εργάτιδα τὴν ἀδελφή του Μαριάμνη καὶ σταυ­ρώθηκε στὴν Ἱεράπολι τῆς Φρυγίας.
Ὁ Θωμᾶς κήρυξε στὴ Μεσοποταμία, στοὺς Πέρσες καὶ Μήδους, ἔφτασε στὶς Ἰνδίες, καὶ θανατώθηκε ἐκεῖ μὲ ἀκόντια στὸ πλευρό.
Ὁ Ναθαναὴλ ἢ Βαρθολομαῖος κήρυξε σὲ Ἀρ­μενία· σταυρώθηκε στὴν Οὐρβανόπολι – Ἰνδιῶν.
Ὁ Ματθαῖος κήρυξε σὲ Αἰθιοπία, Συρία, Περσία, Μακεδονία καὶ λιθοβολήθηκε.
Ὁ Ἰάκωβος τοῦ Ἀλφαίου κήρυξε στὴν Αἴ­γυπτο καὶ κρεμάστηκε.
Ὁ Σίμων ὁ Κανανίτης ἢ Ζηλωτὴς κήρυξε σὲ Αἴγυπτο, Βρεττανία· σταυρώθηκε στὴν Ἀφρική.
Ὁ Ἰούδας Ἰακώβου ἢ Θαδδαῖος ἢ Λεββαῖος κήρυξε σὲ Μεσοποταμία, Ἀραβία, κρεμάστηκε καὶ πληγώθηκε μὲ τόξα.
Ὁ Ματθίας κήρυξε στὴν Αἰθιοπία καὶ ἐτελειώθη ἀφοῦ ὑπέστη πολλὰ μαρτύρια.
Τέλος ὁ Παῦλος μέσα σὲ 30 περίπου χρόνια, ἔ­κανε 4 περιοδεῖες ἀπὸ Ἰερουσαλὴμ μέχρι Ἰλ­λυρικοῦ, ἔφερε μυριάδες στὸ Χριστό· ἔφτα­σε σὲ ῾Ρώμη καὶ Ἱσπανία, καὶ ἀποκεφαλίσθηκε κατὰ διαταγὴ τοῦ Νέρωνος.

* * *

Μποροῦσε βέβαια ὁ Θεὸς καὶ ἀλλιῶς νὰ δι­αδώσῃ τὸ εὐαγγέλιο. Ἀλλ᾿ ἀπὸ συγκατά­βασι διάλεξε ἀνθρώπους ἄσημους· «τὰ μωρὰ» καὶ «τὰ ἀσθενῆ» καὶ «τὰ ἐξουθενη­­μένα» τοῦ κόσμου καὶ «τὰ μὴ ὄντα» (Α΄ Κορ. 1,27-28). Σ᾽ αὐτούς, ποὺ οἱ μεγάλοι τῆς γῆς δὲν θ᾽ ἀνέθεταν καμμία ἀ­ποστολή, ὁ Κύριος ἐμπιστεύθηκε τὴ σπουδαι­ότερη ἀπ᾽ ὅλες, νὰ γίνουν συνεργοί του στὸ ἀφράστως μεγαλειῶδες ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν, στὸ ὁποῖο καὶ «ἄγγελοι ἐ­πιθυμοῦ­σι παρακύψαι» (Α΄ Πέτρ. 1,12). Αὐτὰ τὰ εὔ­θραυστα σκεύη πῆρε, τὰ γέμισε μὲ τὸ ἐκλεκτὸ μύρο του, καὶ δι᾿ αὐτῶν ἡ «εὐωδία Χριστοῦ» ὡς «ὀσμὴ ζωῆς» (Β΄ Κορ. 2,15-16) χύθηκε σ᾽ ὅλο τὸν κόσμο.
Καὶ λοιπὸν ὁ Κύριος ἔπραξε τὸ πᾶν, καὶ οἱ ἀ­­πόστολοι δὲν προσέφεραν τίποτε; Ὄχι. Τοὺς πῆρε συνεργούς· θεῖος καὶ ἀνθρώπινος παράγων συνεργάσθηκαν. Οἱ ἀπόστολοι προσέφεραν ὅ,τι εἶχαν· τὴν ὑπακοή, τὴν αὐταπάρνη­σί τους, σήκωσαν τὸ σταυρό τους, βάδισαν τὴ στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδό, ἀκολούθησαν πιστὰ στὰ ἴχνη τοῦ Ἐσταυρωμένου. Προσέφεραν τὴν ἁγνότητα καὶ ἁπλότητά τους, τὴν τα­πείνωσι, τὴν πίστι καὶ τὴν ἀγάπη τους. Ἔ­δωσαν τέλος τὸ αἷμα τους, μὲ τὸ ὁποῖο με­τὰ τὸν Μάρτυρα τοῦ Γολγοθᾶ πότισαν τὸ δέν­τρο τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τίποτε δὲν κράτησαν γιὰ τὸν ἑαυτό τους· τὰ ἔδωσαν ὅλα γιὰ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ. Ὑπῆρξαν ἱερὰ σφάγια, ὁλοκαυτώματα. Ἀκούγεται τὸ ᾆσμα τῆς ἀγάπης τους· «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα; Καθὼς γέγραπται ὅτι ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡ­μέ­ραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς. Ἀλλ᾿ ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διὰ τοῦ ἀγαπήσαν­τος ἡμᾶς. Πέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔ­τε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡ­μᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (῾Ρωμ. 8,35-39).
Γι᾽ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ὀνομάζεται ἀποστολική, τίτλος ποὺ δημιουργεῖ βαρειὲς ὑποχρε­ώσεις· ἀποστολικὴ διδαχή, ἀποστολικὴ ζωὴ καὶ πολιτεία πρέπει νὰ ἔχουμε.
Οἱ ἀπόστολοι γκρέμισαν τὸν εἰδωλολατρι­κὸ κόσμο, φώτισαν τὰ ἔθνη, δημιούργησαν νέο κό­σμο. Πῶς εἵλκυσαν; Μὲ τὴν ἁπλῆ διδασκαλία τους ποὺ κήρυτττε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐσταυρω­μέ­νον καὶ ἀναστάντα, μὲ τὰ θαύματά τους, μὲ τὸ ἅγιο παράδειγμά τους. Σ᾽ αὐτοὺς βρῆκε ἐφαρ­μο­γὴ ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 5,16).
Ἀναδείχθησαν ἔσοπτρα ἀκηλίδωτα τοῦ Λόγου, μαγνῆτες, ἥλιοι φωτίζοντες. Εἶνε τρανοτάτη ἀ­πόδειξις ὅτι ἡ πίστι μας εἶνε ἐξ οὐρανοῦ.
Ἕνας πολιτικὸς εἶπε γιὰ κάποιους μαχητὰς μία φράσι, ποὺ ἐμεῖς τὴν ἀποδίδουμε στοὺς ἀποστόλους· «Οὐδέποτε τόσο πολλοὶ ὀφείλουν τόσα πολλὰ σὲ τόσο λίγους».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Περιληπτικὴ μεταφορὰ μὲ μεταγλώττισι στὴν ὁμιλουμένη σήμερα κεφαλαίου τοῦ βιβλίου «Ἀκολούθει μοι», Ἀθῆναι (1965) 19893, σσ. 418-433. 14-5-2021.