Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
«ΣΥΝΟΔΙΚΑ» Μέρος Α΄, Περιέχει ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ – ΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ
του Μητροπολιτου Φλωρίνης Αυγουστίνου, στὴν Ἱερά Σύνοδο, σελ. 85-90

13. Νʼ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΟΙ 12 ΕΚΠΤΩΤΟΙ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ

(Συνεδρία τῆς 12-1-1989)

ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΕ, σεβασμιώτατοι σύνεδροι,
Ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἀναγνώσεως τῶν πρακτικῶν τῆς χθεσινῆς συνεδριάσεως (11-1-1989) ἔχω νὰ εἴπω κάτι. Ἀλλὰ πρὶν τὸ εἴπω, πρὸς πρόληψιν διαταραχῆς, ὀφείλω νὰ τονίσω διὰ μίαν ἀκόμη φορὰν ὅτι, ἐὰν διαφωνῶ πρὸς τὸν μακαριώτατον πρόεδρον ἐπί τινος, δὲν πράττω τοῦτο ἐκ πνεύματος ἀντιπαθείας ἤ μίσους ἤ ἀντιπολιτεύσεως καὶ ἀντιδικίας, ἀλλὰ διότι ἡ συνείδησίς μου ὡς συνοδικοῦ ἀρχιερέως δὲν μοῦ ἐπιτρέπει νὰ σιωπῶ διὰ πᾶν τὸ ὁποῖον, κατὰ τὴν κρίσιν μου, θεωρῶ ὡς μὴ ὀρθῶς γενόμενον ἐπὶ τῆ βάσει τῶν εὐαγγελικῶν καὶ κανονικῶν κριτηρίων. Ὑπεράνω ὅλων εἶνε ἡ ἀλήθεια. Κατὰ δὲ τὸ προγονικὸν λόγιον «φίλος μὲν Πλάτων, φιλτάτη δὲ ἀλήθεια» τὴν ὁποίαν ὀφείλω νὰ ὑπερασπίζωμαι, ἔστω καὶ ἄν αὕτη διχάζη καὶ προκαλῆ δυσαρεσκείας εἰς τὰς καρδίας τῶν περισσοτέρων καὶ ἰσχυροτέρων.

Τὸ εὐαγγελικῶς καὶ κανονικῶς ὡραῖον πρέπει νὰ λέγεται ὡραῖον, ἐνῶ τὸ ασχημον καὶ ἀποκρουστικὸν πρέπει νὰ ὀνομάζεται ἀναλόγως. Διότι, ὡς παρετήρησεν ἕνας ἐκ τῶν νεωτέρων φιλοσόφων, «τίποτε δεν εἶνε πιὸ γελοῖο ἀπὸ τὸν φοβισμένο ποὺ ὑμνεῖ τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν χάριν ἐκείνου ποὺ θεωρεῖ τέρας, καὶ ποὺ μὲ τὶς κολακείες ζητάει νὰ δωροδοκήσει γιὰ νὰ μὴ τὸν καταβροχθίσουν οἱ ἰσχυροί» (βλ. Παν. Κανελλοπούλου, Ἱστορία τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πνεύματος, τόμος ΧΙ, σελ. 101, Ἀθῆναι 1989).
Κατόπιν τῶν ἐξηγήσεων τούτων, ἄς ἐπιτραπῆ νὰ συμπληρώσωμεν τὰ ἐξῆς ὀλίγα.
Συνήθως, ὁσάκις ἐδῶ εἰς τὴν αἴθουσαν λέγω κάτι τὸ ὁποῖον εἶνε ἀντίθετον πρὸς τὰς σκέψεις σας, ἀντιλήψεις καὶ αἰσθήματα, καὶ προκαλεῖται διαταραχὴ κατὰ τὴν συνεδρίασιν, ὁ μακαρ. πρόεδρος ἀπαντῶν λέγει ὅτι ἡ αἰτία τῆς διαταραχῆς εἶνε ὁ ὀργίλος τρόπος μου καὶ αἱ φωναὶ μὲ τὰς ὁποίας ὁμιλῶ, ἐνῶ, ἐὰν ὡμίλουν ἠσύχως καὶ πραέως, ἡ γνὠμη μου θὰ ἠκούετο προθυμότερον καὶ δὲν θὰ ἐδημιουργεῖτο καμμία διαταραχή.
Ἀλλʼ ἰδού. Κατὰ τὴν χθεσινὴν συνεδρίαν ὁ ἀγαπητὸς ἐν Χριστῶ ἀδελφὸς σεβασμ. Σύνεδρος Ἐλασσόνος κ. Σεβαστιανὸς μὲ πολὺ πρᾶον καὶ ἡσύχιον ὕφος ἔλαβε τὸν λόγον καὶ ἔθιξε σπουδαῖον καὶ φλέγον ἐκκλησιαστικὸν θέμα, εἰπὼν ὅτι, ἐὰν θέλωμεν νὰ ἐπέλθη εἰρήνη καὶ ἑνότης ἐν τῆ Ἱεραρχία, πρέπει ἐκ τῶν πρώτων νὰ διευθετήσωμεν τὸ ὑφιστάμενον πρόβλημα τῶν δώδεκα ἐκπτώτων ἀρχιερέων, τρεῖς ἐκ τῶν ὁποίων ἤδη ἔχουν ἀπέλθει εἰς τὴν αἰωνιότητα κατάπικροι διὰ τὴν προσγινομένην εἰς αὐτοὺς ἀδικίαν.
Ἀλλὰ μόλις ἐλέχθησαν τὰ ἀνωτέρω καὶ ἐξεδηλώθη διάθεσις συζητήσεως τοῦ θέματος ἐκ μέρους καὶ ἄλλων συνοδικῶν ἀρχιερέων, ὁ ἀρχιεπίσκοπος κ. Σεραφείμ ἐξωργίσθη καὶ ἐν μέσω ψυχικῆς ταραχῆς διέλυσε τὴν συνεδρίαν τῆς ἱ. Συνόδου, εἰπὼν τὸ «Διʼ εὐχῶν τῶν ἁγίων πατέρων…».
Ἐκ τοῦ γεγονότος τούτου ἀπεδείχθη ὅτι ὄχι ὁ ζωηρὸς τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖον ὡς ἐκ χαρακτῆρος ὁμιλεῖ συνήθως ὁ ὑποφαινόμενος ὑποστηρίζων τὰς εὐαγγελικὰς καὶ πατερικὰς θέσεις, ἀλλʼ αὐτὴ ἡ φύσις τῶν θιγομένων θεμάτων εἶνε ἡ αἰτία τῆς ἀσυζητητὶ ἀπορρίψεως τῶν προτάσεών του, τουτέστιν ἡ ἀλήθεια, ἡ ὁποία, εἰς οἱονδήποτε τόνον καὶ ἐὰν λεχθῆ, ἐφʼ ὅσον θίγει ἁμαρτωλὰς καταστάσεις, προκαλεῖ τὴν διαίρεσιν, τὴν ἀπέχθειαν καὶ τὸ μῖσος. Ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολήν του, διὰ σφοδρὸν ἔλεγχον τὸν ὁποῖον εἶχεν ἀσκήσει ἐναντίον τῶν Γαλατῶν ἕνεκα ἀποκλίσεώς των ἐκ τῆς εὐαγγελικῆς ἀληθείας, ἀντιμετωπίζει τὴν ἐξέγερσιν ἐναντίον του καὶ τὴν ἀποστροφήν τινων πρὸς αὐτόν, διὸ καὶ τοὺς ἐρωτᾶ σχετικῶς˙ «Ὥστε ἐχθρὸς ὑμῶν γέγονα ἀληθεύων ὑμῖν;» (Γαλ. 4, 16).
Ἰδοὺ καὶ εἰς τῆν προκείμενην περίπτωσιν. Ὁ μακ. κ. Σεραφεὶμ ὄχι μόνον δὲν διηυκόλυνε τὴν προώθησιν τῆς συζητήσεως, ἀλλὰ καὶ ἀπέκλεισε τὴν ἐξακολούθησιν αὐτῆς. Τὸ δὲ ἐξοργιστικώτερον εἶνε ὅτι, προφανῶς τῆ ἐντολῆ αὐτοῦ, εἰς τὰ πρὸ ὀλίγου ἀναγνωσθέντα σχετικὰ πρακτικὰ της χθεσινῆς (11-1-1989) συνεδριάσεως, τὸ θλιβερὸν τοῦτο γεγονός, τὸ ὁποῖον ὑπῆρξε μία πραγματικότης καὶ δεικνύει τὰς ἐπὶ τοῦ προκειμένου θέματος διαθέσεις τοῦ ἀρχιεπισκόπυ, δὲν ἀνεγράφη. Οὐδόλως ἐμνημονεύθη εἰς τὰ πρακτικά.
Διὰ τὴν μὴ ἀναγραφὴν τοῦ γεγονότος τούτου διαμαρτύρομαι ἐντονώτατα καὶ ζητῶ ὅπως καταγραφῆ τοῦτο ὡς ἀκριβῶς συνέβη, ἄνευ οὐδεμιᾶς παραλείψεως, διὰ νὰ ἴδουν οἱ ἐπερχόμενοι, ἀναγινώσκοντές ποτε τὰ πρακτικὰ ταῦτα, πῶς ἕνας ἀρχιεπίσκοπος, δικτατορικῶς φερόμενος, διέλυε τὰς ἱερὰς συνάξεις. Ἀλλὰ διὰ τὴν ἀνοίκειον αὐτὴν συμπεριφορὰν τοῦ ἀρχιεπισκόπου εὐθύνονται καὶ οἱ σιωπήσαντες συνοδικοὶ ἱεράρχαι, ἐπιβεβαιοῦντες οὕτω τὸ μνημονευθὲν ἀνωτέρω φιλοσοφικὸν ῥητόν.
Ὁ ὑποφαινόμενος, συγκεκινημένος ἐκ τῆς θαρραλέας θέσεως καὶ προτάσεως τοῦ σεβ. Ἐλασσόνος, ὁ ὁποῖος ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐμπνεόμενος ἐλάλησε τὴν ἀλήθειαν, μολονότι ἐγνώριζε καλῶς ὅτι θὰ προεκάλει τὴν ὀργὴν τοῦ ἰσχυροῦ ἀρχιεπισκόπου, αἰσθάνομαι τὴν ἀνάγκην σήμερον νὰ ἐκφράσω ἐν Συνόδω τὰ θερμά μου πρὸς αὐτὸν συγχαρητήρια. Εἴθε τὸ παράδειγμά του νὰ εὕρη μιμητὰς καὶ μεταξὺ τῶν νεωτέρων.
Ὡς πρὸς δὲ τὸ φλέγον τοῦτο θέμα, τὸ ὁποὶον τῆ πρωτοβουλία τοῦ ἁγίου Ἐλασσόνος ἐθίγη, ὀφείλω νὰ εἴπω, ὅτι ὁ ὁμιλῶν, ὄχι διὰ πρώτην φορὰν ἀλλὰ πολλάκις, εἶπον καὶ ἔγραψα, μὲ κίνδυνος διὰ τὴν ὀξύτητα τῆς ἐκφράσεώς μου, νὰ ἐκπαραθυρωθῶ καὶ ἐγὼ ἐπὶ τῆ βάσει δικτατορικῶν συντακτικῶν πράξεων. Ἄς σημειωθῆ δὲ ἐνταῦθα ὅτι τινὲς ἐκ τῶν ἐκθρονισθέντων μητροπολιτῶν, ὑπὲρ τῶν ὁποίων καὶ πάλιν ἐγείρω φωνὴν διαμαρτυρίας, δὲν ἦσαν προσωπικοί μου φίλοι, ἀλλʼ εἶχον ἔλθει μετʼ ἐμοῦ εἰς σοβαρὰς διαφωνίας ἐπὶ ἀκολουθητέας ἐκκλησιαστικῆς γραμμῆς.
Χθές, πρὸ τῆς αἰφνιδίας διακοπῆς τῆς συνεδριάσεως, ὁ ἀρχιεπίσκοπος κ. Σεραφείμ, οἱονεὶ ἐξομολογούμενος ἔλεγεν ὅτι ὡς ἐκ τοῦ χαρακτῆρός του συγκλονίζεται ἐνώπιον θεάματος πασχόντων ἀνθρώπων ἐκ διαφόρων αἰτιῶν. Καὶ ἐρωτῶμεν˙ Πῶς δὲν συγκινεῖται πρὸ τοῦ θεάματος δώδεκα συνεπισκόπων του, οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν ψυχικῶς διὰ τὴν προσγενομένην εἰς αὐτοὺς πρωτοφανῆ καὶ κατάφωρον ἀδικίαν;
Ὀφείλω λοιπὸν νὰ εἴπω πρὸς τὴν αὐτοῦ μακαριότητα˙ Ἡ ἐκθρόνισις, μακαριώτατε, δώδεκα ἀρχιερέων, ἄνευ δίκης, ἄνευ ἀπολογίας, γεγονὸς πρωτοφανὲς εἰς τὴν νεωτέραν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀποτελεῖ ἀναντιρρήτως – παρὰ τοὺς ὕμνους καὶ τὰ ἐγκώμια φίλων δῆθεν τῆς ὑμετέρας μακαριώτητος -, ἀποτελεῖ τὸ μελανώτερον στίγμα τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς σας διακονίας καὶ ἀπορῶ πῶς μέχρι σήμερον δὲν αἰσθάνεσθε τύψεις συνειδήσεως διὰ τὸ ἐκκλησιαστικὸν τοῦτο ἔγκλημα.
Ἀλλʼ ἤδη, διὰ τελευταίαν ἴσως φοράν, δίδεται ἡ εὐκαιρία πρὸς ἐξάλειψιν τοῦ φοβεροῦ τούτου στίγματος. Ἡ πολιτεία, ὡς πληροφοροῦμεθα, ἔθραυσεν ἤδη διὰ νόμου τὸ φράγμα τῆς ἀπαγορεύσεως προσφυγῶν εἰς τὸ Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας τῶν κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς δικτατορίας ἀδικηθέντων. Καὶ ὅσοι ἐκ τούτων ζοῦν καὶ θελήσουν νὰ προσφύγουν εἰς τὸ Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας, ὑπάρχει ἐλπὶς νὰ δικαιωθοῦν καὶ νὰ ἐπανέλθουν εἰς τὰς θέσεις των.
Θὰ ἀναμένωμεν λοιπὸν νὰ ἐκδοθοῦν τοιαῦται ἀποφάσεις ἐκ μέρους τῶν πολιτικῶν δικαστηρίων;
Πρὶν ἤ τοῦτο συμβῆ, ἀπευθύνω ὑστάτην ἔκκλησιν πρὸς τὸν ἀρχιεπίσκοπον, διαθέτοντα συντριπτικὴν πλειονοψηφίαν ἐν τῆ Ἱεραρχία, τώρα μάλιστα, ὅτε συμπληροῦται 15ετία ἀπὸ τῆς ἀναρρήσεώς του εἰς τὸν ἀρχιεπισκοπικὸν θρόνον (1974-1989), ὅπως σπεύση πρώτη ἡ Ἐκκλησία καὶ ἀποκαταστήση τὴν λεγομένην ἀδικίαν, συμφώνως καὶ πρὸς τοῦ λόγιον˙ «Ὁ τρώσας καὶ ἰάσεται».
Εἴθε νὰ δείξουν τὰ γεγονότα ὅτι λαλοῦμεν ὄντως εἰς ὦτα ἀκουόντων.