Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2417

Τῆς Ἁγίας Σκέπης
Πέμπτη 28 Ὀκτωβρίου 2021
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

Το «ΟΧΙ» και η Σκεπη της Παναγιας

«Τη υπερμαχω Στρατηγω τα νικητηρια…» (κοντακ.)

Ἡμέρα ἔνδοξη – τρισένδοξη αὐτή, ἀδελ­φοί μου. Εἶνε ἡ ἐπέτειος τοῦ ἱστορικοῦ «ΟΧΙ», ποὺ ἡ μικρή μας πατρίδα εὐλογήθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἀξιώθηκε ν᾽ ἀντιτάξῃ στὸν ἰ­τα­μὸ ἐχθρό της. Εἶνε ἑ­ορ­τὴ διπλῆ, ἐθνικὴ καὶ ἐκ­κλησιαστική. Θρησκεία καὶ πα­τρίδα ἀ­ποτελοῦν γιὰ μᾶς ὅ,τι ὑψηλότερο ἔχουμε στὸν κό­σμο. Τὰ κρα­τοῦμε μέσα μας ὡς τιμαλφῆ, «τζιβαϊρικὰ» ὅ­πως ἔ­λεγε ὁ Μακρυ­γιάννης· γι᾽ αὐ­τὰ ἀγωνιζόμαστε ἕως τὴν ὕστατη πνοή μας.
Γιὰ τὸν Ἕλληνα θρησκεία καὶ πατρίδα ἦ­ταν ἀνέκαθεν στενὰ συνδεδεμένα, ὅπως τὸ κρέας μὲ τὸ νύχι. Ὁ ἄθρησκος καὶ ἄπιστος εἶ­νε καὶ ἄ­πατρις· δὲν πονάει τὸν τόπο ποὺ γεννήθηκε, δὲν τὸν ἐνδιαφέρει τί σημαία θὰ κυματίζῃ πάνω στὴν Ἀκρόπολι.
Τὸ ὑπόβαθρο ὄχι μόνο τῆς σημερινῆς ἑορτῆς ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἐθνικῶν μας ἑορτῶν εἶνε ἡ πίστι στὸ Θεό. Γι᾽ αὐτὸ ἡ ἁγία μας Ἐκ­κλησία μετέθεσε τὴν ἑορτὴ τῆς ἁγίας Σκέπης, ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου, σήμερα 28 τοῦ μηνὸς καὶ συνέδεσε τὴ σημερινὴ ἐ­θνικὴ ἑ­ορ­τὴ μὲ ἕνα θαῦ­­μα ποὺ ἔκανε ἡ Παναγία.

Ἔχει ἡ Ἐκ­κλη­σία τὸ δικαίωμα νὰ ὁρίζῃ καὶ νὰ μεταβάλλῃ ἡμερομηνίες ἑορτῶν, ὅπως βλέ­­πουμε καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις. Λόγου χάριν· ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστο­μος παρέδω­­σε τὸ πνεῦμα του στὶς 14 Σεπτεμβρίου, ἡ­μέρα τῆς Ὑ­­ψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ· γιὰ νὰ μὴ συμ­πίπτουν λοιπὸν δύο μεγάλες ἑορτές (τοῦ σταυ­ροῦ καὶ τοῦ Χρυσοστόμου) ἀλλὰ νὰ τι­μῶν­ται πρεπόντως, ἡ Ἐκ­κλησία τὶς ξεχώρισε ὁρίζον­τας, ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου νὰ ἑορτάζεται μετὰ ἀπὸ δύο μῆνες, στὶς 13 Νοεμβρί­ου. Δὲν ἔχει τόσο σημα­σία τὸ πότε θὰ ἑορτά­σουμε ὅσο τὸ πῶς ἑορτάζουμε. Μόνο οἱ ἑ­ορτὲς ποὺ συνδέονται μὲ τὸ Πάσχα μένουν ἀ­με­τάθετες, διότι δεσμεύονται ἀπὸ τὸν ὅρο τῆς πρώτης (Α΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

* * *

Ἡ ἑορτὴ λοιπὸν τῆς ἁγίας Σκέπης, ἀ­γαπητοί μου, τιμᾷ ἕνα ὅραμα ποὺ εἶδε ἕνας ἅ­γιος ἄνθρωπος, ὁ ὅσιος Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλός, στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος Λέον­τος ΣΤ΄ τοῦ σοφοῦ (886-912 μ.Χ.). Ἦταν, μαζὶ μὲ τὸ μαθητή του Ἐπιφάνιο, μέσα στὴν περίφημη ἐκκλησία τῶν Βλαχερνῶν μὲ ὅλους τοὺς πιστούς κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀγρυπνίας ποὺ γινόταν ἐκεῖ τακτικά, κάθε βδομάδα.
Ἐὰν ἄλλοι ἀγρυπνοῦν γιὰ τὸν διάβολο, ἐ­μεῖς πρέπει ν᾽ ἀγρυπνοῦμε γιὰ τὸ Θεό. Κάθε βράδυ λειτουργοῦν ἀμέτρητα κέντρα ἁμαρτωλά, ποὺ ἂν εἶχα τὴν ἐξουσία θὰ τὰ ἔκλεινα. Ἐκεῖ ξενυχτοῦν τὰ παιδιά μας, οἱ νέοι, ἀλλὰ καὶ ἄντρες ἔγγαμοι, καὶ αὐτὰ εἶνε αἰτία ποὺ δι­αλύεται ἡ οἰκογένεια. Νά πῶς ἐξαχρειώνεται ὁ λαός μας· καὶ κανείς δὲν διαμαρτύρεται. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ σὲ ἀγρυπνία γιὰ τὸ Θεό, τὴν Παναγία, τοὺς νεκρούς μας, μὰ ἡ φωνή της δὲν φτάνει στ᾽ αὐτιὰ ἐκείνων ποὺ κυβερνοῦν.
Τὰ μεσάνυχτα λοιπὸν στὸ ναὸ τῶν Βλαχερ­νῶν ὁ ἅγιος Ἀνδρέας εἶδε τὸ ἑξῆς ὅραμα. Ἡ Παναγία εἰσῆλθε στὸ ναό, προχώρησε στὸ ἱε­ρὸ βῆ­μα, πῆρε στὰ ἅγια χέρια της τὸ μαφόριον, τὸ κάλυμμα δηλαδὴ ποὺ εἶχε ἐπάνω στὸ κεφάλι της καὶ φυλασσόταν ἐκεῖ, βγῆκε στὴν ὡραία πύλη, τὸ ἅπλωσε ἐπάνω ἀπὸ τὸ λαό, καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο ἀνέβηκε πρὸς τὸν οὐρανό.
Ξέρετε τί θάρρος ἔδωσε στὸ λαὸ τὸ ὅραμα αὐτό! Ἦταν σημεῖο ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὅτι ἡ Πόλις εἶνε ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἡ Παναγία προστατεύει τὸ λαό της.
Πέρασαν ἔκτοτε αἰῶνες ὁλόκληροι, καὶ ἦρ­θε ὁ καιρὸς νὰ γίνῃ τὸ γένος μας πάλι μάρτυ­ρας μεγάλου καὶ ἱστορικοῦ θαύματος. Ποιοῦ θαύματος· ἡ Παναγία τὸ 1940 προστάτευσε τὸ στρατό μας, ποὺ ἀμυνόταν στὴν Ἀλβανία κατὰ τῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς. Ἡ μικρὴ πατρίδα μας τόλμησε νὰ πῇ τὸ «ΟΧΙ», ποὺ ἦταν μία ἐ­πανάληψις τοῦ ἀρχαίου «μολὼν λαβέ» ποὺ εἶ­χαν πεῖ στὶς Θερμοπύλες ὁ Λεωνίδας καὶ οἱ τριακόσοι κατὰ τῶν Περσῶν.
Γιὰ νὰ ἐκτιμήσουμε καλύτερα τὸ θαῦμα, ἂς γυρίσουμε λίγο πίσω· ἂς πᾶμε ὄχι στὶς 28 Ὀ­κτωβρίου 1940, ἀλλὰ στὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1922, στὶς φοβερὲς ἡμέρες τῆς μικρασιατικῆς κα­ταστροφῆς. Δύο εἶνε οἱ μεγάλες ἐθνικὲς συμ­­φορές μας, ἡ πτῶσις τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ 1453 καὶ ἡ καταστροφὴ τῆς Μικρᾶς Ἀ­σίας τὸ 1922. Ἂν μὲ ρωτήσετε ποιά ἀ­πὸ τὶς δύο εἶνε ἡ μεγαλύτερη, ἀπαντῶ ἀ­δι­στάκτως ὅτι εἶνε ἡ συμφορὰ τῆς Μικρᾶς Ἀ­σί­ας. Γιατί; Δι­ότι τότε ξερριζώθηκε ὁ ἑλληνισμὸς ποὺ ζοῦσε ἐκεῖ ἐ­πὶ χιλιετίες κι ἀποτελοῦσε τὸν κορμὸ τῆς Βυζαν­τινῆς αὐ­τοκρατορίας. Ἡ Τουρκία –θηρίο ἀ­δηφάγο ποὺ πιστεύω ὅτι θὰ τιμωρηθῇ– κατέσφα­ξε ἕνα περίπου ἑκατομμύριο Χριστιανοὺς μπρο­στὰ στὰ μάτια δυστυχῶς τῶν μεγάλων, ποὺ ἔ­με­ναν ἀ­παθεῖς στὶς ναυαρχίδες τους. Καὶ οἱ ἄλλοι, ἑ­νάμισυ περίπου ἑκατομμύριο πρόσ­φυ­γες, ἦρθαν ἐδῶ μὲ τὴν ψυχὴ στὰ δόντια, γυ­μνοί, πεινασμένοι, ἀλλόφρονες ἀπ᾽ ὅσα εἶδαν.
Πῶς ἡ Ἑλλάδα, κράτος μικρό, ἄντεξε τόσο πλῆθος! Ἡ Ἀμερική, κολοσσὸς ὑπερδυνάμεως, δὲν δέχεται ἀνεξέλεγκτο ἀριθμὸ μεταναστῶν, μὲ τὸ σταγονόμετρο ἐπιτρέπει τὴν εἴσ­οδο· κ᾽ ἐδῶ ἡ φτωχὴ πατρίδα μας, ποὺ δέχθη­κε τόσο πλῆθος, δὲν εἶνε θαυμαστὸ πῶς δὲν «γονάτισε»; Προτοῦ λοιπὸν νὰ γίνῃ τὸ θαῦ­μα τοῦ Ὀκτωβρί­ου 1940, ἔγινε τὸ θαῦμα τοῦ 1923-24. Οἱ πρόσ­φυγες δὲν ἔφερναν μαζί τους πλούτη· ἔφεραν ὅμως κάτι πολυτιμότερο· τὴν πίστι τῶν Βασιλείων Γρηγορίων καὶ Χρυσοστόμων. Εἶδα τότε πρόσφυγες νὰ πέφτουν νὰ φυλᾶνε τὰ χώματα, νὰ πηγαίνουν στὰ ξωκκλήσια νὰ προσεύχων­ται, εἶδα ἥρωες τῆς φυλῆς. Αὐτοὶ ἦρθαν ἐδῶ καὶ ἐνίσχυσαν τὴ Μακεδονία δουλεύοντας τὴ γῆ. Χάρις στὴ δραστηριότητα, τὴν ἐπιμέλεια, τὴν πίστι καὶ τὴν εὐσέβειά τους, ἀπὸ τὴν πικρία τῆς καταστροφῆς βγῆκε ὁ νέος ἑλληνισμός.
Μὰ δὲν πέρασαν δεκαοχτὼ χρόνια ἀπὸ τὸ 1922, καὶ τὸ 1940 τὰ μικρὰ ποὺ φέρανε τότε στὴν ἀγκάλη τους ἐκεῖνες οἱ μανάδες, ἔγιναν νέοι καὶ στρατεύθηκαν. Καὶ αὐτοὶ ποὺ πέρασαν τὰ στενὰ τοῦ Μοράβα, τοῦ βουνοῦ κοντὰ στὴν Κορυτσά, καὶ χάρισαν τὴν πρώτη νίκη στὸ ἔ­θνος μας, –τὸ μαρτυρεῖ ἡ Ἱστορία– ἦταν τὰ συν­τά­γματα τοῦ Ἀμυνταίου, τῆς Πτολεμαΐ­δος καὶ τῆς Φλωρίνης, συντάγματα ποὺ ἀπαρτίζον­­ταν κατὰ τὸ πλεῖστον ἀπὸ παιδιὰ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἦρ­θαν βέβαια κατόπιν καὶ ἄλ­λες μεραρχίες, ἀλλὰ ἐκεῖνοι οἱ ἀετοὶ ἦταν ποὺ προκάλεσαν τὸ πρῶ­το ῥῆγμα στοὺς Ἰταλούς, ὥστε νὰ μποῦμε στὴν Κορυτσά.
Σήμανε τότε συναγερμός, χτύπησαν τὴ νύχτα οἱ καμπάνες σ᾽ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. Πόλεμος! Ἀπέναντί μας ἡ Ἰταλία, κράτος πανίσχυρο πενήντα ἑκατομμυρίων. Καὶ ὁ δικτάτοράς της καυχόταν καὶ ἀπειλοῦσε· Ἑλλάδα, ἐὰν δὲν ὑποκύψῃς, θὰ σοῦ σπάσω τὰ πλευρά! ἔχω τόσα ἀεροπλάνα, ποὺ θὰ σκιάσω τὸν ἥλιο σου!… Τὰ ἄλλα κράτη (῾Ρῶσοι, Ἄγγλοι κ.λπ.) ἔλεγαν· Πάει ἡ Ἑλλάδα, δὲν θ᾽ ἀντέξῃ οὔτε μιὰ βδομάδα· ἐδῶ δὲν ἄντεξε ἡ Γαλλία μὲ τὴ Γραμμὴ Μαζινὸ καὶ τὰ στρατεύματά της…
Ἀλλὰ μέσα στὸ σκοτάδι ἐκεῖνο φώτισε ἕνα ἄστρο, ἄστρο τῆς Παναγίας. Ἄκουγε στὰ ῥαδι­όφωνα ὁ κόσμος, στὸ Στάλινγκραντ, στὴ Μόσχα, παντοῦ, ὅτι ἡ Ἑλλὰς νικᾷ! Μὲ ἄλλα λόγια, νόμιζε κανεὶς ὅτι βλέπει τὸ Δαυῒδ μὲ τὴ σφεντόνα του νὰ νικᾷ τὸ Γολιάθ, τὸ Νέστορα νὰ νικᾷ τὸ Λυαῖο, τὸ Λεωνίδα νὰ νικᾷ τὶς φάλαγγες τῶν Περσῶν. Νέο θαῦμα! Στὸ Παρίσι, στὸ Λονδῖνο, στὴ Μόσχα, στὴ Νέα Ὑόρκη, ὅ­ταν παρουσιαζόταν Γκρέκος – Ἕλληνας, τὸν σήκωναν στὰ χέρια, ἔκαναν διαδήλωσι…
Ποιό ἦταν τὸ μυστικὸ τῆς νίκης; ἡ ἀνδρεία τῶν στρατιωτῶν μας; ἡ εὐστοχία τῶν πυροβο­λητῶν; ἡ ἀντοχὴ τῶν εὐζώνων; ἡ ἱκανότης τῶν ἀεροπόρων; ἡ στρατηγικὴ τῶν ἀξιωματικῶν; ἡ ὁμοψυχία τοῦ λαοῦ μας; Ναί. Ἀλλὰ πάνω ἀπ᾽ ὅλα λειτούργησε ἕνας παράγων ἀστάθμητος, ὁ ὁποῖος ἀλλάζει τὴν τροχιὰ τῆς ἱστορίας· καὶ αὐτὸς εἶνε ἡ πίστις ἡ ἀκράδαντος. Τὰ γυναικό­παιδα ἔπεφταν στὰ γόνατα καὶ συναγωνίζον­ταν τοὺς μαχητὰς μὲ προσευχές. Καὶ στὰ κακοτράχαλα βουνὰ τῆς Ἀλβανίας –δὲν εἶνε ψέ­μα– οἱ στρα­τιῶτες μας ἔβλεπαν τὴν Παναγία νὰ ὁδηγῇ καὶ νὰ ἐμψυχώνῃ τὰ παιδιά της.

* * *

Ἡ Ἑλλάδα, ἀδελφοί μου, νίκησε, δοξάστη­κε, μὰ δὲν ἀνταμείφθηκε. Οἱ σύμμαχοί της τὴν ἀ­δίκησαν. Κ᾽ ἐμεῖς μένουμε πάλι μόνοι, ἐ­δῶ στὰ βράχια αὐτά, φύλακες τῶν ἰδανικῶν μας.
Ἔτσι νιώθουμε ἡ παλαιὰ γενεά – ποῦ εἶνε ἐ­κεῖνος ὁ ἐνθουσιασμός! Ἡ νέα ὅ­μως γενεὰ θέλει ἄλλα· «Φάγωμεν, πίωμεν…» (Ἠσ. 22,13 = Α΄ Κορ. 15,32).
Φοβᾶμαι, ὅτι ἔρχεται ὁ τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Καὶ ὅσοι ἀνεβήκαμε στὰ ψηλὰ βου­νὰ ξέρουμε τί φοβερὸ κακὸ εἶνε ὁ πόλεμος. «Θαρσεῖν χρῆ» καὶ «Στῶμεν καλῶς».
Νὰ παρακαλέσουμε τὴν Παναγία μας ν᾽ ἀπο­­τρέψῃ κάθε κακὸ καὶ νὰ δώσῃ εἰρήνη στὸν κόσμο· καὶ νὰ δοξάζουμε Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅ­γιον Πνεῦμα, διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς ὁποίας οἱ εὐχὲς καὶ εὐλογίες ἂς εἶνε σὲ ὅλους· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Σκέπης Πτολεμαΐδος, στὸ κατασκευασθὲν ὑπόγειο, τὴν 27-10-1973 Σάββατο ἑσπέρας, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 28-9-2021.