Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2416

Τοῦ ἁγίου Δημητρίου τοῦ μυροβλύτου
Τρίτη 26 Ὀκτωβρίου 2021
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Αν πιστευης, αστρα κατεβαζεις!

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁ­γίου Δημητρίου τοῦ μυροβλύτου. Ἑορτάζει ὁ λαός μας, ἑορτάζουν προπαντὸς ὅσοι ἔ­χουν τὸ ὄνομά του, ἄντρες καὶ γυναῖκες· καὶ εἶνε πολλοί. Πολὺ δημοφιλὴς ὁ ἅγιος Δημήτρι­ος. Τὸν τι­μοῦν πόλεις καὶ χωριά· κι ὄχι μό­νο ἐ­μεῖς, ἀλλὰ καὶ οἱ Σέρβοι καὶ οἱ Βούλγα­ροι καὶ οἱ ῾Ρουμᾶνοι καὶ οἱ ῾Ρῶσοι. Εἶνε ἕνα ὄ­νομα πολὺ ἀγαπητὸ στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Πρὸ παν­τὸς ὅμως σή­μερα ἑορτάζει ἡ πρω­τεύουσα τῆς Μακεδονί­ας μας, τῆς Βορεί­ου Ἑλλάδος, ἡ Θεσσαλονίκη.
Ἀλλὰ ποιός εἶνε λοιπὸν ὁ ἅγιος Δημήτριος;

* * *

Ὁ ἅγιος Δημήτριος δὲν γεννήθηκε ἅγιος. Κανείς δὲν γεννιέται ἅγιος. Ὅλοι ἁ­μαρτωλοὶ πέφτουμε ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας μας. Γιὰ νὰ γίνῃ καν­εὶς ἅγιος, πρέπει νὰ πολεμήσῃ. Μέ­σα σὲ χιλιάδες ἀνθρώπους, ἕνας ἀναδεικνύε­ται ἅγιος, ἰδίως στὴν ἐποχή μας, πού εἶ­νε γεμά­τη πειρασμοὺς καὶ σκάνδαλα. Ἔ­γινε λοιπὸν ἅ­γιος κατόπιν μεγάλου ἀγῶ­νος καὶ πολέμου.

Γεννήθηκε στὰ τέλη τοῦ τρίτου αἰῶνος στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, ποὺ ­φρόν­τισαν νὰ φυτέψουν στὴν τρυφερὴ καρδιά του τὴν ἀγάπη στὸ Θεὸ καὶ τὴν πίστι στὸν Κύριον ἡ­μῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἀπὸ μικρὸς ὁ ἅγιος Δημήτριος ξεχώριζε μεταξὺ τῶν συνομηλίκων του· ῥωμαλέος καὶ μὲ ἀθλητικὸ παράστη­μα, μὲ μο­ναδικὴ εὐφυΐα καὶ κάλλος. Νωρὶς ἀκόμα, 18 ἐ­τῶν, κατετάγη στὸ ῥωμαϊκὸ στρατό· καί, χάρι στὴν ἀνδρεία ποὺ ἔδειξε στοὺς πολέμους, ἀ­πὸ βα­θμὸ σὲ βαθμὸ ἀνέβηκε στὰ ἀνώτερα ἀ­ξιώματα, ἔγινε χιλίαρχος, δηλαδὴ στρατηγός. Καὶ συνέχιζε νὰ διαπρέπῃ.
Παραπάνω ὅμως ἀπὸ τὰ ἀξιώματα –ποὺ εἶ­νε μία «ματαιότης ματαιοτήτων» (Ἐκκλ. 1,2)–, εἶχε κά­τι ἄλλο, ποὺ τὸ θεωροῦσε ἀνώτερο· καὶ τὸ ἀνώτερο αὐτό, ποὺ σήμερα ἐμεῖς δὲν τὸ ἐκτιμοῦμε, εἶνε ὅτι ἦταν Χριστιανός, πίστευε στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.
Πίστευε μὲ ὅλη τὴν ψυχή του, ὅτι κάτω ἀ­π᾽ τὸν οὐρανὸ δὲν ὑπάρχει ἄλ­λος ποὺ μπο­ρεῖ νὰ μᾶς σώσῃ πα­ρὰ μόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστάς· πίστευε στὴν ἁγία Τριάδα· πίστευε σὲ ὅ,τι διδά­σκει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Καὶ ὡμολογοῦσε τὴν πίστι του, δὲν τὴν ἔκρυ­βε. Ἐμεῖς χίλιες κουβέντες λέμε, μὰ τὸ ὄνομα Χριστὸς δὲν τὸ ἀναφέρου­με. Ντρεπόμαστε νὰ ποῦμε πὼς εἴ­μαστε Χριστιανοὶ ἢ νὰ κάνουμε τὸ σταυρό μας.
Ὁ ἅγιος Δημήτριος, ἐνῷ ἦταν ἔνδοξος ἀξι­ωματοῦχος, μὲ ἐξουσία, διέδιδε τὴν πίστι στὸν Κύριο. Θεωροῦσε χαμένη τὴν ἡμέρα ποὺ δὲν θὰ ἔφερνε κάποιον εἰδωλολάτρη στὸ Χριστό. Μιλοῦσε σὲ ὅλους, ἀλλὰ ἰδιαιτέρως ἀπευθυνόταν καὶ κατηχοῦσε παιδιὰ καὶ νέους· ἦταν ὁ ἀξιωματικὸς καὶ κατηχητής. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε σὲ μιὰ ἀρχαία εἰκόνα του ποὺ βρέθηκε στὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία τὸν παριστάνει μαζὶ μὲ παιδιά, ὡς διδάσκαλο.
Ἡ δρᾶσι ὅμως αὐτὴ τοῦ ἁγίου Δημητρίου προκάλεσε ἀντίδρασι. Ἐρέθισε τὸ φθόνο καὶ τὴν κακία εἰδωλολατρῶν καὶ Ἰουδαίων τῆς πό­λεως. Τὸν κατήγγειλαν ὡς Χριστιανό. Κατὰ τὴν ἀνάκρισι δὲν ἀρνήθηκε τὴν πίστι του. Ἀ­μέ­­σως τὸν συνέλαβαν, τὸν δίκασαν, τὸν καθαίρε­σαν ἀ­πὸ τὸ ἀξίωμα, τὸν καταδίκασαν καὶ τὸν φυλά­κισαν μέσα σὲ ἕνα δημόσιο λουτρὸ κοντὰ στὸ στάδιο. Ἐνῷ λοιπὸν ἐκρατεῖτο, συνέβη κάτι ποὺ ἐπέσπευσε τὸ μαρτυρικό του τέλος.
Τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες ἦρθε στὴ Θεσσαλονίκη ὁ αὐτοκράτωρ Μαξιμιανὸς (286-305 μ.Χ.) μὲ ἀθλητὰς ποὺ θὰ μετεῖχαν σὲ ἀγῶνες, ὥστε μὲ τὸ θέαμα νὰ εὐχαριστῆται ὁ λαός. Μεταξὺ τῶν ἀθλη­τῶν ξεχώριζε ἕνας παλαιστὴς μὲ ἀνάστημα πρώ­του μεγέθους, σὰν γίγαν­τας, ποὺ νικοῦ­σε πάν­τα καὶ θριάμβευε στοὺς ἀγῶνες πάλης· καν­είς δὲν μποροῦσε νὰ τὸν νικήσῃ. Ἦταν εἰ­δωλο­λά­τρης καὶ λεγόταν Λυαῖος. Ὁ κήρυκας στὸ στάδιο φώναζε κάθε μέρα· –Ποιός Χριστι­α­νὸς θέλει νὰ παλέψῃ μὲ τὸ Λυαῖο; Τὸ εἶπε μιά, τὸ εἶπε δυό, τὸ εἶπε τρεῖς. Κανείς δὲν τολ­μοῦσε ν᾽ ἀντιπαραταχθῇ σ᾽ ἐκεῖνο τὸν κολοσ­σό – καὶ ἦταν φυσικό. Ξαφνικά, μέσα σ᾽ ἐκείνη τὴ σιωπή, ἀκούγεται ἀπάντησι· «Ἐγώ»! Γυρίζουν καὶ τί νὰ δοῦν· ἦταν ἕνας νέος 18 ἐ­τῶν. Λεγόταν Νέστωρ καὶ ἦταν μαθητὴς τοῦ κρατουμένου Δημητρίου. Ὁ Μαξιμιανὸς τὸν συμβούλευε νὰ λυπη­θῇ τὰ νιᾶτα του. Ὁ ἀγώνας ἦταν ἄνισος, ὅ­λοι τὸν θεωροῦσαν χαμέ­νο· δὲν μπορεῖ ἕνα σκυλάκι νὰ τὰ βάλῃ μ᾽ ἕνα λιον­τάρι. Ὁ νέος ὅμως ἐπέμενε κ᾽ ἔτσι ἦρθε ἡ ὥ­ρα τῆς ἀναμετρήσεως. Προτοῦ ὅμως ν᾽ ἀν­τιπαραταχθοῦν, ὁ Νέστορας πῆγε στὴ φυλακή, γονάτισε μπρο­στὰ στὸν ἅγιο Δημήτριο καὶ ζήτησε τὴν εὐχή του γιὰ νὰ συγκρουσθῇ μὲ τὸ γίγαντα. Καὶ ὁ δι­δάσκαλός του τὸν σταύρωσε τοῦ εἶπε· –«Καὶ τὸν Λυαῖον νικήσεις καὶ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτυ­ρήσεις». Καὶ πράγματι ἔτσι ἔγινε. Ὅταν δόθηκε τὸ σύνθημα, ὁ νεαρὸς φωνάζει δυνατὰ «Θεὲ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι!» καὶ ὁρμᾷ. Καὶ δὲν ἄργησε, σὲ μιὰ στιγμή, νὰ ῥίξῃ κάτω τὸ Λυαῖο καὶ νὰ τὸν θανατώσῃ, ἀφήνοντας κατάπληκτους καὶ τὸ βασιλιᾶ καὶ ὅλο τὸ θέατρο.
Οἱ εἰδωλολάτρες δὲν παραδέχτηκαν τὴ νίκη τοῦ Νέστορος. Ὠργισμένος ὁ Μαξιμιανὸς δίνει διατα­γὴ νὰ τὸν θανατώσουν ἐπὶ τόπου. Ἐν συνεχείᾳ, ἐπειδὴ ὅλοι εἶχαν ἀκούσει τὴν ἐ­­πί­κλησί του «Θεὲ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι», βεβαιώθηκαν ὅτι πίσω ἀπὸ τὸ θρίαμβο τοῦ νε­αροῦ καὶ τὴν ἐξόντωσι τοῦ γίγαντα ἦταν ὁ φυ­λακισμένος χιλίαρχος, μὲ διαταγὴ τοῦ Μαξιμι­ανοῦ στρατιῶτες πηγαίνουν καὶ θανατώνουν τὸν ἅγιο Δημήτριο μὲ λόγχες μέσα στὴ φυλα­κὴ τρυπώντας τον στὸ πλευρό, ὅπως τρυ­πήθηκε ὁ Κύριός μας στὸ σταυρό.
Αὐτὸς μὲ λίγα λόγια εἶνε ὁ βίος τοῦ ἁγίου Δημητρίου καὶ τὸ μαρτυρικό του τέλος. Ἐκεῖ ποὺ μαρτύρησε ἔγινε πηγὴ ἀναβλύζουσα θαυ­ματουργὸ μύρο, γι᾽ αὐτὸ λέγεται μυροβλύτης.

* * *

Μερικοὶ εἰρωνεύονται· Αὐτὰ ὅλα εἶνε παραμύθια ποὺ μᾶς λέτε οἱ παπᾶδες· «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ» ἔκαναν οἱ ἅγιοι θαύματα!…
Παραμύθια, ἀγαπητοί μου, εἶνε αὐτὰ ποὺ λένε αὐτοὶ οἱ κύριοι, ἀλλὰ ἡ θρησκεία μας δὲν εἶνε παραμύθι· εἶνε γεγονός, ποὺ ἀποδεικνύ­ε­ται καὶ στὶς ἡμέρες μας μὲ πολλὰ θαύματα. Κ᾽ ἕνα μεγάλο θαῦμα στὸν 20ὸ αἰῶνα ποιό ἦταν; Δυστυχισμένα τὰ σημερινὰ παιδιὰ καὶ οἱ νέοι ποὺ δὲν γνωρίζουν πλέον τὴν ἱστορία μας.
Τὸ 1912 ἡ Θεσσαλονίκη ἦταν σκλάβα· ὁ Ἕλ­ληνας τί ἦταν· ἕνας μικρὸς Νέστορας, καὶ ὁ Τοῦρ­κος σὰν Λυαῖος ἐξουσίαζε ἀκόμη ὅλη τὴ Μακεδονία. Κι ὅμως ἔγινε τὸ θαῦμα, ποὺ ὁ κό­­­σμος δὲν φανταζόταν· σὰν σήμερα, ναὶ τὴν ἡμέ­ρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου! ὁ στρατός μας μπῆ­κε στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ὕψωσε τὴ σημαία μας στὸ Λευ­κὸ Πύργο. Θαύμασε ὁ κόσμος. Με­τὰ ἀ­πὸ σκλαβιὰ πέντε αἰώνων ὄχι μόνο ἡ Θεσσαλο­νίκη ἀλλὰ ὅλη ἡ Μακεδονία ἐλευθερώθηκε.
Μεγάλη δύναμι ἡ πίστις. Πιστεύεις; Τότε ἄ­στρα κατεβάζεις ἀπ᾽ τὸν οὐρανό. Ἐγὼ πιστεύω, θὰ μοῦ πῇς. Ἂν πιστεύῃς, τότε «δεῖξε μου τὴν πίστι σου ἀπὸ τὰ ἔργα σου» (Ἰακ. 2,18). Τὸ δέντρο φαίνεται ἀπὸ τοὺς καρπούς, κι ὁ Χριστιανὸς ἀπὸ τὰ ἔργα του. Ποιά ἔργα; Ξύπνησες; Κάνε τὸ σταυρό σου, γονάτισε προσ­ευχήσου. Πῆ­γες στὸ χωράφι ἢ σὲ ἄλλη ἐργασία σου; Πρὶν πιά­σῃς δου­λειὰ ζή­τα τοῦ Θεοῦ τὴν εὐ­λογία. Κάθεσαι νὰ φᾷς; Μὴ βάλῃς μπουκιὰ στὸ στόμα, ἐ­ὰν δὲν θυμη­θῇς Ἐκεῖνον ποὺ σοῦ στέλνει ὅ­λα τ᾽ ἀγαθά. Βράδιασε, βγῆκαν τὰ ἄστρα; Ἂν εἶ­σαι πατέρας καὶ μάνα, φώναξε τὰ παιδιά σου κάτω ἀπ᾽ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας καὶ κάντε μαζὶ τὴ βρα­δινὴ προσευχή σας. Χτύπησε ἡ καμ­πάνα τὴν Κυρια­κή; Τρέξε στὴν ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὅπως τὰ πουλιὰ στὴ φωλιά τους. Στὴν καθημερινὴ ζωή σου μὴν κάνεις ποτέ τὸ κακό· κάνε πάντα τὸ καλό, κι ὄχι μόνο στὸ φίλο ἀλ­λὰ καὶ στὸν ἐχθρό. Νά ᾽σαι εὐεργε­τι­κὸς σὲ ὅ­λους. Τὰ κάνουμε αὐτά; Ἀμφιβάλλω. Αὐτὴ εἶνε ἡ γενεά μας, ἡ ὁποία ἀποστάτησε ἀπ᾽ τὸ Θεό.
Συμβαίνουν ἐκεῖνα ποὺ εἶπε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Τρία σημάδια, λέει, θὰ δείχνουν ὅτι πλησιάζει ἡ συντέλεια. • Τὸ ἕνα εἶ­νε, ὅταν δῆτε τὶς γυναῖκες γυμνὲς στὸ δρόμο. Ἤδη τὶς βλέπουμε· καὶ δὲν ντρέπον­ται. • Τὸ δεύτερο εἶνε, ὅτι θὰ βγῇ ἕνα κουτὶ τοῦ διαβόλου, ποὺ θὰ τρελάνῃ τὴν ἀνθρωπότητα. Ποιό εἶνε; Ἡ τηλεόρασι. Ἐκεῖ ἔχουν ὅλοι καρφωμένα τὰ μάτια· ἔγινε ὁ δάσκαλός τους. • Καὶ τὸ τρίτο εἶνε, ὅτι θὰ λείψουν οἱ κληρικοί, δὲν θὰ ὑπάρχουν παπᾶδες. Θὰ βαδίζετε, λέει, χιλι­ό­μετρα γιὰ νὰ βρῆτε ἱερέα.
Σ᾽ αὐτὸ συμβάλλει καὶ ἡ ὀλιγοτεκνία. Κ᾽ ἐσεῖς ποὺ μ᾽ ἀκοῦ­τε, ἔχετε εὐθύνη· ἔπρεπε νὰ ἔχετε πολλὰ παιδιά, ἀλλ᾽ ἂς ὄψωνται οἱ ἐκτρώσεις καὶ ἡ ἀποφυγὴ τεκνο­γονίας! Κι ὅσα παιδιὰ γεν­νιῶνται, θέλετε νὰ γίνουν διάσημοι· δικηγόροι – νὰ λένε ψέματα, γιατροὶ – νὰ κάνουν ἐκ­τρώσεις, μηχανικοί – νὰ γκρεμίζων­­ται τὰ σπίτια…, ἀλλὰ παπᾶδες ὄχι. Θέλετε ὅ­μως νὰ ὑπάρχῃ παπᾷς γιὰ νὰ στεφα­νώνῃ, νὰ βαπτίζῃ, νὰ κηδεύῃ, νὰ ἁγιάζῃ.
Οἱ πιστοὶ καὶ εὐσεβεῖς εἶνε μειοψηφία, εἶνε «τὸ μικρὸν ποίμνιον» (Λουκ. 12,32). Ἀλλὰ δὲν θὰ νικήσουν οἱ δαίμονες, δὲν θὰ νικήσῃ ὁ ἀντίχριστος· θὰ νικήση ὁ Χριστὸς διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Δημητρίου καὶ πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία καὶ δευτερολογία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἑορτάζοντα ἱ. ναὸ Ἁγ. Δημητρίου Μαυροπηγῆς – Ἑορδαίας τὴ Δευτέρα 26-10-1981 πρωί, μὲ νέο τώρα τί­τλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 26-9-2021.