Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2420

Τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν
Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2021
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

Επεσε ο εωσφορος

«Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀ­στραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα» (Λουκ. 10,18)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ ἑορτὴ καὶ πανήγυρις τῶν παμμεγίστων Ταξιαρχῶν· ἑ­ορ­­τά­ζει καὶ ἡ Φλώρινα, ποὺ σὰν σήμερα τὸ 1912 ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγό. Λίγα λόγια λοιπ­ὸν γιὰ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους.

* * *

Στὸ Σύμβολο τῆς πίστεως διακηρύττουμε· «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάν­των καὶ ἀοράτων» (ἄρθρ. 1), ὅτι δηλαδὴ ὁ Θεὸς δη­μιούργησε ὅλα τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα. Ὁρατὰ εἶνε αὐτὰ ποὺ βλέπονται καὶ ὑποπίπτουν στὶς αἰσθήσεις μας· βουνά, λίμνες, ποταμοί, θάλασ­σες ὠκεανοί· δέντρα, φυτά, ζῷα, πουλιά…
Στὰ ὁρατὰ βέβαια ἀνήκει καὶ ὁ ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ αὐτὸς εἶνε συγχρόνως ὁ­ρα­τὸς καὶ ἀόρα­τος· ὁρατὸς κατὰ τὸ σῶμα, ἀόρατος κατὰ τὴν ψυχή. Κ᾽ ἐ­πειδὴ ἡ ψυχὴ εἶνε αὐτὴ ποὺ κυβερ­νᾷ τὸ σῶ­μα, καταλήγουμε σ᾽ ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγαν καὶ οἱ ἀρχαῖοι πρόγο­νοί μας, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶ­νε κυρίως ὄ­χι τὸ ὁ­ρώμενον ἀλλὰ τὸ μὴ ὁ­ρώμενον. Μεγάλη ἀ­λή­θεια αὐτή. Διότι ὡς πρὸς τὸ σῶμα μικρὲς εἶνε οἱ μεταξύ μας διαφορές· ἀλλ᾽ ὡς πρὸς τὴν ψυ­χή, ἐκεῖ εἶνε ἡ ἄβυσσος τῶν διαφορῶν. Ἄλ­λη ἡ ψυχὴ ἑνὸς κακούργου καὶ ἄλλη ἡ ψυ­χὴ ἑνὸς ἁγίου, ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑ­νὸς τιμίου καὶ ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑνὸς ἀτίμου, ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑνὸς προδότου καὶ ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑνὸς πατριώτου, ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑνὸς ἀγροίκου καὶ ἄλλη ἡ ψυχὴ ἑνὸς φιλοσόφου καὶ ποιητοῦ.
Ὁ ἄνθρωπος εἶνε μεῖγμα ὁρατοῦ καὶ ἀορά­του κόσμου, ὕλης καὶ πνεύματος· εἶνε κρίκος ποὺ συνδέει τοὺς δύο κόσμους.

Ἀλλ᾽ ἐκτὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν καὶ ἄλ­λα ὄντα ἀνώτερα ἀπὸ αὐτόν· ὑπάρξεις αἰθέρι­ες, ἀσώματες· δὲν ἔχουν ὑλικὸ σῶμα ὅπως ἐ­μεῖς καὶ κινοῦν­ται εὔκολα παντοῦ· αὐτὲς εἶνε οἱ ἄγγελοι. Πόσοι εἶνε; Ἀναρίθμητοι· τά­γματα, ταξιαρχί­ες, στρατιές. Ἐπὶ κεφαλῆς τῶν ἀύλων νοε­ρῶν ἀ­σωμάτων δυνάμεων, τρόπον τινὰ ἀρ­χιστράτη­γοί τους, εἶνε ἀρχάγγελοι. Καὶ ἀναφέρει ἡ Καινὴ Διαθήκη δύο ἀπὸ τοὺς ἀρχαγγέλους· τὸν Μιχαὴλ καὶ τὸν Γαβριήλ, μὲ τὸν ὁ­ποῖον ἀρ­χίζει ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος λέγοντας «Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ χαῖρε…» (Ἀκάθ. ὕμν. Α).
Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς δύο αὐτοὺς ἀρ­χαγγέλους ὑπῆρ­χε καὶ ἕνας ἄλλος ἀνώτερος ἀρχάγγελος μὲ τὸ ὄνομα ἑωσ-φόρος, ποὺ σημαίνει «αὐτὸς ποὺ φέρνει τὸ φῶς». Ὁ ἑωσφόρος ὅ­μως ἐξέπε­­σε ἀπὸ τὶς ἀγγελικὲς τάξεις καὶ τὸ ὡραῖο ὄ­νο­μά του κατήντησε ἀποτρόπαιο. Λεγόταν ἑ­ωσ­φόρος διότι, ὅπως τὸ ἄστρο τῆς αὐγῆς μὲ τὴ λάμψι του προμηνύει τὴν ἀνατολὴ τοῦ ἥλιου, ἔτσι κι ὁ ἀρχάγγελος αὐτὸς ἔλαμπε στὸ πνευ­ματικὸ στερέωμα ὅσο ὑπήκουε στὸν Κύριο, στὴν παναγία Τριάδα. Ἀλλὰ ὁ ἑωσφόρος ἁ­μάρ­­τησε· ἔπεσε ὅπως ἀκοῦμε στὸ σημερινὸ εὐαγ­γέλιο (βλ. Λουκ. 8,18). Τὴν πτῶ­σι του, σύμφωνα μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν πατέρων, περιγράφουν μιλώντας ἀλληγο­ρικὰ ὁ μὲν προφήτης Ἠ­σαΐας γιὰ τὴν πτῶσι τοῦ βασιλέως τῆς Βαβυλῶνος, ὁ δὲ προφήτης Ἰεζεκιὴλ γιὰ τὴν καταστροφὴ τοῦ βασιλέως τῆς Τύρου (βλ. Ἠσ. 14,12-14. Ἰεζ. 28,2,12-15,17).
Ποιά νὰ ἦταν ἡ ἁμαρτία του; μήπως πορνεία ἢ μοιχεία; Δὲν μποροῦσε αὐτὸς νὰ κάνῃ τέτοια ἁ­μαρτήματα· αὐτὰ προσιδιάζουν σὲ ἀν­­θρώπους μὲ σῶμα ὑλικό. Ὁ ἀρχάγγελος εἶνε ἀσώματος, δὲν ἔχει σῶμα· δὲν πόρ­νευσε λοι­πόν, οὔ­τε μοίχευσε. Τί ἔπραξε; Κάτι χει­ρότε­ρο. Τί δηλα­δή; Κάτι ποὺ δὲν τὸ λογαριάζουμε ὅσο πρέπει οὔτε οἱ κληρικοί, παπᾶδες καὶ δεσποτάδες, οὔτε οἱ λαϊκοί, ἄντρες καὶ γυναῖκες. Καὶ ὅμως, ἂν ἐξετάσουμε καὶ ἀναλύσου­με καλά, θὰ δοῦμε ὅτι αὐτὸ τὸ ἁ­μάρτημα τοῦ ἑωσ­­φόρου εἶνε ἡ ῥίζα ὅλων τῶν ἀθλιοτήτων μας· ἀσε­βειῶν, ἀδικιῶν, κλοπῶν, ἐγ­κλημά­­των, δια­φω­νι­ῶν, ἐχθροτήτων, συγ­κρού­σεων, πολέμων. Τὸ ἁμάρτημα αὐτὸ εἶνε ἡ ὑπερηφάνεια. Ὤ ἡ ὑπερηφάνεια, ποὺ κρύβεται στὴν καρδιὰ κάθε ἀνθρώπου, ἀπ᾽ τὸ μικρὸ παιδὶ μέχρι τὸν ἀ­σπρομάλλη γέρο! Ὅπου νὰ πᾶ­με, ἀπ᾽ τὴν Ἀ­νατολὴ ὣς τὴ Δύσι κι ἀπὸ τὸ Βόρειο Πόλο μέχρι τὸ Νότιο Πόλο, παντοῦ θὰ δοῦμε νὰ φυτρώνῃ τὸ φαρμακερὸ αὐτὸ ἀγκάθι.
Ὑπερηφανεύτηκε λοιπὸν ὁ ἑωσφόρος. Τί σκέφτηκε· Ἐγὼ θὰ γίνω ἀνώτερος ἀπ᾽ τὸ Θεό, θὰ στήσω τὸ θρόνο μου πάνω ἀπὸ τ᾽ ἀστέρια (βλ. Ἠσ. 14,13-14). Καὶ τότε, μόλις δέχτηκε αὐτὸ τὸν ἄ­θλιο λογισμό, ἀμέσως γκρεμίστηκε ἀπ᾽ τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ κ᾽ ἔπεσε σὰν ἀστραπὴ στὸ χάος. Ἀπὸ τότε ἄλλαξε ἡ φύσι του καὶ τὸ ὄνομα ἑωσ­φόρος ἔγινε σατανᾶς καὶ διάβολος.
Τὴν ὥρα ὅμως ποὺ κατρακυλοῦσε στὴν ἄ­βυσ­­σο –περιγράφει τὴν πτῶσι του κι ὁ Δάν­της–συμπαρέσυρε μαζί του καὶ πολλοὺς ἄλ­λους ἀγγέλους, μὲ τὴ θέλησί τους. Τότε ὁ ἀρ­χάγγελος Μιχαὴλ πῆρε σάλπιγγα –μεταφορι­κῶς– καὶ φώναξε – ποιό· αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε στὴ θεία Λειτουργία· «Στῶμεν καλῶς· στῶμεν με­τὰ φόβου· πρόσχωμεν». Ἀδέρφια μου ἄγγε­λοι, μὴν παρασυρθοῦμε, νὰ σταθοῦμε ἑδραῖοι στὴ θέσι μας! Ἡ φράσι αὐτὴ τῆς θείας Λειτουργίας μᾶς ὑπενθυμίζει τὴ θλιβερὴ πτῶσι τοῦ ἑ­ωσ­φόρου καὶ τῆς στρατιᾶς του.
Ἀπὸ τότε ὁ σατανᾶς ἔγινε πλέον τὸ πιὸ μοχθηρὸ ὂν καὶ μηχανεύεται διαρκῶς τὸ κακό. Ἀπόδειξι τῆς ὑπάρξεως καὶ τῆς δράσεώς του εἶνε ὁ πνευματισμός, ἡ μαγεία, ὁ ἀποκρυφισμός. Συμβαίνουν ἐκεῖ φοβερὰ πράγματα, τὰ ὁποῖα δὲν ἐξηγοῦνται παρὰ μόνο ἂν παραδεχτοῦμε ὅτι ὑπάρχουν ἐναέρια δαιμονικὰ πνεύ­ματα. Οἱ πνευματισταὶ λένε, ὅτι τὰ πνεύματα αὐτὰ εἶνε ἀγαθά, ἐμεῖς ὅμως ἐπὶ τῇ βάσει πολ­λῶν μαρτυριῶν ὁμολογοῦμε, ὅτι τὰ πνεύματα αὐτὰ εἶνε πονηρὰ καὶ ἀκάθαρτα. Ἐκεῖ γίνε­ται ἐπικοινωνία μὲ δαιμόνια. Εἶνε λοιπὸν ἀν­­αμφισβήτητο, ὅτι πέρα ἀπ᾽ τὸν ὑλικὸ κόσμο ὑπάρ­­χει πνευματικὸς κόσμος, στὸν ὁ­ποῖο συν­τελοῦνται μεγάλες ζυμώσεις. Κυριαρχεῖ τὸ πνεῦ­μα, ἀλλὰ τὸ πνεῦμα εἶνε ἢ ἀγαθὸ ἢ πονηρό.
Ὁ σατανᾶς ὡς μοχθηρὸ πνεῦμα δὲν κάνει τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ πασχίζῃ νὰ ματαιώνῃ τὶς βουλὲς τοῦ Θεοῦ. Ὁ ρόλος του εἶνε ἀντιδρα­στικὸς καὶ καταστροφικός.
Ἡ πίστι μας εἶνε, ὅτι στὸ τέλος δὲν θὰ νικήσῃ ὁ ἑωσφόρος. Κι ἂν ἀκόμα ἐπιστρατεύσῃ ὅλες τὶς δυνάμεις του, κι ἂν ἀκόμα γεμίσῃ μὲ σατανᾶδες βουνὰ καὶ λαγκάδια, δρόμους καὶ κεραμίδια, δὲν θὰ νικήσῃ τὸ πονηρὸ πνεῦμα καὶ τὰ ὄργανα τοῦ σκότους· θὰ νικήσῃ τὸ ἀ­γαθὸ πνεῦμα, ὁ Χριστὸς καὶ οἱ ἅγιοι ἄγγελοι. Ὁ ἑωσφόρος ἔπεσε τότε ἀπὸ τὸ ὕψος του «ὡς ἀστραπή» (Λουκ. 10,18)· ἔπεσε ὅταν ὁ Χριστὸς τὸν συνέτριψε στὸ Γολγοθᾶ· κι ἀπὸ τότε πέφτει συ­νεχῶς καὶ ὑφίσταται μύριες ἧττες, ἕως ὅ­του ὑποστῇ τὴν τελευταία ἧττα καὶ κλειστῇ ὁριστικῶς «εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρὸς καὶ τοῦ θείου» (Ἀπ. 20,10), στὰ τάρταρα τῆς ἀβύσσου. Αὐ­τὴ εἶ­νε ἡ διδασκαλία τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Τὸ δίδαγμα ποιό εἶνε; Νὰ μισήσουμε αὐτὴ τὴ μεγάλη ἁμαρτία, τὴν ὑπερηφάνεια, ποὺ οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας τὴν ἔλεγαν ὕβριν· ποὺ σημαίνει ἀλαζονεία, αὐθάδεια, προσβητικὴ συμπεριφορά. Εἶνε τὸ μεγαλύτερο ἀπὸ τ᾽ ἁ­μαρτήματα, ἡ ἀρχὴ τοῦ κακοῦ.
Ὁ Θεὸς ἀναπαύεται στοὺς ταπεινούς. Κι αὐ­τοὶ εἶνε σπάνιοι, σὰν τὰ διαμάντια. Δύσκολο νὰ βρῇς παπᾶ ταπεινό, δεσπότη ταπεινό, ἀξιωματικὸ ταπεινό, ἐπιστήμονα ταπεινό, γυναῖκα ταπεινή. Ὅταν δῇς ἄνθρωπο ταπεινό, σὰν νὰ βλέπῃς τὸ Χριστό· ὅταν δῇς ὑπερήφανο, σὰν νὰ βλέπῃς τὸν διάβολο. Διότι ὑπερηφάνεια καὶ ἑωσφόρος εἶνε ἔννοιες ταυτόσημες. Γι᾽ αὐ­τὸ ἡ Γραφὴ λέει· «Κύριος ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσε­­ται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν» (Παρ. 3,34. Ἰακ. 4,6. Α΄ Πέτρ. 5,5). Ὁ Κύριος πάει κόντρα στοὺς ὑπερήφανους.
Θέλετε παράδειγμα; Νά ἡ Τουρκία. Ἦταν μιὰ ὑπερήφανη αὐτοκρατορία, ποὺ ἁπλωνόταν ἀπὸ τὸ Δούναβι μέχρι τὸ Νεῖλο, κι ἀπ᾽ τὸν Εὐφράτη μέχρι τὸ Τούνεζι (=Τυνησία) καὶ τὸ Μα­ρόκο. Ἔτρεμαν μπροστά της Ἄγγλοι καὶ ῾Ρῶ­σοι πρεσβευταί. Τὴ φοβοῦνταν, προσπαθοῦ­σαν νὰ τὴν ἐξευμενίσουν. Ὑπερηφανεύτηκε λοι­πὸν καὶ ἔπεσε «ὡς ἀστραπὴ ἐκ τοῦ οὐ­ρανοῦ». Δὲν εἶνε θαῦμα πῶς παιδιὰ τῆς μικρῆς Ἑλλάδος, μιὰ χούφτα ἄνθρωποι μὲ πίστι στὸ Χριστὸ καὶ στὸ σταυρό, πέταξαν σὰν ἄγγελοι; Εἶνε τυ­χαῖο ὅτι τὴν ἡμέρα αὐτὴ τῶν Ταξιαρχῶν μία ἴλη ἱππικοῦ ἐλευθέρωσε τὴ Φλώρινα;
Σήμερα ὑπερηφανεύεται πάλι ἡ Τουρκία καὶ προκαλεῖ. Ζοῦμε σὲ ἡμέρες κρίσιμες. Δὲν ξέρουμε τί σχεδιάζουν τὰ σκοτει­νὰ κέντρα καὶ ἂν θέλουν τὴ διάλυσί μας· «Διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς…» (Ψαλμ. 21,19). Κανείς δὲν μᾶς ἀγαπάει. Μείναμε μόνοι στὴ βραχώδη αὐτὴ γωνιὰ τοῦ αἵματος καὶ τοῦ μαρτυρίου.

* * *

Ἀλλὰ μὴν ἀπελπιζώμεθα. Δὲν θὰ νικήσῃ ὁ ἑωσφόρος, θὰ νικήσῃ ὁ Χριστός. Ἕλληνες Χριστιανοί, «στῶμεν καλῶς· στῶμεν μετὰ φόβου». Ἂς ἐντυπωθῇ στὶς καρδιές μας αὐτὸ τὸ σάλπισμα, γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν προστασία τῶν ἀ­ΰλων δυνάμεων καὶ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ποὺ εὐδόκησε τὴν ἡμέρα αὐτὴ νὰ ἔλθουν σὰν ἄγγελοι οἱ μαχηταὶ τῆς Ἑλλάδος πρὸς ἀπελευθέρωσιν τῆς ἀκριτικῆς μας πόλεως.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Φλωρίνης τὴν Τρίτη 8-11-1977 τὸ πρωί. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 14-10-2021.