ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΕΛΕΗΜΟΝΟΣ
Β΄ Κορ. 9, 6-11
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστινου

ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ

«Δυνατὸς ὁ Θεὸς πᾶσαν χάριν περισσεῦσαι εἰς
ὑμᾶς, ἵνα ἐν παντὶ πάντοτε πᾶσαν αὐτάρκειαν
ἔχοντες περισσεύητε εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν»
(Β΄ Κορ. 9, 8)

ΛΕΝΕ ΜΕΡΙΚΟΙ, ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο μόνο γιὰ τὰ οὐράνια ἐνδιαφέρεται. Ἀλλʼ ἐμεῖς, λένε, εἴμαστε ἄνθρωποι μὲ ὑλικὲς ἀνάγκες καὶ δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε μόνο γιὰ τοὺς καλογέρους, καὶ ὄχι γιὰ μᾶς ποὺ ζοῦμε στὸν κόσμο. Αὐτὰ λένε.
Ἀλλʼ αὐτὰ ποὺ λένε δὲν εἶνε σωστά. Γιατὶ ὁ Χριστὸς δὲν ἐνδιαφέρεται μόνο γιὰ τὴν οὐράνια ζωή˙ ὁ Χριστὸς ἐνδιαφέρεται καὶ γιὰ τὴν ἐπίγεια ζωή. Δὲν ἐνδιαφέρεται μόνο γιὰ τὰ πνευματικά˙ ἐνδιαφέρεται καὶ γιὰ τὶς ὑλικὲς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ κοντὰ στὶς ἄλλες ἀποδείξεις ποὺ ἔχουμε γιʼ αὐτό, εἶνει καὶ ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος. Τί λέει ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος;

Νὰ τί λέει: Ἄν εἴμαστε ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ἄν ζοῦμε δηλαδὴ ὅπως θέλει ὁ Θεός, θὰ ἔχουμε αὐτάρκεια. Τί θὰ πῆ αὐτάρκεια; Νὰ τί θᾶ πῆ: Θὰ ἔχουμε ὅ,τι εἶνε ἀναγκαῖο γιὰ τὴ ζωή μας, καὶ κάτι θὰ μᾶς περισσεύη, γιὰ νὰ κάνουμε καὶ κανένα καλὸ στοὺς ἄλλους. Οἰκονομία, ἐλεημοσύνη, νὰ τὸ πρόγραμμά μας. Καὶ ἐπειδὴ αὐτὰ ποὺ λέμε φαίνονται σὰν χοντρὰ νομίσματα, ἄς τὰ κάνουμε λιανά, γιὰ νὰ τὰ καταλάβουν ὅλοι.

* * *

Αὐτάρκεια! Τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, ποὺ χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ ζήση, χωρίζονται σὲ δυὸ κατηγορίες. Μερικὰ ἀπʼ αὐτά, τὰ περισσότερα ἀναγκαῖα καὶ ἀπαραίτητα, δὲν εἶνε ἰδιοκτησία κανενός˙ εἶνε κοινὰ γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ αὐτὰ εἶνε ὁ ἥλιος, τὸ νερὸ καὶ ὁ ἀέρας. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τὸ ἀπολαμβάνουμε. Φανταστῆτε τί θὰ συνέβαινε, ἄν ἕνας ἄνθρωπος μποροῦσε νὰ κάμη ἰδιοκτησία του τὸν ἥλιο, καὶ νὰ πουλάη τὸ φῶς του στοὺς ἄλλους. Θὰ γινόταν ὁ μεγαλύτερος ἰδιοκτήτης ἠλεκτροφωτισμοῦ. Ὅλα τὰ ἐργοστάσια παραγωγῆς ἠλεκτρικοῦ ρεύματος ποὺ ὑπάρχουν σήμερα πάνω στὴ γῆ, δὲν μποροῦν νὰ δώσουν τὸ φῶς καὶ τὴ θερμότητα ποὺ δίνει ὁ ἥλιος σʼ ἕνα μόνο λεπτὸ τῆς ὥρας! Ἑκατομμύρια, δισεκατομμύρια, ἀναρίθμητα κιλοβὰτ εἶνε τὸ ἠλεκτρικὸ ρεῦμα ποὺ λούζει τὴ γῆ. Τί πληρώνουμε, παρακαλῶ, γιὰ τὸ ρεῦμα αὐτὸ τοῦ ἥλιου; Τίποτα ἀπολύτως. Οὔτε ἕνα εὐχαριστῶ δὲν λέμε στὸ Δημιουργό, λὲς καὶ ὁ Δημιουργὸς εἶνε ὑποχρεωμένος νὰ μᾶς φωτίζη. Καὶ ὄχι μόνο δὲν λέμε εὐχαριστῶ, ἀλλʼ ὑπάρχουν δυστυχῶς καὶ πολλοὶ πού, μόλις βγῆ ὁ ἥλιος καὶ βγοῦν κι αὐτοὶ στὴ δουλειά τους, βλαστημᾶνε τὸ Θεό.
Ὁ ἥλιος κοινὸ ἀγαθὸ ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἐπίσης καὶ τὸ νερὸ καὶ ὁ ἀέρας.
Ἀλλʼ ἐκτὸς τῶν κοινῶν αὐτῶν ἀγαθῶν, ποὺ τὰ σκορπάει πλουσιοπάροχα ὁ Θεός, ὑπάρχουν κι ἄλλα ἀγαθά, ποὺ εἶνε χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα γιὰ τὸν ἄνθρωπο˙ εἶνε τὸ ψωμί, εἶνε τὸ ροῦχο, εἶνε ἡ στέγη, εἶνε τὰ φάρμακα καὶ ἄλλα ἀκόμη. Καὶ αὐτά, ὅπως εἴπαμε σὲ προηγούμενη ὅμιλία, γίνονται ἀπὸ τὴν ὕλη, ποὺ ἔδωσε ὁ καλὸς Θεός. Ἀλλὰ γιὰ νʼ ἀποκτήση ὁ ἄνθρωπος τὰ ἀγαθὰ αὐτά, πρέπει κι αὐτὸς νὰ κοπιάση. Πρέπει νὰ καλλιεργήση τὴ γῆ, νὰ βοσκήση τὰ πρόβατα καὶ νὰ μάθη διάφορες τέχνες καὶ ἐπιστῆμες, γιὰ νὰ μπορεῖ ἔτσι νὰ ἐκμεταλλεύεται τὴν ὕλη. Δὲν εἶπε ὁ Θεὸς νὰ εἶνε ὁ ἄνθρωπος τεμπέλης, νὰ κάθεται κάτω ἀπὸ τὴ συκιὰ καὶ νὰ λέη: Πέσε, σῦκο, νὰ σὲ φάω. Ὁ Θεὸς εἶπε νὰ ἐργάζεται ὁ ἄνθρωπος καὶ μὲ τὸν ἱδρώτα τοῦ προσώπου του νὰ τρώη τὸ ψωμί του. Ἡ ἐργασία εἶνε ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, εἶνε καθῆκον τοῦ ἀνθρώπου, εἶνε εὐλογία καὶ πλοῦτος. Ἕνα μικρὸ κομμάτι γῆς, ὅταν ὁ ἄνθρωπος τὰ καλλιεργήση καλά, μπορεῖ νὰ θρέψη μιὰ ὁλόκληρη οἰκογένεια˙ ἐνῶ κάμπος, ὅταν μείνη ἀκαλλιέργητος, γεμίζει ἀγκάθια καὶ τριβόλους καὶ δὲν τρέφει οὔτε ἕνα ἄνθρωπο.
Ἀλλὰ κοντὰ στὴν ἐργασία χρειάζεται καὶ οἰκονομία. Οἰκονομία δὲν θὰ πῆ τσιγγουνιά˙ οἰκονομία θὰ πῆ λογικὴ καὶ φρόνιμη διαχείρισις τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν. Δὲν ἐπιτρέπεται ὁ ἄνθρωπος νὰ σπαταλάη τὰ ἀγαθά, καὶ ὅ,τι κέρδισε σὲ μιὰ βδομάδα νὰ τὸ ξοδεύη σὲ μιὰ ὥρα μέσα σʼ ἕνα κέντρο ἁμαρτωλῆς διασκεδάσεως καὶ διαφθορᾶς, καὶ ἔπειτα νὰ πεινάη ἡ οἰκογένειά του. Οἰκονομία ἀκόμα θὰ πῆ ὄχι περιττὰ ἔξοδα καὶ πολυτέλειες. Ἕνας ἄνθρωπος μὲ λίγα ἔσοδα κατορθώνει καὶ συντηρεῖ πολυμελὴ οἰκογένεια, γιατὶ ἔχει τάξι καὶ οἰκονομία. Ἐνῶ ἕνας ἄλλος, ποὺ δὲν ἔχει τάξι καὶ οἰκονομία, ἀλλὰ ξοδεύει ἀλύπητα τὰ χρήματα σὲ περιττὰ πράγματα καὶ πολυτέλειες, δὲν μπορεῖ νὰ ζήση οὔτε μὲ δυὸ μέλη οἰκογενείας, ἔστω καὶ ἄν παίρνη δυὸ καὶ πέντε καὶ δέκα φορὲς περισσότερα ἀπʼ τὸν ἄλλο.
Καὶ αὐτὸ συμβαίνει στὰ σπίτια, συμβαίνει καὶ στὰ κράτη. Ὑπάρχουν κράτη ποὺ δὲν ἔχουν πολλὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Καὶ ὅμως αὐτάρκεια καὶ δὲν βρίσκονται στὴν ἀνάγκη νὰ δανείζωνται. Ἑνὼ ἄλλα κράτη, μὲ ἀφθονία ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἐπειδὴ οἱ πολῖτες τους εἶνε σπάταλοι, ὑποφέρουν. Δὲν εἶνε αὐτάρκη. Θέλετε ἕνα παράδειγμα; Ἄς μὴν πᾶμε μακριά˙ εἶνε ἡ Πατρίδα μας. Ἄλλοτε ἡ Ἑλλάδα εἶχε ἐπάρκεια στὸ κρέας. Γιατί; Γιατὶ οἱ Ἕλληνες ἦταν οἰκονόμοι καὶ ἐγκρατεῖς. Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστὲς καὶ ἄλλες ἀκόμη μέρες ἐνήστευαν. Δὲν ἔτρωγαν κρέατα. Ἐνῶ τώρα οἱ περισσότεροι κακόμαθαν. Ἔπεσαν χρήματα στὰ χέρια τους καὶ τὸ ἔρριξαν στὴν καλοπέρασι. Φαγητὸ χωρὶς κρέας δὲν ἐννοοῦν. Καμμιὰ νηστεία δὲν τηροῦν. Οὔτε Τετάρτη οὔτε Παρασκευὴ οὔτε Σαρακοστές. Μερικοὶ οὔτε τὴ Μεγάλη Παρασκευή. Ἔγιναν σὰν τὰ κοράκια, ποὺ τρῶνε ψοφίμια. Καὶ τὸ ἀποτέλεσμα; Τὸ κρέας ποὺ παράγει ὁ τόπος δὲν ἐπαρκεῖ πλέον. Καὶ βγάζουμε συνάλλαγμα καὶ εἰσάγουμε κρέατα ἀπʼ τὴ Βουλγαρία καὶ τὴν Ἀργεντινή. Ἄν ὅμως οἱ σημερινοὶ Ἕλληνες ἤμασταν οἰκονόμοι καὶ ἐγκρατεῖς καὶ τηρούσαμε τὶς νηστεῖες, θὰ εἴχαμε καὶ στὸ κρέας αὐτάρκεια, ὅπως ἔχουμε σὲ ἄλλα εἴδη, π.χ. στὸ σιτάρι καὶ τὸ ρύζι.
Ἐργασία, οἰκονομία, ἐγκράτεια, νὰ τὰ συστατικὰ τῆς αὐτάρκειας! Ἀλλὰ τὴν αὐτάρκεια δὲν τὴν θέλει ὁ Ἀπόστολος γιὰ νὰ περισσεύουν χρήματα καὶ νὰ θησαυρίζουμε ἀπὸ πλεονεξία. Τὴν αὐτάρκεια τὴν θέλει ὁ Ἀπόστολος κυρίως γιὰ νὰ περισσεύουν χρήματα γιὰ ἐλεημοσύνες γιὰ τὸ ψωμὶ τοῦ πεινασμένου,, γιὰ τὸ ροῦχο τοῦ γυμνοῦ, γιὰ τὸ φάρμακο τοῦ ἀρρώστου, γιὰ τὴ στέγη τοῦ ἀστέγου, γιὰ τὸ φιλόπτωχο ταμεῖο τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ κάθε καλὸ σʼ αὐτὸ τὸν κόσμο. Τότε ἡ αὐτάρκεια παίρνει νόημα μεγάλο, νόημα χριστιανικό, καὶ γίνεται ἡρωικὸ σύνθημα στὴ ζωὴ τῶν χριστιανῶν, σὰν τὸ σύνθημα ἐκεῖνο τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας; Νηστεύσωμεν, ἵνα ἐλεήσωμεν. Ἄς νηστέψουμε δηλαδή, γιὰ νὰ περισσεύουν χρήματα νὰ κάνουμε ἐλεημοσύνη. Ἐνῶ τώρα, σʼ αὐτὴ τὴ γενεὰ ποὺ ζοῦμε, μιὰ γενεὰ ὑλιστικὴ καὶ σαρκική, στὴν ὁποία ἐπικρατεῖ ἡ σπατάλη, ἡ πολυτέλεια, ἡ κοιλιοδουλεία καὶ ἡ σαρκολατρεία, ἄλλο σύνθημα ὑπάρχει: Ἄς ζοῦμε ἐμεῖς ὅσο καλύτερα μποροῦμε, κι ἄς πεθαίνουν οἱ ἄλλοι!… Καὶ πραγματικά, χιλιάδες πεθαίνουν κάθε μέρα. Καὶ ἄν δὲν πεθαίνουν στὴν Ἑλλάδα, ποὺ ἔχει κάποια σχετικὴ αὐτάρκεια, πεθαίνουν στὶς Ἰνδίες, στὴν Κίνα, στὴν Ἀφρικὴ καὶ σʼ ἄλλες ἀκόμα χῶρες. Ποῦ εἶνε ἡ ἀλληλεγγύη; Ποῦ εἶνε ἡ ἀγάπη; Ποῦ εἶνε ὁ χριστιανισμός μας;

* * *

Ἀγαπητοί μου! Ἄν θέλουμε νὰ εἴμαστε χριστιανοί, ἄς κάνουμε σύνθημά μας τὶς τέσσερις αὐτὲς λέξεις: Ἐργασία, οἰκονομία, ἐγκράτεια, ἐλεημοσύνη! Ἔτσι θὰ ἔρθη ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι θʼ ἀποκτήσουμε τὴν εὐλογημένη αὐτάρκεια.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ», σελ. 240-244 (ἕκδοσις Β΄ 1992).