Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2437

Σύναξις Ἰωάννου Βαπτιστοῦ (Πράξ. 19,1-8)
Παρασκευὴ 7 Ἰανουαρίου 2022

Για δωδεκα ψυχες τοση φροντιδα!

«Ἀκούσαντες δὲ ἐβαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. καὶ ἐ­πιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽ αὐτούς… ἦσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ δεκαδύο» (Πράξ. 19,5-6)

Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοί μου, τῆς σημερινῆς ἑορτῆς, τῆς συνάξεως τοῦ ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ (βλ. Πράξ. 19,1-8), μᾶς μεταφέρει στὴ ζωὴ τῆς πρώτης Ἐκ­κλησίας, στὴν ἀποστολικὴ ἐποχή.
῎Ω τί ἦταν ἡ ἀποστολικὴ ἐποχή! τί ζῆλος ὑ­πῆρχε τότε! τί φλόγα πίστεως ἔκαιγε μέσα στὶς καρδιὲς τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ! Στὴν περίοδο ἐκείνη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας ὅλοι καὶ ὅλα κινητοποιοῦνταν καὶ ἐργάζονταν γιὰ νὰ διαδοθῇ τὸ εὐαγγέλιο, νὰ σπαρῇ ὁ σπό­ρος τοῦ θείου λόγου· γιὰ νὰ ῥιζώσῃ, ν᾿ ἀν­θί­σῃ καὶ καρποφορήσῃ τὸ δέντρο τῆς πίστεως.

Ἔτσι στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα βλέπουμε στὴν ἀρχὴ τὸν Ἀπολλώ, ἕναν λόγιο Χριστιανό, νὰ κηρύττῃ στὴν Κόριν­θο, νὰ ἐ­λέγ­χῃ τὶς πλάνες τῶν Ἰουδαίων, νὰ στηρίζῃ στὴν πίστι τοὺς νεοφωτίστους ἐ­κεῖ Χριστι­ανούς. Ἐν συνεχείᾳ βλέπουμε τὸν ἀπόστο­λο Παῦλο, τὸν μεγάλο κήρυκα τῶν ἐ­θνῶν, νὰ περιοδεύῃ ἀνὰ τὸ ἔδαφος τῆς σημε­ρινῆς Τουρκίας (ἂς τὸν φανταστοῦμε στὴν Κιλικία, τὴν Παμφυλία, τὴν Καππαδοκία, τὴ Γαλατία, τὴ Φρυγία), νὰ κηρύττῃ παντοῦ τὸν λόγο τῆς ἀ­ληθείας, καὶ τέλος νὰ καταλήγῃ στὴν Ἔφεσο, τὴ μεγαλύτε­ρη καὶ πλουσιώτερη τότε πόλι τῆς Μικρᾶς Ἀ­σίας. Ἐ­κεῖ ὁ ἀπόστολος τοῦ Χρι­στοῦ ἔμεινε καὶ ἐρ­γάστηκε ἐπὶ δύο ὁλόκληρα χρόνια· κοπίασε πάρα πολὺ γιὰ ν᾽ ἀ­ναγεννηθοῦν καὶ νὰ φωτιστοῦν οἱ ψυχές· ἔτσι ἱ­δρύθηκε ἡ χριστι­ανικὴ ἐκκλησία τῆς Ἐφέσου.
Ἡ Ἔφεσος, ὅταν ἔφτασε ὁ ἀπόστολος Παῦ­λος, ἦταν βυθισμένη στὸ σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρίας. Λάτρευαν μὲ μεγάλο ζῆλο τὴ θεὰ Ἄρ­τεμι. Τὴν εἶχαν πολιοῦχο τους. Ὑπῆρ­χε ἐ­κεῖ ἀπὸ παλαιότερα να­ὸς τῆς θεᾶς, ποὺ ὑ­ψωνόταν μεγα­λοπρεπὴς μέ­σα στὴν πόλι. Οἱ κάτοι­­κοι καυ­χῶνταν γιὰ τὸ ξακουστὸ ἄγαλμα τῆς πολιούχου θεᾶς. Ἡ πόλις ζοῦσε κυρίως ἀπὸ τὴν προσκυνηματικὴ κίνησι ποὺ δημιουργοῦ­σε ἡ λατρεία στὸ ναό της. Ἡ εἰδωλολατρία ἐ­πικρα­τοῦσε, κυριαρχοῦσε. Μὲ ἄλλα λόγια, τὸ ἔ­δαφος ἦταν ἀκατάλληλο, πολὺ σκληρό, γιὰ νὰ «πιάσῃ» ἐκεῖ ὁ σπόρος τοῦ εὐαγγελίου.
Καὶ ὅμως, ἀπὸ κατοίκους τῆς μεγαλουπόλεως αὐτῆς, σχηματίστηκε σὲ λίγο ἡ πρώτη χριστιανικὴ ἐκκλησία τῆς Ἐφέσου. Τί θαῦ­μα! Ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς πλάνης στὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ! «Ἦτε γάρ ποτε σκότος, νῦν δὲ φῶς ἐν Κυρίῳ» (Ἐφ. 5,8), λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στοὺς Ἐφεσίους· κάποτε ἤ­σασταν σκο­τάδι, τώρα μὲ τὴ χάρι τοῦ Κυρίου εἶστε φῶς· δηλαδὴ τότε ζούσατε στὸ σκοτάδι καὶ τώρα ζῆ­τε στὸ φῶς τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ ζωῆς.
Γιὰ νὰ συγκροτηθῇ ὅμως ἡ ἐκκλησία στὴν Ἔφεσο, πόσο κοπίασε ὁ μεγάλος ἀπόστολος! Πάλεψε ἐναντίον καί τῶν ἰουδαίων καί τῶν ἐ­θνικῶν – εἰδωλολατρῶν. «Ἐδού­λευσε τῷ Κυρίῳ μετὰ πάσης ταπεινοφρο­σύνης καὶ πολλῶν δακρύων καὶ πειρασμῶν»· ὑπηρέτησε πιστὰ καὶ ταπεινὰ τὸν Κύ­­ριο, μὲ πολλὰ δάκρυα καὶ πειρα­σμούς (Πράξ. 20,19). Ἐργαζόταν ὁ ἴδιος χειρωνακτι­κά, μὲ τὰ χέρια του, γιὰ νὰ συντηρῇ καί τὸν ἑ­αυτό του καί τοὺς συνεργάτες του. Δίδασκε καί δημοσίως καί σὲ σπίτια. Νουθετοῦσε ἕναν – ἕνα ξεχωριστὰ μετὰ δακρύων.

* * *

Τὸ θερμὸ ἐνδιαφέρον τοῦ ἀποστόλου Παύ­λου γιὰ σωτηρία ψυχῶν βλέπουμε, ἀγ­­απη­τοί μου, καὶ στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα νὰ ἐκδηλώνεται ἀμέσως ἀπ᾽ τὴν ἀρ­χὴ τῆς πνευματικῆς ἐρ­γασίας του στὴν Ἔφεσο.
Βρίσκει ἐκεῖ δώδεκα ἰουδαίους, ποὺ εἶχαν δεχτῆ τὸ βά­πτισμα Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ἀλλ᾽ ἀγνοοῦσαν τὸ χριστιανικὸ βάπτισμα, γιὰ τὸ ὁποῖο καὶ εἶχε θεσπισθῆ τὸ πρῶ­το βάπτισμα· τὸ βάπτισμα δηλαδὴ τοῦ Ἰωάννου ἦταν προπαρασκευαστικὸ γιὰ τὴ Χριστιανικὴ πίστι, γιὰ τὴν ὁποία αὐτοὶ δὲν εἶχαν ἀκούσει τίποτε. Στὶς δώδεκα αὐτὲς ψυχὲς στρέφεται θερμὰ τὸ ἐν­διαφέρον καὶ ἡ φροντίδα τοῦ Παύλου. Θέλει νὰ τοὺς κερδίσῃ «εἰς Χριστόν» (πρβλ. Γαλ. 3,24).
Ἂς εἶνε λίγοι. Γιὰ τὸν ἀπόστολο τοῦ Χριστοῦ οἱ ψυχὲς αὐτὲς εἶνε ἀνεκτίμητες. Ὤ ἐὰν κερδίζονταν «εἰς Χριστόν»! θὰ χρησίμευαν στὸν Παῦλο ὡς «μικρὰ ζύμη» ποὺ «ὅλον τὸ φύρα­μα ζυμοῖ» (Α΄ Κορ. 5,6)· θὰ ἦταν οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ καὶ θὰ ἔπαιζαν σπουδαιότατο ῥόλο γιὰ τὴν περαιτέρω ἐξάπλωσι τοῦ Χριστιανισμοῦ στὴν Ἔφεσο. Μικρὸς ὁ ἀριθμός! Ἀλλὰ τί; μήπως δώδεκα δὲν ἦταν καὶ οἱ πρῶτοι μαθηταὶ τοῦ Κυρίου; Καὶ θὰ ἦταν λίγο γιὰ τὸν Παῦλο, νὰ σχηματίσῃ στὴν Ἔφεσο ἕναν ἄλλο ὅ­μιλο, κατὰ τὸ πρότυπο τῶν δώδεκα μαθη­τῶν τοῦ Κυρίου; Ἐκεῖνοι, οἱ δώδεκα ἀπόστολοι, ἀ­νακαίνισαν τὸν κόσμο· αὐτοὶ οἱ δώδεκα τῆς Ἐ­φέσου, θὰ μποροῦσαν ν᾿ ἀνακαινίσουν ὄχι βέβαια τὸν κόσμο ἀλλὰ ἔστω τὴν πόλι τους.
Ὤ! ἀξίζει γιὰ τὶς ψυχὲς αὐτὲς νὰ κοπιάσῃ ὁ Παῦλος. Γνωρίζει ἄλλως τε ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος τί ἀξία ἔχει ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ μία ψυχή. Γι᾿ αὐτὴν εἶπε ὁ Χριστός «Τί ὠφελήσει ἄν­θρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζη­μιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Μᾶρκ. 8,36-37). Γι᾿ αὐτὴν ἔχυσε τὸ αἷμα Του. Μιμητὴς τώρα τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅλα ὁ Παῦλος, ἀγωνίζεται νὰ σώσῃ τὶς δώδεκα αὐτὲς ψυχές. Καὶ τελικὰ τὸ ἐπιτυγχάνει. Εἶνε τόσο λεπτὴ ἡ ἀγάπη του, τό­σο εὐγενικοὶ οἱ τρόποι του, τόσο πειστικὴ ἡ διδασκαλία του, τόσο ἑλκυστικὴ ἡ χάρις τῆς ἁγίας ζωῆς του, ὥστε οἱ δώδεκα ἐκεῖνες ψυ­χὲς ἀκοῦνε τὸ κήρυγμά του, πιστεύ­ουν καὶ βαπτίζονται «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ» (Πράξ. 19,5). Αὐτὸ δείχνει ὁ ἀκόλουθος διάλογος ποὺ ἔκανε μαζί τους καὶ κατέληξε στὸ ν᾽ ἀποφασίσουν νὰ γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας.
–Ὅταν ἀσπασθήκατε τὴ Χριστιανικὴ πίστι, τοὺς ρωτάει, λάβατε Πνεῦμα ἅγιο;
–Μὰ οὔτε ἂν ὑπάρχῃ Πνεῦμα ἅγιο ἀκούσαμε ποτέ, ἀποκρίνονται αὐτοί.
–Σὲ τίνος λοιπὸν τὸ ὄνομα βαπτισθήκατε;
–Στὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου.
Ὁ Παῦλος τοὺς ἐξηγεῖ, ὅτι προηγήθηκε τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου γιὰ ν᾽ ἀκολουθήσῃ τὸ χριστιανικὸ βάπτισμα.
–Ὁ Ἰωάννης, τοὺς λέει, βάπτιζε βάπτισμα ποὺ ὡδηγοῦσε στὴ μετάνοια, λέγοντας στὸ λαὸ νὰ πιστέψουν σ᾽ αὐτὸν ποὺ ἔρχεται πίσω ἀπὸ αὐτόν, δηλαδὴ στὸν Ἰησοῦ Χριστό.
Κι ὅταν τ᾽ ἄκουσαν αὐτά, πίστεψαν καὶ βαπτίσθηκαν καὶ οἱ δώδεκα στὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἐμεῖς τώρα, ποὺ βλέπουμε τὴν κατάληξι τῶν προσπαθειῶν καὶ τὴν ἐπιτυχία τῶν κόπων τοῦ ἀποστόλου, θαυμάζουμε καὶ λέμε·
Χαῖρε, Παῦλε· τὰ κατάφερες! Ἀπέκτησες ἤ­δη στὴν Ἔφεσο μερικοὺς Χριστιανούς. Εἶνε τὰ πρῶτα σου στελέχη. Μ᾽ αὐ­τὰ τώρα –καὶ πρὸ παντὸς μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ὑ­ψίστου– θὰ προχωρήσῃς στὸν ἱερὸ σκοπό σου. Τὸ πρῶτο βῆ­μα ἔγινε· σύντομα θ᾽ ἀκολουθήσουν καὶ ἄλ­λες τέτοιες ἐπιστροφές. Καὶ δὲν θ᾽ ἀργήσῃ ἡ πόλις αὐτὴ τῆς εἰδωλολατρίας νὰ γίνῃ πόλις τοῦ Χριστοῦ· καὶ θὰ ἔχῃ μία ἀπὸ τὶς ἑπτὰ χρυ­σὲς λυχνί­ες, τὶς ἑπτὰ ἐκ­κλησίες, γιὰ τὶς ὁ­ποῖ­ες διαβάζουμε στὸ βι­βλίο τῆς Ἀποκαλύψε­ως τοῦ Ἰωάννου (βλ. Ἀπ. 1,12,13,20). «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Ἐφέσῳ ἐκκλησίας γράψον·…» (ἔ.ἀ. 2,1).

* * *

Ἀγαπητέ ἀδελφὲ ποὺ ἀκοῦς ἢ διαβάζεις σήμερα τὰ λόγια αὐτά!
Ἂν εἶσαι κληρικός, ταπεινὸς παπᾶς, ποιμένας καὶ διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας, μιμήσου κ᾽ ἐσὺ στὸν κύκλο σου τὸν φλο­γερὸ ζῆλο τοῦ ἀποστό­λου Παύλου. Ὁσοδήποτε μικρὴ κι ἂν εἶνε ἡ ἐνορία σου, θὰ μπορέσῃς πάν­τως, ἐὰν τὸ θέ­λῃς καὶ τὸ ἐπιδι­ώ­ξῃς, νὰ βρῇς λίγες ψυχές, ἔστω δώδεκα, τὶς ὁ­ποῖες νὰ κατηχήσῃς, νὰ δι­δάξῃς καὶ νὰ ἐμπνεύ­σῃς. Θὰ σχηματίσῃς ἔτσι, στὸ μέρος ποὺ ἔχεις ταχθῆ, ἕνα πυρῆνα θερμῶν Χριστιανῶν. Μ᾽ αὐ­τοὺς τοὺς λίγους ξεκίνησε· καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ προχώρησε. Ἔχε πίστι! μὲ τὴ μαγιὰ αὐτὴ ἡ θεία χάρις μπορεῖ νὰ κάνῃ θαύματα.
Ἀλλὰ καὶ ἁπλὸς Χριστιανὸς ἂν εἶσαι, μπορεῖς νὰ κάνῃς κάτι ἀνάλογο. Γιατί, καὶ ἂν δὲν μπορῇς νὰ μιλήσῃς ἀπὸ τὸν ἄμβωνα σὲ ἑκατοντάδες ἢ χιλιάδες ἀνθρώπους, μπορεῖς πάν­τως, ἐὰν σὲ συγκινῇ καὶ τὸ ἐπιθυμῇς, νὰ βρῇς, εἴτε στὸν κύκλο τοῦ σπιτιοῦ, τῆς οἰκογενείας, τῶν συγγενῶν σου, εἴτε στὸν εὐρύτερο κύκλο τῆς κοινωνίας ποὺ κινεῖσαι καὶ συναναστρέφεσαι, μία ἔστω –στὴν ἀρχή– ψυ­χὴ στὴν ὁποία νὰ ῥίξῃς τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ.
Θὰ κάνῃς ἔτσι ἔργο ἀποστόλου. Θὰ μιμη­θῇς τὸν Παῦλο, ὁ ὁποῖος γιὰ δώδεκα ψυχὲς ἔ­δειξε τέτοιο ἐνδιαφέρον· τὸν Παῦλο, ποὺ καὶ γιὰ μία ἀκόμη ψυχὴ κοπίαζε καὶ μοχθοῦ­σε· τὸν μέγα Παῦλο, ποὺ πρόγραμμά του ἦ­ταν ἐκεῖνο τὸ ἀθάνατο ῥητὸ «Τοῖς πᾶσι γέγονα τὰ πάν­τα, ἵνα πάντως τινὰς σώσω»· ἔγινα γιὰ ὅλους ὅλα, νὰ σώσω τέλος πάντων μερικούς (Α΄ Κορ. 9,22).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 232-233/7-1-1940, σ. 3-4). Μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα καὶ μικρὴ ἀνάπτυξις 18-12-2021.