Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2438

Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα (Ἐφ. 4,7-13)
9 Ἰανουαρίου 2022
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Ἡ ποικιλια των χαρισματων εργο της Θειας Προνοιας

«Ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ… πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. 4,7,12)

Φοβερὸ νόσημα τῆς ψυχῆς, ἀγαπητοί μου, ὁ φθόνος! Πῶς ἐκδηλώνεται; Πολλοί, ὅ­ταν δοῦν στὸν ἄλλο προτερήματα ἢ πλεονεκτήματα, χαρίσμα­τα ποὺ αὐτοὶ δὲν ἔχουν ἢ ἐ­ὰν ἔχουν τὰ ἔ­χουν σὲ μικρότερο βαθμό, λυποῦνται· δὲν μπο­ροῦν ν᾽ ἀναγνωρίσουν ἀνωτερότητα, νὰ παραδεχτοῦν τὴν ὑπεροχὴ καὶ τὰ προσόντα του, νὰ τὸν συγχαροῦν, νὰ τὸν καμαρώσουν μὲ ἀδελφικὴ ἁπλότητα.
Καὶ εἶνε φοβερὸ τὸ νόσημα αὐτό, γιατὶ καταστρέφει τὴν ἀ­γάπη, πα­­γώνει τὴν κοινωνία, ἀνακόπτει κάθε συνεργασία καὶ πρόοδο, χωρίζει ἀδέρφια, ματαιώνει καὶ καταστρέφει ἔρ­γα μεγάλα, ματώ­νει πολλὲς φο­ρὲς τὴ γῆ μὲ τὸ αἷμα ἀθῴων.

* * *

Τὸ νόσημα αὐτό, ἀδελφοί μου, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὡς ἄ­ριστος ψυχίατρος διέκρινε ὅτι ὑπῆρχε στὶς καρδιὲς μερικῶν Χριστιανῶν –στὴν Κόρινθο περισσότερο, στὴν Ἔφεσο λιγώτερο– καὶ μὲ τὶς θεόπνευστες συμβουλές του σπεύδει νὰ τὸ θεραπεύσῃ, νὰ τὸ ξερριζώ­σῃ. Ὡς φάρμακο κατὰ τῆς ψυχικῆς αὐτῆς νόσου ὁ ἀπόστολος ὑποδεικνύει τὴν χριστιανικὴ θεώρησι τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων· ὅ­τι, δηλαδή, τὰ διάφορα χαρίσματα, ποὺ βλέπουν οἱ Χριστιανοὶ στοὺς ἀδελφούς τους, δὲν εἶνε δικά τους, ἰδιοκτησία τους· δὲν ἀ­γοράστη­­καν ἀπ᾽ αὐ­τούς, τοὺς δόθηκαν ὄχι ὡς ἀ­μοιβὴ τῆς ἀξίας τους καὶ τῶν ἀρετῶν τους, ἀλλὰ χορηγήθηκαν μὲ σοφία καὶ δικαιοσύνη ἀπὸ τὸν Χριστό· εἶνε δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ. Καὶ δόθηκαν μὲ τὸ σκοπὸ νὰ βοηθηθῇ ἡ κοινωνία, γιὰ νὰ ζήσῃ τὸ σῶμα, νὰ ἐξ­υπη­ρετηθῇ τὸ σύνολο, τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκ­κλησί­ας.
Αὐτὸ τὸ νόημα ἔχουν τὰ λόγια τοῦ ἀ­ποστό­­λου ποὺ ἀκοῦμε στὸ σημερι­νὸ ἀνάγνωσμα· «Ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ… Καὶ αὐ­τὸς ἔ­δωκε τοὺς μὲν ἀποστό­λους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτι­σμὸν τῶν ἁ­γίων εἰς ἔργον δι­ακονίας, εἰς οἰ­κοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. 4,7,11-12), δηλαδή· Στὸν καθένα ἀπὸ μᾶς δόθηκε ἡ χάρις στὸ μέτρο ποὺ ἤ­θελε ὁ δωρεοδότης Χριστός… Καὶ αὐ­τὸς ἔ­δωσε ἄλ­λοι μὲν νά ᾽νε ἀ­πό­στολοι, ἄλ­λοι νά ᾽νε προ­φῆτες, ἄλλοι νά ᾽νε εὐαγγελισταί, καὶ ἄλλοι νά ᾽νε ποιμένες καὶ διδάσκαλοι, γιὰ νὰ ὠφελοῦνται καὶ τελειοποιοῦνται οἱ πιστοὶ μὲ τὸν ἁ­γιασμὸ τοῦ σώμα­τος τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τῆς Ἐκκλησίας του.
Ὥστε, σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ ἀποστόλου Παύ­λου, ἂν ὑπάρχουν εἴτε μέσα στὴν Ἐκκλησία εἴ­τε μέσα στὴν κοινωνία ἄτομα ποὺ διακρίνονται γιὰ ἰδιαίτερα χαρίσματα (π.χ. γιὰ εὐφυΐα, σύνεσι, διάκρισι, δύναμι, εὐφράδεια, ῥητορεία κ.λπ.), αὐ­τοὶ εἶνε ὑ­πη­ρέται τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ λαοῦ· ἔρ­γ­ο τους εἶνε νὰ θέσουν τὰ χαρίσματά τους στὴ διάθεσι τοῦ συν­όλου, νὰ ἐξυπηρετηθῇ τὸ κοινὸ καλό. Θέλετε μερικὰ παραδείγματα χαρισμάτων;
Εἶνε λοιπὸν ῥήτορες καὶ ἔχουν τὴ δύναμι νὰ συναρπάζουν μὲ τὸ λόγο τους τὰ πλήθη; Ἔχουν ὑποχρέωσι νὰ χρησιμοποιήσουν τὸ ῥητορικό τους χάρισμα μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ κεντρίσουν τὸ ἐν­διαφέρον τῶν ἀν­θρώπων γιὰ τὰ ὄντως ὑψηλὰ καὶ ὡ­ραῖα. Ἀλ­λοί­μονο ἂν σιωπήσουν! ἂν κλείσουν τὸ στόμα τους, τότε θὰ ἔχῃ ἐφαρμογὴ σ᾿ αὐτοὺς τὸ «Οὐαί μοί ἐστιν ἐὰν μὴ εὐαγγελίζωμαι» (Α΄ Κορ. 9,16), ἀλλοίμονό μου δηλαδὴ ἐὰν δὲν εὐαγγελί­ζω­μαι, ἐὰν δὲν κηρύττω τὴν καλὴ ἀγ­γελία ὅ­­τι ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου εἶνε μόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καὶ ἀντιθέτως· ἀλλοίμονο καὶ τρὶς ἀλ­­λοίμονο, ἐὰν ἀνοίξουν μὲν τὸ στόμα τους, τὸ ἀ­νοίξουν ὅμως γιὰ νὰ ἐξάψουν πάθη, γιὰ νὰ χωρίσουν ἀνθρώπους, γιὰ νὰ δημιουρ­γήσουν σχίσματα, αἱρέσεις, κοινωνικὲς ἀ­νατροπές. Τὸ χάρισμα τῆς ῥητορείας τοὺς δόθηκε ὄ­χι γιὰ νὰ γκρεμίζουν ἀλλὰ γιὰ νὰ οἰκοδο­μοῦν· «εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χρι­στοῦ», ὅ­πως ἀκούσαμε σήμερα (Ἐφ. 4,12).
Ἄλλο παράδειγμα. Εἶνε εὐφυεῖς; ἔχουν τὸ χάρισμα νὰ βρίσκουν εὔκολα λύσι καὶ στὰ πιὸ δύσκολα προβλήματα, νὰ βλέπουν φῶς ἐ­κεῖ ὅπου οἱ ἄλλοι ἔχουν σκοτάδι; Ἔχουν λοι­πὸν ἱερὰ ὑποχρέωσι νὰ χρησιμοποιήσουν τὴν εὐφυΐα τους γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἀδελφῶν τους, γιὰ τὴν ἀξιοποίησι τῶν ἀγαθῶν τῆς θείας δημιουργίας· πρὸς τὸ ἀγαθό, ὄχι πρὸς τὸ κακό· γιὰ νὰ λύσουν τὰ μπλεγμένα ὄχι νὰ μπλέξουν τὰ ἁπλᾶ. Διαφορετικά, ἡ εὐφυΐα τους γίνεται πονηρία καὶ προκαλεῖ μεγάλα δεινά.
Κι ἄλλο ἕνα παράδειγμα. Εἶνε συνετοί; ἔ­χουν τὸ χάρισμα ν᾽ ἀντιλαμβάνωνται σωστά, νὰ κρίνουν εὔστοχα τὰ διάφορα πρόσωπα, πράγματα καὶ γεγονότα; Τότε τὸ ἱερὸ καθῆ­κον τους εἶνε, νὰ γίνουν ὁδηγοὶ τῶν ἀπείρων, ἀφελῶν καὶ ἀθῴων ἀδελφῶν τους, ποὺ κινδυνεύουν νὰ πέσουν σὲ «λάκκους» τῶν μυρίων πονηρῶν ἐχθρῶν τους, νὰ προνοοῦν καὶ προλαμβάνουν ἠθικὲς καταστροφές.
Διὰ τῆς ποικιλίας λοιπὸν τῶν χαρισμάτων ἐξυπηρετεῖται ἡ Ἐκκλησία, ἡ κοινωνία, ἡ ἀν­θρωπότης. Ἡ Θεία Πρόνοια διένειμε τὰ χαρίσματα μὲ τέτοια σοφία, ὥστε νὰ πραγματοποι­οῦνται τὰ σχέδιά Της ἐπὶ τῆς γῆς. Μὲ τὸν πλοῦτο τῶν χαρισμάτων οἰκοδομεῖται ἡ Ἐκ­κλη­σία, σῴζεται τὸ πλήρωμά της, εὐεργετεῖ­ται ὅλος ὁ κόσμος. Καὶ αὐτὸ συμβαίνει πάν­τοτε, ἀκαταπαύστως διὰ μέσου ὅλων τῶν αἰ­ώνων. Μπορεῖ νὰ ἔρχων­ται κά­ποτε ἡμέρες δύσκολες, ἄν­ικμες, περίοδοι πνευματι­κῆς ξηρασίας· ἀλλὰ καὶ τότε δὲν λείπουν τελείως τὰ χαρίσματα. Τέτοια περίοδος ἦταν π.χ. γιὰ τὸ γένος μας ἡ τουρκοκρατία· ἀλλὰ καὶ τότε δὲν ἔλειψαν πατέρες καὶ διδάσκαλοι, ὅπως οἱ ἅγιοι Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός, Νικόδημος Ἁγιορείτης, Μακάριος Νοταρᾶς νεομάρτυρες καὶ θαυματουργοί.
Ἐκεῖνοι ὅμως ποὺ ἔλαβαν τὰ διάφορα χαρί­σματα δὲν πρέπει νὰ ἐπαναπαύωνται καὶ νὰ ἐναβρύνωνται, νὰ καμαρώνουν αὐτάρεσκα, γιὰ τὰ προσόντα τους. Ἀντιθέτως, πρέπει νὰ νιώθουν ὅτι εἶ­­­­νε ὑπόλογοι καὶ θὰ λογοδοτήσουν μιὰ μέρα γι᾽ αὐτὰ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ἔ­χουν εὐθῦνες μεγάλες γιὰ τὰ δῶρα μὲ ὁ­ποῖα προικίστηκαν. Ὁ Κύριος θὰ ζητήσῃ ἀπὸ αὐ­τοὺς ἔργα ἀνάλογα τῶν χαρισμάτων ποὺ τοὺς ἐμπιστεύθηκε· θὰ ζητήσῃ λίγα ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ἔλαβαν λίγα, καὶ πολλὰ ἀπὸ ἐ­κείνους ποὺ ἔλαβαν πολλά. Αὐτὰ λέει τὸ Εὐαγγέλιο.
Σύμφωνα μὲ τὴ γνωστὴ παραβολὴ τῶν ταλάντων (βλ. Ματθ. 25,14-30), ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ποὺ ἔλαβε τὰ πέντε τάλαντα ἐργάσθηκε καὶ τὰ διπλα­σίασε, τὰ ἔκανε δέκα· ἐπίσης τὰ διπλασίασε ἐκεῖνος ποὺ ἔλαβε τὰ δύο καὶ τὰ ἔκανε τέσσε­ρα· αὐτοὶ ἐπαινέθηκαν καὶ ἀμείφθη­καν· ἐνῷ ὁ ἄλλος, ὁ πονηρὸς καὶ ἀμελὴς δοῦ­λος, ὁ ὁ­ποῖ­ος δὲν ἐργάσθηκε, αὐτὸς τιμωρήθηκε. Μὲ τὴν παραβο­λὴ αὐτὴ ὁ Κύριος διδάσκει, ὅτι ὅ­ποιος ἔλαβε χαρίσματα πρέπει νὰ καταβάλῃ καὶ κόπους, νὰ ἐργασθῇ μὲ ζῆλο γιὰ τὸ ἀγαθό, καὶ μὲ τὰ χαρίσματά του ν᾽ ἀνταποκριθῇ στὴν προσδοκία τοῦ Θεοῦ· νὰ βοηθήσῃ τὸν πλησίον καὶ νὰ δοξάσῃ τὸν Κύριο.

* * *

Τὸ συμπέρασμα, ἀδελφοί μου, ποιό εἶνε;
Λάβαμε χαρίσματα; Μὴ καυχώμεθα. Ὑπηρέ­ται τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς κοινωνίας εἴμαστε. Ὁ Κύριος περιμένει διπλασιασμὸ τῶν ταλάντων μας. Νὰ φοβη­θοῦμε γιὰ τὶς εὐθῦνες καὶ νὰ ἐρ­γασθοῦμε μὲ προθυμία. Σύμφωνα μὲ τὸ ση­μερινὸ ἀνάγνωσμα, νὰ προσέξουμε νὰ μὴ ὑστερήσουμε «εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. 4,12).
Βλέπουμε σὲ ἄλλους χαρίσματα; Μὴ φθονοῦμε. Νὰ σκεφτοῦμε και τὶς εὐθῦνες τους. Ἀλ­λοίμονό τους ἂν χρησιμοποιήσουν τὰ χαρίσματα γιὰ τὸν ἑαυτό τους καὶ μόνο, γιὰ νὰ πλουτίσουν, νὰ καλοπεράσουν καὶ νὰ δοξαστοῦν αὐτοὶ καὶ οἱ οἰκογένειές τους. Ἀλλοίμονό τους ἂν ξεχάσουν ὅτι ἔχουν ὁρισθῆ ἀπὸ τὴν Θεία Πρόνοια νὰ εἶνε ἐργάτες τοῦ ἀμ­πελῶνος, ὁδηγοὶ τυφλῶν, φῶτα τοῦ κόσμου, ἁλάτι τῆς κοινωνίας.
Γι᾿ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν χαρίσματα καὶ δὲν τὰ χρησιμοποιοῦν πρὸς εὐεργεσίαν τοῦ πλησίον καὶ τῆς κοινωνίας καὶ πρὸς δόξαν τοῦ Θεοῦ, ἂς παρακαλέσουμε τὸν Κύριο ν᾽ ἀνοίξῃ τὰ μά­τια τῆς ψυχῆς τους, ν᾽ ἀντιληφθοῦν πόσο μεγάλη εὐθύνη ὑπέχουν ἐνώπιον τοῦ Κριτοῦ γιὰ τὴν ἀμέλεια, τὴν ἀργία, τὴ φθορὰ καὶ τὴν κατάχρησι τῶν χαρισμάτων ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Θεὸς πρὸς σωτηρίαν ψυχῶν.
Καὶ ὅλοι νὰ μὴ λησμονοῦμε τὰ σημερινὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου ποὺ ἐξηγήσαμε· «Ἑνὶ ἑκάστῳ ἡμῶν» –σὲ ὅλους μας ἀνεξ­αιρέτως– «ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ… πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων, εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδο­μὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» (ἔ.ἀ. 4,7,12).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 232-233/14-1-1940, σ. 6). Μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα καὶ μικρὴ ἀνάπτυξις 20-12-2021.