21. ΣΠΑΡΤΗ ΠΙΣΙΔΙΑΣ: Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΙΩΑΚΕΙΜ ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ ΤΟΥ ΜΩYΣΗ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΑΛΗΔΩΝ

Σταύρου Π. Καπλάνογλου Σπάρταλη εκ πατρός

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Προσπαθώντας μέχρι σήμερα να ερευνήσουμε και να παρουσιάσουμε την ιστορία της Σπάρτης της Μ. Ασίας, πολλές φορές καταφύγαμε στα απομνημονεύματα του Παπά Ιωακείμ Πεσμαζόγλου που ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε το δύσκολο έργο να οδηγήσει το σύνολο των Ελληνορθόδοξων γυναικόπαιδων (Οι άνδρες όλοι βρισκόταν στην εξορία και λίγοι από αυτούς ήταν κρυπτόμενοι). Η κατοίκοι της Σπάρτης στην Ελλάδα ήρθαν πριν από την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης, στις 31/1/1923. Απελάθηκαν από την πατρίδα τους και τα ιερά χώματα που ζούσαν, για χιλιάδες χρόνια οι πρόγονοι τους. Ο Παπά Ιωακείμ την τελευταία δεκαετία πριν από την εκδίωξη τους προστάτευε αυτούς τους ανθρώπους, από άδικες επιθέσεις και ενέργειες της τότε Τουρκικής ηγεσίας.
Για αυτές της διώξεις θα αναφερθούμε στις επόμενες δημοσιεύσεις και θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε όλα τα στοιχεία που γνωρίζουμε για τον άνθρωπο που που είθισται να αποκαλείται Μωυσής των Σπαρταλήδων από πολλούς σε αντιπαράθεση του Μωυσή των Ιουδαίων.

Και οι δυο ανέλαβαν να οδηγήσουν τον λαό τους μακριά από τον τόπο που ζούσαν, οι Ιουδαίοι από την Αίγυπτο που κάποτε είχαν καταφύγει όπως αναγράφεται προηγουμένως στην παλιά διαθήκη και την τυραννία των Φαραώ παίρνοντας από την Νεκρή θάλασσα και οι Σπαρταλήδες από τις πατροπαράδοτες πατρίδες τους μετά από εκβιαστική απόφαση των Τούρκικων αρχών και την απειλή της εξορίας που τις περισσότερες φορές οδηγούσε σε θάνατο περνώντας μέσα από το φουρτουνιασμένη Αιγαίο.
Είχαμε κάνει μια μικρή αναφορά για τον Παπά Ιωακείμ Πεσμαζόγλου όταν μιλούσαμε για τις εκκλησίες της Σπάρτης μαζί με την αναφορά 2 Μητροπολιτών που προσέφεραν πολλά στη Σπάρτη Γεράσιμο Τανταλίδη και Μελέτιο Χρηστίδη αλλά νομίζουμε οτι πρέπει να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για τον δικό μας Μωυσή για να καταλάβαμε αυτό που έζησε και την μεγάλη προσπάθεια που κατέλαβε για να φέρει σε πέρας το έργο του που θα παραθέσουμε στις επόμενες δημοσιεύσεις.

ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΕΤΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ & ΘΑΝΑΤΟΥ
Ο Παπά Ιωακείμ γεννήθηκε το 1874 στην Σπάρτη Πισιδία ς
Πέθανε στην Νέα Ιωνία Αττικής το 1968 σε ηλικία 94 χρονών το όνομα της συζηγου του ,ετάφη στην εκκλησιά των Αγίων Ανάργυρων Της Ν. Ιωνία πίσω από το ιερό μαζί με των μητροπολίτη Πισιδίας Μελέτιο Χριστίδη.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Με την σύζυγο του Ευθαλία (πιθανόν το γένος Παλτατζόγλου) είχε 6 παιδιά που έφυγε από την ζωή ενώ ακόμη βρισκόταν στην Σπάρτη στις 5 Μαΐου 1919 τότε ο μικρότερος γιος Γιάννης ο Καλυβίτης ήταν μόλις 3 μηνών. Αφήνοντας τον μόνο να τα αναθρέψει.
Από πολύ μικρός και ο ίδιος έμεινε ορφανός από μητέρα και στερήθηκε την φροντίδα και την αγάπη της. Δυστυχώς την ίδια τύχη είχαν και τα παιδιά του χάνοντας την μητέρα τους

ΣΠΟΥΔΕΣ
Τελείωσε τις βασικές σπουδές στο αρρεναγωγείο της Σπάρτης που αριθμούσε 7 τάξεις και η παιδεία που δινόταν ανταποκρινόταν σε σημερινές σπουδές γυμνασίου αλλά δεν συνέχισε στο τότε γυμνάσιο λόγω οικονομικής αδυναμίας

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ
Τελειώνοντας τις βασικές σπουδές έφυγε και εγκαταστάθηκε στο Ντινέρ (αρχαία Απάμεια ) που βρίσκεται βορειοδυτικά της Σπάρτης 63 χλμ
Στο Ντινέρ ασχολήθηκε με το εμπόριο για πολλά χρονιά με επιτυχία και μάλιστα με το εμπόριο των δημητριακών.
Πιο επίσημα είχε τον τίτλο «Εμπορομεσίτης επί γεννημάτων και φορτοεκφορτωτής των εμπορευμάτων των διαμετακομιζόμενων απ΄ όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς στην Ανατολή μέχρι Αγκύρας-Κιουταχείας, Εσκησεχήρ, Ικονίου, Ακσεχηρ κλπ.».
Εκεί ήταν γνωστός ως Γιβανάκης (Ιωάννης) Πεσματζογλου

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΙΕΡΕΑΣ
Η απόφαση του να γίνει ιερέας ενδεχόμενα να μην ήταν δική του ,αλλά ουσιαστικά παρότρυνση των ανθρώπων της Χριστιανική κοινότητος της Σπάρτης .
Το 1913 λίγο μετά τους Βαλκανικούς πολέμους η κατάσταση ήταν δύσκολη για τους απανταχού της Μ. Ασίας χριστιανούς και βέβαια αυτό ισχύει και για την Σπάρτη.
Σε τέτοιες στιγμές χρειαζόταν πολλοί και ικανοί ιερείς.
Γνωρίζοντας τις ικανότητες του οι συμπατριώτες του τον καλούν στην Σπάρτη για να περιβληθεί το ιερατικό σχήμα.
Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα. Οι απόφαση της δημογεροντίας ήταν να γίνονται ιερείς όσοι είχαν τουλάχιστον απολυτήριο γυμνασίου.
Αυτό το τυπικό προσόν δεν το είχε ο Παπά Ιωακείμ. Όμως ξεπεράσθηκε μια και συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή και τον έκρινε ικανό να αναλάβει την αποστολή για την οποία τον κάλεσαν .
Μετά από αυτό ο τότε βοηθός επίσκοπος Πισιδία Μελέτιος Χριστίδης που ήταν και αυτός Σπάρταλης τον χειροτόνησε ιερέα. Μάλιστα ήταν η πρώτη χειροτονία του Μελετίου των Πατάρων.
Ήταν τόσο καλή η γνώμη και η εκτίμηση από τους συμπατριώτες του που παράλληλα ορίσθηκε αρχιερατικός επίτροπος στην Σπάρτη. Ήταν μια θέση μια απαιτούσε ικανότητες με μεγάλη ευθύνη εκείνες τις πολυτάραχες μέρες.
Να σημειώσουμε ότι ο Αρχιερατικός επίτροπος της Σπάρτης εκπροσωπούσε τον Μητροπολίτη Πισιδίας κατά την απουσία του παντού ,και αυτά γινόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα μια και ο Μητροπολίτης το χειμώνα είχε την έδρα του στην Αττάλεια λόγω του ψυχρού και μεγάλου διαστήματος χειμώνα στην ορεινή Σπάρτη.
Ο Παπά Ιωακείμ αποδείχθηκε άξιος της εμπιστοσύνης των συμπατριωτών του και αυτό φαίνεται από τις κινήσεις του

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1922
Στις 20 /7/ 1914 αναλαμβάνει Διοικητής στην Σπάρτη ο Ταλαάτ Πασάς -Πεχίτζ Μπέης γιος του Μεχμέτ Ταλαάτ που ήταν μέλος της τριανδρίας «Ένωση και Πρόοδος» μαζί με τους Ενβέρ και Τζεμάλ υπεύθυνοι για την γενοκτονία διέφυγαν στη Γερμανία.
Εκεί τρία χρόνια μετά, το 1921, ο Ταλαάτ δολοφονήθηκε από τον Αρμένιο φυγά Τεϋλιριάν.
Συλλαμβάνονται 3 πρόκριτοι και 3 ιερείς χωρίς λόγο .Μετά την σύλληψη οδηγούνται σε άγνωστη περιοχή που βρισκόταν 15 ημέρες μακρυά Από τους 5 επέστρεψε μόνο ένας.
Στους συλληφθέντες δεν συμπεριλαμβανόταν ο νεοχειροτονηθείς Παπά Ιωακείμ όμως η πράξη αυτή τον προϊδεάζει για της δυσκολίες και τους κίνδυνους που έχει να αντιμετώπιση κατά διάρκεια του λειτουργήματος του .

– Ο σεισμός
Ένα σχεδόν χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 1914 οι συμπατριώτες βρίσκονται σε μια πόλη δύσκολη θέση Η περιοχή σείεται με ένα σεισμό της τάξεως τον 7,1 R
Μεγάλη καταστροφή και στην Σπάρτη που προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 320
Ελλήνων και άλλων 200 Μουσουλμάνων μόνο μέσα στην πόλη, αμέτρητες τραυματίες ανυπολόγιστες υλικές ζημίες και καταστροφή των εκκλησιών των Εισοδίων, της Μητροπόλεως, των Ταξιαρχών ,του Αγίου Νικολάου, και του Αγίου Φιλίππου, μαζί με το 90% των σπιτιών στην ς Ελληνικές συνοικία των Εισοδίων, το 60%στην συνοικία των Ταξιαρχών και το 40% στην συνοικία της Μητροπόλεως μαζί με τα περισσότερα σχολεία να έχουν καταστραφεί ,και επειδή όχι μόνον δεν τους παρείχε καμιά βοήθεια οι Τουρκική διοίκηση άλλα από εκείνη την χρονιά είχε αρχίσει το σαμποτάζ των Ελληνικών επιχειρήσεων, αναγκάζεται να ταξιδέψει στην Σμύρνη για να κάνει έρανο ,να συγκέντρωση χρήματα προκειμένου να βοηθήσει τους συμπατριώτες του

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΗΡΗΞΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ & Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

Λίγο πριν από τον σεισμό είχαν συλληφθεί και σταλεί στην εξορία 1.600 οι άνδρες από 21 έως 50 χρόνων χρονών Στην πλειοψηφία των οικογενειών οι άνδρες που θα βοηθούσαν στις επισκευές τον σπιτιών λείπουν η στήριξη οικονομική και ψυχολογική είναι έργο που αναλαμβάνει ο Παπά Ιωακείμ και προς αυτή την κατεύθυνση κάνει ότι μπορεί

11/12/1914 Φυλακίζεται
Φυλακίζεται για απείθεια και άρνηση καταβολής προστίμου έχοντας κατηγορηθεί ότι προσπαθήσει να επισκευάσει το ναό και το σχολείο μαζί του είχαν συλληφθεί και 5 εργάτες
Στην προσπάθεια ενορίτισσας να επισκευάσει την εκκλησιά του Αγ,Ευσταθίου συλλαμβάνεται τόσο αυτή όσο και ο Παπά Ιωακείμ φυλακίζεται και του επιβάλλεται πρόστιμο που αρνείται να το πληρώσει.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
Η άφιξη του συμπίπτει με την είσοδο του Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη Ξέροντας άπταιστα τόσο την Ελληνική γλώσσα άλλα και την Τουρκική γίνεται ο πρώτος διερμηνέας για λογαριασμό του διοικητή των Ελληνικών Δυνάμεων Δημ. Ζαφειριού.
Συλλειτουργεί με τον Μητροπολίτη Σμύρνης στην εκκλησιά της Αγίας Φωτεινής την ημέρα που μάλιστα ο Χρυσόστομος ζητά και επιμένει να τον κάνει Αρχιμανδρίτη άλλα ο Παπά Ιωακείμ αρνείται πάρα την πίεση που του εξασκεί
Συλλειτουργεί την άλλη Κυριακή και με τον Μητροπολίτη Σπάρτης που βρέθηκε στην Σμύρνη και επισκέπτεται ένα από τα 3 θωρηκτά που έφεραν τον Ελλάνικο στρατό στην Σμύρνη το θωρηκτό Λήμνος Παίρνει την άδεια για τον έρανο και συγκεντρώνει 2754 λίρες και επιστρέφει στην Σπάρτη μετά από ένα δύσκολο ταξίδι επειγόντως για να προλάβει τους συμπατριώτες από άκαιρους πανηγυρισμούς που θα είχαν συνέπειες για όλους στην Σπάρτη μια και εκεί βρισκόταν κάτω από την Τουρκική διοίκηση (για την ιστορία να πούμε ότι πανηγυρισμού έγιναν μέσα στο σχολείο όπου τραγούδησαν και τον Εθνικό ύμνο της Ελλάδος κάτι που μου το επιβεβαίωσε ο πατέρας μου που τότε ήταν 9 χρονών άλλα το γράφει και ο Παπά Ιωακείμ στο βιβλίο ,αλλά ευτυχώς δεν έφτασαν σε επικίνδυνα αιτία.

1918 ΑΝΑΚΩΧΗ
Στις 23/10 1918 γίνετε ανακωχή επιστρέφουν πίσω δυστυχώς οι μισοί από τους αποσταλμένες στην εξορία και εμφανίζετε ένας μεγάλος αριθμός κρυμμένων Ελλήνων που και με την βοήθεια μουσουλμάνων συμπατριωτών τους πέρασαν τα 4 χρόνια εξαφανισμένοι σε απίθανα σημεία

Η ΑΦΙΞΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ
Στις 22/6/1919 φθάνουν στην Σπάρτη πρόσφυγες διωγμένοι από το Ναζλί και κρατούνται στο αστυνομικό κτίριο της πόλης, 47 γυναικόπαιδα ανάμεσα και 7 γέροντες
Ο Παπά Ιωακείμ φρόντισε με την βοήθεια των συμπολιτών του για την περίθαλψη τους και την συντήρηση τους για τα επόμενα 3 χρονιά που ακολούθησαν , μετά από λίγες μέρες άρχισαν να φθάνουν συνεχώς και σε αλλεπάλληλα κύματα πρόσφυγες από το Αϊδίνι ,Ναζλί,Δενιζλη , Σεράγκοι, Ακσε, τους περισσότερους τους προωθούσαν στο ακατοίκητο νησάκι της λίμνης του Εγιρδίρ δίπλα στο Νησλί, εκεί μαζευτήκαν σε μια έκταση που δεν ξεπερνούσε τα 10 στρέμματα περισσότερα από 5000 άτομα , ενώ στην Σπάρτη έμειναν 1800 των οποίων την παραμονή και φροντίδα για την διατροφή τους ανέλαβαν οι Σπαρταλήδες, ήταν μόνο γυναικόπαιδα οι άνδρες ήταν μόνον 7 άτομα. Οι υπόλοιποι εξορία
Αυτούς που στάλθηκαν στο Νησί τους άφησαν στην μοίρα τους και χωρίς φαγητό και χωρίς άλλη φροντίδα πέθαιναν πολλοί καθημερινά και όταν ο Παπά Ιωακείμ θέλησε να βρει τρόπο για το φαγητό τους απειλήθηκε να έχει την ίδια τύχη.
Ήταν 24/11/1919 ανέλαβε όλη την περιοχή από το Δενιζλί έως το Ικόνιο .ο Δεμερτζή Μεχμέτ που έκανε τον φιλοχριστιανό και είχε υπό τις διαταγές του 1200 τσέτες .
Όταν ο Παπά Ιωακείμ τον έκανε νύξη για βοήθεια στους πρόσφυγες του Αϊδινίου – Ναζλί και άλλων πόλεων που είχαν εγκαταλειφθεί στην νησίδα του Εγιρδήρ του είπε :
» Οι οχιές οι Έλληνες τούς δηλητηριάσαν είπε προσέξτε να μη σας δηλητηριάσουν και εσάς αφήστε τούς στην τύχη τους για να μη πάθετε τα ίδια «
Οι εν Σπάρτη πρόσφυγες ήρθαν μαζί με όλους τους άλλους κάτοικους στην Ελλάδα το 1922.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΤΣΕΤΩΝ
Εν τω μεταξύ η τρομοκρατία με την δράση των τσετών μεγάλωνε οι μετακινήσεις στην ύπαιθρο ήταν αδύνατες και επικίνδυνες οδηγώντας όλους στην χειρότερη φτώχεια
Με την λήξη του Αου Παγκοσμίου πολέμου και την συνθηκολόγηση της Τουρκίας και την παράδοση της ουσιαστικά χωρίς όρους, τα πάντα είχε σταματήσει οργανωμένο κράτος δεν υπήρχε και η μόνη που το υποκαθιστούσαν ήταν οι τσέτες σχηματίζοντας ομάδες λεηλατώντας και σφάζοντας χριστιανούς και όχι μόνο σε πολλές περιπτώσεις είχαν πάρει άδεια και από την Αγορα να αστυνομεύουν και να διοικούν ολόκληρες περιοχές. Έτσι σύντομα μια τέτοια ομάδα φάνηκε και στην Σπάρτη ήταν η ομάδα του Δεδέ εφέ.

– Οι τσέτες του Δεδέ Εφέ
Ο Δεδέ Εφε ήταν ένα παιδαρέλι 20 χρόνων που σκόρπισε τον τρόμο και μόνο με την εμφάνισή του στην Σπάρτη ,ευτυχώς έμεινε λίγο στην Σπάρτη άρπαξε ότι χρήμα υπήρχε στα ταμεία των υπηρεσιών και εξαφανίσθηκε.

– Οι τσέτες των Γιουρούκ Αλί και του Δεμερτζή Μεχμέτ
Το 1919 μετά το πέρασμα της Τουρκιάς στους ηττημένους του Α παγκοσμίου πολέμου ,η αστυνομία και ο στρατός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας βρισκόταν σε κατάσταση διάλυσης Η κυβέρνηση της Άγκυρας ανέθεσε το έργο αυτών των σωμάτων που παρέπαιαν σε ληστρικές ομάδες τους τσέτες που έκανα ότι ήθελαν .

Το πόστο στην περιοχή της Σπάρτης αυτό το διεκδίκησαν από την Τουρκική κυβέρνηση δυο ομάδες οι τσέτες του Γιουρούκ Αλί και οι τσέτες του Δεμερτζή Μεχμέτ
Τελικά το πόστο αυτό ανατέθηκε στον Δεμερτζή Μεχμέτ που έκανε τον φιλοχριστιανό

Στις 24/11/1919 Δεμερτζή Μεχμέτ ανέλαβε όλη την περιοχή από το Δενιζλί έως το Ικόνιο .

Την πρώτη φορά ήρθε και προσπάθησε να δείξει το καλό του πρόσωπο όταν όμως ο Παπά Ιωακείμ του ζήτησε να βοηθήσει του ομόδοξους μας πρόσφυγες που ήταν στο ξερονήσι του Εγερδίρ αγρίεψε.
» Οι οχιές οι Έλληνες τούς δηλητηριάσαν είπε προσέξτε να μη σας δηλητηριάσουν και εσάς αφήστε τούς στην τύχη τους για να μη πάθετε τα ίδια «

Η ΑΓΡΙΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΑΜΙΑΝΟΥ ΚΑΧΡΙΜΑΝΟΓΛΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΔΕΜΕΡΤΖΗ ΜΕΧΜΕΤ

Αργότερα αυτός ο ΄΄άνθρωπος΄΄ θα συνδεθεί και με την δολοφονία του στις 6/1/1920 του Δαμιανού Καχριμάνογλου για την οποία θα αναφερθούμε στην επόμενη δημοσίευση στις διώξεις των Σπαρταλήδων πριν από την εκδίωξη τους το1922 από την πατρίδα τους

Συνελήφθησαν 80 άτομα με πρώτο τον Δαμιανό χωρίς συζήτηση τον επιτέθηκαν με ρόπαλα στο κεφαλή τον χτύπησαν μέχρι θανάτου ,μπροστά στα μάτια του γιου του δεν πρόλαβε να πει τίποτε μόνο έδειξε στον ουρανό σαν να έλεγε ‘ ο θεός γνωρίζει για το άδικο’ κατηγορώντας τον αυτό και τους συμπατριώτες του ότι προσπάθησαν να ερθουν σε επαφή με τον Ελλάνικο Στράτο που βρισκόταν στην Σμύρνη στηριζόμενοι σε ένα πλαστό έγγραφο

Η ΑΠΕΙΛΗ ΣΤΟ ΠΑΠΑΙΩΚΕΙΜ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΚΡΙΣΕΩΝ

10/1/1920 Ο Παπά Ιωακείμ δέχεται την επίσκεψη ενός τσέτη και ενός αστυφύλακα που τον διατάζουν να μαζέψει τους ιερείς,τους μουχτάριδες και τους δημογέροντες και να πάνε στον στρατώνα .

Δεν μπορούσα να κάνουν αλλιώς και 3 ακόμη ιερείς, δημογέροντες και άλλοι εξέχοντες παράγοντες φτάνουν στο στρατώνα σε μια επιτροπή που τους δέχθηκε στην οποία βρισκόταν και ο πρόεδρος του κακουργιοδικείου, γνωστός φιλοχριστιανός και βλέποντας το έγγραφο αποδεικνύουν ότι πέρα πάσης αμφιβολίας είναι πλαστό και ότι άδικα κατηγορήθηκε ο Καχριμάνογλου με αποτέλεσμα ο δίκαιος πρόεδρος να αποφασίσει την απόδοση της ελευθερίας τους .

Όμως στην έξοδο από την αίθουσα ένοπλοι τσέτες δεν τους αφήνουν να φύγουν ,τους συλλαμβάνουν και τους πηγαίνουν στο γραφείο του αρχητσέτη Δεμερτζή

Αυτός επιρρίπτει επάνω τους, την υποτιθέμενη πράξη του Καχριμάνογλου και όταν ο Παπά Ιωακείμ του λέει ότι ο πρόεδρος του Κακουργιοδικείου τους άφησε ελεύθερους αναγνωρίζοντας το άδικο της κατηγορίας τον απειλεί λέγοντας :

<<Μπορεί ο πρόεδρος να σας άφησε ελεύθερους αν όμως δεν ομολογήσετε αυτό που απαιτώ θα αντιμετωπίσετε την οργή μου >>

Τελικά θυμωμένος του λέει να εξαφανισθούν από μπροστά του.

Η απόπειρα εμπλοκής στην στημένη κατηγορία την πλήρωσε με την ζωή του ο Δαμιανός Καχριμάνογλου και η κατηγορία κατά του Παπά Ιωκείμ Πεσμαζόγλου και των άλλων Ελλήνων έπεσε στο κενό

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ 500 ΑΤΟΜΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΥΘΕΡΕΣΙΩΝ ΤΩΝ ΤΣΕΤΩΝ

Η διαμάχη των Γιουρούκ Αλί και του Δεμερτζή Μεχμέτ αρχηγών δυο ομάδων τσετών για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής της Σπάρτης και η συμπεριφορά τους απέναντι όχι μόνον στους χριστιανούς αλλά και στις περιουσίες των Μουσουλμάνων που προσπαθούσαν τις αρπάξουν ανησύχησε και τις τοπικές διοικητικές ,εκκλησιαστικές και δικαστικές αρχές της πόλης.

Σε μυστική συνάντηση του Μουφτή Σακίρ εφέντη, του Δημάρχου Ναδίρ εφέντη ,του πρόεδρου κακουργιοδικείου Ετέμ και του Συνταγματάρχη χωροφυλακής προσκληθήκαν , ο αρχιερατικός εκπρόσωπος Παπά Ιωακείμ και ο Χαράλαμπος Πατζιόγλου που ήταν δημοτικός σύμβουλος για να αποφασίζουν πως θα εμποδίσουν τους τσέτες να μπουν στην πόλη.

Προκείμενου να μη θεωρήσει ότι αυτή η συνάντηση σαν στόχο την Κυβέρνηση αλλά είναι καθαρό θέμα αυτοπροστασίας από την αυθαιρεσία των τσετών εκμεταλλευτήκαν το γεγονός οι δυο αντίπαλοι Τσέτες ανήκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα (Αντικεμαλιστές και Κεμαλιστές ) και έτσι την παρουσίασαν επίσημα τασσόμενοι υποθετικά με τον Κεμαλιστή Δεμερτζή Μεχμέτ

Αποφασιστικέ η σύσταση αρχικά ενός σώματος πολεμιστών 500 ατόμων ,και ο εξοπλισμός τους με άπλα και πυρομαχικά που θα αγόραζαν από τους Ιταλούς που είχαν υπό τον έλεγχο τους την περιοχή της Αττάλειας ταγμένοι με την συμμαχία που είχε κερδίσει στον Παγκόσμιο πόλεμο

Ζητήθηκε από τους Έλληνες και τον Παπά Ιωακείμ κειμένων οικονομική βοήθεια για την αγορά των όπλων αρχικά 15000 λίρες , επιφυλάχτηκε να απαντήσει αλλά τελικό αποφασίσθηκε από την Ελληνική πλευρά να δοθούν 3000 Τουρκικές λίρες χωρίς απόδειξη γιατί αν γινόταν γνωστή η συμμετοχή τους, η θέση όλων θα ήταν πολύ δύσκολη ,τα χρήματα δοθήκαν στα χέρια του Δημάρχου και το ποσό το κάλυψαν οι μεγάλοι ταπητουργοί γιατί ήδη οι υπόλοιποι Έλληνες βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση..

Αρχηγός του σώματος ανέλαβε ο Κιέλ Μαχμούτ : Ο Κιέλ Μαχμούτ ήταν Μουσουλμάνος από την πόλη, φιλοχριστιανός τον οποίο επέλεξαν η αρχές τις πόλης να τεθεί επικεφαλής ενός σώματος 500 ανδρών για να προστατέψει την ζωή και την περιουσία των Χριστιανών & Μουσουλμάνων από τους Τσέτες και τις αυθαιρεσίες τους. Το σώμα δημιουργήθηκε όταν τρομαγμένοι οι Μουσουλμάνοι είδαν τον Δεμερτζή Εφέ να δολοφονεί τον Δ. Καχριμάνογλου Ο Δήμαρχος αμέσως μετά την παραλαβή των χρημάτων και των Χριστιανών ανεχώρησε άμεσα για την Αττάλεια για την αγορά των όπλων.

– Νέος κίνδυνος ένας άπληστος συμπατριώτης ο Χαβούζ .

Η πρόβλεψη του κινδύνου από τους Τσέτες επαληθευτικέ γρήγορα όταν στις 1/8/1920 έκανε στην Σπάρτη μια ομάδα Τσε των με αρχηγό τον συμπατριώτης τους Χαβούζ

Ο Χαβούζ ήταν ένας κάτοικος της πόλης χότζας φανατικός , με πολύ μεγάλη περιουσία με δικό του τσιφλίκι που έβαλε στο μάτι την περιουσία των χριστιανών .

Πήγε στην Άγκυρα πήρε άδεια και σχημάτισε ένα τάγμα με 280 βαρυποινίτες των φυλακών της Άγκυρας για να προστατέψει ΄΄την πατρίδα του΄΄ από πιθανή προέλαση του Ελληνικού στρατού στον Μαίανδρο ποταμό . Πραγματικός στόχος το ξεπάστρεμα των χριστιανών της Σπάρτης Σ και η λεηλασία των περιουσιών τους

Έφθασε στην πόλη και έβγαλε λόγο, κατηγόρησε τους Έλληνες για τους οποίους είπε οτι 500 χρόνια τώρα οι Τούρκοι τους χαϊδεύουν και ήρθε η ώρα να τιμωρηθούν για την αχαριστία τους.

Αντέδρασε πρώτα ο αδερφός του όταν αντιλήφθηκε τις πραγματικές του προθέσεις, το ίδιο έκανε και ο Μουφτής που ήταν και ο πνευματικός του πατέρας, κατ΄,ευτυχή συγκυρία ήρθε και ο Κιέλ Μαχμούτ* Ο Μουτασαρίφης ( Ο μουτεσαρίφης ο κυβερνήτης μιας διοικητικής μονάδας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ονομαζόταν σαντζάκι ) ο Μουφτής ( Μουφτής ήταν ιερατικός βαθμός ειδικότερα του σαντζακιού κλάδου της μουσουλμανικής θρησκείας ) και ο Διευθυντής αστυνομίας ζήτησαν να φύγει και να πάει στο μέτωπο να πολεμήσει μια και για αυτό το σκοπό έκανε την ομάδα του. Ο Κιέλ Μαχμούτ* έβαλε φρουρούς σε διάφορα σημεία της πόλης και ιδιαίτερα στις Χριστιανικές συνοικίες. Πήγε με μια ομάδα από τους μαχητές του στο χώρο που ήταν συγκεντρωμένοι οι άνθρωποι του Χαβουζ και αυτούς που πρωτοστατούσαν ζητώντας ότι τους υποσχέθηκε ο αρχηγός τους , μετά από έντονη συζήτηση αυτός και οι δικοί του άδειασαν τα πιστόλια επάνω τους άφησαν νεκρούς .

Μετά από αυτό ο Χαβούζ πήρε τους άνδρες του και έφυγε προς τα δυτικά όπου δολοφόνησε πάνω από 200 Χριστιανούς αρπάζοντας τις περιουσίες τους .

Η 14/5/1920 ΣΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΜΕΛΕ ΤΑΜΠΟΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΑΠΟ 14 -80 ΕΤΩΝ’

Η 14/5/1920 ήρθε διαταγή στην Σπάρτη να συλληφθούν και σταλθούν στα τάγματα εργασίας όλοι οι άνδρες από 14 -80 ετών με αρχικό προορισμό την Αντιόχεια (Γιάλοβατς ) και την Νεάπολη (Καραγάτς ) Πισιδία Συγκεντρώθηκαν 1500 άτομα μαζί τους αρρώστου ,γεροί και οι 6 ιερείς της πόλης αναζητήθηκε και Αρχιερατικός εκπρόσωπος Παπά Ιωακείιμ που για να τον να στείλουν εξορία τον διέσωσε ο Μουφτής με παρεμβάσεις του ο οποίος όταν έμαθε ότι ο Διευθυντής αστυνομίας προσπαθούσε να τον συλλάβει Μάλιστα στις γυναίκες έκλαιγαν και τον θερμοπαρακαλούσαν να διασώσει τον παπά τους γιατί τον θεωρούσαν τον μοναδικό πλέον προστάτη τους με την εξορία ανδρών και παιδιών τους

Κάποια στιγμή οι εξορισμένοι επέστρεψαν οι μισοί οι άλλοι είχαν χάσει την ζωή τους από τις ταλαιπωρίες

– 5/9/1920 η επιστροφή του Δεμερτζή

Στις 5 Σεπτεμβρίου ο Δεμερτζή επιστρέφει στην πόλη ο Δεμερτζή μαζί με 800 τσέτες για και οριστική εγκατάσταση με την γυναίκα του και τα παιδιά του.

Ο Δεμερτζή καλεί στο σπίτι του τον Παπά Ιωακείμ και άλλους 15 χριστιανούς κατηγορώντας τους ότι μαζεύουν χρήματα και τα στέλνουν στον Ελληνικό στρατό που βρίσκεται στην Σμύρνη

Με την διπλωματική δυνατότητα που διέθετε και κολακεύοντας τον Δεμερτζή τον πείθει ότι είναι αθώος επικαλούμενος έναν γνωστό του από την δουλειά που έκανε πριν γίνει παππάς στο Ντινέρ με τον οποίο συνεργαζόταν τότε .

Κατά τα ευτυχή συγκυρία και χωρίς να το ξέρει ο άνθρωπος αυτός ήταν το δεξί του χέρι του τσέτη και υπαρχηγός του .Τον καλεί στο γραφείο του το ρωτά αν τον ξέρει τον παπά και πάρα τον αρχικό δισταγμό του όταν τον μιλά ο Παπά Ιωακείμ τον αναγνωρίζει τον αγκαλιάζει τον φιλά ,σώζοντας έτσι την ζωή του ,άλλα και των άλλων συλληφθέντων

– 5/10/21 Αναζήτηση 13 χρόνων παιδιών για αποστολή ατα Τάγματα εργασίας (Αμελέ Ταμπουρού )

Στις 5 Οκτωβρίου έπεσε σαν κεραυνός ήταν η είδηση να σταλούν στην εξορία όλες οι άνδρες άλλα και παιδιά άνω των 13 ετών .

Συνελήφθησαν μαζί με τους άνδρες και 74 παιδιά που ήταν σε αυτή την ηλικία και παρ ολίγο μέσα σε αυτά να ήταν και ο πατέρας μου Παντελής που ήταν 11 χρόνων άλλα έδειχνε μεγαλύτερος , τελευταία στιγμή όταν έμαθε η μητέρα του για συλλήψεις παιδιών τον αναζήτησε στην αγορά όπου με μια τάβλα πουλούσε ζαχαρωτά και τον πήρε και τον έκρυψε στο σπίτι λέγοντας να μη βγάλει άχνα τα παιδιά οδηγήθηκαν στην αστυνομία και οι μητέρες τους στήθηκαν απ΄΄έξω κλαίγοντας .

Ο Παπά Ιωακείμ ξεσηκώνεται ενάντια στην απόφαση απευθύνεται στις τοπικές αρχές

Όλη η κοινωνία της Σπάρτης αναστατώθηκε ,βρίσκει αποδοχή στο αιτήματα του να σωθούν τα παιδιά από την εξορία και τον βέβαιο θάνατο,

Ο Μουτασαρίφης ,ο Δήμαρχος, ο Μουφτής , ο Πρόεδρος του Κακουργιοδικείου και ο στρατιωτικός διοικητής μαζί με τον Παπά Ιωακείμ συσκέπτονται ψάχνοντας λύση για την σωτήρια των παιδιών.

Καλούν τους στρατιωτικούς γιατρούς που βρισκόταν στην Σπάρτη τους βάζουν ν να εξετάσουν τα παιδιά και να αποφανθούν αν αυτά τα παιδιά μπορούν να πάνε εξορία και αν υπάρχει περίπτωση να επιζήσουν.

Οι γιατροί που τα εξέτασαν αφού είδαν καμιά 20 από αυτά είπαν τι παιδευόμαστε σε αυτά δεν ωρίμασε ακόμη το καύκαλο τους στην εξορία είναι όλα καταδικασμένα να πεθάνουν γιατί το μυαλό τους δεν έχει ακόμη πήξη.

Έτσι η γνωμάτευση των στρατιωτικών γιατρών και η επιθυμία των Μουσουλμάνων προκρίτων στάλθηκε στην Άγκυρα λέγοντας να μείνουν στη Σπάρτη ακόμη ένα χρόνο για να μη πεθάνουν στο δρόμο και μετά τα στέλνουμε.

Τελικά ήρθε η απάντηση να μείνουν άλλο ένα χρόνο και έτσι επέστρεψαν στην αγκαλιά των δικών τους ανθρώπων αποφεύγοντας τον βέβαιο θάνατο.

Δεν απέφυγαν όμως την εξορία όσοι άνδρες είχαν απομείνει στην Σπάρτη μέχρι τότε και ήταν άνω των 15 ετών.

Η ΕΙΔΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΣΤΟ ΑΦΙΟΝ ΚΑΡΑΧΙΣΑΡ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Παραμονή του Δεκαπενταύγουστου ο Παπά Ιωακείμ μαθαίνει ότι ότι έσπασε το μέτωπο του Ελληνικού Στρατού στο Αφιόν Καραχισάρ και στο Τουμλού Πινάρ και οι Έλληνες οπισθοχωρούν ,καθώς και ότι οι Τούρκοι σύντομα θα βρίσκονται μέσα στην Σμύρνη. Την άλλη μέρα το επιβεβαιώνει από άλλη πηγή και με τρόπο ειδοποιεί τις γυναίκες να προσέχουν και να αποφεύγουν τους Τούρκικους μαχαλάδες. Στις 27 Αυγούστου ημέρα Σάββατο ακούει της ζητωκραυγές σε συγκεντρώσεις των Τούρκων από την είδηση της εισόδου των Κεμαλικών δυνάμεων στην Σμύρνη.

Γράφει ο Παπαιωακειμ << Οι μέρες περνούσαν ,η αγωνία μεγάλωνε ,οι ειδησεις όλο και χειροτέρευαν Κλίμα τρομοκρατίας κυριαρχούσε παντού.

Ο ΠΑΠΑΙΩΑΚΕΙΜ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ΠΟΥ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΠΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ Μ.ΑΣΙΑ

Σάββατο 8/10 1922 τον καλεί ο Μουτασαρίφης και μου λέει :

<< Βεκήλ εφέντη σας κάλεσα για να σας ανακοινώσω με όλη την ψυχικη μου οδύνη μια επείγουσα διαταγή της κυβερνήσεως : μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου έχετε διοροια να μείνετε εδώ στις 31 του μηνός θα πρέπει να οδηγήσεις τα γυναικόπαιδα έξω από τα όρια του κράτους μεσώ του σιδηροδρόμου Αϊδινίου – Σμύρνης έως το Αγιοσολούκ (παλιά Έφεσος 0απο όπου πρέπει να φτάσετε στο Κουσάντασι (Νέα Έφεσος )για να σας παραλάβουν τα Ελληνικά πλοία >>

Ο Παπά Ιωακείμ παγώνει όμως αντιλαμβανόμενος τι σημαίνει κυρίως η μετάβαση μεσώ Αϊδινίου και Κουσάντασι αντιδρά λέγοντας :

<< Εξοχότατε εγώ έκανα 25 χρονιά στην γραμμή αυτή την ξέρω σπιθαμή προς σπιθαμή .Τα γυναικόπαιδα που διαφυλάξατε 2 χρονιά τώρα αν ακολουθήσουν αυτή την γραμμή θα εξοντωθούν >>

Από το σημείο αυτό αρχίζει ένα μεγάλο αγώνα για να αλλάξει την διαδρομή εξόδου από την χώρα και να οδηγήσει τα γυναικόπαιδα στην Ελλάδα μέσω Αττάλειας ,ζητα την βοήθεια των τοπικών άρχων και τελικά τα καταφέρνει όσους είχαν απομείνει στην Σπάρτη 3000 γυναικόπαιδα ( οι άνδρες βρισκόταν στην εξορία ) και μαζί με τους 1500 πρόσφυγες από το Αϊδίνι ,Ναζλί και Δενιζλί και άλλου που φιλοξενούσαν στα σπίτια τους επί 3 σχεδόν χρονιά που έπρεπε να τους ακολουθήσουν

Λεπτομέρειες όμως για όλο αυτό το αγώνα του Παπά Ιωακείμ ,την πορεία μέχρι την Αττάλεια και την έξοδο μέσου Αιγαίου των γυναικόπαιδων για να φτάσουν τελικό στον Πειραιά στην μεθεπόμενη δημοσίευση μας αφού προηγουμένως κάνουμε μια διαδρομή στις διώξεις που υπήρχαν στην Σπάρτη όλο το διάστημα που Οθωμανοί κατέλαβαν την περιοχή με έμφαση στις διώξεις στην τελευταία περίοδο μετά την εμφάνιση των Νεοτούρκων μέχρι την Μικρασιατική καταστροφή .

Η συμβολή του Παπά Ιωακείμ ήταν τεράστια ,δικαιώνοντας του προύχοντες τις Σπάρτης που τον επέλεξαν , να αναλάβει ουσιαστικά την άτυπη διοίκηση της Χριστιανικής κοινότητας .

Ο Παπά Ιωακείμ δεν θα σταμάτησε την προσφορά του στους Σπαρταλήδες μετά την άφιξη του ,στον Πειραιά άλλα θα συμβάλει ουσιαστικά και στην αποκατάσταση τους με την ν ίδρυση της Ν. Ιωνίας και όχι μόνον , όπου οι Σπαρταλήδες διέπρεψαν κοινωνικά και οικονομικά.

Το μέγεθος του ανδρός φάνηκε ιδιαίτερα μετά την απόφαση των Τούρκων να διώξουν τους του Έλληνες που χιλιάδες γυναικόπαιδα κάτω από αντίξοες συνθήκες τα έφερε στην Ελλάδα χωρίς να χαθεί ούτε σταγόνα αίματος ενός ανθρώπου ,υπήρχε μια εξαφάνιση ενός μικρού παιδιού στην διαδρομή Σπάρτη -Αττάλεια ( μια διαδρομή 135 χιλιομέτρων πεζοπορία) μετά από αναστάτωση που δημιουργήθηκε από επίθεση διερχομένων κρατουμένων που οδηγούνταν από χωροφύλακες στην Σπάρτη για να δικαστούν , σε συνεννόηση με τους φυλακές τους άλλα αργότερα έγινε γνωστό ότι βρέθηκε από μουσουλμάνους που το μεγάλωσαν και εντάχθηκε στον Τουρκικό στρατό
ΠΑΤΡΙΔΑ.jpg