ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ
Ματθ. 25, 31-46
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

ΝΗΣΤΕΥΣΑΤΕ…;

«Ὅταν δὲ νηστεύητε,…»(Ματθ. 6, 16)

ΑΠΟ ΑΥΡΙΟ, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, ἀπὸ αὔριο μπαίνουμε στὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Κύριο γνώρισμα τῆς περιόδου αὐτῆς εἶνε ἡ νηστεία. Οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ καλοῦνται νὰ νηστέψουν. Νὰ νηστέψουν ἀπὸ κρέας, γάλα, αὐγά, ψάρια καὶ νὰ ἀρκεσθοῦν σὲ ἕνα λιτὸ φαγητό.

Ἀλλὰ γεννιέται τὸ ἐρώτημα˙ Νηστεύουν οἱ χριστιανοὶ τὴν ἁγία αὐτὴ περίοδο τῆς Ἐκκλησίας; Ἄλλοτε, ὅταν ἡ πίστι ἦταν ζωντανὴ καὶ τὰ ἤθη αὐστηρά, οἱ χριστιανοὶ νήστευαν. Νήστευαν τὰ παιδιά, νήστευαν οἱ ἄντρες, νήστευαν οἱ γυναῖκες, νήστευαν ὅλοι. Καὶ ἐτηρεῖτο τόσο πολὺ ἡ νηστεία τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ὥστε, ἄν κάποιος ἀρρωστοῦσε τὶς μέρες αὐτὲς καὶ ἔπρεπε νὰ καταλύση τὴ νηστεία, οἱ οἰκείοι τοῦ ἀρρώστου ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ ἄρρωστος δίσταζαν νὰ καταλύσουν τὴ νηστεία.
Ἡ νηστεία θύμιζε ἄλλοτε τὴ νηστεία τῆς ἁμαρτωλῆς πόλεως Νινευή, ποὺ ὅλοι οἱ κάτοικοι, ὕστερα ἀπʼ τὸ κήρυγμα Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου, ἦρθαν σὲ τόση μετάνοια, ὥστε νήστεψαν ὅλοι, κι αὐτὰ ἀκόμα τὰ νήπια καὶ τὰ ζῶα. Ὁ Θεὸς εἶδε τὴν εἰλικρινῆ μετάνοια τῶν κατοίκων, κʼ ἡ πόλις σώθηκε ἀπὸ βεβαία καταστροφή.
Σὲ ἐποχὲς ποὺ νήστευαν οἱ χριστιανοὶ στὴν ἀγορὰ δὲν ὑπῆρχαν κρέατα τὴ Μεγάλη Σαρακοστή. Οἱ κρεοπῶλες κρεμοῦσαν τὸ μαχαίρι τὴν Καθαρὰ Δευτέρα καὶ τὸ ξανάπιαναν τὸ Μέγα Σάββατο γιὰ νὰ σφάξουν τὰ ἀρνιὰ τῆς Λαμπρῆς.
Τώρα; Τὰ πράγματα ἄλλαξαν τελείως. Οἱ ἄνθρωποι ξέχασαν τὰ περασμένα. Ξέχασαν ἀκόμα τὴ φοβερὴ πεῖνα τῶν χρόνων 1941-1944. Τότε νήστευαν ὅλοι ἀναγκαστικά. Ξέχασαν πῶς σὲ ἄλλες χῶρες, τῆς Ἀφρικῆς καὶ τῆς Ἀσίας, χιλιάδες ἄνθρωποι πεθαίνουν ἀπὸ ἔλλειψι τριφίμων. Ξέχασαν τὴν ἐντολὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουν πέσει μὲ τὰ μοῦτρα στὸ φαΐ…
Κρεοφάγοι κατάντησαν οἱ Ἕλληνες. Ψησταριὲς ἔχουν ἀνοίξει σʼ ὅλες τὶς πόλεις καὶ τὰ χωριά. Λένε, ὅτι κανένα ἄλλο κράτος στὰ Βαλκάνια δέν ξοδεύει τόσο κρέας, ὅσο ἐμεῖς στὴν Ἑλλάδα. Εἶνε τόση ἡ μανία τῆς κρεοφαγίας, ποὺ καὶ τὰ χορτάρια τῆς Ἑλλάδος, ἄν γινόντουσαν μοσχάρια, δὲν θὰ φτάνανε! Ἡ τιμὴ τοῦ κρέατος πενταπλασιάσθηκε, κι ὅμως μείωσις τῆς καταναλώσεως δὲν παρουσιάσθηκε. Ἄν ὅλοι οἱ Ἕλληνες, ἐκτὸς ἀπὸ πραγματικὰ ἀρρώστους, νήστευαν τὴ Μεγάλη Σαρακοστὴ καὶ τὶς ἄλλες νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ τιμὴ τοῦ κρέατος θὰ ἔπεφτε. Ἄν ἡ τιμὴ τοῦ κρέατος αὐξάνη συνεχῶς, ἡ σπουδαιότερη αἰτία εἶνε ἡ ζήτησις.
Νὰ λοιπόν, ὅτι ἡ νηστεία ὄχι μόνο ἀπὸ θρησκευτικὴ ἄποψι, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κοινωνικὴ καὶ οἰκονομικὴ εἶνε ἀναγκαία καὶ ὠφέλιμη.
* * *
Ἀλλὰ ποῦ νʼ ἀκούσουν οἱ ἄνθρωποι τοῦ αἰῶνα μας τὸ κήρυγμα τῆς νηστείας; Ἐλάχιστοι εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ ἀκοῦνε καὶ νηστεύουν τὴ Μεγάλη Σαρακοστή. Οἱ ἄλλοι, ὄχι μόνο καταλύουν, ἀλλὰ καὶ κοροϊδεύουν ἐκείνους ποὺ νηστεύουν, καὶ γεμᾶτοι αὐθάδεια καὶ ἐγωισμὸ διαδίδουν, πὼς ἡ νηστεία εἶνε ἐφεύρεσι τῶν «παπάδων», γιὰ νὰ κρατοῦν τὸ λαὸ σὲ σκλαβιά…
Τί ἔχουμε νʼ ἀπαντήσουμε σʼ αὐτοὺς τοὺς αὐθάδεις ἐπικριτὰς τῆς νηστείας; Ἡ νηστεία δὲν εἶνε μιὰ νεώτερη ἐντολή. Ἔχει τὴ ρίζα της στὰ παλιὰ χρόνια τῆς ἀνθρωπότητος. Ἡ νηστεία ἐμφανίσθηκε μόλις ἐνφανίσθηκε ὁ ἄνθρωπος. Συνομίληκη τοῦ ἀνθρώπου ὀνομάζει τὴ νηστεία ὁ Μέγας Βασίλειος. Διότι, ἄν ἀνοίξουμε τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, τὴ Γένεσι, θὰ δοῦμε ὅτι ὄχι ἄνθρωπος, ἀλλʼ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς νομοθέτησε τὴ νηστεία. Πρώτη ἐντολὴ ποὺ δόθηκε στὸν ἄνθρωπο, τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, ἦταν ἡ ἐντολὴ τῆς νηστείας. «Θὰ φᾶτε», εἶπε ὁ Θεὸς στοὺς πρωτοπλάστους, «ἀπὸ τοὺς καρποὺς ὅλων τῶν δένδρων, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς καρποὺς ἑνὸς δένδρου» (Γεν. 2, 16-17). Εὔκολη ἦταν ἡ τήρησι τῆς ἐντολῆς αὐτῆς τῆς νηστείας. Ἀλλὰ δυστυχῶς ἡ νηστεία αὐτὴ δὲν τηρήθηκε. Κατέλυσαν τὴ νηστεία καὶ διώχτηκαν ἀπὸ τὸν παράδεισο. Καὶ ὄχι μόνο στὴ Γένεσι άλλὰ καὶ σʼ ἄλλα βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης γίνεται λόγος γιὰ τὴ νηστεία.
Ἀλλὰ μερικοί, ποὺ δὲν ἄνοιξαν ποτὲ τὴν ἁγία Γραφή, λένε ὅτι ναὶ μὲν ἡ Παλαιὰ Διαθήκη μιλάει γιὰ τὴ νηστεία, ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ὄχι. Πόσο σφάλλουν! Καὶ μόνο τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ διαβάστηκε σήμερα φτάνει νʼ ἀποδείξη τὴν πλάνη τους. Ὁ Χριστός, μιλώντας γιὰ τὴ νηστεία, δὲν τὴν καταργεῖ, ἀλλὰ τὴν ἀναγνωρίζει σὰν ἱερὸ θεσμὸ καὶ μὲ ὅσα λέει γιʼ αὐτὴν θέλει νὰ τὴν ἀπαλλάξη ἀπὸ τὸ φαρισαϊκὸ πνεῦμα καὶ νὰ τὴν ἐξυψώση πνευματικά. Διότι, δὲν λέει, μὴ νηστεύετε ὅπως οἱ φαρισαῖοι, ποὺ νήστευαν γιὰ νὰ τοὺς δοῦν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ τοὺς ἐπαινέσουν.
Ὁ Χριστὸς εἶνε ἐναντίον τῆς νηστείας τῶν φαρισαίων, ἀλλὰ ὑπὲρ τῆς νηστείας ὅπως ὁ ἴδιος τὴ δίδαξε. Καὶ δὲν δίδαξε μόνο πῶς πρέπει νὰ νηστεύουμε, ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ἐφάρμοσε τὴ νηστεία. Νήστεψε, λέει τὸ Εὐαγγέλιο, σαράντα μέρες. Οὔτε ἔφαγε οὔτε ἤπιε.
Τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ μιμήθηκαν οἱ ἀπόστολοι, οἱ διδάσκαλοι καὶ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ὅλοι οἱ ἅγιοι.
Ἐντολή, λοιπόν, τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ νηστεία. Κι ὅ,τι διατάζει ὁ Θεὸς εἶνε πάντοτε γιὰ τὴν ὠφέλεια τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ νηστεία, ὅπως ἀποδεικνύουν τὰ πράγματα, εἶνε οἰκονομία τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, εἶνε μέτρο ὑγείας, εἶνε χαλινάρι τῶν παθῶν, εἶνε φάρμακο ψυχῆς καὶ σώματος. Πότε ὅμως; Ὅταν γίνεται σύμφωνα μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅταν, δηλαδή, ἡ νηστεία δὲν περιορίζεται μόνο στὴν ἀποφυγὴ τῶν λιπαρῶν φαγητῶν, ἀλλʼ ἐπεκτείνεται καὶ συμπεριλαμβάνει ὅλα τὰ εἤδη τῆς κακίας. Ὁ χριστιανὸς πρέπει νὰ νηστεύη καὶ ἀπὸ ψέμα, διαβολή, συκοφαντία, βλαστημία, κλοπή, ἀπάτη, ἐκμετάλλευσι τοῦ πλησίον, φιλαργυρία καὶ πλεονεξία, πορνεία καὶ μοιχεία, καὶ ἀπὸ ὅλα τὰ εἴδη τῆς κακίας. Αὐτὴ ἡ νηστεία εἶνε φάρμακο ψυχῆς καὶ σώματος.
Ἡ νηστεία ποὺ περιορίζεται στὴν ἀποχὴ ὡρισμένων τροφῶν, ἀλλὰ συνοδεύεται ἀπʼ ὅλες τὶς κακίες καὶ τὰ ἐλαττώματα, δὲν εἶνε νηστεία χριστιανική. Εἶνε, τολμῶ νὰ πῶ, νηστεία σατανική. Γιατὶ κι ο σατανᾶς νηστεύει, ἀλλὰ ἔχει ὅλη τὴν κακία…
* * *
Ἀγαπητοί μου! Στοὺς χριστιανοὺς τῆς σημερινῆς ἐποχῆς ἡ Ἐκκλησία θὰ ἔπρεπε νὰ συστήση καὶ ἕνα ἄλλο εἶδος νηστείας, ποὺ σύμφωνα μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου εἶνε ἀνώτερη νηστεία ἀπὸ τὴν ἀποχὴ τῶν φαγητῶν. Διότι ἐρωτῶ˙ Τί θὰ ὠφεληθῆ ἕνας νὰ νηστεύη μὲν ὅλη τὴ Σαρακοστὴ ἀπὸ κρέας, ἀλλὰ νʼ ἀνοίγη τὴν τηλεόρασι κάθε μέρα καὶ μὲ τὰ μάτια του νὰ… τρώη σάρκες γυναικῶν, ποὺ γυμνὲς παρουσιάζονται στὴν τηλεόρασι;
Χριστιανοὶ τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος! Νηστέψτε σαράντα μέρες τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς ἀπὸ τηλεόρασι καὶ ἐλᾶτε νὰ σᾶς κοινωνήσω, καὶ ἄν ἀκόμη ἀπὸ ἀδυναμία καὶ ἀσθένεια σαρκὸς ἔχετε καταλύσει. Γιατὶ φοβερὸ ἁμάρτημα εἶνε ἡ ὀφθαλμοπορνεία! Νηστέψτε, γυναῖκες καὶ ἄντρες, μικροὶ καὶ μεγάλοι. Κλεῖστε σαράντα μέρες τὴ σατανικὴ καὶ αἰσχρὴ τηλεόρασι, ὅπως κατήντησε στὴν πατρίδα μας. Νηστέψτε δέ, σεῖς οἱ ἄντρες, ἀλλὰ καὶ οἱ γυναῖκες, καὶ ἀπὸ ἕνα ἄλλο πάθος, ποὺ ὑποδουλώνει τὴν ψυχή σας καὶ καταστρέφει τὴν ὑγεία σας. Νηστέψτε καὶ ἀπὸ τὸ τσιγάρο!
Νά δυὸ νηστεῖες, ποὺ καλοῦνται νὰ κάνουν ὅλοι οἱ χριστιανοί, ὑγιεῖς καὶ ἄρρωστοι, στὴν περίοδο τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς. Θὰ μᾶς ἀκούσετε;

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστῖνου Ν. Καντιώτου (Μητροπολίτου πρώην Φλωρίνης) »Σταγόνες ἀπὸ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», σελ. 46-51 (ἕκδοσις Γ΄, »Ἀδελφότης ΣΤΑΥΡΟΣ», Ἀθῆναι 1990).