Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2458

Προηγιασμένη θεία λειτουργία
Τετάρτη πρὸ τῶν Βαΐων 13 Ἀπριλίου 2022
Του Μητροπολιτου Φλωρίνης Αυγουστινου

Τη φακη ή τα πρωτοτοκια;

«Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος. Άλληλούϊα» (Ψαλμ. 33, 9)

Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, στὴν προηγιασμέ­νη λειτουργία τὸν ψάλτη νὰ ψάλλῃ «Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος. Ἀλληλούϊα» (Ψαλμ. 33, 9). Εἶνε τὸ κοινωνικό. Κοινω­νικὸ λέγεται αὐτὸ ποὺ λένε οἱ ψάλτες ὅ­ταν μέσα στὸ ἱερὸ οἱ κληρικοὶ κοινωνοῦν καὶ ἔ­ξω οἱ λα­ϊκοὶ ἑτοιμάζονται νὰ μεταλάβουν τὰ ἄ­χραντα μυστήρια. Τὸ συνηθισμένο κοινωνι­κὸ τὶς Κυριακὲς εἶνε «Αἰνεῖτε τὸν Κύριον ἐκ τῶν οὐρα­νῶν. Ἀλληλούια» (Ψαλμ. 148,1). Ἀλλὰ ἡ προ­ηγι­ασμένη θεία λειτουργία, ἐκτὸς τῶν ἄλλων δι­αφο­ρῶν ποὺ ἔχει, διαφέρει καὶ στὸ κοινωνι­κό· τὸ δικό της κοινωνικό εἶνε «Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος. Ἀλληλούϊα».
Λίγα λόγια θὰ ποῦμε ἐπάνω σ᾽ αὐτό.

* * *

⃝ Τὸ λέμε τώρα ἐμεῖς διὰ τοῦ ψάλτου στὴν ἐκ­κλησία, ἀλλὰ ποιός τὸ πρωτοεῖπε; Ὁ πρῶ­τος ποὺ τὸ εἶπε εἶνε ὁ προφήτης Δαυΐδ. Ὅ­πως θὰ ξέρετε, ὁ Δαυῒδ ἦταν βοσκός· ἔβοσκε στὰ βουνὰ τὰ πρόβατά του παίζοντας φλογέρα. Ἀλλὰ τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ τὸν πῆρε καὶ τὸν ἔ­­κανε ἀπὸ τσοπᾶνο βασιλιᾶ, βασιλιᾶ τοῦ Ἰσ­ρα­ήλ. Ἔγινε ὁ πιὸ ἔνδοξος βασιλιᾶς· κανένα ὄ­νο­μα δὲν ἦταν τόσο σεβαστὸ ὅσο τὸ δικό του.
Ἦταν εὐτυχισμέ­νος; Ὅταν ἦταν τσοπᾶ­νος, ναί· ὅταν ἔγινε βασιλιᾶς, δοκίμασε πολλὲς πίκρες. Τὸ πιὸ σημαντικὸ εἶνε, ὅτι ὡς τσοπᾶνος ἦταν καθαρὸς ἀπὸ ἁμαρτίες, ἐνῷ ὅταν ἔγινε βασιλιᾶς καὶ ἀνέβηκε στὰ παλάτια καὶ κάθησε στὰ μέγαρα κ᾽ εἶχε ὅλα τ᾽ ἀγαθά, τότε ἁ­μάρτησε· στὴν καλύβα δὲν ἁμάρτανε, στὰ πα­λάτια ἁμάρτησε. Ἐκεῖ διέπραξε δυὸ μεγάλα ἁμαρτήματα· σκότωσε ἕναν ἀθῷο ἄνθρωπο, καὶ πῆ­ρε τὴ γυναῖκα τοῦ σκοτωμένου, τὴν ξένη γυναῖκα, αὐτὴν ποὺ ἀνῆκε σ᾽ ἐκεῖνον.
Με­τὰ τὸ φόνο καὶ τὴ μοιχεία ἔχασε τὴ χαρά του. Γιατὶ τίποτε ἄλλο δὲν ἀφαιρεῖ τὴ χα­ρὰ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ὅσο ἡ ἁμαρτία. Μπορεῖ νὰ κατοι­κῇς σὲ παλάτια καὶ στὴν ψυχή σου νὰ ἔχῃς κόλασι, καὶ μπορεῖ νὰ κατοικῇς σὲ καλύ­βα καὶ μέσα σου νά ᾽σαι εὐτυχισμένος. Ἡ χα­ρὰ καὶ ἡ λύπη εἶνε ἐσωτερικὲς καταστάσεις, ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν καρδιά.
Ἦταν λοιπὸν λυπημένος καὶ στενοχωρημένος. Ἀλλὰ δὲν ἔμεινε σ᾽ αὐτὴ τὴν κατάστα­σι. Ὕστερα ἀπὸ ἕναν ἔλεγχο τοῦ προφήτου Νάθαν ὁ Δαυῒδ μετανόησε εἰλικρινά· ἔ­κλαψε, καὶ μετὰ ἀπὸ τὰ δάκρυα ποὺ ἔχυσε γιὰ τ᾽ ἁ­μαρτήματά του ἦρθε πάλι ἡ χαρὰ στὴν καρδιά του. Καὶ εἶχε μεγάλη χαρὰ καὶ ἀγαλλίασι, γιατὶ ἔνιωσε ὅτι ἔχει συγχωρηθῆ ἀπὸ τὸ Θεό, ἔγινε πάλι φίλος τοῦ Θεοῦ.
Αὐτὴ λοιπὸν τὴ χαρά, ποὺ αἰσθανόταν ὁ μετανοημένος Δαυΐδ, αὐτὴν προσπαθεῖ τώρα μὲ τὸν ψαλμό του νὰ τὴ μεταδώσῃ καὶ σὲ κάθε ἄλ­­λον. Ὅπως ἕνας ποὺ βρίσκει μιὰ πηγὴ στὴν ἔρημο καὶ δροσίζεται ἀπὸ τὸ νερό της προσκαλεῖ καὶ ἄλλους νὰ πιοῦν καὶ νὰ δροσιστοῦν, ἔτσι καὶ ὁ Δαυῒδ τώρα καλεῖ τὸν κόσμο ὅλο καὶ λέει· Ἡ χαρά, ποὺ ζητᾶτε σ᾽ αὐτὴ τὴ ζωή, δὲν εἶνε οὔτε στὰ παλάτια οὔτε στὰ μέγαρα οὔτε στὰ λεφτὰ οὔτε στὴ νιότη, οὔτε στὴν ὀμορφιά, πουθενά· ἂν θέλετε χαρά, ἐ­λᾶτε κοντὰ στὸν Κύριο, γιὰ νὰ δοκιμάσετε τὴ χαρά, ποὺ λείπει ἀπὸ τὸν κόσμο.
«Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύρι­ος»· ὁ Κύριος εἶνε καλοκάγαθος, εὐμενής, οἰ­κτίρμων. Αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Δαυῒδ λέει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας καὶ μᾶς προσκαλεῖ ὅλους νὰ πλησιάσουμε τὸ Χριστό· Ἐλᾶτε, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες· ἐλᾶτε ὅλοι κοντὰ στὸ Χριστό· ἐλᾶτε κοντὰ στὴν Ἐκκλησία, για­τὶ ἐδῶ εἶνε ἡ χαρά, ἡ πραγματικὴ χαρά.
Ἄχ, πότε θὰ τὸ καταλάβουμε αὐτό! Τὰ λέμε, ἀλλὰ δὲν μπαίνουν μέσα στὴν καρδιά μας. Κάτι συμβαίνει, κάτι πονηρό, καί, ἐνῷ τὸ λέμε καὶ κηρύττουμε ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ χαρὰ τοῦ κόσμου, ἐν τούτοις δὲν ἔχουμε αἰσθανθῆ αὐτὴ τὴ χαρά, αὐτὴ τὴν ἀ­γαλλίασι ποὺ χαρίζει ὁ Χριστός. Γιατὶ τὸ ξέρουμε· τὸ γλυκύτερο στὸν κόσμο εἶνε ὁ Χριστός· δὲν ὑπάρχει ἄλλο· ὅλα τ᾽ ἄλλα εἶνε κατώτερα, εἶνε ἀηδία. Ἀλλὰ ὅπως, ὅταν ἀρρωστήσῃ κάποιος, τότε καὶ τὸ καλύτερο φαγητὸ ἢ γλύκυσμα δὲν τοῦ κάνει ἐν­τύπωσι, τὸ ἀηδι­άζει, τὸ ἰδιο κ᾽ ἐμεῖς· ἔ­τσι ποὺ εἴ­μα­στε ἄρρωστοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, δὲν νιώ­θουμε τὴ γλυκύτητα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἁγίας του Ἐκκλησίας, τὰ λόγια καὶ τὰ μυστήριά του. Μᾶς κατέχει μιὰ ἀηδία· πᾶμε στὴν ἐκ­κλησία, καθόμαστε, ἀκοῦμε τὰ ὡραῖα τροπά­ρια καὶ ἀναγνώσματα, –κάθε λέξι στὴν προηγιασμένη στάζει μέλι–, καὶ ὅμως δὲν νιώθουμε ἀγαλλίασι. Μᾶλλον στενοχωριόμαστε καὶ δὲν βλέπουμε τὴν ὥρα πότε νὰ βγοῦμε ἔξω.
⃝ Τί συμβαίνει μ᾽ ἐμᾶς; Κινδυνεύουμε νὰ πάθουμε μεγάλη συμφορά. Ξέρετε πῶς μοιάζου­­­με; εἴμαστε σὰν τὸν Ἠσαῦ, τὸν πρω­τότοκο γυιὸ τοῦ Ἰσαάκ. Ὡς πρωτότοκος δικαιοῦτο νὰ πάρῃ τὸ μεγαλύτερο μερίδιο τῆς περιουσί­ας τοῦ πατέρα του. Ἔτσι ἦταν στὴν παλιὰ ἐ­πο­χή· τὸ ἀγόρι ποὺ γεννιόταν πρῶτο εἶχε μεγάλα προνόμια – σήμερα αὐτὸ δὲν ἰσχύει, τὰ παιδιὰ εἶνε ὅλα ἴσα κατὰ τοὺς νόμους ποὺ ῥυ­θμίζουν τὰ κληρονομικά. Ὁ Ἠσαῦ ὅμως ἔ­χασε τὰ πρωτοτόκια. Γιατί; τί συνέβη;
Ὁ Ἠσαῦ γύριζε ἔξω στὴ φύσι γιὰ θη­ράματα· ὁ μικρότερος ἀδερφός του, ὁ Ἰακώβ, ἦ­ταν ἄνθρωπος τοῦ σπιτιοῦ. Μιὰ μέρα ὁ Ἰακὼβ μαγείρεψε φακῆ. Ὁ Ἠσαῦ γύρισε ἀπ᾽ τὸ κυνήγι κατάκοπος. Λέει στὸν ἀδερφό του· –Ἔχω ἐξ­αν­τληθῆ, δός μου ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ μαγείρεψες. Τοῦ λέει ὁ Ἰακώβ· –Δηλώνεις σήμερα, ὅτι μεταβιβάζεις τὰ πρω­τοτόκιά σου σ᾽ ἐμένα; –Ἐδῶ ἐ­γὼ πάω νὰ πεθάνω, καὶ τί νὰ τὰ κάνω αὐ­τὰ τὰ πρωτοτόκια; –Ὁρκίσου μου σήμερα, λέει ὁ Ἰακώβ. Ὁ Ἠσαῦ τοῦ ὡρκίστηκε καὶ τοῦ παρέδω­σε τὰ πρωτοτόκια. Τότε ὁ Ἰακὼβ ἔδωσε στὸν Ἠσαῦ ψωμὶ καὶ φακῆ· ἔφαγε, ἤπιε κ᾽ ἔφυγε. Ἔτσι, γιὰ ἕνα πιάτο φακῆ, ὁ Ἠσαῦ ξεπούλησε τὰ πρωτοτόκιά του (βλ. Γέν. 25,27-34). Ἀπ᾽ ἐδῶ ἔμεινε παροιμιώδης ἡ φράσι «ἀντὶ πινακίου φακῆς».
Ἀλλὰ κ᾽ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ τὸ ἴδιο κάνουμε. Μπροστά μας ἔχουμε πολύτιμα «πρωτοτόκια», δηλα­δή· τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, τὰ ἱερὰ μυστήρια, τὸν ἅγιο ἄρτο καὶ οἶνο, τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τὰ ἄχραντα μυστήρια· κ᾽ ἐν τού­τοις ἀντὶ τοῦ οὐρανίου ἄρ­του, «τοῦ μάννα τοῦ κεκρυμμένου» (Ἰω. 6,31. Ἀπ. 2,17), προτιμοῦμε «ἕ­να πιάτο φακῆ»· ἀντὶ γιὰ τὸ μέλι καὶ τὸ γάλα τῆς Ἐκκλησίας μας προτιμοῦμε μερικὲς στι­­γμι­αῖες ἡδονές, ποὺ μᾶς προσφέρουν τὰ μάταια πρά­γματα τοῦ κόσμου. Ἔτσι οἱ Χριστιανοὶ γίνονται νεώτεροι Ἠσαῦ. Ὅπως ἐκεῖνος ξεπού­λησε τὰ πρωτοτόκιά του, ἔτσι ἐμεῖς εὔκολα δίνουμε στὸν διάβολο τὸ δικαίωμα νὰ ἔχῃ ἐξ­ουσία ἐπάνω μας. Εἴμαστε λοιπὸν Ἠσαῦ, ἐκποι­ή­­σαμε σὲ τιμὴ εὐτελῆ τὰ «πρωτοτόκιά» μας, τὴ σχέ­­σι μας μὲ τὸν Κύριο, τὴν εἰρήνη τῆς ψυχῆς μας.

* * *

«Γεύσασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύρι­ος». Σεῖς, ἐκλεκτὲς ψυχές, ὅσοι ἐκκκλησιάζε­στε τακτικά, ὅσοι νηστεύετε καὶ ἐξομολογεῖ­σθε, ἐσεῖς ποὺ δακρύζετε καὶ ἔχετε ὄρεξι καὶ πόθο νὰ κοινωνήσετε τὰ ἄχραντα μυστήρια· ἐ­­σεῖς, ἄντρες καὶ γυναῖκες, ποὺ ἀποτελεῖτε «τὸ μικρὸν ποίμνιον» (Λουκ. 12,32), τὸ ἐκλεκτὸ ποίμνιο, ἐσεῖς εἶστε εὐλογημένοι, ἔχετε χα­ρὰ καὶ ἀ­γαλ­λίασι. Ἐσεῖς νὰ προσέλθετε νὰ κοινωνήσετε τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶνε τὸ πᾶν, εἶνε τὸ ἄλ­φα καὶ τὸ ὠμέγα. Ὅποιος ἔχει τὸ Χριστό, εἶνε πλούσιος – ὅποιος δὲν ἔχει τὸ Χριστό, εἶνε φτωχός· ὅποιος ἔχει τὸ Χριστό, ἔ­­χει χαρά – ὅποιος δὲν ἔχει τὸ Χριστό, ἔχει λύ­πη· ὅποιος ἔχει τὸ Χριστό, ἔχει ἀσφάλεια – ὅ­ποιος δὲν ἔχει τὸ Χριστό, ἔχει κίνδυνο καὶ θάνατο.
Σεῖς λοιπόν, εὐλογημένες ψυχές, σκεφτῆ­τε ἀπόψε καὶ τοὺς ἄλλους, τοὺς «Ἠσαῦ»· ὑ­πάρχουν πολλοὶ «Ἠσαῦ» γύρω μας. Ἀντὶ πινακίου φακῆς, ἀντὶ στιγμιαίων ἡδονῶν, ἀρ­νοῦν­ται τὴ σχέσι μὲ τὸν Κύριο κ᾽ ἔχουν πολλὰ χρόνια νὰ κοινωνήσουν, γιατὶ προτιμοῦν τὸ «πιάτο» τους, τὴ «φακῆ» τους, τὶς ἡδονὲς καὶ τὶς διασκεδάσεις, τὰ γλέντια καὶ τὰ νυχτε­ρινὰ κέντρα, καὶ θυσιάζουν τὰ «πρωτοτόκια», τὰ πολύτιμα καὶ ἀνεκτίμητα ἀγαθὰ τῆς μυστι­κῆς τραπέζης τοῦ Κυρίου. Γι᾽ αὐτοὺς λοιπὸν τοὺς «Ἠσαῦ», τοὺς ἀδελφούς μας ποὺ ζοῦν δίπλα μας, γιὰ τοὺς συνανθρώπους μας ποὺ γιὰ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο λόγο ὁ πονηρὸς δὲν τοὺς ἀφήνει νὰ πλησιάσουν τὰ ἅγια μυστήρια, γι᾽ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἐξωμολογήθηκαν ποτέ στὴ ζωή τους, παρακαλῶ ἐσᾶς, ἐκλεκτὲς ψυχές, ποὺ πλησιάζετε τὰ θεῖα δῶρα καὶ ἀπολαμβάνετε τὸ οὐράνιο συμπόσιο τοῦ Κυρίου μας, ἐσεῖς ποὺ «γεύεσθε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος», ὅτι ὁ Κύριος εἶνε καλὸς καὶ σπλαχνικὸς καὶ ἐπιεικής, σᾶς παρακαλῶ πολὺ ἀπόψε, ὅ­ταν πᾶτε στὸ σπίτι σας, νὰ κάνετε μιὰ προσεχή. Παρακαλέστε τὸ Θεό, ὥστε καὶ αὐτοὶ οἱ «Ἠσαῦ», ποὺ σήμερα δὲν ξέρουν ἄλλη ἀπόλαυσι παρὰ τὸ «πινάκιο τῆς φα­κῆς», νὰ ἐγκαταλείψουν τὶς ἀπατηλὲς ἐπίγειες ἡδονές, νὰ γνωρίσουν τὸν Κύριο καὶ νὰ πλησιάσουν τὰ χείλη τους στὸ θεῖο ποτήριο, γιὰ νὰ αἰσθανθοῦν αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Δαυΐδ· «Γεύσασθε καὶ ἴ­δετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 19-4-1978 Τετάρτη πρὸ τῶν Βαΐων ἑσπέρας, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ ἐλάχιστη σύντμησις 21-3-2022.