Μεγάλη Ἑβδομὰς
Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2466

Μεγάλη Παρασκευὴ πρωὶ
22 Ἀπριλίου 2022
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

Η υπερτατη θυσια

«Ὥσπερ πελεκὰν τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε,
σοὺς θανόντας παῖδας ἐζώωσας
ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνούς»
(ἐγκώμ. Β΄ στ. ἐπιταφ. θρήν.)

Ὅταν ἤμουν μαθητὴς εἶδα, ἀγαπητοί μου, στὸ δωμάτιο ἑνὸς εὐσεβοῦς ἀνθρώπου μία εἰκόνα ποὺ παρίστανε τὸ ἑξῆς.
Στὴ φωλιὰ ἑνὸς πελεκάνου εἶχε τρυπώσει ἕνα φίδι. Οἱ γονεῖς τῶν πουλιῶν τὴ στιγμὴ ἐκείνη ἔλειπαν. Τὰ μικρὰ πουλιὰ ἦταν μόνα τους. Τὸ φίδι τὰ εἶδε καὶ ἄρχισε ἕνα – ἕνα νὰ τὰ δαγκώνῃ, νὰ τὰ δηλητηριάζῃ. Εἶχε σχεδὸν τελειώσει τὸ ὀλέθριο ἔργο του, ὅταν ὁ πελεκᾶνος – πατέρας ἐπέστρεψε στὴ φωλιά του. Τὸ φίδι, μόλις ἀκούει τὸ φτερούγισμα τοῦ πελεκάνου, ἀφήνει τὴ φωλιὰ καὶ φεύγει.
Ὁ πελεκᾶνος βλέπει τώρα τὰ πουλιά του ἑτοιμοθάνατα· τὸ δηλητήριο τοῦ φιδιοῦ ἔδρασε ἀμέσως θανάσιμα μέσα στὸν εὐαίσθητο ὀργανισμὸ τῶν νεοσσῶν. Ἀλλὰ ὁ πατέρας εἶνε ἀποφασισμένος νὰ σώσῃ ὁπωσδήποτε τὰ πουλάκια του. Καὶ πράγματι τὰ σῴζει! Πῶς; Ἀκοῦστε.

Μὲ τὸ ῥάμφος του τρυπάει καὶ σχίζει τὸ πλευρό του, αὐτοτραυματίζεται· ἀπὸ τὴν πληγὴ ἀρχίζει νὰ τρέχῃ αἷμα. Δίχως χρονοτριβὴ παίρνει ἀμέσως ἀπὸ τὸ δικό του αἷμα καὶ ποτίζει μ᾽ αὐτὸ ἕνα – ἕνα τὰ δηλητηριασμένα πουλάκια του. Καὶ σὲ λίγο γίνεται θαῦμα· τὰ πουλάκια ζωντανεύουν, διαφεύγουν τὸν κίνδυνο τοῦ θανάτου, σῴζονται.
Τὸ αἷμα ἐκεῖνο, ὡς ἄριστο ἀντίδοτο – φάρμακο, ἐξουδετερώνει τὴν θανατηφόρα ἐπίδρασι τοῦ δηλητηρίου, καὶ τὰ μικρὰ τοῦ πελεκάνου, ποὺ πρὶν ἀπὸ λίγο ἦταν ἑτοιμοθάνατα, σχεδὸν νεκρά, τώρα ἀναλαμβάνουν δυνάμεις, ζωντανεύουν, καὶ σὲ λίγες μέρες χαρούμενα εἶνε ἕτοιμα νὰ πετάξουν. Σώθηκαν μὲ τὴν αὐτοθυσία τοῦ πελεκάνου· σώθησαν μὲ τὸ αἷμα τοῦ πατέρα τους.
Ἡ εἰκόνα αὐτή, ἡ ὁποία παρίστανε τὸν πελεκᾶνο τὴ στιγμὴ ποὺ μὲ τὸ ῥάμφος του σχίζει τὸ στῆθος του γιὰ νὰ ποτίσῃ μὲ τὸ καθαρὸ αἷμα του τὰ παιδιά του τὰ ὁποῖα εἶχαν δηλητηριαστῆ, ἡ εἰκόνα αὐτὴ μοῦ ἔκανε ἀπὸ τότε ἐξαιρετικὴ ἐντύπωσι.
–Τί σημαίνει ἡ εἰκόνα αὐτή; ρώτησα τὸν πιστὸ ἐκεῖνο Χριστιανό.
–Ἡ εἰκόνα αὐτή, μοῦ ἀπαντᾷ, συμβολίζει κάτι πολὺ σπουδαῖο, κάτι πολὺ ὑψηλὸ καὶ ἀληθινὰ θεϊκό.
–Τί δηλαδή; πές μου σὲ παρακαλῶ.
–Ἡ ἀρχαία παράδοσι τῶν χωρικῶν λέει γιὰ τὸν πελεκᾶνο ὅτι, ὅταν συμβῇ τὰ παιδιά του νὰ δηλητηριαστοῦν ἀπὸ φίδι, ὁ πελεκᾶνος αὐτοθυσιάζεται, τοὺς δίνει νὰ πιοῦν τὸ αἷμα του, τὸ καθαρὸ αἷμα του νικᾷ τὸ δηλητήριο καὶ ἔτσι σῴζει τὰ μικρά του. Αὐτὸ λοιπὸν εἰκονίζει ἡ παράστασι αὐτή. Αὐτὸ ὅμως ποὺ βλέπεις τώρα ἐδῶ, δὲν εἶνε πιὰ μία παράδοσι ἢ ἕνας εὐχάριστος μῦθος· στὴν Χριστιανικὴ πίστι μας ἔχει, φίλε μου, γίνει μία ζωντανὴ πραγματικότητα. Θέλεις νὰ πεισθῇς;
–Καὶ βέβαια.
–Κάνε λοιπὸν στὴν εἰκόνα μερικὲς ἀντικαταστάσεις. Στὴ θέσι τῶν μικρῶν πουλιῶν τοῦ πελεκάνου βάλε τὸν Ἀδάμ, τὴν Εὔα καὶ ὅλους τοὺς ἀπογόνους των· στὴ θέσι τοῦ φιδιοῦ βάλε τὸ σατανᾶ, ὁ ὁποῖος σὰν φίδι τρύπωσε τότε στὴν εὐλογημένη ἐκείνη φωλιὰ τῶν πρωτοπλάστων, στὸν κῆπο τῆς Ἐδέμ, καὶ ἐξαπάτησε τὴν Εὔα, κι ἀπὸ τότε σφυρίζει σὰν δράκοντας, δαγκώνει, πληγώνει, δηλητηριάζει καὶ σκορπίζει παντοῦ τὸ θάνατο· καὶ στὴ θέσι τοῦ φιλόστοργου πελεκάνου φαντάσου τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Τώρα ἔχεις τὴν ἑρμηνεία τῆς εἰκόνας.
Ναί, φίλε μου, τὸ δρᾶμα τῆς εἰκόνας εἶνε δικό μας δρᾶμα, δρᾶμα ποὺ ἔχει σχέσι μὲ τὸν καθένα μας. Ἐμεῖς, ἐγώ, ἐσὺ καὶ ὅλοι οἱ ἔνοχοι καὶ παραβάτες τῶν θείων ἐντολῶν, εἴμαστε ἐκεῖνοι ποὺ δηλητηρίασε ὁ σατανᾶς μὲ τὸ φοβερώτερο ἀπ᾽ ὅλα τὰ δηλητήρια, τὸ δηλητήριο ποὺ λέγεται ἁμαρτία· ἡ ἁμαρτία εἶνε δικό του κατασκεύασμα. Καὶ ἀφοῦ μᾶς δηλητηρίασε μὲ τὴν ἁμαρτία, τί μᾶς περίμενε; Θάνατος· θάνατος τόσο βέβαιος ὅσο βέβαιος εἶνε ὁ θάνατος ἐκείνου ποὺ τὸν δάγκωσε καὶ τὸν δηλητηρίασε ὀχιά· θάνατος ψυχικός, χίλιες φορὲς πιὸ φοβερός, ἀσυγκρίτως χειρότερος ἀπὸ τὸν σωματικὸ θάνατο. Ἀλλὰ ὁ πανάγαθος Θεὸς μᾶς λυπήθηκε, μᾶς σπλαχνίστηκε. Τὸ Εὐαγγέλιο γράφει· «Οὕτως ἠγάπησεν (=τόσο πολὺ ἀγάπησε) ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν (=ὥστε παρέδωσε τὸν μονογενῆ Υἱό του νὰ θανατωθῇ), ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται (=καὶ κάθε ἄνθρωπος ποὺ πιστεύει σ᾽ αὐτὸν νὰ μὴ χαθῇ), ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον (=ἀλλὰ νὰ ἔχῃ ζωὴ αἰώνια)» (Ἰω. 3,16). Ὁ Θεὸς ἔστειλε τὸν Υἱό του, τὸν Ἰησοῦ Χριστό, γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητος. Καὶ ὁ Χριστός μας, σὰν ἄλλος πελεκᾶνος τοῦ οὐρανοῦ, μᾶς ἔδωσε τὸ τίμιο αἷμα του, προσέφερε τὴν ὑψίστη θυσία ἐπάνω στὸ φρικτὸ Γολγοθᾶ, μπροστὰ στὴν ὁποία κάθε ἄλλη θυσία ὠχριᾷ, ξεθωριάζει, σβήνει.
Ὤ ὁ Χριστός μας! Ἤμασταν οἱ δηλητηριασμένοι. Κανένα ἄλλο ἀντίδοτο – φάρμακο δὲν ὑπῆρχε γιὰ νὰ ἀντιδράσουμε κατὰ τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ὁ Χριστὸς προσέφερε τὸ μοναδικὸ φάρμακο, τὸ αἷμα του, τὸ πάναγνο αἷμα του· τὸ «τίμιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου» (Α΄ Πέτρ. 1,19). Ἄνοιξε τὶς φλέβες του, καὶ ἀπὸ τὴν κεφαλή του, τὰ χέρια του, τὰ πόδια του καὶ τὴν πλευρά του ἔτρεξε καὶ ἔσταξε πάνω στὴν ἁμαρτωλὴ γῆ σταγόνα πρὸς σταγόνα τὸ αἷμα του. Αὐτὸ τὸ αἷμα ἔχυσε καὶ χύνει μέσα στὶς δηλητηριασμένες φλέβες τῆς ὑπάρξεώς μας καὶ αὐτὸ «καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας» (Α΄ Ἰω. 1,7). Μὲ εὐγνωμοσύνη στὸ Χριστό, τὸν σωτῆρα μας, ἂς ἀφήνουμε τὶς ψυχές μας νὰ φτερουγίζουν γύρω ἀπὸ τὸν τίμιο σταυρό του καὶ ἂς τοῦ λέμε καὶ σήμερα καὶ πάντοτε· Χριστέ, σ᾿ εὐχαριστοῦμε! Ἂς τὸ πῇ ὁ καθένας μας…
Αὐτὰ μοῦ εἶπε ὁ πιστὸς ἐκεῖνος Χριστιανὸς ἐξηγώντας τὴν εἰκόνα· κι ἀνοίγοντας τὴν ἱερὰ Σύνοψι βρῆκε τὸν Ἐπιτάφιο Θρῆνο καὶ ἀπὸ τὴν Β΄ στάσι τῶν ἐγκωμίων μὲ φωνὴ ποὺ ἔπαλλε ἀπὸ ἱερὴ συγκίνησι ἔψαλε·
«Ὥσπερ πελεκὰν
τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε,
σοὺς θανόντας παῖδας ἐζώωσας
ἐπιστάξας ζωτικοὺς αὐτοῖς κρουνούς»

* * *

Μεγάλη Ἑβδομάδα κ᾽ ἐφέτος, ἀδελφοί μου. Ἂς δοξάσουμε τὸν Κύριο.
Σὰν Χριστιανὸς θὰ πᾷς ἀσφαλῶς στὸν ναὸ τῆς ἐνορίας σου, θὰ ἀσπασθῇς τὸν Ἐσταυρωμένο καὶ θ᾿ ἀνάψῃς κεράκι στὴν εἰκόνα του. Θὰ παρακολουθήσῃς τὶς ἀκολουθίες, ποὺ πιὸ συγκινητικὲς δὲν ὑπάρχουν. Θὰ παρασταθῇς νοερὰ μάρτυρας στὸ δρᾶμα τοῦ Γολγοθᾶ. Θὰ δῇς τὸν Κύριο, τὸν βασιλέα τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἁγίων, νὰ ὑβρίζεται, νὰ ἐγκαταλείπεται, νὰ προδίδεται, νὰ δικάζεται, καὶ τέλος νὰ σταυρώνεται μέσα σὲ πόνους φρικτοὺς ἐπάνω στὸ σταυρό του. Θὰ τὸν ἀκούσῃς ν᾽ ἀπευθύνεται περίλυπος στὸν οὐράνιο Πατέρα καὶ νὰ λέῃ μὲ φωνὴ σπαρακτικὴ «Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46). Βλέποντας καὶ ἀκούγοντας αὐτά, ποὺ καὶ τοὺς λίθους ἀκόμη συγκίνησαν, ρώτησε τὸν ἑαυτό σου·
–Γιατί πάσχει τόσο ὁ Ἰησοῦς;
Καὶ θ᾿ ἀκούσῃς ἀπὸ τὰ βάθη τῆς πιστῆς καρδιᾶς σου τὴν ἀπάντησι·
–Γιὰ σένα πάσχει ὁ Ἰησοῦς, γιὰ σένα ἀγωνιᾷ, γιὰ σένα τούτη τὴ στιγμὴ χύνει αὐτὴ τὴ σταγόνα τοῦ αἵματός του!
Ὦ ἀδελφέ μου· ἂν σκεφτῇς σοβαρὰ ὅτι ὁ Χριστὸς θυσιάστηκε γιὰ σένα, ἂν τὸν παρακαλέσῃς γονατιστὸς νὰ σοῦ στείλῃ μιὰ ἀκτίνα ἀπὸ τὸ σταυρό του γιὰ νὰ καταλάβῃς καὶ νὰ συναισθανθῇς ὅπως ὁ λῃστὴς τὸ μαρτύριο τῆς ὑπερτάτης θυσίας του, ἔ τότε ἐμπρός σου θ᾽ ἀνοίξουν οἱ οὐρανοί, θὰ αἰσθανθῇς νὰ διατρέχῃ τὴν ὕπαρξί σου θεϊκὸ ῥῖγος, θὰ πεισθῇς –καὶ κανένας πιὰ δὲν θὰ μπορῇ νὰ κλονίσῃ τὴν πίστι σου–, ὅτι ἀπ᾽ ὅλες τὶς εὐεργεσίες ποὺ σοῦ ἔκανε ὁ Θεὸς αὐτὴ εἶνε ἡ μεγαλύτερη εὐεργεσία, τὸ ὅτι δηλαδὴ θυσίασε γιὰ χάρι σου τὸν Υἱό του.
Τότε, Χριστιανὸς μετανοημένος, λουσμένος μέσα στὸ αἷμα τοῦ Λυτρωτοῦ, συγκινημένος βαθειά, θὰ σταθῇς κάτω ἀπὸ τὸ σταυρό του, θ᾽ ἀφήσῃς κ᾽ ἐσὺ ἐκεῖ τὰ δικά σου δάκρυα, δάκρυα εὐγνωμοσύνης καὶ αἰωνίου ἀφοσιώσεως, καὶ θὰ τοῦ πῇς ὅ,τι τοῦ εἶπαν μυριάδες ἁμαρτωλοὶ ποὺ σώθηκαν μὲ τὸ αἷμα του·
Ἰησοῦ γλυκύτατε, ἐσὺ εἶσαι ὁ σωτήρας μου, ἐσὺ εἶσαι ὁ λυτρωτής μου, ἐσὺ ὁ βασιλεύς μου καὶ ὁ Θεός μου· σὰν τὸ ληστὴ κράζω κ᾽ ἐγώ· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Μεταγλώττισι στὴν ὁμιλουμένη σήμερα ἄρθρου, ποὺ δημοσιεύθηκε ἀπὸ τὰ Γρεβενὰ στὸ περιοδικὸ «Χριστιανικὴ Σπίθα» (φ. 38/19-4-1946) καὶ περιελήφθη στὸ βιβλίο Πρὸς τὸν Γολγοθᾶν μὲ ἄλλον ἐκεῖ τίτλο (Ἀθῆναι 19894, σσ. 230-233). Ἐλαχίστη ἀνάπτυξις 16-3-2022.