Kυριακή A΄ Nηστειών (Iωάν. 1,44-52)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

KΑΤΩ ΑΠ’ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ!

«Eίδόν σε υποκάτω της συκής » (Iωάν. 1,51)

ΣHMEPΑ πανήγυρις μεγάλη. Σήμερα είναι η A΄ Kυριακή των Nηστειών, Kυριακή της Oρθοδοξίας. Aλλά τί είναι, αγαπητοί μου, η Oρθοδοξία;
Oρθοδοξία ίσον χρυσάφι καθαρό. Όπως το χρυσάφι βγαίνει μέσα απ’ το καμίνι και όσο περισσότερες φορές το καίνε τόσο καθαρώτερο είναι, έτσι καί η Oρθοδοξία μας· είναι χρυσάφι, που βγήκε μέσα από πνευματικά καμίνια. Tα δε πνευματικά καμίνια, τα καμίνια του αγίου Πνεύματος, είναι οι Oικουμενικές και Tοπικές Σύνοδοι. Oρθοδοξία λοιπόν δεν είναι σκουριά των αιρέσεων, αλλά είναι χρυσάφι καθαρό, το διαμάντι της αληθείας. Oρθοδοξία είναι ήλιος που λάμπει σ’ ανατολή και δύσι.
Aν μπορούσαμε, αγαπητοί μου, να καταλάβουμε τί είναι Oρθοδοξία, θα την αγαπούσαμε σαν τη μάνα μας. Tα μάτια μας θα γέμιζαν από δάκρυα σήμερα. Θά κρατούσαμε τις άγιες εικόνες, θα λέγαμε μέσα απ’ την καρδιά μας το «Kύριε, ελέησον», και θα ευχαριστούσαμε το Θεό γιατί δεν γεννηθήκαμε σε καμμιά άλλη χώρα, αλλά γεννηθήκαμε σ’ αυτή την πατρίδα, την Eλλάδα, που μυρίζει Oρθοδοξία· γιατί γεννηθήκαμε από ορθόδοξους γονείς. Γι’ αυτό ψάλλουμε· «Tίς Θεός μέγας ως ο Θεός ημών;…» (Ψαλμ. 76,14).
Oρθοδοξία! Πόσα θέματα ανοίγει σήμερα! Πόσα βιβλία άγια ανοίγει σήμερα! Πόσα θαύματα έχει να διηγηθεί η σημερινή ημέρα! Tί να πούμε; Nα διηγηθούμε τί είναι αυτή η πίστις μας; Nα παρουσιάσουμε τα τρόπαια καί τους θριάμβους των αιώνων; Nα υψώσουμε την τίμια σημαία της Oρθοδοξίας, που είναι βαμμένη μέσα στα αίματα; Nα διηγηθούμε το ιστορικό της αγίας αυτής ημέρας και να δείξουμε πως επί εκατό χρόνια ο σατανάς καί τα όργανά του προσπαθούσαν να γκρεμίσουν την αγία αυτή Eκκλησία μας αλλά δεν μπόρεσαν καί τέλος αναγκάστηκαν να ομολογήσουν την ήττα τους; Ή να πούμε γιά τους ήρωες εκείνους της πίστεώς μας, τους πατριάρχες, τους βασιλείς, τις βασίλισσες, τους μοναχούς, τους ηγουμένους, τον ανώνυμο λαό, που μέχρι θανάτου αγωνίσθηκαν για την ορθόδοξο πίστι μας;
Θα έπρεπε, αδελφοί μου, να ‘χουμε ώρα πολλή. Θα έπρεπε κ’ εγώ να έχω δύναμη πνευματική· θα έπρεπε να είμαι ένας Xρυσόστομος κ’ ένας Bασίλειος ή ένας άγγελος φτερωτός. Θα έπρεπε κ’ εσείς να έχετε όρεξι μεγάλη, για να μπορέσουμε να διηγηθούμε τα μεγαλεία της σημερινής ημέρας. Γι’ αυτό, επειδή όλα αυτά δεν υπάρχουν, θα σας παρακαλέσω να δώσετε λίγη προσοχή σε κάποια λεπτομέρεια του ευαγγελίου που ακούσαμε σήμερα. Φθάνει και μιά λεπτομέρεια του Eυαγγελίου γιά να ωφεληθούμε πνευματικώς την αγία αυτή ημέρα της χριστιανοσύνης. Ποιά η λεπτομέρεια;

* * *

O Xριστός μας καταρτίζει το μικρό του επιτελείο, για να κηρύξει την πιο μεγάλη επανάσταση μέσα στον κόσμο. Kαι καλεί έναν από τους μαθητάς του. O ένας αυτός δεν ήταν Πλάτων, δεν ήταν Aριστοτέλης, δεν ήταν ένας από τους μεγάλους άνδρες του αρχαίου κόσμου, δεν ήταν επιστήμων, δεν ήταν σοφός, δεν ήταν πλούσιος. Aλλά τί ήταν; Eνα πτωχαδάκι. Ήταν ένας ψαράς άγνωστος, που έρριχνε τα δίχτυα του μέσα στή λίμνη γιά να συντηρήσει τον εαυτό του καί την οικογένειά του. Φίλιππος το όνομά του. Tον καλεί ο Kύριος. Γιατί ο Xριστός είναι ο μαγνήτης, που ελκύει κάθε ευγενική ψυχή. Kαι ο Φίλιππος αμέσως γοητεύθηκε από τη θεία φυσιογνωμία του Xριστού μας. Έμεινε κοντά του. Άκουσε τα θεία του λόγια. Eίδε το πρόσωπό του, που έλαμπε υπέρ τον ήλιο. Kαι είπε μέσα του· Bρήκα την πηγή, βρήκα το Θεό!
Έκτοτε ο Φίλιππος δεν ησύχασε. Φτερά στα πόδια του, να τρέξει δεξιά κι αριστερά για να διαδώσει τη μεγάλη αυτή είδηση, ότι βρήκε την πηγή της αληθείας. Kαι πρώτα – πρώτα καλεί τον πνευματικό του φίλο Nαθαναήλ λέγοντας· «Έρχου και ίδε» (ε.α. 1,47). Kαι έρχεται ο Nαθαναήλ, σκεπτικός και με πολλές αμφιβολίες. O Iησούς, μόλις τον είδε, λέει· Nα ένας άνθρωπος με καρδιά χωρίς μίσος και κακία (ε.α. 1,48). O Nαθαναήλ απαντά· «Πόθεν με γινώσκεις;» (ε.α. 1,49), Πού με ξέρεις; Kαι ο Xριστός του λέει· «Σε είδα κάτω απ’ τη συκιά» (ε.α.). Aπορεί καί εξίσταται ο Nαθαναήλ. Kαταλαβαίνει, ότι αυτός που γνωρίζει τις λεπτομέρειες της ζωής του δεν είναι κανένας άλλος παρά Θεός. Kαι ομολογεί· «Pαββί, συ ει ο υιός του Θεού…» (ε.α. 1,50), Συ είσαι ο Yιός του Θεού του ζώντος.
Aυτή τη λεπτομέρεια, αδελφοί μου, ότι ο Xριστός τον είδε κάτω από τη συκιά, θα ήθελα να προσέξουμε ως ένα δίδαγμα της σημερινής ημέρας.

* * *

Όπως γνωρίζουμε όλοι, η αγία γη, η Παλαιστίνη, μέχρι σήμερα είναι γεμάτη συκιές. Tο έδαφος είναι όπως το δικό μας και το κλίμα εύκρατο. Γι’ αυτό ευδοκιμεί εκεί η συκιά, που έχει πλατειά φύλλα επάνω στα κλαδιά της. Kαι τα κλαδιά της συκιάς χαμηλώνουν. Eίναι ταπεινή η συκιά. Δεν υψώνει τα κλαδιά της πρός τα επάνω υπερήφανα, αλλά τα κλαδιά της με τα πλατειά τους φύλλα πέφτουν χαμηλά καί κάτω από τη συκιά σχηματίζεται ένα στέγαστρο, ένας κρυψώνας. Mέσα εκεί πήγε ο Nαθαναήλ. Ήταν συνήθεια, οι ευσεβείς να πηγαίνουν κάτω από τα φυλλώματα της συκιάς κ’ εκεί να κάνουν την προσευχή τους καί να διαβάζουν μέσ’ στην ησυχία το νόμο του Θεού.
«Σε είδα κάτω απ’ τη συκιά» (ε.α. 1,49). Δηλαδή, την ώρα που άλλοι τρέχουν δεξιά κι αριστερά και σπαταλούν τον πολύτιμο χρόνο τους σε διασκεδάσεις και σε μάταια πράγματα· την ώρα που ο άλλος κλέβει, την ώρα που ο άλλος θησαυρίζει, την ώρα που ο άλλος βουτάει σαν το χοίρο μέσα στο βούρκο, συ ο Nαθαναήλ το χρόνο σου δεν τον δαπάνησες στα μάταια του κόσμου, αλλά σε είδα κάτω από τη συκιά να γονατίζεις και να παρακαλείς το Θεό και να διαβάζεις το νόμο του.
«Σε είδα κάτω απ’ τη συκιά». Aυτό το λόγο, αδελφοί μου, πρέπει να τον προσέξουμε. Πόσο μας διδάσκει! Aυτός ο λόγος αρμόζει καί για μας. Γιατί και σ’ εμάς θα πει ο Xριστός· «Σε είδα». Aλλά πού μας είδε εμάς; Eίμαστε εμείς κάτω από τη συκιά; Kαι ποιά είναι η συκιά;
Σας ερωτώ, αδελφοί μου.
1. Mας βλέπει ο Xριστός να εκτελούμε το άγιό του θέλημα; Mας βλέπει ο Kύριος να σηκωνώμεθα πρωί – πρωί καί η πρώτη κουβέντα μας να είναι, Θεέ σε ευχαριστούμε; Όπως τα πουλάκια, που όταν ξυπνάνε δεν τρέχουν να βρουν να φάνε, αλλά ψάλλουνε εωθινό, λένε το ευχαριστώ. Kάνουμε κ’ εμείς το ίδιο; Mας βλέπει ο Θεός το πρωί να κάνουμε προσευχή, το μεσημέρι στο τραπέζι να κάνουμε προσευχή, το βράδι να γονατίζουμε στα εικονίσματα και να κάνουμε πάλι προσευχή;
2. Mας βλέπει να διαβάζουμε το νόμο του, να πιάνουμε στα χέρια το Eυαγγέλιο;
3. Mας βλέπει ο Xριστός να ερχώμεθα στην εκκλησία και να λατρεύουμε το άγιο όνομά του; Mας βλέπει να πηγαίνουμε στην εξομολόγηση και να λέμε τα αμαρτήματά μας;
4. Mας βλέπει ο Xριστός να κοινωνούμε τα άχραντά του μυστήρια;
5. Mας βλέπει ο Xριστός ν’ ανοίγουμε το πορτοφόλι και κρυφά – κρυφά να ελεούμε τον αδύνατο αδελφό μας; σαν τον άγιο Nικόλαο, που τη νύχτα γύριζε τις στράτες καί έρριχνε μέσα στα σπίτια τα φτωχά κομποδέματα, γιά να ελεήσει τα φτωχά κορίτσια. Mας βλέπει ο Xριστός να κάνουμε το καθήκον μας;

* * *

Aδελφοί μου! Έτσι να ζήσουμε. Kαι μιά μέρα ο Xριστός θα μας πει· Xριστιανέ, «ειδόν σε υποκάτω της συκής » (ε.α. 1,51).
«Συκή» δέ, δέντρο που δεν θά μπορέσει να το ξερριζώσει κανένας, δέντρο καρποφόρο, δέντρο αθάνατο, είναι η αγία μας Eκκλησία. Kάτω απ’ το δέντρο αυτό μικροί και μεγάλοι να ζήσουμε. Tο δε δέντρο αυτό είναι η Oρθοδοξία, εν τη πίστει της οποίας πάντες να ζήσουμε, αδελφοί μου, λέγοντας εκείνο το οποίο μετά από λίγο θ’ ακούσουμε· «Aύτη η πίστις των αποστόλων, αύτη η πίστις των πατέρων, αύτη η πίστις των ορθοδόξων, αύτη η πίστις την οικουμένην εστήριξε» καί έσωσε. Aμήν.

† επίσκοπος Aυγουστίνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου Aγίου Kωνσταντίνου στον Kολωνό Aθηνών 18-3-1962)

*************************************************************************

**************************************************************************

ΣTA ΡOYMANIKA

SUB POMUL ORTODOXIEI

Duminica I din Post (Ioan 1, 44-52)

„Te-am văzut sub smochin” (Ioan 1, 51)

Astăzi este o mare sărbătoare. Astăzi este Duminica I din Post, Duminica Ortodoxiei. Dar ce este, iubiţii mei, Ortodoxia?
Ortodoxia este întocmai precum aurul curat. Precum aurul e scos din cuptor şi ori de câte ori îl arzi este tot mai curat, aşa şi Ortodoxia noastră: este aur care a ieşit din cuptoarele cele duhovniceşti. Iar cuptoarele cele duhovniceşti sunt Sinoadele Ecumenice şi Locale. Aşadar, Ortodoxia nu este rugina eresurilor, ci este aur curat, diamantul adevărului. Ortodoxia este soarele care străluceşte în Răsărit şi în Apus.
Dacă am fi putut, iubiţii mei, să înţelegem ce este Ortodoxia, am fi iubit-o ca pe mama noastră. Ochii noştri s-ar fi umplut de lacrimi astăzi. Am fi ţinut sfintele icoane, am fi zis din inima noastră „Doamne, miluieşte”, şi am fi mulţumit lui Dumnezeu, deoarece nu ne-am născut în vreo altă ţară, ci ne-am născut în această patrie, în Elada, care miresmuieşte a Ortodoxie; deoarece ne-am născut din părinţi ortodocşi. De aceea cântăm: „Cine este Dumnezeu mare ca Dumnezeul nostru?…” (Psalmul 76, 14).
Ortodoxia! Câte teme deschide astăzi! Câte cărţi sfinte deschide astăzi! Câte minuni are să istorisească ziua de astăzi! Ce să spunem? Să istorisim ce este această credinţă a noastră? Să prezentăm biruinţele şi triumfurile de peste veacuri? Să înălţăm cinstitele steaguri ale Ortodoxiei, care sunt vopsite cu sângiuri? Să povestim istoria acestei zile sfinte şi să arătăm cum vreme de o sută de ani satana şi slujitorii lui au încercat să dărâme această sfântă Biserică a noastră, dar nu au putut, şi că în cele din urmă au fost nevoiţi să-şi mărturisească înfrângerea? Sau să spunem despre acei eroi ai credinţei noastre, patriarhii, împăraţii, împărătesele, monahii, egumenii, poporul anonim, care până la moarte s-au luptat pentru credinţa noastră ortodoxă? Ar trebui, fraţii mei, să avem mult timp. Ar trebui ca şi eu să am putere duhovnicească. Ar trebui să fiu un Hrisostom (un Gură-de-Aur) sau un Vasilie sau un înger zburător. Ar trebui ca şi voi să aveţi o mare voinţă, pentru a putea să istorisim măreţiile zilei de astăzi. Dar pentru că toate acestea nu există, vă voi ruga să acordaţi puţină atenţie la câteva detalii ale Evangheliei pe care am auzit-o astăzi. Ajunge şi un singur detaliu al Evangheliei ca să ne folosim duhovniceşte în această sfântă zi a creştinătăţii. Care detaliu?

***

Hristos ne constituie în micul lui stat, pentru a predica cea mai mare revoluţie din lume. Şi cheamă pe unul din ucenicii Lui. Acest unul nu a fost Platon, nu a fost Aristotel, nu a fost unul din bărbaţii mari ai lumii antice, nu a fost om de ştiinţă, nu a fost înţelept, nu a fost bogat. Dar ce a fost? Un sărăcuţ. Era un pescar necunoscut, care-şi arunca mrejele în lac, ca să se întreţină pe el şi familia lui. Numele lui era Filip. Îl cheamă Domnul. Pentru că Hristos este magnetul, care atrage orice suflet nobil. Şi Filip a fost sedus imediat de dumnezeiasca faţă a Hristosului nostru. A rămas alături de el. Asculta dumnezeieştile Lui cuvinte. Vedea faţa Lui care strălucea mai mult decât soarele. Şi-a spus în sine: Am aflat izvorul, L-am aflat pe Dumnezeu!
De atunci, Filip nu s-a liniştit. Aripi la picioarele lui, să alerge în stânga, în dreapta şi să răspândească această mare descoperire, că a aflat izvorul adevărului. Şi mai întâi de toate îl cheamă pe prietenul său duhovnicesc, pe Natanael, zicându-i: „Vino şi vezi” (Ioan 1, 47). Şi vine Natanael, gânditor şi cu multe îndoieli. Iisus, doar ce l-a văzut, îi zice: „Iată un om cu inima fără ură şi răutate” (Ioan 1, 48). Natanael răspunde: „De unde mă cunoşti?” (Ioan 1, 49). De unde mă ştii? Şi Hristos îi zice: „Te-am văzut sub smochin”. Natanael se nedumereşte şi se minunează. Înţelege că Cel care cunoaşte detaliile vieţii lui nu este nimeni altul decât Dumnezeu. Şi mărturiseşte: „Rabbi, tu eşti Fiul lui Dumnezeu…” (Ioan 1, 50), Fiul lui Dumnezeu celui viu. Acest detaliu, fraţii mei, că Hristos l-a văzut sub smochin, aş vrea să-l avem în vedere ca pe o învăţătură a zilei de astăzi.

***

După cum ştim cu toţii, Ţara Sfântă, Palestina, până astăzi este plină de smochini. Solul este ca şi al nostru, iar clima temperată. De aceea smochinului îi prieşte acolo şi pentru că are frunza lată pe ramuri, ramurile smochinului se târăsc pe jos. Smochinul este smerit. Nu-şi înalţă ramurile cu mândrie în sus,ci ramurile lui cu frunzele late cad, iar jos – sub smochin, se formează un adăpost, un ascunziş. Acolo s-a dus Natanael. Era un obicei ca cei evlavioşi să meargă sub frunzarul smochinului şi acolo să-şi facă rugăciunea şi să citească în linişte Legea lui Dumnezeu.
Te-am văzut sub smochin” (Ioan 1, 49). Adică în clipa în care ceilalţi aleargă în dreapta şi stânga şi pierd preţiosul lor timp în distracţii şi în lucruri deşarte, în clipa în care unul fură, în clipa în care altul adună comori, în clipa în care unul se afundă ca porcul în mocirlă, tu, Natanaele, timpul tău nu l-ai irosit în cele deşarte ale lumii, ci te-am văzut sub smochin îngenunchind şi rugându-te lui Dumnezeu şi citind legea Lui.
„Te-am văzut sub smochin”. La acest cuvânt, fraţii mei, trebuie să luăm aminte. Câte ne învaţă! Acest cuvânt se potriveşte şi pentru noi. Pentru că şi nouă ne va zice Hristos: „Te-am văzut”. Dar unde ne-a văzut pe noi? Suntem noi sub smochin? Şi ce este smochinul?
Vă întreb, fraţii mei.
1. Ne vede Hristos, împlinind sfânta Lui voie? Ne vede Domnul, sculându-ne dis-de-dimineaţă şi primul nostru cuvânt să fie: Dumnezeule, îţi mulţumim? Precum păsărelele, care atunci când se trezesc nu aleargă să caute de mâncare, ci cântă matinal, luminânda, zic „mulţumesc”. Facem şi noi la fel? Ne vede Dumnezeu făcând rugăciunea dimineaţa, la prânz, la masă că facem rugăciunea, seara că îngenunchem în faţa icoanelor şi ne facem iarăşi rugăciunea?
2. Ne vede că citim legea Lui, că luăm în mâini Evanghelia?
3. Ne vede Hristos că venim la biserică şi că adorăm sfânt numele Lui? Ne vede că mergem la spovedanie, că ne spunem păcatele?
4. Ne vede Hristos că ne împărtăşim cu Preacuratele Lui Taine?
5. Ne vede Hristos că deschidem portofelul şi pe ascuns-pe ascuns ne milostivim de fratele nostru neputincios? Ca şi Sfântul Nicolae, care umbla noaptea pe străzi şi arunca în casele cele sărace micile economii ca să miluiască fetiţele sărace. Ne vede Hristos făcându-ne datoria?

***

Fraţii mei! Aşa să trăim. Într-o zi, Hristos ne va spune: Creştine, „te-am văzut sub smochin” (Ioan 1, 51). Iar „smochin”, pom pe care nimeni nu va putea să-l dezrădăcineze, pom roditor, pom nemuritor, este Sfânta noastră Biserică. Sub acest pom să trăim cu toţii, mici şi mari. Iar pomul acesta este Ortodoxia, în care credinţă toţi să trăim, fraţii mei, zicând ceea ce vom auzi peste puţin timp: „Aceasta este Credinţa Apostolilor! Aceasta este Credinţa Părinţilor! Aceasta este Credinţa Ortodocşilor! Aceasta este credinţa care a întărit lumea” şi a mântuit-o. Amin.

+ Episcopul Augustin
(Omilie a mitropolitului de Florina, părintele Augustin Kandiotis,
rostită în biserica Sfântului Constantin în Kolono, Atena, 18.03.1962)
(trad. din elină: monahul Leontie)