ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ[:Ρωμ.2,10]

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου, με θέμα:

«Δοξα και τιμη και ειρηνη παντι τω εργαζομενω το αγαθον»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 10-7-1983], (Β94)

«Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Αυτό, αγαπητοί μου, μας παραγγέλλει σήμερα ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους επιστολήν του. Μία θέσις επικαιροτάτη και πάντοτε σημαντική δια την συντήρησιν μίας κοινωνίας ανθρώπων. Εις αυτήν την θέσιν βεβαίως δεν υπάρχει ευχετική διάθεσις του Αποστόλου. Ότι δηλαδή «ας υπάρχει δόξα και ας υπάρχει τιμή και ειρήνη σε καθέναν που εργάζεται το αγαθόν». Αλλά καθορίζει, τρόπον τινά, μία λειτουργία, έναν νόμο, που υπάρχει εις αυτόν τούτον τον άνθρωπο.

Και πραγματικά είναι η σχέσις του αγαθού ή του κακού ως προς την λειτουργικότητα του ιδίου του ανθρώπου. Δηλαδή η δομή της ανθρώπινης υπάρξεως, που δεν είναι παρά η ψυχή και το σώμα, είναι τέτοια ώστε να λειτουργεί αρμονικώς, ευρύθμως, μόνο με την παρουσία του αγαθού. Αντιθέτως, με την παρουσία του κακού, αυτή η ευρυθμία της ανθρωπίνης κατασκευής διαλύεται. Χάνεται κυριολεκτικά. Είναι λοιπόν ένας, ούτως ειπείν, νόμος το αγαθόν, βιολογικός και ψυχολογικός. Δεν παίρνω την σχέση την μεταφυσική, την σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, αυτήν την στιγμή που σας ομιλώ. Αλλά παίρνω μόνο ποια είναι η σχέσις αυτών των ιδίων των μερών ή μελών της ανθρωπίνης υπάρξεως από βιολογικής και ψυχολογικής πλευράς, με την παρουσία του αγαθού ή του κακού. Γιατί λέγει ο ίδιος ο Απόστολος λίγο πιο πάνω: «Θλῖψις καί στενοχωρία παντί τῷ ἐργαζομένῳ τό κακόν». «Θλίψις, πίεση, ζούληγμα και στενοχωρία για καθέναν που εργάζεται το κακόν». Αντιθέτως: «Δόξα δέ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν».
Θα πρέπει, αγαπητοί μου, πραγματικά να προσέξομε αυτήν την θέσιν, που ο λόγος του Θεού, δια γραφίδος Αποστόλου Παύλου μας αποκαλύπτει. Θα πρέπει πάρα πολύ, πραγματικά. Παρατηρούμε ότι ο Θεός κατασκεύασε τον άνθρωπον να μην αμαρτάνει. Και συνεπώς η ζωή του ανθρώπου εξαρτάται από την ζωή του Θεού. Εάν ο άνθρωπος, κατά κάποιον τρόπο, αμαρτήσει ή συνεχίζει να αμαρτάνει, αποκόπτεται από τον Θεό και η ζωή η δική του αποκόπτεται οπωσδήποτε από την ζωή του Θεού. Αλλά ο άνθρωπος δεν είναι αυτοζωή. Μόνον ο Θεός είναι αυτοζωή. Και συνεπώς αποκοπτόμενος ο άνθρωπος δια του κακού και όχι δια της εργασίας του αγαθού, νεκρούται ή διαλύεται. Λέγει πολύ ωραία ένας ψαλμικός στίχος: «Ἀποστρέψαντός δέ σου τό πρόσωπον ταραχθήσονται». «Όταν Εσύ ο Θεός, η αυτοζωή, γυρίσεις το πρόσωπό σου -ανθρωπομορφική έκφρασις- τότε τα πάντα, που παίρνουν ζωή από Σένα, όλα θα ταραχθούν, όλα θα αισθανθούν ότι έχασαν τα νερά τους· γιατί τα πάντα από Σένα εξαρτώνται και δεν έχουν από μόνα τους την ζωήν».
Αλλά ας δούμε από πιο κοντά, αγαπητοί μου, το χωρίο αυτό του Αποστόλου Παύλου, το τόσο πολύτιμο, το οποίον σε κάθε στιγμή πειρασμού μας, θα πρέπει να το ανακαλούμε εις την μνήμην μας. Όταν μας τυχαίνει ένας πειρασμός δια να πράξομε το κακόν, τότε αμέσως να ενθυμούμεθα και να λέμε: «Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Και θα αποκρούομε τον πειρασμόν εκείνον, ο οποίος έρχεται να μας ξετινάξει και να μας διαλύσει πραγματικά.
Όταν λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος ότι είναι δόξα και τιμή και ειρήνη στον καθένα που εργάζεται το αγαθόν, μας κάνει εντύπωση αυτό το «παντί». Δηλαδή στον κάθε ένα. Πράγματι, υπάρχει μία καθολικότης του πράγματος. Δεν είναι κάτι το οποίον αφορά μόνο κάποια κατηγορία ανθρώπων. Αλλά όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών και κάθε πολιτικής, θα λέγαμε, καταστάσεως, αν είναι αυτοί οι άνθρωποι. Οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Εξάλλου αν παρακολουθήσατε την όλη περικοπή, αναφέρεται εις τον «Ἰουδαῖον» και εις τον «Ἕλληνα». Και «Ἰουδαῖος» είναι εκείνος που έχει τον νόμο του Θεού, ο δε «Ἕλλην» δεν είναι βέβαια ο «Ἕλλην» με τη γεωγραφική σημασία της λέξεως, αλλά με την έννοια της θρησκείας. Δηλαδή την ειδωλολατρικήν, δηλαδή ο ειδωλολάτρης. Ο άνθρωπος ο οποίος δεν έχει τον νόμο του Θεού, αλλά έχει τον νόμο της συνειδήσεως. Έχει δηλαδή αυτήν ταύτην την φύσιν, όπως ο Θεός τον κατεσκεύασε, που είναι η εικόνα του Θεού ο κάθε άνθρωπος και που ο Θεός ετοποθέτησε μέσα στον κάθε άνθρωπο τον άγραφο νόμον Του. Και εάν ο άνθρωπος δεν διεστράφη, τότε ο άγραφος αυτός νόμος διατηρείται μέσα εις την καρδιά και καθοδηγεί τον άνθρωπο. Έτσι θα λέγαμε ότι είναι για κάθε άνθρωπο αυτή η θέσις, ότι πρέπει να τηρεί το αγαθόν. Οποιοσδήποτε κι αν είναι· μικρός και μεγάλος, πολιτισμένος και απολίτιστος, της οποιασδήποτε εποχής.
«Παντὶ», λοιπόν, «τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Σας κάνει εντύπωση ότι ενώ μιλήσαμε και είπαμε ότι ο Θεός έβαλε τον νόμο Του μέσα στις καρδιές των ανθρώπων, που είναι άγραφος από ανθρωπίνης πλευράς; Σας κάνει εντύπωση που λέγει εδώ «παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν»; Εάν είναι δηλαδή μία έμφυτος κατάστασις, τότε γιατί θα πρέπει να εργαστώ το αγαθόν; Έμφυτος είναι τι; Ο νόμος του Θεού που καθορίζει το τι είναι καλόν και το τι είναι κακόν. Αλλά εγώ θα πρέπει να δουλέψω πάνω πρώτα στην εκλογή του καλού ή του κακού και κατόπιν να αρχίσω να εργάζομαι πάνω στο αγαθόν. Διότι η αναχώρησίς μου από τον Παράδεισον στο πρόσωπο του Αδάμ και της Εύας, μου καθιστά στον παρόντα κόσμο και εις την παρούσα ζωή δύσκολον το αγαθόν. Ενώ θα ήτο πολύ εύκολον, εάν ήμουν μέσα εις τον Παράδεισον. Τώρα που βγήκα από τον Παράδεισον, για μένα τον άνθρωπο είναι δύσκολο το αγαθόν. Θα πρέπει λοιπόν να δουλέψω.
Εξάλλου, δεν είναι δυνατόν να έχει αξία το αγαθόν, από την στιγμή που θα μου δοθεί ως ένα προσόν, για το οποίο δεν θα έχω δουλέψει. Αν, επί παραδείγματι, είμαι υψηλός ή κοντός, αυτό δεν είναι δικό μου θέμα. Αν είμαι έξυπνος ή όχι, αν έχω κάποιες καλλιτεχνικές ικανότητες ή όχι, αυτά είναι προσόντα. Αυτά είναι προσόντα. Δεν έχω να επαινεθώ. Εάν είμαι έξυπνος άνθρωπος, γιατί να καυχηθώ; Γιατί να μου δώσει ο Θεός αμοιβήν; Εκείνος με έκανε έξυπνον. Αλλά εάν έχω αρετήν, επειδή μπαίνει το στοιχείον της εργασίας, μπαίνει το στοιχείον του κόπου, τότε έχω τον έπαινον. Και αυτό έχει πάρα πολλή σημασία και αξία. Δηλαδή, με άλλα λόγια, αγαπητοί μου, το αγαθόν δεν είναι υπόθεσις τυχαία. Είναι υπόθεσις πραγματικής δουλειάς. Πρέπει, συνεπώς, να καταβάλομε τον κόπο μας, την επιμέλειά μας και το ενδιαφέρον μας.
Μην ξεχνάτε ότι ο Θεός όταν ετοποθέτησε τους πρωτοπλάστους εις τον Παράδεισον τούς είπε να εργάζονται. Τι να εργάζονται; Τον κήπον; Μα ο κήπος ήτο αυτοφυής. Ακόμη δεν υπήρχε ανάγκη καν υδρεύσεως. Λέγει σαφώς η Αγία Γραφή ότι ανήρχετο νερό, λέγει, πηγή και επότιζε τον κήπον. Τι έπρεπε να κάνει ο άνθρωπος; Ω, αγαπητοί μου, να εργαστεί τις αρετές. Κι επειδή οι πρωτόπλαστοι δεν εργάστηκαν τις αρετές, δεν επρόσεξαν, που τους είπε ο Θεός να προσέξουν, δηλαδή δεν καλλιέργησαν την προσοχήν, δεν εφρόντισαν περί της ψυχής των, να βάλουν μάντρα, γιατί ο Παράδεισος είναι η ψυχή μας, είναι ακριβέστερα η ύπαρξίς μας, αυτός είναι ο Παράδεισος του Θεού. Δεν είπε ο Κύριος ότι «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστίν»; «Είναι μέσα σας».
Και πήραν την εντολή να εργάζονται τον Παράδεισον και να φυλάττουν τον Παράδεισον. Δηλαδή τον εαυτό τους να τον φυλάττουν από το κακό και από τον διάβολο. Και από την αμαρτία. Και να δουλεύουν, θετικώς τώρα, τις εντολές του Θεού. Και τότε, ποιες ήταν οι εντολές του Θεού; Οι εντολές του Θεού ήταν: να εργάζονται. Εντολή ήταν. Να φυλάττουν. Εντολή ήταν. Και να νηστεύουν. Δεν θα φάτε από τον καρπόν αυτόν. Τρεις εντολές. Δεν εδούλεψαν τις εντολές, δεν εργάστηκαν το αγαθόν και απώλεσαν τον Παράδεισον. Και εξήλθον του Παραδείσου. Έφυγε η Χάρις του Θεού. Βεβαίως ήτο τοπικός Παράδεισος. Μη νομίσετε ότι κάνω απλή μεταφορά και τα πράγματα είναι συμβολικά και μεταφορικά. Ήταν πραγματικός Παράδεισος. Αλλά ο καθαυτό πραγματικός Παράδεισος, πέραν από την τοπική του διάσταση, είναι αυτός ούτος ο άνθρωπος! Και απώλεσε ο άνθρωπος την χάρη του Θεού. Πρέπει τώρα να δουλέψει, να εργαστεί, και πολύ πιο σκληρά απ’ ό,τι την πρώτη φορά, πριν χάσει τον Παράδεισον.
Εάν, λοιπόν, λέγει ο Απόστολος, εργαστεί ο καθένας το αγαθόν, τότε σε αυτόν θα είναι δόξα, τιμή, ειρήνη. Τι είναι αυτή η δόξα; Εννοείται, βέβαια, η δόξα του Θεού. Σημειώσατε ότι με τον πλεονασμόν του κακού πια στον κόσμον, το αγαθόν όχι μόνον δεν τιμάται αλλά και διώκεται. Και συνεπώς ο αγαθός άνθρωπος, ο άνθρωπος που εκτελεί το αγαθόν, βεβαίως για μία στιγμή δεν έχει δόξα. Αλλά η δόξα αναφέρεται στον ουρανό. Είναι η θεία δόξα. Είναι εκείνη που θα στεφανώσει αυτός ο Χριστός τον κάθε εργάτη του αγαθού. Όμως, όχι ολιγότερον, παρότι είπα ότι διώκεται το αγαθόν εις τον κόσμον αυτόν, θα σας έλεγα ότι παρά ταύτα, παρά ταύτα και εις τον παρόντα κόσμον το αγαθόν δοξάζεται· διότι ίχνη της εικόνος του Θεού στους ανθρώπους υπάρχουν. Και δεν μπορεί παρά το αγαθόν στα μάτια των ανθρώπων να στέκεται πάντοτε αγαθόν. Και να δοξάζουν τους εργάτας του αγαθού.
Όμως σας λέγω ότι δεν θα αναζητήσομε την δόξα εις τον παρόντα κόσμον. Αλλά εις τον ουρανόν. Και η δόξα πρέπει να αναζητηθεί. Αν αναζητήσομε την δόξα στον παρόντα κόσμο, είμεθα κενόδοξοι· γιατί ο παρών κόσμος φεύγει, απέρχεται. Το σχήμα του κόσμου τούτου περνάει. Και συνεπώς πού θα στηρίξομε την δόξα μας; Σε κάτι που περνά; Να γιατί η δόξα, η αναζήτηση μιας τέτοιας δόξης είναι κενο-δοξία(το κε-με έψιλον). Άδειο πράγμα. Αντιθέτως, δεν μας είπε ο Θεός να μην κυνηγήσομε την δόξα. Αλλά όχι την επίγεια. Αλλά την ουρανία. Και μας είπε έναν δρόμο. Και ο δρόμος αυτός είπε, είναι το αγαθόν. «Θέλεις δόξα; Μπράβο· Εγώ θα σε δοξάσω. Κι Εγώ δοξασμένος είμαι. Και θα’ χεις την δική μου την δόξα. Θέλεις λοιπόν; Ναι. Κοίταξε, θα την τοποθετήσεις εκεί που μένει. Στον ουρανό. Θα επαναλάβω. Τον δρόμο; Άκουσέ τον ποιος είναι. Το αγαθόν. Θα διαπράξεις το αγαθόν. Τραχύς ο δρόμος του αγαθού, δύσκολος. Ζητά πολλή υπομονή, πολλή φροντίδα, πολύ κόπο. Αλλά αυτός είναι ο δρόμος. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Και γεμάτος πειρασμούς ο δρόμος αυτός».
Έρχεται ο διάβολος και σου λέγει και οι κακοί άνθρωποι, οι πονηροί άνθρωποι: «Κουτός είσαι· τον δρόμον αυτόν διαλέγεις; Υπάρχουν άλλοι δρόμοι εύκολοι». Μπορείς, αδελφέ μου, να αντέξεις τον πειρασμό που θα σου πει το κακόν; Θα σου πει: «Υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι εύκολοι». Αυτόν τον δρόμον τον υπέδειξε ο διάβολος στους πρωτοπλάστους. «Θεοί θέλετε να γίνετε; Θεοί θα γίνετε. Α, θεοί, ε; Λοιπόν εγώ θα σας πω έναν εύκολον τρόπον. Όχι με την υπακοή στον Θεό αλλά με την παρακοή στο θέλημα του Θεού. Φάτε λοιπόν τον καρπόν. Παραβείτε την εντολή». Είδατε; Ο εύκολος δρόμος του κακού. Είναι μεγάλος ο πειρασμός. Κι αυτός ο πειρασμός στον οποίον υπέπεσαν και υπέκυψαν οι πρωτόπλαστοι, γιατί δεν θα υποπέσομε εμείς; Κι εκείνοι δεν είχαν στο ενεργητικό τους την αμαρτία. Ούτε την κλίση κανενός προπατορικού αμαρτήματος. Έχομε εμείς. Είμαστε ισχυρότεροι εκείνων; Είναι δύσκολος, λοιπόν, ο δρόμος. Είναι πολύ δύσκολος.
Αλλά όταν λέγει «δόξα», συνεπώς δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτό που είναι και ο προορισμός μας. Αν ερωτήσετε: «Ποιος είναι ο προορισμός μας»; Να δοξαστούμε. Δηλαδή να μην πεθάνομε ποτέ και να είμεθα μέσα στην δόξα του Θεού. Εις τους αιώνας των αιώνων.
«Δόξα καὶ τιμὴ παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν», λέγει ο Απόστολος. Μάλιστα. Αυτή η τιμή αγαπητοί μου είναι… ω, η τιμή! Όλοι οι άνθρωποι ξέρετε, θα ήθελαν να έχουν τιμή. Αλλά δεν θα πρέπει κι εδώ να διαλέξομε την γήινη τιμή αλλά την θεία τιμή· που οι άγγελοι θα σκύψουν μπροστά μας. Όχι οι άνθρωποι. Οι άγγελοι, ε; Οι άγγελοι. Μπορείτε να φανταστείτε πως οι άγγελοι έσκυβαν μπροστά στους αγίους; Ω αυτή η τιμή! Αυτή η τιμή είναι κάτι που φανερώνεται με εκείνο που λέγει ο 8ος ψαλμός: «Δόξῃ καί τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν». «Με δόξα και τιμή, Κύριε, εστεφάνωσες τον άνθρωπο». Αυτό που θα πει ο Μένανδρος αργότερα, ο Έλληνας, ο Μένανδρος, θα πει: «Ὡς χαρίεν ἐστί ἄνθρωπος ὅταν ἄνθρωπος ᾖ». «Τι χαριτωμένο πλάσμα είναι ο άνθρωπος, όταν είναι άνθρωπος!». Είδατε; «Δόξῃ καί τιμῇ», με δόξα και τιμή εστεφάνωσες, δίκην στεφάνου εστεφάνωσες τον άνθρωπο. Τι ωραίο πράγμα η δόξα και η τιμή! Θα μου πείτε βέβαια· εδώ «τιμή» θα πει ό,τι λέμε: «τιμώ έναν άνθρωπο». Ναι ακριβώς αυτό είναι. Να τιμηθώ, να με εκτιμήσουν. Και θα με εκτιμήσουν μόνον δια της οδού του αγαθού. Του τραχέος δρόμου του αγαθού.
Και ειρήνη. «Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Αυτή η ειρήνη είναι το μέγιστον αγαθόν, είναι ο καρπός. Θέλετε ακόμη; Είναι ο δείκτης, η παρουσία της ειρήνης ή η απουσία της ειρήνης, είναι ο δείκτης της δομής του ανθρώπου, που σας είπα στην αρχή της ομιλίας μου. Δηλαδή, σου λείπει η ειρήνη; Αισθάνεσαι διάλυση. Έχετε αισθανθεί, όταν σας λείπει η ειρήνη, τι αισθάνεσθε; Όλα τα μέλη διαλύονται. Κατ’ αρχάς υπάρχει διάλυση ανάμεσα στην ψυχή και στο σώμα. Υπάρχει μία σύγκρουσις. Κι έπειτα υπάρχει μία διάλυσις ανάμεσα στις δυνάμεις της ψυχής -νοήσεως, βουλήσεως και συναισθήματος- και ανάμεσα στα μέλη τα ίδια του σώματος. Ο άνθρωπος κυριολεκτικά τινάζεται στον αέρα, διαλύεται πραγματικά. Συνεπώς η ειρήνη είναι ένας καρπός· καρπός πάλι, όταν θα βαδίσει ο άνθρωπος τον δρόμο της αρετής, τον δρόμο του αγαθού.
Αλλά εδώ πρέπει να σας πω, τόσην ώρα μιλάω για το αγαθό, τι είναι αυτό το αγαθό; Ποιο είναι; Αυτό το αγαθό, αγαπητοί μου, δεν είναι μία αφηρημένη έννοια· διότι όλοι οι άνθρωποι λίγο πολύ το αγαθό το καταλαβαίνουν. Έχουνε μία εικόνα του αγαθού. Ο μικρός και ο μεγάλος, ο πολιτισμένος και ο απολίτιστος. Ξέρετε όμως πόσος υποκειμενισμός έχει μπει; Και ξέρετε ακόμη αυτό το αγαθόν όπως το θεωρούμε, δεν είναι παρά μία σκιά. Έστω κι αν έχομε σωστή εικόνα του αγαθού. Είναι μία σκιά. Είναι μία αντανάκλασις, ένας απόηχος. Αλλά όταν μιλάμε για μία αντανάκλαση, έχομε έναν ήλιο από πίσω. Όταν μιλάμε για έναν απόηχον, έχομε μία πηγή ήχου πίσω. Ποια είναι αυτή η πηγή του φωτός, η πηγή του ήχου; Είναι όχι κάτι αφηρημένο, αλλά κάτι το συγκεκριμένο. Είναι ένα πρόσωπο, είναι ο Ιησούς Χριστός. Ο Ιησούς Χριστός είναι η πηγή του αγαθού.
Όταν λοιπόν λέγει «παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν», θα μπορούσαμε να πούμε ότι ποια είναι η σχέση μας με το πρόσωπον του Ιησού Χριστού, την πηγή του αγαθού; Τι στάση έχομε πάρει εμείς απέναντι στον Χριστόν; Διότι πραγματικά ο Ιησούς Χριστός είναι το αρχέτυπό μας. Βάσει του σχεδίου Χριστός, της Θεανθρωπίνης Του φύσεως, κατασκευάστηκε ο άνθρωπος. Και τώρα, εάν ο Χριστός είναι η πηγή του αγαθού, εγώ πρέπει να ανακλώ το αγαθόν. Για να έχω αρμονική σύνδεση. Να συντονίζομαι ούτως ειπείν, εις το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αν δεν τηρώ το αγαθόν, τότε, ή αγνοώ τον Ιησούν Χριστον, τότε δεν είναι δυνατόν να έχω το αγαθόν. Και δεν μπορεί το αγαθό από μόνο του να με σώσει. Δεν είναι δυνατόν. Δεν έχω ειρήνη. Δεν έχω τα αγαθά που μου είπε προηγουμένως ο λόγος του Θεού. Ούτε δόξα, ούτε τιμή. Το καταλάβατε αυτό;
Ξέρετε σήμερα σε τι μεγάλο βαθμό προσπαθούν οι άνθρωποι να βρουν το αγαθόν έξω από τον Ιησούν Χριστόν; Το υπογραμμίζω αυτό. Προσέξατέ το, αγαπητοί μου. Διότι αν μιλήσουμε και σταθούμε έξω από τον Ιησούν Χριστόν ως προς την εργασία του αγαθού, ακούστε τι υπάρχει. Προσέξτε. Δεν μιλάνε όλοι σήμερα για το αγαθό; Όλοι μιλάνε. Ακούστε όμως τι υπάρχει. Το άγχος, η βία και η αλλοτρίωσις. Αυτά είναι σημάδια ότι ο άνθρωπος δεν έχει ειρήνη. Σήμερα οι πιο πολλοί άνθρωποι έχουν άγχος. Σήμερα οι άνθρωποι υφίστανται την βία κάποιων άλλων. Και σήμερα οι άνθρωποι έχουν αλλοτριωθεί πλέον, έχουν αποξενωθεί. Και από τον ίδιο τον εαυτό τους. Δεν μιλάω πια για τον Θεό, γιατί από εκεί είναι η πηγή του κακού, αλλοτριώθηκαν και με τους άλλους ανθρώπους, αποξενώθηκαν, αλλά και με τον εαυτό τους αποξενώθηκαν. Τον βλέπουν τον εαυτό τους και τους είναι σαν κάτι το ξένο. Τον σιχαίνονται τον εαυτό τους, τον αηδιάζουν τον εαυτό τους. Αυτά είναι στοιχεία που δείχνει ότι δεν υπάρχει ούτε δόξα, ούτε τιμή, ούτε ειρήνη. Γιατί; Δεν δουλεύουν το αγαθόν; Πόσα ανθρωπιστικά συνθήματα έχομε περί αγαθού; Στα σχολειά μας, από δω, από κει, μαθαίνομε περί αγαθού. Το αγαθόν δεν είναι αφηρημένον, δεν είναι αφηρημένη έννοια. Το αγαθόν είναι συγκεκριμένο. Είναι ο Ιησούς Χριστός. Γι’ αυτόν τον λόγο παθαίνομε αυτά. Είναι ταλαίπωροι εκείνοι οι οποίοι δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό. Και η εποχή μας έχει πολλούς τέτοιους ταλαίπωρους ανθρώπους. Ας το προσέξομε.
Αλλά και κάτι άλλο. Έξω του Ιησού Χριστού, το αγαθόν παραπαίει. Παραπαίει μέσα σε αυτούς τους μαιάνδρους της ανθρωπίνης λογικής και της ανθρωπίνης καρδίας. Ο καθένας μέσα του ψάχνει και φτιάχνει ένα καλούπι αγαθού, όπως το καταλαβαίνει και όπως το αισθάνεται. Κι εκεί παλεύει μέσα σε αυτό το αυτοκατασκεύαστον, θα λέγαμε, αγαθόν. Όλα αυτά, έξω του Ιησού Χριστού. Θέλετε να σας πάρω ένα παράδειγμα; Ακούσατέ το. Είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό. Σήμερα δεν υπάρχει μου φαίνεται ούτε το πιο μικρό παιδάκι στο σχολείο που να μην άκουσε την λέξη «υπαρξιακός», «υπαρξισμός» κ.ο.κ. Τι είναι αυτό που λέμε υπαρξισμός; Ο υπαρξισμός είναι από την έννοια της υπάρξεως. Αυτό που λέμε «υπάρχω». Προσέξτε, υπάρχω. Είναι λοιπόν μία φιλοσοφική, θα λέγαμε, οπτική γωνιά, που βλέπει την ύπαρξη του ανθρώπου. Αυτή η οπτική γωνιά λέγεται υπαρξισμός. Προσέξτε όμως τώρα. Ο υπαρξισμός δεν προσπαθεί να ερμηνεύσει την ύπαρξη, να μου πει τι είμαι. Αλλά προσπαθεί να βρει το με ποιον τρόπο θα πραγματώσω αυτό που είμαι. Φερειπείν, είμαι εγώ που είμαι. Υπάρχω σε αυτόν τον κόσμο. Τώρα, πώς μπορώ να ζήσω ευτυχισμένα; Δηλαδή να πραγματώσω, να καταξιώσω την ίδια μου την ύπαρξη. Αυτό λέγεται «υπαρξισμός». Λοιπόν, προσέξτε, παρακαλώ. Όλοι τα έχουν ακούσει αυτά, κυκλοφορούν ευρύτατα, δεν θα ΄θελα να δυσκολέψω τις σκέψεις σας, αλλά θα ‘θελα να σας πω, αυτά που ακούτε κάθε μέρα να σας τα βάλω σε κάποια σειρά. Ακούσατε:
Υπάρχει ο υπαρξισμός ο αρνητικός που οδηγεί όχι στον Θεό. Και υπάρχει και ο υπαρξισμός που οδηγεί στον Θεό. Το Ευαγγέλιον δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας οδηγός υπαρξιακός. Μας λέγει πώς να ζήσουμε. Αλλά και σήμερα φιλόσοφοι που μιλάνε για την ύπαρξη και είναι διάχυτες οι ιδέες τους, ιδία στον δυτικόν κόσμον, διάχυτες, μας μιλάνε πώς να ζήσουμε. Εξάλλου τι είναι ο πολιτισμός; Πώς να ζήσει αυτή η ύπαρξίς μου. Αλλά, λέγει, χωρίς Θεό. Προσέξτε· χωρίς Θεό. Γιατί μου βγάζεις τον Θεό; «Γιατί ο Θεός», λέγει, «με δεσμεύει. Και δεν είμαι ελεύθερος να κάνω ό,τι θέλω. Δεν μου χρειάζεται λοιπόν ο Θεός». Έχομε συνεπώς δύο κατευθύνσεις. Ο υπαρξισμός στη μέση. Από δω που οδηγεί στον Θεό και ο άλλος ο υπαρξισμός που οδηγεί στην αθεΐα. Για να δούμε εκεί που οδηγούμεθα στην αθεΐα, ποια είναι τα αποτελέσματα; Δηλαδή υπαρξισμός χωρίς Χριστόν. Έχομε τον μηδενισμόν, έχομε τον αναρχισμόν και στο τέλος την καταστροφήν της υπάρξεως. Αυτή η ίδια η ύπαρξις, ενώ αναζητούσε πώς θα ζήσει, στο τέλος να καταστρέφεται. Κλασική εικόνα τα ναρκωτικά. Ζητώ να ζήσω την ζωή μου, αυτό θα πει «την ύπαρξή μου», να ζήσω την ζωή μου, παίρνω ναρκωτικά και αυτοκαταστρέφομαι. Αντιθέτως η άλλη πορεία. Ο υπαρξισμός που οδηγεί στον Θεό, οδηγεί στον Χριστό. Τι πετυχαίνει; Ανόρθωση της εικόνος του Θεού. Είναι ο πεσμένος άνθρωπος και σηκώνεται η εικόνα του Θεού. Ακόμα έχω οργάνωση αυτών των ανθρωπίνων δυνάμεών μου και συνοχή. Νους, καρδία και βούλησις, ψυχή και σώμα, είναι οργανωμένα μέσα μου, συγκροτημένα. Έχω όχι διαλυμένη αλλά οργανωμένη προσωπικότητα. Τρίτον, έχω σεβασμό και διάσωση της ανθρωπίνης υπάρξεως. Όταν λέμε «ο Χριστιανισμός σώζει», «Ήρθα να σας σώσω», λέει ο Χριστός, τι είναι αυτό «να σας σώσω»; Ακριβώς αυτό. Να σώσει την ύπαρξη.
Όλα αυτά αγαπητοί μου, ξεκινούν από το πώς βλέπω το αγαθόν. Ναι, πώς βλέπω το αγαθόν, αλλά τελικά τι θα διαλέξω; Ένα αυτόνομο αγαθό, ένα αγαθό που δεν έχει καμία σχέση με τον Θεό ή το αγαθό που έχει σχέση με τον Θεό και είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός; Αν διαλέξω ένα αγαθό ανθρωπιστικό, απ’ αυτά που σερβίρει η εποχή μας, θα φθάσω στον μηδενισμό. Και στην καταστροφή της υπάρξεως. Αν διαλέξω το αγαθόν που είναι Αυτός ούτος ο Χριστός, τότε διασώζω την ύπαρξή μου. Και τότε για ‘μένα θα ίσχυε αυτό που λέγει – αθάνατη πια θέση, ο λόγος του Θεού: «Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν».

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:
• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_192.mp3