Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΘ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2489

Κυρ. Πατέρων Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Τίτ. 3,8-15)
17 Ἰουλίου 2022
Toυ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Ἀμφιβαλλεις; θελεις να πεισθης;

«Πιστὸς ὁ λόγος» (Τίτ. 1,8)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη τῶν ἁγίων πατέρων ποὺ τὸ 451 μ.Χ. συγκρότησαν στὴ Χαλκη­δόνα τῆς Μι­­κρᾶς Ἀσίας τὴν Τετάρτη (Δ΄) Οἰ­­κουμενικὴ Σύνο­δο καὶ καταδίκασαν τοὺς μο­νοφυσῖτες αἱρετικούς.
Αἱρετικὸς λέγεται ἐκεῖνος ποὺ δὲν δέχεται ὁλόκληρη τὴν ὀρθόδοξο διδασκαλία· ἔχει ἀν­τιρρήσεις πρὸς τὸ ἄλφα ἢ τὸ βῆτα ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως («Πιστεύω»). Οἱ αἱρε­τι­κοὶ ποὺ κατεδίκασε ἡ Τετάρτη Οἰ­κουμε­νικὴ Σύνοδος εἶ­χαν ἀντιρρήσεις ὡς πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας διδάσκει, ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἶνε τὸ δεύτε­ρο πρόσωπο τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου Τριάδος· ὅτι, Θεὸς ὢν ἀόρατος, ἔγινε ὁρατός· κα­τῆλ­θε ἐ­δῶ στὴ γῆ, φόρεσε ἀνθρώπινη σάρκα ἀ­πὸ τὰ πάν­αγνα αἵματα τῆς ὑπεραγίας Θεοτό­κου καὶ ἔ­γι­νε ἄνθρωπος. Ἔζησε ἀνάμεσά μας, δίδαξε, θυ­­­σιάστηκε, ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν· ὅτι σὲ ἕνα πρόσωπο, στὴν ὑπόστασι τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἑνώ­θηκαν οἱ δύο φύσεις, ἡ ἀνθρώπινη καὶ ἡ θεία, ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέ­τως· εἶνε Θεὸς καὶ ἄνθρωπος, Θεάνθρωπος.

Τὸ πῶς ἔγινε αὐτὴ ἡ ἕνωσις εἶνε μυστή­ριο (ὅ­πως μυστήριο εἶνε καὶ πῶς σ᾽ ἐ­μᾶς ἑνώθη­κε ἡ ἄυλη – ἀόρατη ψυχὴ μὲ τὸ ὑλι­κὸ – ὁ­ρα­τὸ σῶμα). Διδάσκει ἀκόμη ἡ Ἐκκλησία, ὅτι ὁ ἕ­νας Θεάνθρωπος Χριστὸς ὅπως ἔ­χει δύο φύ­σεις, θεία καὶ ἀνθρώπινη, ἔτσι ἔχει καὶ δύο θε­λήματα καὶ δύο ἐνέργειες· κι ὅτι τὸ ἕνα θέλημα, τὸ ἀνθρώπινο, ὑπετάγη στὸ θεῖο θέλημα. Ἔτσι, ἐνῷ ὡς ἄνθρωπος ἀποστρεφό­ταν τὸν θάνατο καὶ ἔλεγε «Πάτερ μου, εἰ δυνατόν ἐ­στι, παρελθέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο», ἀμέσως προσέθεσε «πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλὰ ὡς σύ» (Ματθ. 26,39) καὶ τὸ ἀνθρώπινο θέλημα ὑπετάγη στὸ θεῖο θέλημα.
Δύσκολα, ἀκατανόητα φαίνονται τώρα αὐτά; Καὶ ὅμως αὐτὰ εἶνε τὰ ὑψηλὰ μαθήματα τῆς θεο­λογίας· καὶ σ᾽ αὐ­τὰ ἀρέσκονταν κάποτε οἱ Χρι­στιανοί. Ἦταν τὰ θέματα τῆς ἡμέρας· συζη­τοῦσαν περὶ Θεοῦ, ἁγίας Τριάδος καὶ φύσεων τοῦ Χριστοῦ· περὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, ψυχῆς, παραδείσου καὶ κολάσεως· περὶ πατέρων καὶ δογμάτων… καὶ δὲν τελείωναν. Σὲ σπίτια, δρόμους, πλατεῖες καὶ ἀγορές, τὰ φλέ­γοντα ζητήματά τους ἦταν τὰ θεολογικά.
Τώρα γιὰ ἐκεῖνα; Ἄγνοια, ἀδιαφορία, πάγος, Βόρειος Πόλος. Οὐδεμία συγκίνησις. Τί συγκι­νεῖ τώρα τὸν κόσμο; μιὰ …μπάλλα. Ποῦ κατήντησε ἡ ἀνθρωπότητα! Νά μιὰ νέα θεὰ ποὺ λατρεύουν σήμερα, καὶ φανατίζονται καὶ πεθαίνουν συγκλονισμένοι ἀπὸ τὶς κλοτσιές! Ὅ­πως σήμερα ὑπάρχει ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ ποδόσφαιρο καὶ μὰτς στὰ γήπεδα, ἔτσι τότε ὁ κόσμος εἶχε ἐνδιαφέρον γιὰ θεολογι­κὲς συ­ζητήσεις στὰ μεγάλα ζητήματα τῆς πίστεως. Τώρα δὲν ὑπάρχει τέτοιο ἐνδιαφέρον.
Γι᾽ αὐτὸ ἀναγκάζομαι ν᾽ ἀφήσω τὸ ὑ­ψηλὸ ἐκεῖνο ἐ­πίπεδο καὶ ἔρχομαι σὲ κάτι ἄλλο.

* * *

Ἔρχομαι σ᾽ ἐκεῖνο ποὺ λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος, τὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς αὐτῆς. Τί λέει; θυμᾶστε πῶς ἀρχίζει; «Πιστὸς ὁ λόγος», λέει (Τίτ. 3,8). Τί σημαίνει «πιστὸς ὁ λόγος»; Ὅτι ὁ λόγος τοῦ εὐαγγελίου ποὺ κηρύττουμε εἶ­νε πιστός, ἀληθινός, ἀξιόπιστος· ἀξίζει νὰ ­τὸν ἀπο­δεχθοῦμε. Μὲ ἄλλα λόγια λέει τὸ ἑξῆς.
Ὑπῆρχαν καὶ στὴν ἐποχὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀμφισβητήσεις γύρω ἀπὸ τὴν ἀξιοπι­στία τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Ἀκούον­το ἀντιρρήσεις εἴτε ἐκ μέρους τῶν ἰουδαίων, εἴτε ἐκ μέρους τῶν ἐθνικῶν – εἰδωλολατρῶν, τῶν φιλοσόφων καὶ ῥητόρων. Τὸ κήρυγμα δι­εξ­αγόταν ἐν μέσῳ σοβαρῶν δυσκολιῶν.
Οἱ Ἰουδαῖοι δὲν μποροῦσαν νὰ δεχθοῦν, ὅτι ὁ φοβερὸς Θεός, ὁ ὁποῖος στὸ Σινὰ μίλησε ἐν μέσῳ φωνῶν καὶ ἀστραπῶν (βλ. Ἔξ. 19,16), ἦ­ταν δυνατὸν νὰ ἔλθῃ στὸν κόσμο καὶ νὰ σαρκωθῇ ἀπὸ μία Παρθένο, νὰ φανῇ τόσο ἀδύνα­μος ὅσο ἕνα βρέφος. Οἱ ἐθνικοὶ – εἰδωλολάτρες πάλι θεωροῦσαν ἀνόητο, ὁ κραταιὸς Θεός, ποὺ τὸν τρέμουν ὅλοι, νὰ γίνῃ ἄν­θρωπος, νὰ καταδικασθῇ ἀπὸ μερικὰ πλάσμα­τά του ὡς ἁμαρτωλός, καὶ τέλος νὰ βρεθῇ κατάδικος πάνω σ᾽ ἕνα σταυρό. Τὸ κήρυγμα γιὰ τὸν ἐσταυρωμένο Λυτρωτὴ ἀ­ποτελοῦσε γιὰ μὲν τοὺς ἰ­ουδαί­ους «σκάνδαλον», πέτρα ποὺ σκόνταφταν πάνω της, γιὰ δὲ τοὺς ἐθνικοὺς «μωρί­αν», κάτι ἀνόητο ἀνάξιο γιὰ τὴ σοφία τους (Α΄ Κορ. 1,23). Ὁ Ἰησοῦς, ἀνάμεσα σ᾽ ἐκεῖνο τὸν κόσμο, ἦταν «σημεῖον ἀν­τιλε­γόμενον» (Λουκ. 2,34).
Ἐν τούτοις γιὰ τοὺς πιστούς, εἴτε ἰουδαίους εἴτε εἰδωλολάτρες, ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἦ­ταν καὶ εἶνε «Θεοῦ δύναμις καὶ Θεοῦ σοφία» (Α΄ Κορ. 1,24), καὶ τὸ κήρυγμα γι᾽ αὐτὸν εἶνε «λόγος ἀξι­όπιστος», ἀληθινός· ἡ ἀλήθεια ποὺ σῴζει.
Πολλὲς ἀλήθειες ὑπάρχουν στὸν κόσμο. Ὅ­λες οἱ ἐπιστῆμες ἐργάζονται γιὰ τὴν ἀλήθεια καθεμιὰ στὸν τομέα της. Ἀλλὰ αὐτὲς οἱ ἀλήθειες γράφονται μὲ μικρὸ ἄλφα (α), ἐνῷ ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου πρέπει νὰ γράφεται μὲ ἄλφα κεφαλαῖο (Α)· εἶνε ἡ Ἀλήθεια ἑκατὸ τοῖς ἑκατό. Αὐτὸ θὰ πῇ «πιστὸς ὁ λόγος»· δὲν ὑπάρχει καμμιά ἀμφιβολία, νὰ εἶσαι ἀπολύτως πεπεισμένος γι᾽ αὐτήν. Τί εἶνε τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου; Ἥλιος ποὺ φωτίζει, θερμαίνει καὶ ζωογονεῖ τὰ πάντα· «οὐκ ἔστιν ὃς ἀποκρυβήσεται τῆς θέρμης αὐτοῦ» (Ψαλμ. 18,7). Ὅπως λοιπὸν ὁ ἥλιος ἔτσι καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ζωογονεῖ τὸν κόσμο. Καὶ γιὰ τὴν ἀξιοπιστία του ὁ πιστὸς ἔχει ἀποδείξεις.
Πολλοί, γιὰ νὰ πιστέψουν, ζητοῦν ἀποδείξεις, ντοκουμέντα. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λοι­πὸν τοὺς ἀπαντᾷ· «Πιστὸς ὁ λόγος», ἡ πίστις μας, ἡ Χριστιανικὴ θρησκεία, ἔχει ἀποδείξεις. Ποιές εἶνε οἱ ἀποδείξεις μας; Σημειώνω ἐπιγραμματικῶς τέσσερα στοιχεῖα, γιὰ τὰ ὁποῖα εἶνε «πιστὸς ὁ λόγος», ἄξιος ἐμπιστοσύνης.
Τὸ πρῶτο στοιχεῖο, ποὺ βεβαιώνει ὅτι «πιστὸς ὁ λόγος», εἶνε οἱ προφετεῖες ποὺ ὑ­πάρχουν στὴν ἁγία Γραφή, ἰδίως στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ὁ ἄνθρωπος ἀγνοεῖ τὸ μέλλον. Ἄν­δρες χαρισματοῦχοι ὅμως μὲ τὴν ἔμπνευσι τοῦ ἁγίου Πνεύματος «εἶδαν» πρὶν ἀπὸ αἰῶ­νες τὸ μέλλον, μίλησαν γιὰ γεγονότα ποὺ θὰ συμβοῦν, καὶ οἱ προφητεῖες των ἐκπληρώθηκαν καὶ ἐκπληρώνονται κατὰ γράμμα. Αὐτὸ εἶνε κάτι θαυμαστὸ καὶ ἐπιβεβαιώνει τὴν ἀξι­οπιστία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἐκτὸς τῶν παλαιῶν ἐκείνων προφητῶν, ὁ Θεὸς ἀνέστησε προφῆτες καὶ στὰ νεώτερα χρόνια, ὅπως τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, ποὺ προέβλεψε πρὸ διακοσίων ἐτῶν ἐφευρέσεις ποὺ πραγματοποιήθηκαν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας (τὸ τηλέφωνο, τὸ αὐτοκίνητο, τὴν τηλεόρασι).
Ἄλλο στοιχεῖο, ποὺ βεβαιώνει ὅτι «πιστὸς ὁ λόγος», εἶνε ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κάποιος ἄπιστος πῆρε μιὰ μέρα τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ διάβασε μιὰ φορά, τὸ διά­βασε δυὸ φορές, τὸ διάβασε τρεῖς φορές, καὶ τότε εἶπε· Τώρα πιστεύω στὸ Χριστό· καὶ ἂν στοὺς ἄλλους πλανῆτες ὑπάρχουν νοήμονα ὄντα, δὲν μποροῦν νὰ ἔχουν ἄλλη διδασκαλία ἀνώτερη ἀπὸ τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.
«Πιστὸς ὁ λόγος»! τὸ ἀποδεικνύουν ἀκόμη τὰ θαύματα, μὲ τὰ ὁποῖα ἐπισφραγίζεται καὶ βεβαιώνεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὰ θαύματα αὐτὰ δὲν εἶνε ἕνα καὶ δύο, εἶνε ἀναρίθμητα. Εὐκολώτερα μετρᾷς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, τὴν ἄμμο τῆς θαλάσσης, τὶς σταγόνες τῶν ὠκεανῶν, παρὰ τὰ θαύματα ποὺ ἔκανε, κάνει καὶ θὰ κάνῃ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων ἡ πίστι μας. Θαύματα τοῦ Χριστοῦ, θαύματα τῆς Παναγίας, θαύματα τῶν ἁγίων, θαύματα τῶν μαρτύρων. Γεμάτη εἶνε ἡ θρησκεία, ἡ πίστι μας, ἀπὸ θαύματα.
Ἀμφιβάλλεις ἀκόμα; Ἔ, τότε ἡ πιὸ μεγάλη ἀπόδειξι ξέρεις ποιά εἶνε; Τὸ νὰ δοκιμά­σῃς στὴν πρᾶξι, νὰ ἐφαρμό­σῃς στὴ ζωή σου τοὺς λόγους τοῦ Χριστοῦ. Ἀμφιβάλλεις; Προσπάθησε νὰ ζήσῃς μὲ συνέπεια τὸ Εὐαγγέλιο. Ὅ­ποιος δὲν ἔχει γευτῆ ποτέ του τὸ μέλι, ὅσα καὶ ν᾽ ἀ­κού­σῃ περὶ τοῦ μέλιτος, εἶνε θεω­ρίες· ἂν ὅ­μως βάλῃ στὸ στόμα του λίγο ἔ­στω μέλι, τότε γνωρίζει τὴν ἀξία του. «Γεύ­σασθε καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος» (Ψαλμ. 33,9). Ἀμφιβάλλεις; προσπάθησε νὰ μελετήσῃς καὶ νὰ ἐφαρμόσῃς τὸ Εὐαγγέλιο στὴν καθημερινή σου ζωή. Καὶ τότε, ὅπως ὁ Θω­μᾶς, ποὺ ἦ­ταν δύσπιστος ἀλλ᾽ ὅ­ταν ψηλάφησε τὰς ἀχράντους χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν τοῦ Κυρίου τότε πίστεψε καὶ εἶπε «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰω. 20,28), ἔτσι κ᾽ ἐσύ· ἂν ἔχῃς ἀμφιβολίες, τότε, περισσότερο καὶ ἀπὸ τὶς προφητεῖες καὶ ἀπὸ τὰ θαύματα, ζῆσε τὸ Εὐαγγέλιο· τότε θὰ πεισθῇς ἀπολύ­τως γιὰ τὴν ἀλήθειά του, κι ὅτι κάτω ἀπὸ τὰ ἄ­­στρα δὲν ὑπάρχει τίποτε ἄλλο ποὺ μᾶς σῴζει.

* * *

Ναί, ἀδελφοί μου, τὸ εἶπε ὁ Χριστὸς σήμερα στὸ εὐαγγέλιο· θὰ ἔλθῃ ἡ συντέλεια τοῦ κό­σμου, ὅλα θὰ παρέλθουν, ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, ἀλλὰ ἕνα θὰ μείνῃ. Ποιό; ὁ λόγος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (βλ. Ματθ. 5,18)· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑ­περ­­υψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. «Πιστὸς ὁ λόγος», «πιστὸς ὁ λόγος», «πιστὸς ὁ λόγος»!

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Κ. Κλεινῶν – Φλωρίνης τὴν 13-7-1986 τὸ πρωί, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 18-6-2022.