1922- 2022 ΠΕΡΑΣΑΝ 100 ΧΡΟΝΙΑ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ Μ.ΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΜΑΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ- ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 98 ΕΤΩΝ ΠΡΙΝ 3 ΧΡΟΝΙΑ (VIDEO)

Απο εκπομπη: «ΠΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ»
Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

____

____

Πριν μια δεκαετία περίπου η μικρή μου η κόρη Μάρθα Καπλάνογλου θέλοντας να διασώσει την μνήμη της γιαγιάς της Ελισάβετ Καπλάνογλου την πήρε συνέντευξη την οποία μαγνητοσκόπησε. Το video αυτής της συνέντευξης εντάχθηκε στην σειρά των εκπομπών Προγονικές Εστίες που έγραφα και παρουσίαζα τότε στον τηλεοπτικό σταθμό Flash -TV της Δ. Μακεδονίας .
Σήμερα συμπληρώνονται 3 χρονιά από την ημέρα που έφυγε από την ζωή ήταν 2 Νοεμβρίου 1919
και είχε συμπληρώσει τα 98 χρόνια.
Την χρόνια που διανύουμε το 2022 συμπληρωθήκαν 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή. Το τι υπέφεραν οι Ελληνόφωνες μέχρι την εκδίωξη τους στην Μικρά Ασία και φυσικά στον Πόντο που είναι μέρος της, περιγραφή η μητέρας μας που γεννήθηκε ενα χρόνο, πριν από την καταστροφή, καθως μεγαλώνοντας από τα γεννοφάσκια της μάθαινε από τους δικούς της ανθρώπους τα δεινά των Ελλήνων, που έζησαν στο πετσί τους. Η μητέρα της μάλιστα, πήγε 2 φορές εξορία και γλίτωσε την ζωή της γιατί φυγαδεύτηκε στην Ρωσία, στην πρώτη μάλιστα εξορία η μητέρα της κατ την διάρκεια της έχασε και τους 2 γονείς της που δεν άντεξαν στις κακουχίες, εμειναν στον δρόμο της εξορίας.

– Ποια ήταν η Ελισάβετ Καπλάνογλου το γένος Ανθοπούλου;
Γεννήθηκε ενα χρόνο πριν από την Μικρασιατική καταστροφή στο Τουαψέ της Ρωσίας από γονείς Ποντιακής καταγωγής, που οι οικογένειες τους κατέφυγαν εκεί για να αποφύγουν την εγκληματική συμπεριφορά των Τούρκων.
Η οικογένεια του πατέρα της έφυγε από τα Πλάτανα της Τραπεζούντας το 1872 μαζί με άλλους συμπατριώτες μετά την λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου για να αποφύγουν την μήνη των Τούρκων έχοντας ταχθεί από την πλευρά των ομόδοξων τους Ρώσων και κατέληξε στο Βατούμ της σημερινής Γεωργίας όπου κατόρθωσε να ορθοποδήσει οικονομικά δημιουργώντας το μεγαλύτερο εστιατόριο στην μεγάλη παραλιακή πόλη του Ευξείνου Πόντου.

Η φήμη του εστιατορίου είχε φθάσει στα Ρωσικά ανάκτορα με αποτέλεσμα η οικογένεια του τελευταίου Τσάρου Αλεξάνδρου Α κατά την περίοδο των διακοπών της να σιτίζεται σε αυτό μέχρι το ξέσπασμα της Ρωσικής επανάστασης, του 1917.
Αυτό όμως είχε σαν αποτέλεσμα το εστιατόριο να καταστραφεί μια και μπήκε στο στόχαστρο των επαναστατημένων Ρώσων κομουνιστών. Η οικογένεια του Γρηγόρη Ανθοπούλου με τα 5 παιδιά ανάμεσα σε αυτούς και ο μεγάλος τους γιος και πάππους μας Παναγιώτης 19 χρόνων τότε, να διαλυθεί έχοντας σκορπίσει μέσα σε πόλεις της Ρωσίας για λογούς ασφάλειας .
Ο Παναγιώτης Ανθόπουλος το 1920 θα συναντήσει στο Σότσι την μέλλουσα γυναίκα του την Σοφία (Μέλι ) Ζωγράφου, μια πανέμορφη κύπελλα, 5 χρονιά μεγαλύτερη του. αλλά εξίσου και πολύ περισσότερο κατατρεγμένη που αφού στάλθηκε 2 φορές στην εξορία μαζί με τους γονείς την πρώτη φορά από την Αργυρούπολη του Πόντου όπου καταγόταν, στην πρώτη μάλιστα έχοντας χάσει και τους 2 γονείς στην διάρκεια της αναγκαστικής πορείας, φυγαδεύτηκε στην Ρωσία με την βοήθεια των αδερφών τους που είχαν κατορθώσει να ξεφύγουν εκεί πριν από την εξορία και ενός φίλου τους Μουσουλμάνου ψαρά που την μετέφερε έξω από τα Τούρκικα σύνορα.
Θα παντρευτούν, θα εγκατασταθούν στο Τουαψέ της Ρωσίας όπου ο άνδρας της οικογενείας θα εργάζεται σαν αρτεργάτης σε μεγάλο συνεργατικό φούρνο
Εκεί θα γεννηθούν και τα 3 παιδιά, η μητέρα μας Ελισάβετ το 1921, ο Κώστας το 1924 και ο Γιάννης το 1926. Το 1928 όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες της Σοβιετικής Ένωσης ,θα ζητήσει άδεια η οικογένεια να φύγει από εκεί και έλθει στην Ελλάδα .Η άδεια δίνεται και με καράβι μετά από μεγάλη ταλαιπωρία η οικογένεια φθάνει στην Καλαμαριά της Θεσ/νικης. Αναζητούν από εκεί τόπο μόνιμης εγκατάστασης όταν τους επιτραπεί να φύγουν και είχαν να επιλέξουν την Αθηνά όπου βρισκόταν τα αδέρφια του Παναγιώτη και την περιοχή της Κοζάνης (Λευκόβρυση Κοζάνης και Λεύκη Βοΐου ) όπου βρισκόταν τα αδέρφια της Σοφίας Η επιθυμία της γιαγιάς υπερισχύει που επιμένει να πάνε κοντά στα αδέρφια της.
Εγκαθίστανται για ένα χρόνο στην Λευκή Κοζάνης ήταν τότε 7 ετών, από όπου 1 χρόνου φεύγουν γιατί δεν υπάρχει σχολείο για τα 3 παιδιά και ο πατέρας της όντας αρτεργάτης δεν βρίσκει απασχόληση. Έρχονται και εγκαθίστανται στην Κοζάνη σε λίγο καιρό με την δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού το 1929-1932 , παίρνουν το σπίτι στην οδό Ευαγ. Γιάνναρη 18 (Σημερινό ΚΤΕΛ) Θα τελειώσει το Α’ δημοτικό σχολείο το 1937 σε ηλικία 15 χρόνων και λίγο αργότερα θα πιάσει δουλειά σαν εργάτρια στο κεραμοποιείο του Κανδύλη Με την έλευση των Γερμανικής κατοχής το 1941 θα παντρευτεί των Παντελή Καπλάνογλου γιο της χήρας Ανδρονίκης που ήταν 31χρονων, θα κάνει 7 παιδιά, δυστυχώς βρέφος ων ολίγων μηνών θα χάσει την πρώτη της κόρη. Αργότερα το 1944 θα έρθει στην ζωή ο υπογράφων την δημοσίευση και μέχρι τι 1956 τα υπόλοιπα αδέρφια.
Τα 10 πρώτα χρόνια της ζωής της ζει τις συνέπειες της Γερμανικής Κατοχής και του Εμφυλίου πολέμου. Το 1943 οι Γερμανοί εκτελούν 2 πρώτα ξαδέρφια της στο Μπλόκο της Κοκκινίας τον Μάρτιο του 1949 διαμελίζετε από νάρκη στον Σαραντάπορο Κοζάνης ο 23 χρόνος τότε μικρός αδερφός της Γιάννης τον ίδιο χρόνο θα επιστρατευτεί ο άλλος αδερφός της Κώστας και μέχρι την λήξη του εμφυλίου θα ζήσει με τον φόβο της απώλειάς του άλλου αδερφού.
Την δεκαετία του 1950 τα πράγματα είναι πόλη δύσκολα η διάφορες δουλείες που κάνει ο πατέρας (μικροπωλητή, αχθοφόρος, παγωτατζής το καλοκαίρι κ.α.) και έχοντας 6 παιδιά δεν αποδίδουν και έτσι αναγκάζεται από ο 1958-59 όταν εμφανίζονται και οι πρώτες πολυκατοικίες στην Κοζάνη να πλένει τις σκάλες κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες χειμώνα καλοκαίρι αυτό θα συνεχισθεί μέχρι που να φθάσει το πρώτο μεροκάματό από τα παιδιά της στις αρχές του 1970 που θα αποσυρθεί μεγαλώνοντας από εκεί και πέρα 14 εγγόνια και 16 δισέγγονα. Έμεινει χήρα το 1977 μετά από τον αιφνιδιαστικό θάνατο του πατέρα μας από καρδιακή συγκοπή. Η μητέρα μου έφυγε από την ζωή στις 2.10,2019, μετά από ολιγόημερη ασθένεια, έχοντας πλήρη διαύγεια μέχρι τον θάνατο της. Τελευταία της λόγια ήταν: «Θέλω να κοιμηθω, αφήστέ μου να κοιμηθῶ»
Δείτε την εκπομπή με τις αναμνήσεις της.