Απο βιβλίο του Σταύρου Π. Καπλάνογλου «ΣΠΑΡΤΗ ΤΗΣ ΠΙΣΙΔΙΑΣ»
Νοτιοδυτική Μικρά Ασία, σελ. 277-280

Ο Παπαιωακειμ, ο πρωτος Χριστιανος της Σπαρτης, που μαθαινει την αποφαση για την απομακρυνση ολων των Ελληνων, απο τη Σπαρτη και την Τουρκοκρατουμενη Μικρα Ασια

Σάββατο 8/10 1922 τον καλεί ο Μουτασαρίφης και του λέει:
«Βεκήλ εφέντη, σας κάλεσα για να σας ανακοινώσω με όλη την ψυχική μου οδύνη, μια επείγουσα διαταγή της κυβερνήσεως: Μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου έχετε διοροία να μείνετε εδώ, στις 31 του μηνός θα πρέπει να οδηγήσεις τα γυναικόπαιδα έξω από τα όρια του κράτους, μεσώ του σιδηροδρόμου Αϊδινίου – Σμύρνης έως το Αγιοσολούκ (παλιά Έφεσος, απο όπου πρέπει να φτάσετε στο Κουσάντασι (Νέα Έφεσος), για να σας παραλάβουν τα Ελληνικά πλοία».

Ο Παπά Ιωακείμ παγώνει, όμως αντιλαμβανόμενος τι σημαίνει κυρίως η μετάβαση μεσώ Αϊδινίου και Κουσάντας.
Από το σημείο αυτό αρχίζει ένα μεγάλο αγώνα, για να αλλάξει την διαδρομή εξόδου από την χώρα και να οδηγήσει τα γυναικόπαιδα στην Ελλάδα μέσω Αττάλειας και αντιδρά λέγοντας:

«Εξοχότατε, εγώ έκανα 25 χρονιά στην γραμμή αυτή, την ξέρω σπιθαμή προς σπιθαμή. Τα γυναικόπαιδα που διαφυλάξατε 2 χρονιά τώρα, αν ακολουθήσουν αυτή την γραμμή θα εξοντωθούν».

O Παπα Ιωακείμ εξηγεί τους κινδύνους της διαδρομής:

“1) Απο τη ΣΠΑΡΤΗ ως ΚΟΥΛΕΪΟΓΙΟΥ είναι μιάμιση ώρα με τα ποδιά, από τον παλιό Σ.Σ. ΣΠΑΡΤΗΣ.
2) Και από εκεί μέχρι το ΔΕΝΙΖΛΙ, για να πάρουν το τραίνο πρέπει να περάσουν τα γυναικόπαιδα την κατεστραμμένη γέφυρα του ΣΑΡΑΓΓΟΪ. Πως θα την περάσουν οι γριές και τα μικρά παιδιά;
Και ας πούμε ότι την πέρασαν, χρειάζεται άλλη μια μέρα.
3) Από το ΑΙΔΙΝΙ η το ΝΑΖΛΙ θα πρέπει να αλλάξουν τραίνο.
4) Την 3η μέρα θα φθάσουμε στην ΠΑΛΙΑ ΕΦΕΣΣΟ.
5) Απο εκει ως την ΝΕΑ ΕΦΕΣΣΟ θα πρέπει να πάμε πεζοί.

Άλλα και το πιο σπουδαίο, ο εξαγριωμένος όχλος πως θα υποδειχθεί τα γυναικόπαιδα;
Ποιος θα τα προστατέψει; Υπάρχει κίνδυνος λιντσαρίσματος και προπηλακισμών;”
Απάντηση: «Θα σας συνοδεύσουν χωροφύλακες».
π. Ιωακείμ: «Όσο και αν φροντίσετε το μίσος είναι τόσο μεγάλο, που δεν θα μπορέσουν να καταστείλουν την αγριότητα του όχλου. Σας προτείνω να φύγουμε μέσω Αττάλειας, αν δεν υπάρχει ελπίδα παραμονής στην πατρίδα μας».
Απάντηση: «Αυτή η διαδρομή είναι επικίνδυνη γιατί υπήρχαν τσέτες και ληστές».
Παπά- Ιωακείμ: «Αν μου δώσετε 20-25 χωροφύλακες, ελπίζω με την βοήθεια του Θεού, όλα να πάνε καλά και να φτάσουμε στην Αττάλεια».

Απάντηση: Σκέφτηκε και είπε: «Θα ζητήσουμε την άδεια από την Άγκυρα και θα προσπαθήσουμε να γίνει δεκτό το αίτημα μας».

Ο Μουτεσαρίφης κάλεσε και τους 15 προκρίτους και τους εξήγησε την κατάσταση. «Λυπήθηκαν για την είδηση και συμφώνησαν να ενισχύσουν την προσπάθεια για το δρόμο διαφυγής, που πρότεινε ο παπα Ιωακείμ.

Τηλεφώνησαν αμέσως την Άγκυρα και τον διοικητή Νουρεντίν Πασά που βρισκόταν στο Ικόνιο. Την άλλη μέρα ήρθε η απάντηση: «ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΑΠΟ ΟΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ. ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥΣ».

Ο Μουτεσαρίφης κάλεσε τον παπα Ιωακείμ και του είπε:

«Έχετε προθεσμία μέχρι τέλος του μήνα, να φύγετε από την Αττάλεια. Σας συνιστώ να φύγετε όσο νωρίτερα μπορείτε, μη μετανιώσουν για την διαδρομή».

Και ο παπά Ιωακείμ, λέει: Πήρα άδεια να ξεπουλήσουμε έπιπλα και άλλα πράγματα. Δεν ήταν πώληση αυτή, ούτε το 1/10 της πραγματικής αξίας δεν παίρναμε.

Ειδοποίησα όλους να ετοιμάζονται. Εξασφαλίσαμε από το Αφιόν Καραχισάρ μεγάλη ομάδα καραγωγέων, πάνω από 100 για την μεταφορά των ανήμπορων.

Έπρεπε να ακολουθήσουν μαζί του την πορεία μέχρι την Αττάλεια και την έξοδο μέσου του Αιγαίου και να φτάσουν ως τελικό προορισμό στον Πειραιά, όσοι είχαν απομείνει στην Σπάρτη 3.000 γυναικόπαιδα (οι άνδρες βρισκόταν στην εξορία) και μαζί με αυτούς 1.500 πρόσφυγες από το Αϊδίνι, Ναζλί και Δενιζλί, που φιλοξενούσαν στα σπίτια τους επί 3 σχεδόν χρονιά.

Η συμβολή του Παπά Ιωακείμ ήταν τεράστια. Ήταν ο ἀπεσταλμένος του Θεού, που θα εκπλήρωνε με τον καλύτερο τρόπο την αποστολή του, δικαιώνοντας τους προύχοντες τις Σπάρτης που τον επέλεξαν, να αναλάβει ουσιαστικά την άτυπη διοίκηση της Χριστιανικής κοινότητας.

Ο Παπά Ιωακείμ δεν θα σταμάτησε την προσφορά του στους Σπαρταλήδες μετά την άφιξη του στον Πειραιά, άλλα θα συμβάλει ουσιαστικά και στην αποκατάσταση τους, με την ίδρυση της Ν. Ιωνίας και όχι μόνον, όπου οι Σπαρταλήδες διέπρεψαν κοινωνικά και οικονομικά.

Το μέγεθος του ανδρός φάνηκε ιδιαίτερα μετά την απόφαση των Τούρκων να εκδιώξουν τους Έλληνες.

Χιλιάδες γυναικόπαιδα, κάτω από αντίξοες συνθήκες, τα έφερε στην Ελλάδα, χωρίς να χαθεί ούτε σταγόνα αίματος κανενός ανθρώπου. Υπήρχε μια εξαφάνιση ενός μικρού παιδιού στην διαδρομή Σπάρτη-Αττάλεια, μια διαδρομή 135 χιλιομέτρων πεζοπορίας και δημιουργήθηκε μετά από επίθεση διερχομένων κρατουμένων. Οι κρατούμενοι κτύπησαν σε κάποιο σημείο της τεράστιας πομπής των προσφύγων, για να τους κλέψουν και να τους λεηλατίσουν, παρ᾽ ότι οδηγούνταν από χωροφύλακες στην Σπάρτη για να δικαστούν. Μέσα στην αναστάτωση χάθηκε το παιδί, άλλα αργότερα έγινε γνωστό ότι βρέθηκε από μουσουλμάνους, που το μεγάλωσαν και εντάχθηκε στον Τουρκικό στρατό.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ