Βιβλίο: «ΤΑ ΤΕΣΣΑΡΑ ΧΡΩΜΑΤΑ» (εκδοθηκε το 1955)
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστινου,  σελ. 31-39 (ΜΕΡΟΣ 7)

ΣΥΝΕΧΕΙΑ Α΄ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ «Η ΟΡΑΣΙΣ»

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΒΙΒΛΙΟ

Τὰ ἐκ τῆς ὁράσεως διδάγματα. – Ἐκ τῆς ἀνωτέρω συντόμου ἀναπτύξεως τῶν δύο κεφαλαίων βλέπομεν σαφῶς κατὰ ποῖον τρόπον ἡ περὶ τῶν 4 χρωμάτων περικοπὴ εἶνε συνδεδεμένη μὲ τὴν ὅλην εἰκόνα, μὲ τὴν μεγαλοπρεπεστάτην ὅρασιν.
Ἀλλʼ ἐφʼ ὅσον ἀνετρέξαμεν εἰς τὰ προηγούμενα ἄς μὴ προχωρήσωμεν ἀμέσως εἰς τὴν πρακτικὴν ἑρμηνείαν τῆς περικοπῆς: Ἄς σταματήσωμεν ἐπʼ ὀλίγον. Ἄς παρατηρήσωμεν ἐκ νέου προσεκτικώτερον τὴν ὅλην ὅρασιν, ἐξάγοντες ἐκ τῆς θέας αὐτῆς ὡρισμένα διδάγματα. Καὶ ἐν πρώτοις:

2. Τὸ μυστηριῶδες βιβλίον.

Τὸ βιβλίον, το οποῖο εἶδεν ὁ Ἰωάννης καὶ ἠδυνάτουν νʼ ἀνοίξουν καὶ ἀναγνώσουν οἱ πάντες, εἶνε κατὰ τὴν ἑρμηνείαν τῶν Πατέρων «ἡ ἀλάθητος μνήμη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ πάνσοφος αὐτοῦ γνῶσις, ἡ σαφῶς ἐπισταμένη καὶ οἱονεὶ ἐμβλέπουσα καὶ ἐν βιβλίῳ ἀεὶ ἀναγιγνωσκομένῳ ἅπαντα τὰ τῶν ἀνθρώπων γεγραμμένα».
Ἡ γνῶσις τοῦ Θεοῦ ἡ πάνσοφος! Ἀληθῶς οὐδὲν ἀγνοεῖ ὁ Θεός, οὐδὲ διαφεύγει ἐκ τῆς μνήμης Αὐτοῦ. Ποία γνῶσις ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων δύναται πρὸς αὐτὴν νὰ συγκριθῇ;

Ὁ ἄνθρωπος ἐπροικίσθῃ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ μὲ τὸ λογικόν, καὶ «φύσει ὀρέγεται τοῦ εἰδέναι» καὶ ἀγωνίζεται ἐν πρώτοις νὰ γνωρίσῃ τὴν περιβάλλουσαν πανταχόθεν αὐτὸν φύσιν, ἐρευνᾷ νὰ εἰσδύσῃ εἰς τὰς ποικίλας σχέσεις τῶν φυσικῶν φαινομένων καὶ νʼ ἀνακαλύψῃ τοὺς διέποντας αὐτὰ Νόμους.
Ἐν τῇ ἐρεύνῃ ταύτῃ πρὸ τῶν ὀμμάτων τοῦ ἐπιστήμονος ἡ φύσις παρουσιάζεται ὡς μία θαυμασία καὶ τεραστία μηχανὴ μὲ ἀπειράριθμον ἀριθμὸν μικρῶν καὶ μεγάλων τροχῶν, ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ὅλων κινουμένων κατὰ προδιαγραφομμένον σχέδιον μιᾶς ὑπερτάτης καὶ πανσόφου διανοίας, ἡ ὁποία προὐνόησε καὶ διὰ τὰ ἐλάχιστα. Καὶ ὁ μελετῶν τὴν φύσιν ἄνθρωπος προχωρεῖ διαρκῶς εἰς τὴν γνῶσιν καὶ εἰσδύει ὁλονὲν καὶ βαθύτερον. Ἀλλὰ ἡ ἀνθρωπίνη γνῶσις ὅσον καὶ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας ἔχει αὐξηθῆ καὶ φαίνεται εἰς τὰ ὄμματω τῶν πολλῶν καταπληκτικὴ καὶ «φυσιοῖ» τοὺς ἀνθρώπους μέχρι τοῦ σημείου, ὥστε τινὰς ἐν τῇ ὑπερηφανείᾳ αὐτῶν νὰ καυχῶνται,ὅτι ἤγγικεν ἡ ἡμέρα, καθʼ ἥν ὁ ἄνθρωπος δὲν θὰ ἔχῃ ἀνάγκην τοῦ Θεοῦ, ἐν τούτοις ἡ γνῶσις αὐτὴ εἶνε μικρά, πολὺ μικρά, ἀνεπαίσθητος ἐν συγκρίσει μὲ τὴν ἄπειρον τοῦ Θεοῦ γνῶσιν. Σταγὼν πρὸς ἀπέραντον καὶ ἀπύθμενον ὠκεανόν. Ἡ ἀνθρωπίνη διανοία μετὰ πολλοῦ κόπου ἐτῶν καὶ δεκαετηρίδων καὶ αἰώνων λύει τὸ πρόβλημα, ἀλλʼ ὕστερον ἀπὸ τὴν λύσιν τοῦ προβλήματος νέαι ὄψεις, νέαι ἀπορίαι, νέα προβλήματα προβάλλονται ποὺ ἀπαιτοῦν λύσιν καὶ ὁ ἄνθρωπος διαρκῶς λύει, προσπαθεῖ νά λύσῃ, χωρίς ποτε νὰ δυνηθῇ νὰ φθάσῃ εἰς τὸ τέρμα τῆς γνώσεως. Ἡ γνῶσις, καθὼς εἶπε σοφός τις, ὁμοιάζει μὲ ἕνα ἀρχαῖον φρούριον, τοῦ ὁποίου ἡ σιδηρᾶ πύλη εἶνε κεκλεισμένη. Ὁ ἄνθρωπος πολιορκεῖ τὸ φρούριον, ἀγωνίζεται νʼ ἀνοίξῃ τὴν σιδηρᾶν πόλην, νὰ εἰσέλθῃ ἐντὸς καὶ νὰ γίνῃ κυρίαρχος τῆς ὅλης περιοχῆς, τὴν ὁποίαν περικλείει τὸ ἐξαιρετικὸν τεῖχος τοῦ φρουρίου. Μόνον ἡ σιδηρᾶ πύλη νʼ ἀνοιχθῇ. Ἐπὶ τέλους ἡ πύλη ἀνοίγεται καὶ ὁ ἄνθρωπος εἰσέρχεται, ἀλλʼ ὁποία ἡ κατάπληξίς του! Εἰς ἀπόστασιν ὀλίγων βημάτων νέον ἐσωτερικὸν φρούριον μὲ ἰσχυρὰ τείχη καὶ σιδηρᾶς πύλας προβάλλει. Ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀπελπίζεται. Νέος ἀγὼν πρὸς ἐκπόρθησιν τοῦ νέου φρουρίου γίνεται. Τὸ νέον φρούριον πίπτει, ἀλλὰ καὶ πάλιν εἰς ὀλίγην ἀπόστασιν νέον τεῖχος, νέον φρούριον. Καὶ ὁ ἄνθρωπος εὑρίσκεται εἰς διαρκῆ ἀγῶνα νʼ ἀνοίγῃ τὰς θύρας τῶν ἀλλεπαλλήλων, ὡς φλοιῶν κρομμύου, φρουρίων. Θὰ εὕρῃ ἐπὶ τέλους τὸ τέλος; Θʼ ἀνοίξῃ καὶ τὴν πύλην τοῦ τελευταίου φρουρίου καὶ θὰ γίνῃ κάτοχος ὅλου τοῦ πεδίου τῆς γνώσεως; Εἰς τὸν κρίκον τῆς ἐπιστήμης προσθέτει καὶ νέας κλεῖς γνώσεως, ἀλλὰ τὰς μυστικὰς κλεῖς τῶν σπουδαιοτέρων γνώσεων κατέχει μόνον ὁ Θεός. Ὁ ἄνθρωπος εἶνε ἕνας διαρκὴς ἐκπορθητὴς τῶν φρουρίων. Πεπερασμένη εἶνε ἡ διάνοιά του. Διʼ αὐτὸ καὶ ὁ μεγαλοφυέστερος τῶν ἐπιστημόνων παρατηρητῶν καὶ συγκρίνων τὴν γνῶσιν τῆς ἀνθρωπίνης ἐπιστήμης πρὸς τὴν ἀπειρίαν τῶν ἀλύτων προβλημάτων ταπεινοῦνται καὶ ἐν τῷ σπουδαστηρίῳ αὐτοῦ καὶ χημικῷ ἐργαστηρίῳ γονυπετὴς προσεύχεται, ἵνα καὶ ἐν τῇ ἐρεύνῃ τοῦ φυσικοῦ κόσμου ἔχῃ βοηθὸν τὸν θεῖον φωτισμόν.
Διατί λοιπὸν καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος; Ἕνας ἐκ τῶν φιλοσοφικωτέρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός, διὰ νὰ ταπεινώσῃ τὸ ὑπερήφανον φρόνημα ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἐκαυχῶντο ἐπὶ τῇ ἀνθρωπίνῃ αὐτῶν γνώσει καὶ σοφίᾳ, εἰς ἕνα ἐκ τῶν θαυμασίων λόγων τοῦ περὶ τῆς Θεότητος, θέτει μίαν μακρὰν σειράν, μίαν ἅλυσιν ἐρωτημάτων. Ἐξ αὐτῶν τῶν ἐρωτημάτων, ποὺ ὁ σοφὸς ἱεράρχης ἀήύθυνε πρὸς τοὺς συγχρόνους αὐτῷ ἐπιστήμονας, τοὺς περὶ τὴν φύσιν ἀσχολουμένους, μεταφέρομεν ἐδῶ μερικά, διὰ νὰ ἴδῃ ὁ φίλος ἀναγνώστης, ὅτι μολονότι ἔκτοτε παρῆλθον 16 περίπου αἰῶνες, ἐν τούτοις τὰ πλεῖστα τῶν ἐρωτημάτων του παραμένουν καὶ σήμερον ἄλυτα. Ἰδοὺ τὰ ἐρωτήματα.
Καὶ ἐν πρώτοις ἐρωτήματα ἐν σχέσει μὲ τὸν ἄνθρωπον; Τίς ἡ σύνθεσις ἡμῶν; Τίς ἡ κίνησις; Πῶς τὸ ἀθάνατον ἡνώθῃ μὲ τὸ θνητόν; Πῶς κάτω ρέω καὶ ἄνω φέρομαι; Πῶς ψυχὴ περιγράφεται; Πῶς αὕτη δίδει τὴν ζωὴν καὶ πῶς μετέχει τοῦ πόνου καὶ τῆς θλίψεως; Πῶς ἐνῷ ὁ νοῦς περιγράφεται καὶ ζυγίζεται ὡς ὕλη, εἶνε ὅμως ὡς σκέψις ἀστάθμητος καὶ ἀπεριόριστος καὶ μὲ ταχύτητα ἀφάνταστον πορεύεται ὅπου ἄν θέλῃ; Πῶς ἡ σκέψις διὰ τῆς γλώσσης ἐξωτερικεύεται καὶ μεταδίδεται; Πῶς ὁ νοῦς συνδέεται μὲ τὰς αἰσθήσεις καὶ πῶς διακρίνεται τῶν αἰσθήσεων; Καὶ πρὸ τῶν ἐρωτημάτων τούτων ὑπάρχουν ἄλλα σπουδαιότατα ἐρωτήματα, ὅπως˙ τίς ἡ πρώτη ἡμῶν πλάσις καὶ ἡ σύστασις ἐν τῷ ἐργαστηρίῳ τῆς φὐσης; Τίς ἡ τελευταία μόρφωσις καὶ τελείωσις;(*). Τίς ἡ ἐπιθυμία τῆς τροφῆς καὶ ἡ ἀφομοίωσις αὐτῆς; Τίς εἶνε ἐκεῖνος, ὅστις ἐδημιούργησε τὰς πρώτας πηγὰς τῆς οὕτω πως αὐτομάτως κινουμένης ζωῆς; Πῶς τὸ μὲν σῶμα διὰ τῶν φαγητῶν, ἡ δὲ ψυχὴ διὰ τοῦ λόγου τρέφεται; Τίς ἡ ἕλξις τῆς φύσεως καὶ ἡ σχέσις μεταξὺ γονέων καὶ τέκνων καὶ τὸ μεταξὺ αὐτῶν ἀναπτυσσόμενον φίλτρον; Τίς… Πολλαὶ ἀπορίαι ἀκόμη δύνανται νὰ προβληθοῦν μὲ τὸν ὕπνον, τὰ ὀνείρατα, τὴν μνήμην, τὴν φαντασίαν, τὴν σκέψιν, τὸ συναίσθημα, τὴν ἐπιθυμίαν καὶ τὴν βούλησιν καὶ συντόμως εἰπεῖν μὲ ὅλα ἐκεῖνα, μὲ τὰ ὁποῖα διοικεῖται ὁ μικρὸς οὗτος κόσμος, ὁ ἄνθρωπος.
(*) Καὶ μέχρι σήμερον τὰ ἐρωτήματα ταῦτα, τὰ ἀφορῶντα τὰς πρώτας καταβολὰς τῆς ζωῆς, τὴν σύλληψιν, τὴν κυοφορίαν, τὴν ἐκτὸς τῆς μήτρας, «τοῦ ἐργαστηρίου τῆς φύσεως» διαμόρφωσιν τοῦ ἐμβρύου, τὸν τοκετὸν κ.λ.π., παραμένουν ἀναπάντητα ὐπὸ τῆς ἀνθρωπίνης σοφίας, ἡ ὁποία καὶ ἰδιαίτερον κλάδον ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης ἐδημιούργησε, τὴν βιολογικὴν ἐπιστήμην.
Ἀκολούθως ὁ Ἱερὸς Πατὴρ ἐξετάζων τὴν ζωὴν τῶν διαφόρων ζῴων διατυπώνει νέα ἐρωτήματα. Πῶς ἐκ τῶν ζῴων τὰ μὲν ἀρέσκονται νὰ ζοῦν κατʼ ἀγέλας, τὰ δὲ κατὰ μόνας; Πῶς τὰ μὲν εἶναι χορτοφάγα, τὰ δὲ σαρκοφάγα; Πῶς τὰ μὲν ἄγρια, τὰ δὲ ἥμερα; Πῶς τὰ μὲν φιλάνθρωπα ποὺ ἀρέσκονται νὰ συγκατοικοῦν μὲ τοὺς ἀνθρώπους, τὰ δὲ εἶνε ὅλως ἀτίθασα καὶ ἐλεύθερα; Πῶς τὰ μὲν διακρίνονται διὰ τὴν ἀντιληπτικότητά των, τὰ δὲ εἶνε παντελῶς ἄλογα καὶ ἀμαθέστατα; Πῶς ἄλλα μὲν εἶνε μὲ περισσοτέρας αἰσθήσεις, ἄλλα δὲ μὲ ὀλιγωτέρας αἰσθήσεις; Πῶς ἄλλα μὲν ταχύτατα, ἄλλα δὲ παχύτατα;
Πῶς ἄλλα μὲν διακρίνονται διὰ τὸ ὑψηλὸν ἀνάστημά των καὶ τὴν ὡραιότητά των, ἄλλα δὲ εἶνε μικροῦ ἀναστήματος ἤ ἄσχημα ἤ καὶ τὰ δύο ὁμοῦ; Πῶς τὰ μὲν ἰσχυρά, τὰ δὲ ἀσθενῆ; Πῶς… Ὁ λόγος νικᾶται, ἐὰν θελήσῃ νὰ προσχωρήσῃ εἰς λεπτομερῆ ἐξέτασι αὐτῶν. Κατόπιν ὁ θεῖος πατὴρ εἰσέρχεται εἰς τὰ δάση καὶ βλέπων πλήθη ποικιλοχρώμων πτηνῶν καὶ ἀκούων τὰ μελῳδικὰ ᾂσματα αὐτῶν προβάλλει νέα ἐρωτήματα. Τίς, ἐρωτᾷ ὁ λόγος τῆς μελῳδίας των καὶ παρὰ τίνος ἔλαβον τὰ μουσικὰ μαθήματα; Τίς ἐκεῖνος, ὅστις ἐδίδαξε τὸν τέττιγα νὰ ψάλλῃ τίς μουσουργὸς ἐπλήρωσε τὰ ἄλση μὲ τόσα ᾂσματα καὶ τετερίσματα ποὺ τέρπουν τοὺς ὀδοιπόρους; Τίς ἐδίδαξε τὸν κύκνον ὥστε μαζὺ μὲ τὸ πέταγμα νὰ ἐκβάλλῃ τὰ μελῳδικὰ κελαδήματά του καὶ αὐτὸ ἀκόμη τὸ σύριγμά του νὰ εἶνε μελῳδικόν; Τίς…
Ἀλλὰ ὄχι μόνον τῶν πτηνῶν ἡ προσεκτικὴ ἐξέτασις, ἀλλὰ καὶ αὐτῶν τῶν ἐντόμων ἡ ζωὴ καὶ μάλιστα τῆς μελίσσης νέας ἀπορίας γεννᾷ, νέα προβλήματα προβάλλει. Πόθεν, ἐρωτᾷ πόθεν ἡ φιλεργία καὶ φιλοτεχνία τῶν μελισσῶν,(*) αἱ ὁποῖαι μέσα εἰς τὰς κυψέλας κατορθώνουν νὰ κατασκευάζουν ἐκ κηρίου τέλεια γεωμετρικὰ σχήματα, τὰ ἐξάγωνα, καὶ νὰ πληροῦν ταῦτα διὰ μέλιτος; Πόθεν ἡ ἱκανότης τῶν ἄλλων ἐντόμων, τῶν ἀραχνῶν, αἱ ὁποῖαι ὑφαίνουν λεπτότατα νήματα καὶ διʼ αὐτῶν κατασκευάζουν δίκτυα καὶ πρὸς κατοικίαν ἀλλὰ καὶ πρὸς θήραν ἐπιτήδεια; Ποῖοι Εὐκλεῖδαι, ποῖοι Φειδίαι καὶ Ζεύξιδες καὶ Πολύγνωτοι καὶ Παράσιοι καὶ Ἀγλαοφῶντες, ἔξοχοι μαθηματικοὶ καὶ γλύπται καὶ ζωγράφοι δύνανται νὰ συγκριθοῦν μὲ τὰς φυσικὰς ἱκανότητας τῶν πτηνῶν καὶ τῶν ἐντόμων τούτων; Τίς ἐδίδαξε τοὺς γερανοὺς νὰ κινῶνται κατʼ ἁρμονικὰ σχήματα, μὲ τάξιν καὶ ἀκρίβειαν, στρατιωτικῆς παρατάξεως; Σιωπῶ δὲ τὰ περὶ τῆς ζωῆς τῶν μυρμήκων ὅσα περὶ τῆς ἐργατικότητος, οἰκονομίας καὶ προνοητικῆς διὰ τὸν καιρὸν τοῦ χειμῶνος ἀποθηκεύσεως τροφῆς καὶ τῆς πειθαρχημένης ζωῆς καὶ τῆς ἐν γένει αὐτῶν εὐταξίας, εἶνε γνωστά. Εἶτα ὁ μέγας ἱεράρχης ρίπτων τὸ βλέμμα του εἰς τοὺς ποταμούς, τὰς λίμνας καὶ τὰς θαλάσσας νέα ἐρωτήματα προβάλλει, τὰ δὲ ἐρωτήματα πολλαπλασιάζονται ἀπείρως, ὅταν τὰ βλέμματά μας ἐν καιρῷ νυκτὸς στρέψωμεν εἰς τὸν ἀστερόεντα οὐρανόν. Τίς, ἐρωτᾷ ὁ Ἱερὸς Πατήρ, ἐποίησεν οὐρανόν; Τίς ἔταξεν ἀστέρας; Ἤ μᾶλλον τί πρὸ τούτων ὑπῆρχε, εἰπέ μοι σύ, ὦ ὑπερήφανε ἄνθρωπε, ὅστις ἐνῷ δὲν γνωρίζεις αὐτά, τὰ ὁποῖα εἶναι ἐνώπιόν σου καὶ πατεῖς διὰ τῶν ποδῶν σου, ἐνῷ δὲν γνωρίζεις τὸν ἑαυτόν σου(*) καὶ δὲν εἶσαι εἰς θέσιν νὰ μᾶς δώσῃς ἀκριβῆ τὰ μέτρα τῆς ὑπάρξεώς σου, ἐν τούτοις ζητεῖς τὰ ὐπὲρ φύσιν καὶ πολυπραγμονεῖς καὶ χάσκεις; Ρἰπτων τὸ βλέμμα μου εἰς τὸν οὐράνιον θόλον δὲν σοῦ ζητῶ νὰ μοῦ περιγράψῃς τὰς κινήσεις καὶ τὰς περιόδους τῶν ἀστέρων, διότι ἡ ἁπλῆ αὐτὴ περιγραφή, διὰ τὴν ὁποίαν ἡ ἐπιστήμη σου καυχᾶται, δὲν λύει τὰ μυστήρια τῆς δημιουργίας τῶν οὐρανίων σφαιρῶν, δὲν εἶνε αὐτὴ ἡ «κατάληψις τῶν ὄντων». Σύ, ἐὰν εἶσαι ἐπιστήμων πραγματικός, καὶ θέλῃς δικαίως νὰ θαυμάζεσαι ὡς σοφός, εἰπὲ τὶς ἡ αἰτία τῆς τάξεως καὶ τῆς κινήσεως; Πόθεν τὸ φῶς; Πόθεν «ὁ ἥλιος φρυκτωρεῖ τῇ οἰκουμένῃ»;…
(*) Ἐν σχέσει μὲ τὴν ἄγνοιαν τοῦ ἑαυτοῦ μας ὁ ἰατροφιλόσοφος Ἀλ. Καρὲλ (1873-1944) πολύκροτον ἐξέδωκε βιβλίον ὑπὸ τὴν ἐπιγραφήν: «Ὁ ἄνθρωπος, αὐτὸς ὁ ἄγνωστος». Ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ ὁ συγγραφεὺς ἐλεεινολογεῖ τὴν ἀνθρωπότητα, διότι, παρʼ ὅλην τὴν πρόοδον τῶν περὶ τὸν ἄνθρωπον ἀσχολουμένων ἐπιστημῶν, οἱ ἐπιστήμονες δὲν εὖρον ἀκόμη τὴν ὀρθὴν λύσιν τοῦ προβλήματος τοῦ ἀνθρώπου, ὁ δὲ καταμερισμὸς καὶ ἡ εἰδίκευσις τῆς ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης εἰς διαφόρους κλάδους, ὠς γίνεται μεμονωμένως καὶ ἀνεξαρτήτως τῶν ἄλλων κλάδων, ἀντὶ νὰ διαφωτίσῃ, μᾶλλον συνετέλεσε νὰ συσκοτισθοῦν τὰ προβλήματα καὶ οὕτω τὸ αἴνιγμα τί ἐστι ἄνθρωπος καθίσταται ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας ἐπιστημονικῶς περισσότερον δυσεπίλυπτον.
Ἀληθῶς ὁ ἀνθρώπινος νοῦθς ἐν τῇ ἐρεύνῃ τούτων ἰλιγγιᾷ. Καὶ ἐὰν ταῦτα τὰ ὑλικὰ δὲν δύνανται νὰ κατανοήσῃ πῶς θὰ κατανοήσῃ τὰ ὐπὲρ τὴν ὕλην, τὸν ἄϋλον καὶ τὸν πνευματικὸν κόσμον, τὰς ἀγγελικὰς καὶ ἀρχαγγελικὰς δυνάμεις, τὰ Χερουβὶμ καὶ Σεραφίμ, πῶς τὸν ὑπεράνω τῶν οὐρανίων ταγμάτων ἀπείρως ὑπερκείμενον ἀόρατον Θεόν, πῶς τὴν Ἁγίαν Τριάδα; Ἄνθρωπε! Ταπεινώθητι!
Ὡς γλαύξ ἀμυδρῶς βλέπουσα, εἶνε καὶ ἡ διάνοια τοῦ μεγαλυτέρου ἐπιστήμονος. Πλῆρες φῶς ἀδυνατεῖ νὰ ἴδῃ. Ἡ φύσις εἶνε ἕνα ὡραῖον βιβλίον μὲ ἀναριθμήτους εἰκονογραφημένας σελίδας, τὰς ὁποίας φυλλομετρεῖ ὁ ἄνθρωπος καὶ εὐχαριστεῖται βλέπων τὰς εἰκόνας, ἀλλʼ ὡς πρὸς τὰ βαθύτερα αἴτια τῶν ἐν ῇ φύσει ὄντων καὶ φαινομένων τὸ βιβλίον αὐτὸ τῆς φύσεως παρουσιάζεται ἐσφραγισμένον μὲ πλῆθος ἀκόμη ἀλύτων σφραγίδων.
Ἀλλʼ ἐκεῖ ὅπου ἡ ἄγνοια τοῦ ἀνθρώπου ἀποδεικνύεται τρομακτικὴ εἶνε ἡ ἄγνοιά του ὡς πρὸς τὴν γνῶσιν ἐκείνων, τὰ ὁποῖα μέλλουν νὰ συμβοῦν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ εἰς αὐτὴν τὴν γνῶσιν τῶν φυσικῶν καὶ ἱστορικῶν φαινομένων τοῦ μέλλοντος ἀναφέρεται κατʼ ἐξοχὴν τὸ μυστηριῶδες βινλίον τὸ ἐσφραγισμένον μὲ ἑπτὰ σφραγίδας. Διότι τίς δύναται νὰ προΐδῃ τὰ μέλλοντα νὰ συμβοῦν; Ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν τομέα αὐτὸν τῆς γνώσεως ἔχομεν προοδεύσει σημαντικῶς θὰ μᾶς εἴπουν οἱ ἐπιστήμονες. Ὁ ἀστρονόμος δύναται νὰ μᾶς εἴπῃ: τὴν ὡρισμένην ἡμέραν καὶ ὥραν θὰ σημειωθῇ ἔκλειψις τοῦ ἡλίου ἤ τῆς σελήνης, μετὰ τόσα ἔτη καὶ μῆνας θὰ ἐμφανισθῇ καὶ πάλιν ὁ κομήτης Χάλεϋ, τοὺ ὀποίου ἡ κατὰ τὸ ἔτος 1910 τελευταία ἐμφάνισις τόσον ἐτάραξε τὸν κόσμον, λόγῳ τοῦ φόβου, τὸν ὁποῖον ἐνέσπειραν ἀστρονόμοι τινές, οἱ ὁποῖοι ἐπροφήτευον ὅτι ἡ οὐρὰ αὐτοῦ θὰ ἐγγίσῃ τὴν γῆν καὶ ἡ γῆ ἐκ τῆς συγκρούσεως ταύτης θὰ διαλυθῇ καὶ θὰ κονιορτοποιηθῇ καὶ θὰ διασκορπισθῇ ὡς κόνις εἰς τὸ ἄπειρον, ἀλλὰ ἡ προφητεία των διεψεύσθη. Τοιαύτην πρόγνωσιν δύναται νὰ κάμῃ καὶ ὁ φυσικὸς διὰ τὴν διάρκειαν τῆς ζωῆς τῶν δένδρων καὶ ζῲων, ὁ ἰατρὸς διὰ τὴν πορείαν καὶ ἐξέλιξιν ὡρισμένων ἀσθενειῶν. Ἀλλὰ οἱ τοιούτου εἴδους προγνώσεις ὡς πρὸς τὰ φυσικὰ φαινόμενα τοῦ προσεχοῦς μέλλοντος δὲν δύνανται νὰ ὀνομασθοῦν ἀληθὴς πρόγνωσις, διότι εἶνε ἐφαρμογαὶ τῶν φυσικῶν Νόμων, τοὺς ὁποίους ἔθεσεν ὁ Δημιουργὸς διὰ τὴν κίνησιν τῶν ὄντων. Ὡς ὁ γνωρίζων τὴν ταχύτητα μιᾶς ἀμαξοστοιχίας κινουμένης ἐπὶ σιδηροτροχιῶν δύναται νὰ μᾶς εἴπῃ πότε θὰ φθάσῃ εἰς τοὺς διαφόρους σταθμοὺς ἡ ἀμαξοστοιχία χωρὶς διʼ αὐτὸ νὰ τοῦ ἀπονείμωμεν τὸν τίτλον τοῦ προφήτου, οὕτω καὶ ὁ ἐπὶ τῇ βάσει γνωστῶν φυσικῶν νόμων γνωρίζων τὴν κίνησιν τῶν ὄντων δύναται νὰ προβλέψῃ ὡρισμένα φυσικὰ φαινόμενα, χωρὶς ἡ πρόβλεψις αὕτη νὰ ἐμπίπτῃ εἰς τὸν κύκλον τῆς ἀληθοῦς προγνώσεως, τοῦ προφητικοῦ χαρί(Σελίδες 31-39)σματος. Ἀλλὰ καὶ ἡ τῶν λεγομένων φυσικῶν φαινομένων πρόβλεψις τῶν ἐπιστημόνων πόσον εἶνε περιωρισμένη! Αἰφνίφιοι ἐκρήξεις ἡφαιστείων, τὰ ὁποῖα ἀνοίγουν τὰς στερεὰς κορυφὰς τῶν ὀρέων καὶ ἐξερεύγονται πυρίνους ποταμούς˙ πλημμυραι ποταμῶν ποὺ μεταβάλλουν εἰς ἀπέραντα ἕλη τὰς εὐφόρους πεδιάδας˙ σεισμοὶ ποὺ ἀποτόμως συγκλονίζουν ἐκ θεμελίων τὴν γῆν καὶ καταρρίπτουν εἰς σωροὺς ἐρειπίων τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων˙ θύελλαι καὶ κυκλῶνες καὶ τυφῶνες τρομακτικοί, οἱ ὁποῖοι ἐν ῥιπῆ ὀφθαλμοῦ σαρώνουν τὰς ἐπιφανείας τῶν θαλασσῶν καὶ τὰς παραλιακὰς πόλεις καὶ μετεωρίζουν εἰς τὰ ὕψη ὡς κάρφη ἀχύρων καπνοδόχους ὑπεωκεανείων καὶ στέγας οὐρανοξυστῶν˙ ὑπερβολικοὶ καύσωνες ἤ παγετοὶ τοῦ χειμῶνος ὡς ὁ ὑπερβολικὸς χειμὼν τοῦ 1812 ποὺ διέλυσεν τὴν στρατιὰν τοῦ Ναπολέοντος καὶ ὁ ἄλλος ἐκεῖνος χειμὼν τοῦ 1942 ποὺ ἐνίκησε τὰς μηχανοκινήτους φάλαγγας τοῦ Χίτλερ˙ φοβεραὶ ἐπιδημίαι ἀσθενειῶν, αἱ ὁποῖαι παρʼ ὅλας τὰς προβλέψεις τῶν ἰατρῶν ἐνσκήπτουν καὶ ἀποδεκατίζουν τοὺς ἀνθρωπίνους πληθυσμούς, ἰδοὺ «φυσικὰ φαινόμενα», ποὺ ἐξέρχονται τῆς προγνωστικῆς δυνάμεως τοῦ ἀνθρώπου. Τὰ ἐκτὸς τῆς συνήθους τάξεως τῶν φυσικῶν νόμων, καὶ ἐναντίον αὐτῶν γενόμενα τίς δύναται νὰ προείπῃ; Ἐνθυμεῖσθε τὴν γελοιοποίησιν, τὴν ὁποίαν ὑπέστησαν οἱ ἰδικοί μας σεισμολόγοι ἐπιστήμονες, οἱ ὁποῖοι καθησύχαζον τοὺς κατοίκους μιᾶς σεισμοπλήκτου περιοχῆς λέγοντες ὅτι δὲν θὰ συμβῇ σιεσμικὴ δόνησις, καὶ ἐὰν συμβῇ θὰ εἶνε ἐλαχίστη, ἀλλὰ δὲν παρῆλθεν εἰκοσιτετράωρον ἀπὸ τὰς ἐπισήμους δηλώσεις των καὶ ἡ γῆ μὴ λαμβάνουσα ὑπʼ ὄψιν τὰς προβλέψεις τῆς ἐπιστήμης, ἀλλὰ πιστὴ δούλη τῶν βουλῶν καὶ τῶν θελήσεων τοῦ Παντοκράτορος ἐσείσθη ἐκ νέου μὲ τὴν πλέον φοβερωτέραν σεισμικὴν δόνησιν;
Ἀλλὰ εἰς τὴν γῆν δὲν συμβαίνουν μόνον ἔκτακτα φυσικὰ γεγονότα ποὺ δὲν εἰμπορεῖ νὰ προΐδῃ καὶ ὁ μεγαλύτερος τῶν ἐπιστημόνων. Συμβαίνουν καὶ ἄλλα γεγονότα ποὺ δὲν προέρχονται μὲν ἐκ τῶν φυσικῶν στοιχείων, ἀλλʼ εἶνε φοβερώτερα καὶ ἐκρήξεων ἡφαιστείων καὶ σεισμικῶν δονήσεων, καὶ λαιλάπων καὶ κυκλώνων καὶ πλημμυρῶν καὶ εἴ τινος ἄλλης ἐξεγέρσεως τῶν φυσικῶν στοιχείων. Εἶνε οἱ πόλεμοι καὶ αἱ ἐπαναστάσεις τῶν λαῶν καὶ αἱ κοινωνικαὶ ἀνατροπαὶ καὶ ἐξαφανίσεις ἰσχυροτάτων αὐτοκρατοριῶν, καὶ ἐμφανίσεις εἰς τὸ προσκήνιον τῆς Ἱστορίας νεών κρατῶν, νέων πολιτικῶν καὶ κοινωνικῶν ὀργανισμῶν. Τίς ταῦτα δύναται νὰ προΐδῃ; Ἐρωτήσατε ὄχι τοὺς ἀμαθεῖς ποὺ δὲν γνωρίζουν γραφὴν καὶ ἀνάγνωσιν, ἀλλʼ ἐρωτήσατε τοὺς ἐγγραμμάτους, τοὺς σοφωτέρους ἐξ αὐτῶν, τοὺς ἀπὸ πρωΐας μέχρι βαθείας νυκτὸς μελετῶντας εἰς τὰς βιβλιοθήκας καὶ ἀσχολουμένους μὲ τὰ κοινωνικὰ καὶ πολιτικὰ προβλήματα. Ἐρωτήσατε τοὺς διπλωμάτες τῶν ἐθνῶν. Ἐρωτήσατε τοὺς ὑπουργοὺς καὶ πρωθυπουργοὺς τῶν «μεγάλων δυνάμεων», οἱ ὁποῖοι κλείονται ἐντὸς μεγαλοπρεπῶν αἰθουσῶν καὶ ἐξετάζουν τὰ διεθνῆ προβλήματα. Τίς τούτων δύναται νὰ μᾶς εἴπῃ τί μετὰ 100, μετὰ 10 ἔτη, μετὰ 10 μῆνας, μετὰ 10 ἠμέρας, μετὰ 10 ὥρας, μετὰ μίαν ὥραν δύναται νὰ συμβῇ; Ὁμιλοῦν περὶ εἰρήνης, περὶ νέας περιόδου εὐτυχίας τῆς ἀνθρωπότητος, ἀλλʼ αἴφνης ἔκ τινος ἀσημάντου λεπτομερείας, ὡς ἐκ σπινθῆρος, ἐκρήγνυται ὁ κεραυνός, ἀνάπτει ἡ πυρκαϊά, φαίνονται εἰς τὸν ὁρίζοντα αἱ ἀστραπαὶ καὶ ἀκούονται αἱ βρονταί, βρονταὶ πολυαρίθμων πολεμικῶν μηχανῶν ποὺ σκορπίζουν τὸν θάνατον. Οἱ μεγάλοι διπλωμάται, οἱ ὀξυδερκεῖς πολιτικοὶ δὲν ἠδύναντο νὰ προΐδουν τί ἔμελλε νὰ συμβῇ μετὰ μίαν μόλις ἡμέραν. Μύωπας ποὺ δὲν βλέπουν πέραν τῆς ῥινός των καὶ ὅμως ὁμιλοῦν μὲ στόμφον περὶ τοῦ μέλλοντος καὶ ἐν ταῖς ματαίαις αὐτῶν διανοίαις χαράσσουν σχέδια διὰ μακρὰ ἔτη καὶ δεκαετηρίδας. Θλιβεροὶ κτίσται πύργων Βαβέλ! Ζοῦν εἰς τὴν ἄγνοιαν. Σκότος βαθὺ καλύπτει τὸ μέλλον. Οὐδεὶς ὀφθαλμὸς δύναται νὰ ἴδῃ. Οὐδεμία σχισμὴ εἰς τὸ παραπέτασμα. Ὄντως τὸ μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος βιβλίον ἐσφραγισμένον μὲ σφραγῖδας ἑπτά.
Ὁ ἄνθρωπος ἀγνοεῖ. Ἀγνοεῖ τὸ μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος, ἡ ὁποία ἐπὶ τοῦ πλανήτου τούτου κατοικεῖ. Ἀγνοεῖ καὶ τὸ μέλλον τὸ ἰδικόν του ὡς ἀτόμου.΄ἀγνοεῖ τί θὰ συναντήσῃ κατὰ τὴν πορείαν τῆς ζωῆς του. Ἀγνοεῖ τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν, κατὰ τὴν ὁποίαν θὰ κληθῇ νὰ ἐξέλθῃ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Ἀγνοεῖ τὸν ἑαυτόν του ὡς πρὸς τὰ οὐσιοδέστατα. Ὁ περιώνυμος διὰ τὴν σοφίαν καὶ τὴν χριστιανικήν του πίστιν Πασκὰλ ἔγραφεν: «Οἱ ἄνθρωποι μὴ δυνηθέντες νὰ θεραπεύσουν τὸν θάνατο, τὴν δυστυχίαν καὶ τὴν ἄγνοιαν τοῦ μέλλοντος ἐφαντάσθησαν νὰ μὴ σκέπτωνται ποτὲ περὶ τούτων, ἵνα καταστῶσιν εὐτυχεῖς. Οὕτω ἐπιφορτίζουν τοὺς ἀνθρώπους ἐκ παιδικῆς ἡλικίας μὲ γνώσεις περὶ τῆς ὑγείας, τῆς περιουσίας, καὶ τῶν λοιπῶν ἐπιγείων ἀγαθῶν, καὶ ἀναγκάζουν αὐτοὺς νὰ ἐκμανθάνουν μίαν ἐπιστήμην, μίαν τέχνην καὶ δίδουν εἰς αὐτοὺς νὰ ἐννοήσουν, ὅτι δὲν ἠδύναντο νὰ καταστῶσιν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εὐτυχεῖς ἄνευ τῆς ἐπιστήμης, τῆς τέχνης τῆς περιουσίας καὶ τῶν λοιπῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, καὶ ὅτι ἕν μόνον πρᾶγμα ἐκ τούτων ἄν ἔλειπε θὰ καθίστα τούτους δυστυχεῖς».
Ἀλλʼ ὦ ἄνθρωποι θαρσεῖτε! Τὸ μέλλον γνωρίζει ἐπακριβῶς ἕνας καὶ μόνον. Ἐκεῖνος ὅστις ήδυνήθη νʼ ἀνοίξῃ καὶ νʼ ἀναγνώσῃ τὸ μυστηριῶδες βιβλίον. Γνωρίζει Ἐκεῖνος τί ἐν τῷ φυσικῷ καὶ πνευματικῷ κόσμῳ τῆς ὕλης καὶ ἐν τῷ κόσμῳ τοῦ πνεύματος, θὰ συμβῇ μετὰ 100, 1000, 2000…, ἔτη. Γνωρίζει τὸ μέλλον λαῶν καὶ ἐθνῶν, ἀλλὰ καὶ τὸ μέλλον ἑνὸς ἑκάστου ἀνθρώπου. Γνωρίζει τί θὰ σκεφθῇ, τί θὰ εἴπῃ καὶ τί θὰ ἐνεργήσῃ, ὄχι μόνον ὀ ἄνθρωπος ποὺ ζῇ σήμερον, ἀλλὰ καὶ ὁ ἀνθρωπος τῶν ἐσχάτων ἡμερῶν τῆς ἀνθρωπότητος. Ὡς ἐν ἀνοικτῷ βιβλίῳ ἀναγιγνώσκει μέχρι τελευταίας λεπτομερείας τὰ ἔργα καὶ τὰς ἡμέρας ἑνὸς ἐκάστου. Ὦ ἀδελφοί μου! ‘Υπάρχει ἕνα μάτι ποὺ τὰ πάντα βλέπει. Ὑπάρχει ἕνα αὐτὶ ποὺ τὰ πάντα ἀκούει. Ὑπάρχει ἕνα χέρι ποὺ τὰ πάντα γράφει ἐν τοῖς βιβλίοις τῆς αἰωνιότητος. Ὁποία τρομερὰ ἀλήθεια! Ὁποῖον μυστήριον! Πρὸ τοῦ μυστηρίου τούτου τῆς πανσόφου γνώσεως τοῦ Θεοῦ ἵσταται ὁ Δαβίδ, θαυμάζει, θαμβοῦται, ἰλιγγιᾷ, λαμβάνει τὴν κιθάραν του καὶ ψάλλει: «Τὸ ἀκατέργαστόν μου εἶδον οἱ ὀφθαλμοί σου καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφήσονται» (Ψαλμ. 138, 6).

ΕΚΔΟΣΙΣ
ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ»
ΑΘΗΝΑΙ 1955

(Σελίδες 31-39)